Фарғона вилоятида фаолият юритаётган масжидлар имом-хатиблари ва имом ноиблари учун ташкил этилган малака ошириш ўқувлари якунига етди.
Ўқувларни ўтказишдан мақсад юртимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар, эришилаётган ютуқларни халқимизга етказиш, аҳоли ўртасида соғлом ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлигини мустаҳкамлаш, диний-маърифий соҳа ходимларининг билим ва кўникмаларини оширишдан иборатдир.
Ташкил қилинган малака ошириш ўқувларида Дин ишлари бўйича қўмита ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассислари, Ўзбекистон Халқаро Ислом Академияси ва бир қатор олий таълим муассасаларининг профессор-ўқитувчилари белгиланган мавзулар бўйича маъруза ва семинарлар ўтказдилар. Семинар якунида ўтилган мавзулар юзасидан ҳар бир тингловчилар турлий мавзуларда илмий ишлар ва слайдлар тайёрланиб, суҳбатлар қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими

Эслатма! Шаъбон ойининг 14-дан 15-га ўтар кечаси энг фазилатли тунлардан бири Бароат кечасидир.

Бароат сўзни қандай маънони англатади? “Бароат” сўзи араб тилида “озод бўлиш”, “нажот топиш” деган маъноларни англатади. Бу кечанинг бароат, яъни нажот топиш, озод бўлиш кечаси дея номланишига сабаб, унда Аллоҳ таолонинг раҳмати сабабли беҳисоб инсонлар дўзахдан нажот топадилар. У Шаъбон ойининг ўн бешинчи кечасига тўғри келади. 

Бароат кечаси қандай кеча?

Онамиз Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мендан: “Эй Оиша бу кеча қандай кеча эканини биласизми?” деб сўрадилар. Мен: “Аллоҳ ва Унинг Расули билувчироқ”, дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу шаъбоннинг ўн бешинчи кечасидир. Аллоҳ азза ва жалла бу кеча бандаларига раҳмат назари билан қарайди ва мағфират сўровчиларни мағфират этади, раҳм сўровчиларга раҳм қилади, дилларида мусулмонларга нисбатан гина, адоват сақловчи кишиларни қандай бўлса, шундай ҳолатда қўйиб қўяди”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти). 

Бу кечада нималар содир бўлади?

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу кечада (шаъбоннинг ўн бешинчи кечасида) нималар бўлишини биласизми?” дедилар.

Оиша розияллоҳу анҳо: “Ё Аллоҳнинг Расули, бу кечада нималар бўлади?” дедилар.

У зот алайҳиссалом: “У кечада Одам болаларининг бу йилда туғиладиганлари ва бу йилда вафот этадиганлари ёзилади ва у кечада уларнинг амаллари кўтарилиб, ризқлари нозил бўлади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти). 

Бу кеча гуноҳлар мағфират қилинади

Ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Аллоҳ таоло Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаси дунё осмонига (Ўзининг шаънига мувофиқ) тушади ва Аллоҳга ширк келтирган ва қалбида гина, кудурат бор кишидан бошқа барчани мағфират қилади” (Имом Байҳақий ривояти). 

***

Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Аллоҳ таоло Шаъбоннинг ўн бешинчи кечасида раҳмат назари билан қараб, ширк келтирувчи ва қалбида бирорта мусулмонга нисбатан гина-адоват сақловчи кишилардан бошқа барча махлуқларини мағфират қилади” (Имом Ибн Можа, Имом Байҳақий ривояти).

***

Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаси Аллоҳ таоло бандаларига раҳмат назари билан қарайди. Иккита шахсдан бошқа барчани мағфират қилади: бири гиначи, бошқаси ноҳақ одам ўлдирувчи”, дедилар (Имом Аҳмад ривояти). 

Бу кеча дуолар қабул бўлади

Усмон ибн Абул Осс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Қачон Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаси бўлса, бас, (Аллоҳ таоло тарафидан) бир нидо қилувчи нидо қилади: “Бирорта мағфират сўровчи борми, Мен уни мағфират қиламан! Бирор нарса сўровчи борми, Мен унга бераман”, дейди. Шу вақтда ким сўраса, унга берилади. Зинокор ҳотин ва мушрикдан бошқа".

