Жорий йилнинг 6 декабрь куни Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида талаба ёшларда мафкуравий иммунитетни шакллантириш, уларни ёт ғоялар таъсирига тушиб қолишдан ҳимоялаш ҳамда диний билимларини мустаҳкамлаш мақсадида “Диний экстремизм, терроризм ва унинг салбий оқибатлари” мавзусида учрашув ўтказилди.

Тадбирда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси  ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита масъул ходими Бобомурод Рустамов ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси масжидлар бўлими мудири Раҳимберди домла Раҳмонов ўз маърузалари билан иштирок этишди.

Тадбирда бугунги кунда юртимизда олиб борилаётган каттадан-катта ислоҳотлар, бунёдкорлик ишлари ва диний соҳада амалга оширилаётган янгиликлар ҳақида сўз юритилди. Шунингдек, тинчликка рахна солувчи ёт ғояларни илгари сураётган террорчи ташкилотларнинг фаолиятларии ҳақида атрофлича маълумот берилди.

Маълумки, ислом дини ҳамиша инсонларни покликка, эзгуликка, яхшилик қилишга чақиради. Зулм‑зўрлик, тажовузкорлик, бузғунчилик каби салбий иллатлар ислом динига мутлақо ёт бўлган тушунчалардир.  Аммо, афсуски, ислом динидан, умуман, диндан баъзи инсонлар маънавий такомилида эмас, балки ўз манфаатлари, мақсадлари йўлида фойдаланаётганлиги ачинарли ҳолдир. Энг ёмони,  янгича кўринишдаги дин ниқоби остида юзага келаётган турли гуруҳ ва ташкилотлар томонидан кўплаб хунрезликларнинг амалга оширилиши ҳамда бу муаммо дунё миқёсида сиёсий кўриниш тусини олаётганлиги тинч давлатларни ташвишлантирмай қолмаяпти. Бу ўринда, инсонларни маънавий етукликка бошловчи ислом динининг эзгу ғоялари манфур кимсаларнинг қуролига айланаётганлигини кўриш мумкин. Шундай экан, онгу тафаккури ҳали шаклланиб улгурмаган ёшларни бундай зарарли, бузғунчи ғоялардан фақатгина маърифат орқалигина ҳимоялашимиз лозим. Бу борада, Биринчи Президентимиз Ислом Каримов “Юксак маънавият – енгилмас куч” асарида “… муқаддас ислом динимизни пок сақлаш, уни турли хил ғаразли хуруж ва ҳамлалардан, туҳмат ва бўҳтонлардан ҳимоя қилиш, унинг асл моҳиятини униб-ўсиб келаётган ёш авлодимизга тўғри тушунтириш, ислом маданиятининг эзгу ғояларини кенг тарғиб этиш вазифаси ҳамон долзарб бўлиб қолмоқда”, деб бежиз таъкидламаган эди. Тадбир давомида ана шу масалалар борасида талаба ёшларга атрофлича маълумотлар берилди.

Тадбир якунида талабалар ўзларини қизиқтирган барча саволларга жавоб олдилар.

ЎМИ Матбуот хизмати

Яхшилик, хайр-саховат, меҳр-оқибат, силаи-раҳм каби улуғ фазилатлар доимо инсонга зийнат бўлиб келган. Бундай олижаноб хислатларни ўзида мужассам эта олган инсонгина эл-юртнинг оғирини енгил қила оладиган фазилатли шахс ҳисобланади. Бинобарин, инсон эзгулик йўлида саъй-ҳаракат қилса, умрига, ризқига барака киради, ҳаёти осуда, қалби хотиржам бўлади.

Худди шундай фазилатлар халқимизнинг азалий қадриятига айланиб, ота-боболаримиз, момоларимиз ва дилбар аёлларимизнинг жасорати, ҳиммати ва имон-эътиқоди ҳамда ҳаёсида ўз аксини топган. Мазкур умуминсоний қадриятлар муқаддас Ислом динининг асосий манбалари – Қуръони Карим ва ҳадисларда кўп бора таъкидланган. Хусусан, Аллоҳ таоло Қуръон каримда: «Эҳсон–яхшиликнинг мукофоти фақат эҳсон ва эзгулик бўлажак» (Роҳман сураси, 60-оят) деб ўзгаларга яхшилик қилувчиларга дунё ва охиратда улкан мукофотлар борлигини маълум қилган.

