Мамлакатимиз мўмин-мусулмонлари муборак ҳаж ва умра ибодатларини адо этишлар учун йилдан-йилга қулай шарт-шароитлар ташкил этиб келинмоқда. Сўнгги йилларда зиёратчиларга кўрсатиладиган тиббиёт, транспорт, меҳмонхона хизматлари ва ибодат масалаларидаги ёрдамлар савияси сезиларли даражада ошганини алоҳида қайд этиш керак.

Яна бир хурсандчилик, ҳаж сафарига бориш истагини билдираётганлар сони ошиб бораётганини инобатга олиб, 2017 йилдан юртимиздан ҳаж зиёратига борувчилар сони 7200 нафар қилиб белгиланди (илгари 5200 нафар эди). Бу хушхабар барча юртдошларимизга катта қувонч бахш этди.

Шу кунларда Ҳаж ишлари бўйича Ўзбекистон делегацияси Саудия Арабистонида хизмат сафарида бўлиб, бир қатор вазирлик ва идоралар билан 2017 йилги ҳаж мавсумини намунали ташкил этиш бўйича музокаралар ўтказмоқда. Куни кеча Саудия Арабистони Ҳаж ва умра ишлари вазири Солиҳ Бантин билан учрашув бўлиб ўтди. Унда ўтган Ҳаж мавсумидаги ютуқлар ва келаётган мавсумга тайёргарлик, уни янада яхши ташкил этишга доир фикрлар билдирилди. Мазкур учрашув якунида икки томон ўртасида имзоланган шартномага кўра, жорий йил Ҳаж мавсуми учун Ўзбекистонга 7200 та квота ажратилишига эришилди.

Куннинг иккинчи ярмида Ҳаж ишлари бўйича Ўзбекистон делегацияси Саудия Арабистони Фуқаро авиацияси бош бошқармаси раҳбарияти билан Жидда шаҳрида учрашув ўтказди. Музокараларда ҳаж ва умра зиёратларини ташкил этиш доирасидаги ташкилий масалалар, жумладан, Мадина ва Жидда шаҳарлари халқаро аэропортлари орқали зиёратчиларни ташиш, кўрсатиладиган хизматлар муҳокама этилди. Саудия Арабистони Фуқаро авиацияси бош бошқармаси Ўзбекистон ҳаж ишчи гуруҳи ва “Ўзбекистон ҳаво йўллари” миллий авиакомпанияси иш фаолиятига юқори баҳо берди.

Шундан сўнг Ҳаж ишлари бўйича Ўзбекистон делегацияси ташриф дастури доирасида Саудия Арабистони Транспорт корхоналари бош вакиллиги масъуллари билан учрашди. Учрашувда бош вакиллик раҳбари Форуқ Бухорий Ўзбекистон томонидан ҳаж ва умра тадбирларини юқори даражада ташкил этиб келаётгани, ўзбекистонлик ҳожилар замонавий транспорт воситалари билан таъминлангани, шартномавий келишувлар Ўзбекистон томонидан тўлақонли бажарилаётганини алоҳида таъкидлади. Форуқ Бухорий сўзининг якунида Ўзбекистон ҳаж делегацияси аъзоларига юқори даражадаги ташкилий ишлар учун самимий миннатдорлик билдирди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

ахборот хизмати

Шайх Исҳоқ Эшон масжиди (ҳозирги кунда “Шайх Эшон” жоме масжиди деб юритилади) Наманган шаҳри, Ғишткўприк маҳалла фуқаролар йиғинига қарашли Қодир Отамирзаев кўчасида жойлашган.

Масжид тарихда асосан Чуқур кўча йўналишида жойлашиб фаолият олиб борган. 1910–1912 йилларда қайта бунёд этилган. Ушбу  масжид биносини қуришга тамал тоши қўйилганига бир аср бўлгани нишонланмоқда.

Ушбу масжидни ўша даврнинг саховатли кишиларидан бири Эгамбердибой ҳисобидан барпо этилган.

Масжид ён атрофидаги аҳолининг касби пиллачилик ва тўқимачилик бўлган. Шимол томонида Наманган сойнинг ёнида шаҳарнинг нуфузли қорилар тайёрлайдиган мадраса, жануб томонида эса “Муҳаммад Хўжа Амин” мадрасаси ва жомеси, шунингдек, “Баҳодирхон Эшон” масжиди жойлашган эди. Шу сабаб бу даҳада яшовчи аҳолининг кўп қисми илм-фан ва касб-ҳунар борасида ривожланган бўлиб, кўплаб зиёли ва ҳунарманд кишилар етишиб чиққан.

Масжид барпо этилганидан сўнг, Шайх Исҳоқ Эшон имомлик қилади. У кишининг фаолияти, ахлоқ-одоби, комил муршидлик фазилатларидан масжид аҳли мамнун бўлиб, халқнинг хоҳиш-иродаси билан масжид номини имом-хатиб исми билан номлаб “Шайх Исҳоқ Эшон” масжиди деб аташган.

Шўролар даврининг илк пайтида масжиддан тери маҳсулотлари сақланадиган жой – омбор сифатида фойдаланилган.

Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий шайх Эшон Бобохон ҳазратларининг ташаббуси билан “Шайх Исҳоқ Эшон” жоме масжиди қайта фаолият кўрсата бошлаган.

Истиқлол туфайли динимиз ва миллий қадриятларимиз қайта тикланди. Умумжаҳон маданий меросининг таркибий қисми ҳисобланувчи ислом маданиятига мансуб бўлган минг йиллик тарихга эга, ўтмиш қаъридан оламга нур таратиб келган муқаддас обидалар, масжид ва мадрасалар мўмин-мусулмонларга қайтариб берилди. Аждодларимиздан қолган тарихий меросларимиз қайта тикланди.

Юқоридаги хайрли ва масъулиятли фаолиятларнинг амалий намунаси сифатида “Шайх Исҳоқ Эшон” жоме масжиди фаоллари саъй-ҳаракатлари билан қайта рўйхатдан ўтиб, фаолият кўрсата бошлади.

Мустақиллигимизнинг неъмати ўлароқ, масжиднинг кўрки қайта тикланди. Кўримсиз, пастқам бинолар ўрнига кўркам бинолар қад ростлади. Намозхонларга қулай ва осон бўлиши учун масжидда айвон, намоз ўқиш учун қўшимча бинолар ҳамда маъмурий хоналар ташкил этилган.

Масжиднинг ташқи қисмида 26 метрли икки минора ва дарвозахоналар қурилган. Масжиднинг шарқ томонида қадимий ҳовуз ҳозиргача сақланиб қолган. Уни янада яхши сақлаш ва келажак авлодларга қолдириш мақсадида устига шинам ва шарқона услубда шийпон ҳам барпо этилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Масжидлар бўлими

Қадим замонда ўқиш ва ёзишни ёмон кўрадиган бир бола бўлган экан. У турли баҳоналар билан мактабга бормас, борганда ҳам берилган вазифаларни бажармай, фақат ёмон баҳо олар экан. Ота-онасининг танбеҳларига қулоқ солмай, "Мен катта бўлсам, чўпон бўламан, қўй боқиш учун ўқиш керак эмас", дер экан.

Бир куни уйлари яқинидаги ўтлоқдан қўзиқорин териб келиш учун чиқибди. Қўзиқоринларни териб юриб, уйларидан анча узоқлаб кетибди. Юриб-юриб унча чуқур бўлмаган бир дарё соҳилига келибди. Нариги соҳилдан ҳам қўзиқорин термоқчи бўлиб кўприк қидирибди. Яқин атрофдаги кўприк олдига бориб қараса, унинг четидаги тахтачага нимадир ёзиб қўйилган экан. Бола ёзувни ўқий олмабди ва тўғри нариги соҳилга қараб юрибди. Кўприкнинг ўртасига келганда у синиб, бола сувга тушиб кетибди. Овозининг борича ёрдамга чақирибди. Шу орада қўйларини ўтлатиб юрган бир чўпон калтагини узатиб, болани сувдан чиқариб олиб: "Нега бу кўприкдан ўтдинг?! Кўприк устидаги "Бу кўприкдан юрманг, нарироқда янги кўприк бор", деган ёзувни кўрмадингми?" деб сўрабди. Бола унга жавобан: "Кўрдим, лекин ўқий олмадим, чунки мен ўқишни билмайман", дебди. Шунда чўпон унга: "Э болам, ҳатто қўй боқиш учун ҳам ўқиш керак", дебди.

Фараз қилинг, агар чўпон ўқишни билмаганида ўзини ҳам, қўйларини ҳам ҳалок қилган бўлар эди.  

Акбаршоҳ Расулов

“Аълохон Махдум” жоме масжиди Наманган вилояти, Косонсой тумани марказида жойлашган. Масжид Фарғона водийсида намозгоҳ усулида қурилган ягона меъморий обида бўлиб, XVIII асрда бунёд этилган.

Масжид кўҳна Косонсой туманининг саховатли кишилари томонидан ҳашар йўли билан бунёд этилган. Маълум муддат бу маскан ҳам масжид, ҳам мадраса сифатида фаолият кўрсатган. Собиқ иттифоқ даврида масжид биноларидан маҳаллий саноат корхонаси сифатида фойдаланилган. Иккинчи жаҳон уруши йилларида мамлакатимизга кўчиб келган турли миллат вакилларига бошпана вазифасини ўтаган.

Ўтган асрнинг 80 йилларига қадар масжид бинолари коммунал уй-жой эди. 80- йиллар ўрталарида таъмирланиб, ўлкашунослик музейига айлантирилди. Собиқ иттифоқ даврида масжид биноларидан бошқа мақсадларда фойдаланилгани учун вайрона ҳолга келиб қолган. Бу обидадан фақат жоме хонақоҳи ва кириш пештоқи сақланиб  қолган. Мустақиллик шарофати билан миллий қадриятларимиз қайта тикланди. Хусусан, меъморий обидаларимизга қайта ҳаёт бахш этишга ва бундай масканларни обод этишга эътибор кучайтирилди.

1992–1998 йилларда хонақоҳ ва дарвозахоналарга ҳамоҳанг уларни ўзаро боғлаб  турадиган  замонавий талабларга жавоб берадиган, миллий услубда янги бино бунёд этилди. Масжид ҳовлисининг жануби-шарқий қисмига эса янгидан улкан пештоқли ва гумбазли  дарвозахона қурилди. Бу ишлар маҳаллий ҳунармандларимиз томонидан ёғоч ўймакорлиги услубида шарқона маданиятимиз ва замонавий биносозлик талабларига мос равишда амалга оширилди.

Ушбу масжидда намозхонлар ибодат қилишлари учун етарли шарт-шароитлар яратилди. Бу хайрли ишлардан аҳоли мамнун бўлиб, юртимизда тинчлик-осойишталик бардавом бўлишини тилаб дуойи хайрлар қилишмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Масжидлар бўлими

Кунлардан бир куни бир подшоҳ касал бўлиб қолибди. Уни даволаш учун бутун дунёдан табибларни чақиришибди, лекин ҳеч бири подшоҳни даволай олмабди. Шунда улар маслаҳат қилиб бир қарорга келишибди. Агар бахтли одамни топиб, унинг кўйлаги подшоҳга кийдирилса, у тузалади. Бахтли одамни топиш учун дунёнинг ҳамма томонига чопарлар жўнатилибди. Лекин ҳеч ким "Мен бахтлиман", деган одамни топа олмабди. Кимдир бой, лекин касал, яна кимдир соғ, аммо камбағал, бошқаси бой, соғ, бироқ оиласи нотинч – хуллас, ҳамма нимадандир нолир эди.

Бир куни тунда подшоҳнинг ўғли шаҳар кўчаларини айланиб юрса, бир ҳовлидан кимнингдир гапини эшитиб қолибди. У: "Яхши ишладим, пулимни олдим, қорним тўйди, энди маза қилиб ухлайман. Мендан бахтли одам йўқ", дебди. Подшоҳнинг ўғли севиниб кетиб, тезда хизматкорларини жўнатибди. Катта пул эвазига ўша одамнинг кўйлагини олиб келишни тайинлабди. Хизматкорлар ҳовлига кириб шаҳзоданинг буйруғини бажармоқчи бўлишибди, лекин қарашса, ҳалиги "бахтлиман" деган одам шунчалар қашшоқ эканки, ҳатто эгнида кўйлаги ҳам йўқ экан.

Эй инсон, билгинки, бахт келувчи ва кетувчи нарсадир. Одам ўзини бир муддат бахтли ҳисоблаши учун бой бўлиши шарт эмас, балки бор нарсасига шукр қилса кифоя.     

Акбаршоҳ Расулов