***

Бу кеча одамлар дўзахдан озод қилинади

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: Жаброил алайҳиссалом менинг олдимга келиб: “Бу Шаъбоннинг ўн бешинчи кечасидир. Аллоҳ таоло бу кечада кўп одамларни дўзахдан озод қилади. Уларнинг адади Калб қабиласи қўйларининг жунларидан ҳам зиёда бўлади. Фақат бу кечада Аллоҳ таолога ширк келтирган, гиначи ва қариндошлик алоқаларини узувчи, изорини (манманлик билан) тўпиғидан пастга тушириб юрувчи, ота-онасига оқ бўлувчи ва хамр ичувчи кишиларга раҳмат назари билан қарамайди”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти). 

Бу кеча қандай амалларни бажариш лозим?

1. Хуфтон ва бомдод намозини жамоат билан адо этинг;
2. Тавба ва истиғфор айтишга эътибор қилинг;
3. Ўзингиз ва барча уммат учун хайрли дуолар қилинг;
4. Тоқатингиз етганича зикрлар, нафл ибодатлар, Қуръон тиловати қилинг;
5. Имкон топсангиз Шаъбоннинг ўн бешинчи куни рўза тутинг. 

Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Қачон Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаси бўлса, унинг кечасини бедор ўтказинглар, кундузининг рўзасини тутинглар. Чунки ўшанда Аллоҳ қуёш ботиш пайтида дунё осмонига тушади ва тонг отгунича: “Қани, истиғфор айтувчи борми, уни мағфират қиламан. Қани, ризқ сўровчи борми, унга ризқ бераман. Қани, балога учраган борми, унга офият бераман. Қани фалон, фалон” (дейди) дедилар (Имом Ибн Можа ривояти). 

Бу кечани бедор ўтказганга жаннат вожиб бўлади

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бешта кечани бедор ўтказса, жаннат унга вожиб бўлади – тарвия, арафа, қурбонлик, фитр ва Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаларидир”, дедилар. 

Аллоҳ таоло бу ойда холис ниятлар ила қиладиган жамики амалларимизни қабул қилсин. Ўзи дуоларни ижобат этувчи ва гуноҳларни мағфират қилувчи Зотдир.

Даврон НУРМУҲАММАД

тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Қустантания дунёдаги энг муҳим шаҳарлардан бири ҳисобланади. 335 йилдан 395 йилгача ушбу шаҳар Рим империясининг пойтахти, 395 йилдан то 1453 йилгача Шарқий Рим империяси (Византия)нинг пойтахти бўлган.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида ушбу шаҳар Византиянинг пойтахти эди. У зот алайҳиссалом бу шаҳарни фатҳ қилиш ниҳоятда муҳим иш эканини таъкидлаб, унинг фотиҳи ва эгаллашда иштирок этадиган аскарларини мақтаб, шундай деганлар:

“Албатта Қустантания фатҳ этилажак, унинг амири қандай ҳам яхши амир ва уни эгаллайдиган қўшин қандай ҳам яхши қўшиндир”. Имом Аҳмад раҳимаҳуллоҳ “Муснад”да, имом Ҳоким “Мустадрак”да ривоят қилганлар.

Мана шу ҳадисда айтилган мартабага эришиш умидида кўплаб саҳобалар, ҳукмдорлар, амирлар, саркардалар ушбу шаҳарни фатҳ қилишга уринишган.

Илк бор Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу ҳижрий 44 санада Қустантания фатҳига уриндилар, аммо мақсадга эришолмадилар. Бу буюк саҳобийнинг даврларида бу уринишлар бир неча бор амалга оширилди.

Умавийлар давридаги энг муҳим уринишлардан яна бири ҳижрий 98 йилда Сулаймон ибн Абдулмалик даврида бўлиб ўтди. Бунда ҳам мақсад ҳосил бўлмади.

Аббосийлар ҳукмронлиги даврида Византияга қарши кўплаб ҳарбий ҳаракатлар амалга оширилди. Ана шундай ҳаракатлар орасида Қустантания фатҳига бўлган уриниш ҳижрий 190 йилда Ҳорун ар-Рашид томонидан амалга оширилди.  

Кейинчалик Кичик Осиёда бир неча исломий давлатлар ташкил топди. Ана шулардан бири Салжуқийлар давлатидир. Салжуқийлар давлатига 1063-1072 йиллар орасида ҳукмдорлик қилган Алп Арслон билан Византия императори Роман IV Диоген ўртасида 1071 йилда катта жанг бўлиб ўтади. Жангда император енгилиб, асир олинади ва зиндонга ташланади. Шу ҳодисанинг ўзи Византиянинг катта қисми мусулмонлар қўлига ўтишига сабаб бўлади.