Ўтиб бораётган “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”да мамлкатимизнинг бош қомуси бўлган “Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 25 йиллиги” кенг нишонланаётган айни фурсатда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти вакиллиги томонидан кенг кўламли хайрли ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, вилоят бош имом-хатиби Т.Эрбўтаев бошчилигида Ўзбекистон тумани “Қудаш – аёллар мурувват уйи”га ҳар бири уч юз эллик минг сўмдан бўлган 83 дона қишки кийим-кечаклар ҳомийларни жалб қилган ҳолда тарқатилди. Худди шунингдек, Қўштепа тумани Шомирза  ва Пахтакор МФЙларида яшовчи 17 нафар ёрдамга муҳтож кишиларга ҳам қишки кийим-кечак маҳсулотлари улашилди.

Мазкур фуқаролар кўрсатилаётган ғамхўрликлардан хурсанд эканини уларнинг сиймосидан англаш қийин эмас. Бироқ меҳр-мурувватли инсонларнинг келиши уларни янада мамнун этади.

Вилоятдаги жисмоний имконияти чекланганлар, болалар уйлари, қариялар мурувват уйи, шунингдек, эътиборга муҳтож бошқа тоифадаги мактаб интернатлар ҳам борки, бу масканларда тарбия топувчилар жамиятимизнинг тўлақонли аъзоларидир. Уларни ижтимоий фаол ҳаётга тортиш ҳар бир шахснинг инсоний вазифаси, қолаверса, муқаддас динимиз Исломнинг таълимотлари замирида ҳам ана шундай эзгулик, меҳр-оқибат улашишга бўлган тарғибот мужассам бўлганида ҳам ҳикмат ва фазилат бисёрдир.

Суратлар fargonaziyo.uz сайтидан олинди.

ЎМИ Фарғона вилояти вакиллиги

Матбуот хизмати

Инсоният тарихидаги биринчи шифохона мусулмон оламида пайдо бўлган. Дастлабки очилган шифохоналарда иккита бўлим бўлган. Улардан бирида талабаларга тиббиёт илмидан дарс берилган, иккинчисида эса беморлар ётиб даволанишган.

Ҳозирги Ўзбекистон ҳудудида қадимда ҳам даволаш муассасалари фаолият юритган. Хусусан, Амир Темур бошқа мамлакатларнинг машҳур табибларини пойтахт Самарқандга олиб келиб, махсус шифохоналар очган. Мовароуннаҳр ва Хуросонда шифохоналар учун алоҳида бинолар қурилган. Шифохоналар очишга Алишер Навоий ҳам катта аҳамият берган. Туркистоннинг баъзи вилоятларида махсус шифохоналар бўлгани манбаларда қайд этилган.

Робия ЖЎРАҚУЛОВА

тайёрлади

Ислом дини азалдан инсониятга асл мурувватни, диндошларига, ҳатто ғайридинларга ҳам эҳтиром ҳамда бағрикенглик билан муносабатда бўлишни ўргатиб келмоқда. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам фақатгина Ислом умматига эмас, балки бутун инсониятга гўзал хулқ-атворлари билан намуна бўлдилар. У зот аҳли китобдан бўлган қўшнилари билан ҳам яхши муносабатда бўлар, ҳадялар бериб, улардан ҳам ҳадялар қабул қилар эдилар. Ҳаттоки, Нажрон насронийлари келганида, уларга масжиднинг бир томонида ибодат қилишга ижозат бердилар. Дастлаб, роҳиб бўлган англиялик тарихчи Карен Армстронг “Муқаддас уруш” китобида бундай ёзади: “Муҳаммад (алайҳиссалом) фақат Макка мушриклари билан эмас, бир пайтнинг ўзида маҳаллий яҳудий қабилалари ва улар билан тил бириктириб ҳужумни режалаштирган Шом насронийлари билан ҳам урушишга мажбур бўлган эдилар. Аммо бу унинг қалбида душманларига нафрат туғдирмади, уни яъни аҳли китобни (яҳудий ва насронийларни) лаънатлашга олиб келмади. Мусулмонлар ҳаётларини ҳимоя қилишга мажбур бўлди, лекин ўз душманларининг динига қарши урушга кирганлари йўқ. Борди-ю, урушга мажбур бўлиб қолишса, инсонпарварликни унутмасди. Улар диний хизматчиларни, роҳибларни безовта қилишмасди, урушга қатнашмайдиган, ожиз кишилар, аёллар, ёш болалар, кексаларга тегмас, уларга заррача озор етказмас эди. Улар тинч аҳолини ўлдирмаган, бино ва уй-жойлардан ҳеч бирини вайрон қилмаган”. Демак, улар ҳар қандай ҳолатда зиён-заҳмат етказишдан холи бўлган.

 Инсон шаъни, саломатлиги, ҳуқуқлари – олий қадрият, унинг мол-мулки дахлсиз. Шунинг учун ҳам, уларга дахл қилиш жиноят сифатида баҳоланади. Жумладан, ўзганинг мулкини очиқдан-очиқ талон-тарож қилиш, талончилик мақсадида ҳужум қилиш, ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлган зўрлик ишлатиш билан қўрқитиш содир этиш – босқинчилик ҳисобланади.

Динимизда бундай зўравонликлар кескин қораланади. Шунга қарамай, ўзларига исломни ниқоб қилиб олган ўзгаларнинг мол-мулкини ҳар қандай йўл билан бўлса-да, олиб қўйиш, қаршилик қилинса, уларга қарши кескин чора-тадбирлар кўришни ҳалол санайдиган турли экстремистик оқимлар талончилик ва босқинчилик қилиш, корхоналар ва иншоотларга зарар етказиш орқали ижтимоий барқарорликни издан чиқаришга уринмоқдалар.

Бу ҳақда шайх Юсуф Қарзовий шундай дейди: “Чет эл элчихоналарини вайрон қилиш, бошқа дин вакилларини ўлдириш – очиқ-ойдин зулм ва фасоднинг бир туридир. Чунки мазкур элчихоналар давлат билан расмий ва ўзаро розичиликка асосланган ҳолда фаолият олиб боради ва мусулмон давлати ҳимоясида ҳисобланади”.

Диндан миллатлараро адоват уйғотишда фойдаланиш, миллатчилик ва диний айирмачиликни келтириб чиқариш йўлидаги ҳаракатлар ислом дини таълимотига зиддир. 2006 йилнинг июль ойида Ислом олами уюшмаси ўтказган “Исломда тинч-тотув яшаш” мавзусидаги конференция баёнотида шундай дейилади: “Ислом дини барча миллат, халқ ва давлатлар ўртасида тинч-тотув яшашга буюради ва қуйидагиларни муҳим деб ҳисоблайди:
- исломнинг энг юксак ғояси бўлган тинчликни тарғиб қилиш ва инсонлар хавфсизлигини таъминлаш;

- инсон шаънини улуғлаш ва унинг ҳуқуқларини ҳурмат қилиш;
- ўзгаларни динга мажбурламаслик ва уларга нисбатан адолатсиз бўлмаслик;
- террорчилик, бузғунчиликнинг ҳар қандай турига қарши курашиш ва одамларни ноҳақ ўлдирмаслик”.

Албатта, кўнглида адовати бўлмаган ҳамда жамиятга зарари тегмайдиган бошқа дин вакиллари билан яхши муомалада бўлиб, улар билан дунёвий ишларда ҳамкорлик қилиш динимиз талабидир.

Барча аҳли китоблар, хусусан, насронийлар мусулмонлар қалбига яқин эканини Аллоҳ таоло қуйидаги ояти каримада баён этган: “Иймон келтирганларга нисбатан яқинроқ дўст – “биз насронийлармиз” деганлар эканини (ҳам) кўрасиз. Бунинг сабаби – улар ичида руҳоний ва роҳибларнинг борлиги ва уларнинг кибрига берилмаслигидир” (Моида, 82-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз ҳадислари билан аҳли зиммаларга бўлган аҳдни бузган киши Аллоҳнинг қаҳрига ва азобига учрашини мустаҳкамлаб қўйдилар: “Ким зиммий (аҳли китоб ватандош)га озор берса, менга озор берган бўлади. Менга озор берган одам эса Аллоҳга озор бергандир” (Имом Табароний ривоят қилган).

Яна бир ҳадиси шарифда “Ким аҳдлашган одамга зулм қилса ё унинг ҳаққини камайтирса ёки унга тоқатидан ортиқ вазифа юкласа, унинг ҳаққидан ботил йўл билан ўзлаштирса, мен у одам билан қиёматда ҳужжатлашаман”, дейилган (Абу Довуд ривоят қилган).

Ислом мамлакатида яшайдиган аҳли китоб ёки бошқа миллат ва дин вакили ўртада аҳдлашув борлиги учун эркинликда, қонуний ҳимояда ерли халқ билан бир мақомдадир. Шундай экан, бизлар ҳам юртимиз, шаҳримиз, маҳалламизда биз билан ватандош, ҳамшаҳар, маҳалладош бўлган турли миллат, турли дин ва эътиқод вакиллари билан ўзаро ҳурмат ва муҳаббат билан яшашимиз даркор. Бизнинг мамлакатимизда ирқи, миллати, ижтимоий келиб чиқишидан қатъи назар, барча оилалар ва уларнинг фарзандлари қонун олдида ҳуқуқан бир хил мавқеъдадир, имтиёзлардан ҳам бирдек фойдаланишади. Бу Ўзбекистон Конституцияси ва бошқа қонунлар билан кафолатланган.

Ҳасанбой ЭРКИНОВ,

 “Имом Фахриддин ар-Розий” ўрта махсус ислом билим юрти талабаси.