Орада бир қанча вақт Қустантанияни фатҳ қилишга уриниш сустлашиб қолди.

Ўн учинчи асрнинг охирларига келиб, Қустантанияни фатҳ қилиш ҳаракатлари яна бошланди. 1393 йилда Усмонийлар султони Боязид Қустантанияни қамал қилди. Шундан кейин у Византия императори билан шаҳарни тинч йўл билан топшириш борасида музокаралар олиб боришни бошлади. Лекин император бу ишни пайсалга солиб, шаҳарни топширишни чўзиб, турли қаршиликлар қилди. 1402 йилдаги Анқара жанги сабабли Боязид аскарларини қамалдан олиб, жангга ташлади. Жангда Боязид енгилди, асир олинди, Усмонийлар давлати бир муддат кучсизланиб, Қустантанияни фатҳ қилиш фикри тўхтаб қолди. Бу ҳол 1451 йилгача давом этди.

1451 йилда султон Муродхон Соний томонидан Қустантания фатҳига жуда кўп бор ҳаракатлар бўлди, шаҳар қамал қилиб турилди. Византия императори томонидан амалга оширилган фитналар сабабли бу сафарги уриниш ҳам муваффақиятли якунланмади. Шу йили султон Муродхон Соний вафот этди ва тахтга унинг ўғли султон Муҳаммадхон Соний ўтирди.

Муҳаммад отаси давлатни бошқариб турган пайтда ҳам ҳукумат ишлари билан шуғулланар, Византияга қарши амалга оширилган кўплаб ҳарбий юришларда иштирок этган эди. У султонлик тахтига ўтирган вақтиданоқ Қустантанияни фатҳ қилишни ўйлай бошлади.

Султон Муҳаммадхон ёшликдан диний-ахлоқий тарбияни олган, катта уламоларнинг илмларидан баҳраманд бўлган эди. Шу сабабли унинг исломга, иймонга, Қуръон ва суннатга амал қилишга, илм ва уламоларга муҳаббати ўзгача эди. Одамлар орасида тақводор, парҳезкор сифатида танилганди. У отасининг кўрсатмаси билан ўша даврнинг етук алломаларидан бўлган Аҳмад ибн Исмоил Кавроний раҳимаҳуллоҳдан таълим олади.

1453 йил 27 май...

Султон Муҳаммадхон шаҳарга ҳужум қилиш вақти яқинлашганини эълон қилди ва “Ё Усмонийлар давлати йиқилади ёки Қустантания йиқилади” шиорини барчага эслатди. Ўша куни мусулмонлар рўза тутдилар. Шу куни кечаси билан барча қўшин султон бошчилигида ўтлар ёқиб, туни билан таҳлил, такбир, таҳмид ва тасбеҳ айтиб чиқдилар, дуо ва муножотга астойдил киришдилар.

28 май...

Қўшин бу кунни ҳам кечагидек рўзадор ҳолда ибодат ва дуо билан ўтказди. Уламолар ва шайхлар сафлар орасида юриб, аскарларга Қуръон оятларидан ўқиб берар эдилар. Султон ҳам ўз қўшинига юқоридаги буюк ҳадисни эслатиб, унинг ҳукми остига кириш улкан бахтлигини англатар, уларни шижоатлантирар, кўнгилларини кўтарар эди.  

1453 йил 29 май...

         Шу куни мусулмонлар қўшини 21 ёшли султон Муҳаммад Соний бошчилигида бомдод намозини ўқигач, Қустантанияга ҳужумни бошладилар. Деярли икки ойлик қамалдан сўнг Қустантанияни эгаллашга муваффақ бўлдилар. Византиянинг ўша пайтдаги императори Константиин XI Палеолоог Драгаш қамал пайтида ҳалок бўлди.

Шу ўринда “Султон Муҳаммад Фотиҳ ва Истанбул фатҳи” мақоласидан ушбу иқтибосни келтирсак: Абу Иброҳим ибн Юсуф “Ислом эътиқоди” китобида, “Қустантиния фатҳи” бобида ёзади: “Аллоҳ субҳанаҳу ва таъоло томонидан ғалаба ато қилингандан кейин, Султон Муҳаммад Фотиҳнинг биринчи қилган иши – саждага бошини қўйиб, мусулмонларга очиқ фатҳ ва мулк бергани учун Аллоҳга шукрона келтирди. Қўшин шаҳарга кирганда, кўпчилик деворларнинг тепасига кўтарилиб, румликларнинг байроқларини юлиб ташлаб, уларни ўрнига Ислом байроқларини ўрнатишни бошлашди. Бу ғалаба онларида шаҳарнинг энг баланд минораларидан азон чақирила бошланди. Султон Фотиҳ шаҳар марказига келганда, тўхтади ва Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг башоратлари рўёбга чиққанлиги тўғрисида хитоб қилди ва “Албатта Қустантиния фатҳ этилажак, унинг амири қандай ҳам яхши амир ва уни эгаллайдиган қўшин қандай ҳам яхши қўшиндир” ҳадисини айтди”.

Ушбу фатҳ Қустантанияга бўлган юришнинг якунловчиси ҳисобланиб, шу билан шарқий Рим империяси ҳам тугатилди. Фатҳ якунлангач, султон Муҳаммадхон Соний Фотиҳ лақабини олди, пойтахтни Эдирнедан Қустантанияга кўчирди ва унинг номини Исломбул, яъни “Ислом тахти” деб ўзгартирди. Кейинчалик Отатурк олиб борган ишлар ортидан шаҳарнинг номи Истанбул деб ўзгартирилди.

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Иминжонов тайёрлади

Яқиндагина Президентимизнинг бешта йўналишдаги ташаббусини мукаммал бажариш учун амалга оширилиши зарур бўлган ишларни чамалаш мақсадида, тажриба-синов тариқасида Бўка тумани танланганлиги, туманда Президент админстрацияси ходимлари, барча вазирлик ва идоралар раҳбарларининг шахсан ўзи ишбоши бўлиб турганлиги, тумандаги маданият ва аҳоли дам олиш марказлари, кутубхоналар, мактаблардаги китоб фондлари, аёллар бандлиги, оммавий спортни ривожлантириш каби йўналишларда ҳозирги аҳвол ва мавжуд потенциал ўрганилиб, қурилиш ва янгиланиш ишлари бошланганлиги ҳақида қувончли хабар тарқалган эди. Кейинроқ эса, туманга 18 мингдан ортиқ ўзбек ва жаҳон адабиётининг сара намуналаридан иборат китоблар карвони етқизилганлиги маълум қилинди.

Ана шу хайрли ташаббусга муносиб ҳисса қўшишда туманнинг кўркига кўрк, чиройига чирой қўшишда, албатта, масжидларнинг ҳам алоҳида ўрни бор.

Тумандаги “Сайдали эшон”, “Ровот”, “Эштой бобо”, “Валиғунд” каби жоме масжидлардаги қурилиш ва қайта таъмирлаш ишларини ўрганиш, шунингдек, масжидлар, қабристонлар ва зиёратгоҳларнинг ҳолати, муборак Рамазон ойига тайёргарлик тадбирларини кўздан кечириш, умуман, амалга оширилаётган ишлар билан танишиш мақсадида, 2019 йилнинг 13 апрель куни Тошкент вилояти бош имом-хатиби Хайруллоҳ Турматов Бўка туманига ташриф буюрди. Бу ҳақда ЎМИ Тошкент вилояти вакиллиги матбуот хизмати хабар берди.

Туманда амалга оширилаётган бунёдкорлик ишлари кўзни қувонтириши, бу борада диний соҳа ходимлари ҳам фаол бўлиши лозимлиги алоҳида эътироф этилиб, ютуқ ва камчиликлар, мавжуд муаммолар муҳокама қилинди ва келгусида бажарилиши лозим бўлган ишлар келишиб олинди.

Жуда катта ободонлаштириш ва бунёдкорлик ишлари олиб борилаётган тумандаги Бўстон ҳудудида жойлашган “Бўстон” жоме масжидида вилоят бош имом-хатиби бошчилигида туманда фаолият олиб бораётган барча имом-хатиблар иштирокида ҳашар ўтказилди. Масжидни ободонлаштириш, кўкаламзорлаштириш ва озодалигини сақлаш ишлари амалга оширилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати