ONLINE.

ЎМИ Матбуот хизмати

Cаҳобалар ҳаёти

Хазраж қабиласига мансуб Муоз ибн Жабал Исломни биринчилардан бўлиб қабул қилган мадиналиклардан эди.

Бу саҳобий Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга ҳаёт синовларидан ўтди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан доим бирга бўлгани боис у зотдан кўп нарсаларни ўрганди. Ҳатто Расулуллоҳ алайҳиссалом): “Умматимнинг ичида ҳалол ва ҳаромни энг яхши билувчиси Муоз ибн Жабалдир”, дердилар. 

Ямандан бир гуруҳ элчилар келиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ўзларига ҳақ йўлни кўрсатувчи устоз юборишни илтимос қилишди. Барча саҳобийлар бундай олий шарафга сазовор бўлишни истаб у зотдан ишора кутдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эса уларга Муоз ибн Жабал розийаллоҳу анҳуни жўнатдилар.

Уни кузатишдан олдин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишига саволлар билан мурожаат қилдилар:

– Эй Муоз! Ҳукм чиқаришда нимадан фойдаланасан?

– Аллоҳнинг китобидан.

– Агар Аллоҳнинг китобидан топа олмасанг-чи?

– Расулининг суннатидан қидираман.

– Расулининг суннатида ҳам топа олмасанг-чи?

– Унда ўз раъйим билан ижтиҳод қиламан, – деб жавоб берди Муоз ибн Жабал.

Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак юзларида хурсандчилик аломатлари пайдо бўлди. Қувонганларидан: “Расулуллоҳнинг элчисини Аллоҳ ва Расули рози бўладиган ишларга мувофиқ қилиб қўйган Раббимизга ҳамд бўлсин”, дедилар.

*   *   *

Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу саҳобалар орасида илми ва фаросати билан ҳам ажралиб турарди. Ушбу воқеани ибн Абдуллоҳ зикр қилади:

– Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг даврида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидларига бир неча саҳобалар билан кирдик. Ўттиз нафардан ортиқ одам суҳбатлашиб ўтирган мажлисга қўшилдим. Улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан эшитган ҳадисларини эслашарди. Ораларида қорачадан келган, ширинсухан истарали йигит ўтирарди. Менимча, у қавмнинг орасидаги энг ёши эди. Саҳобалар ҳадис айтишса, ўша йигит шарҳлаб, фатво берар эди. Сўрамасалар жавоб бермасди, яъни ортиқча гапирмас эди. Мажлис тугаганидан кейин унга яқин бордим ва:

– Эй Аллоҳнинг бандаси! Сиз кимсиз? – деб сўрадим

У:

– Мен Муоз ибн Жабалман, – деб жавоб берди.

*   *   *

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу барча соҳада Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳунинг маслаҳати билан иш кўрар, унинг фатвосига таянар эди. Саҳобийга ҳурмати сабабли “Агар Муоз ибн Жабал бўлмаганида, Умар шак-шубҳасиз ҳалок бўларди”, дерди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этганларида Муоз розияллоҳу анҳу Яманда ул зот буюрган ишларни бажараётган эди. Абу Бакр розияллоҳу анҳу вақтида Мадинага қайтиб келди.

Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу бой эди. Келганидан сўнг Умар ибн Хаттоб Абу Бакр розияллоҳу анҳум билан кенгашиб, Муоз ибн Жабалга молидан камбағалларга эҳсон қилишни маслаҳат берди. Муоз ибн Жабал эса ҳеч нима демади.

Эртаси куни тонгда Умар ибн Хаттоб Муоз розияллоҳу анҳуни ўз уйи олдида ҳаяжонланган, йиғлаб турган ҳолда кўрди. У киши йиғидан зўрға тийилиб, Умар розияллоҳу анҳуга:

“Эй Умар, кеча тунда туш кўрдим: уммон гирдоби мени ўзига тортиб, ғарқ қилмоқчи бўлаётган эмиш. Шунда сиз келиб мени қутқариб қолдингиз...” Икковлари шу заҳоти Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг олдиларига боришди. Муоз ибн Жабал Абу Бакрга розияллоҳу анҳумга ўз молининг ярмини олишини ва муҳтожларга истаганича эҳсон қилишини айтди...

*   *   *

Бир куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Муоз розияллоҳу анҳуни тонгда учратиб қолдилар ва саволга тутдилар:

– Эй Муоз, уйқудан қай ҳолатда уйғондинг?

– Ҳақиқий мўмин бўлиб уйғондим, ё Расулуллоҳ, – деди Муоз.

– Ҳар нарсанинг ҳақиқати бўлади, имонингнинг ҳақиқати нима? – деб савол бердилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам.

– Уйғонганимда келаётган тунни кўра оламанми-йўқми – билмайман. Уйқуга кетишимдан олдин тонгни кўра оламанми-йўқми – билмайман. Яна қадам босиб юраётганимда кейинги қадамимни боса оламанми-йўқми – билмайман. Хаёлимда, ўтиб кетган қавмларга қиёматда китоблари берилаётганини, жаннат аҳли роҳатланаётганини, гуноҳкорлар эса қийналаётганини кўргандай бўлавераман.

Шунда Расулуллоҳ алайҳиссалом:

– Ҳақиқатни билибсан, унда бардавом бўлгин, эй Муоз, – дедилар.

*   *   *

Муоз ибн Жабал умрини инсонларни тўғри йўлга бошлашга, фойдали илм қолдиришга бағишлади. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу у киши ҳақида: “Муоз Аллоҳга бўйсунувчи, ҳақиқий мусулмон эди. Биз уни Иброҳим алайҳиссаломга ўхшатар эдик”, дер эди.

Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу қариндош-уруғлари билан Шомга кўчиб ўтади ва у ерда илм билан шуғулланади. Бир қанча муддат ўтганидан сўнг Шомнинг амири Абу Убайда ибн Жарроҳ вафот этади. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Муоз ибн Жабални Шомга бошлиқ этиб тайинлайди.

Ўлим тўшагида ётган Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан кимни ноиб қилиб кетишини сўраганларида, “Агар Муоз ҳаёт бўлганида уни албатта ўзимдан кейинги халифа қилиб қолдирардим. Раббимнинг олдига борганимда у мендан: “Муҳаммаднинг умматига кимни бош қилиб қолдирдинг?” деса, Раббимга: “Уларга Расулуллоҳнинг: “Қиёматда олимларнинг бошлиғи Муоз ибн Жабал бўлади”, деганларини эшитганим учун Муоз ибн Жабални қолдирдим”, дер эдим”, деб жавоб берган экан.

Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу Шомга бошлиқ этиб тайинланганидан сўнг бир неча ой умр кўрди ва 33 ёшида оламдан ўтди.

Абу АЙЮБ тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: «Эй имон келтирганлар! На мол-дунёларингиз ва на фарзандларингиз сизларни Аллоҳнинг зикридан (Унга ибодат қилишдан) чалғитиб қўймасин! Ким шундай қилса, ўшалар зиён кўрувчи кимсалардир. Сизларнинг (ҳар) бирингизга ўлим келганида: “Ё Раббим! Мени озгина (тирик) қолдирсанг-чи, мен садақа қилиб, солиҳ бандалардан бўлсам!” деб қолишидан илгари Биз сизларга ризқ қилиб берган нарсалардан эҳсон қилинглар. Аллоҳ бирор жонни ажали келганида кечга қолдирмас. Аллоҳ қилаётган (барча) амалларингиздан хабардордир» (Мунофиқун, 9-11).

Инсон табиатан ялқов, нафс истаклари, бойликка ҳирс уни ибодатлардан тўсади. Баъзилар ҳой-ҳавас кетидан юриб, ажали келганини ҳам пайқамай қолади. Куч-қувват борида ибодат қилиб, пушаймон бўлмасдан бурун мол-мулкни фақат яхшиликка сарфлаш керак.

Оятдаги “зикр”дан мурод “Исломда буюрилган фарз амаллардир”, дейди Имом Ҳасан.

Имом Заҳҳок: беш вақт намоздир, дейди.

Бошқа баъзи олимлар “зикрдан мурод Қуръон каримни қироат қилиш”, дейишган (“Фатҳул Қадир”).

Имом Заҳҳок айтади: “Қодир бўлиб, ҳаж қилмаган, молидан закот бермаган кимса ўлими олдидан бир муддатга бўлса ҳам (шу амалларни бажариб қолиши учун) дунё ҳаётига қайтишни истайди...”

Банданинг ҳар бир эзгу нияти, қилган яхши амали ажрсиз қолмайди. Ҳатто йўлдаги тош ва тиконларни олиб ташлаш ҳам, яхши сўз, чиройли муомала ҳам, яхшилик қилолмаган кишининг ёмонлик қилмаслиги ҳам садақадир. Суффа аҳлидан бўлган, мол-дунёси йўқ саҳобалар садақа қилишга қурбимиз етмай, савобдан маҳрум қоляпмиз, деб шикоят қилишганида, у зот алайҳиссалом: “Бойлар қилаётган садақаларнинг савобига сизлар тасбеҳ, таҳлил ёки истиғфор айтиш билан етишасизлар”, деганлар.

Фарз, вожиб садақаларнинг ошкора қилинишида бошқаларга ибрат бўлиш ёки унутганларнинг эсига солиб қўйиш каби фойдалар бор. Аммо нафл садақаларни “ўнг қўл берганини чап қўл сезмайдиган” даражада яширин қилиш керак. Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтади: “Ихтиёрий садақаларни пинҳона қилиш (савоби) ошкора қилинганидан етмиш даража, фарз садақаларни (закот, ушр, қурбонлик, фитр каби) эса ошкора қилиш (савоби) пинҳон тутилганидан кўра йигирма беш марта ортиқдир”.

Инсон ҳалол касб қилган нарсаларидан садақа қилиши лозим. Қўлда имконимиз борида молларимизни эзгу ишларга сарфлайлик. Аллоҳ таоло ҳеч биримизни зиён кўрувчилардан қилмасин.

Абдувоҳид ЎРОЗОВ тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Верховный муфтий Казахстана Серикбай кажы Ораз провел намаз и проповедь в центральной мечети Алматы за погибших в автобусе узбекистанцев, сообщает Sputnik со ссылкой на пресс-службу Духовного управления мусульман республики.
Проповедь Верховного муфтия была на тему "Дунья (бренный мир) – это пашня ахирата (вечного мира)".
"В Священном Коране Всевышний Аллах говорит: "Тот, кто сделал добро весом в пылинку, увидит его. И тот, кто сделал зло весом в пылинку, увидит его" (99:7-8). Бренный мир является местом усердия, работы и поклонения, а ахират же является местом воздаяния и милости", — сказал Серикбай кажы Ораз.
После намаза Верховный муфтий сделал дуа за погибших.
18 января на трассе Самара — Шымкент в Иргизском районе Актюбинской области Казахстана сгорел автобус, в котором находились 57 человек. В огне погибли 52 человека, пятерым – трем казахстанцам и двум гражданам Узбекистана — удалось спастись, они получили ожоги легкой степени.

Наши люди, которые всегда готовы помочь друг другу в трудные дни, продолжают выражать соболезнования и сочувствие родственникам и близким, погибшим в трагических событиях в Казахстане. Они даже приезжают из соседних и далеких регионов, выражая свое сочувствие в эти печальные дни. Наши имамы, которые являются лидерами в этих благородных делах, также показывают свой личный пример. Всевышний Аллах сказал в Коране: «Поистине, верующие должны быть братьями» (сура 49 «Покои», аят 10). Следуя этим заветам, имамы Ташкентской области во главе с главным имам-хатибом этой области Хайрулло Турматовым 22 января посетили Наманганскую область и побывали в каждом доме граждан, погибших в Казахстане. Молились за упокой души погибших в трагедии, выразили соболезновании их родным и близким. Они отметили, что в нашей религии верующий, который умер в связи с трагедией, получит более высокий статус. Так, в одном из хадисов Пророка, мир ему и благословение Аллаха сказано, что люди утонувшие, сгоревшие в огне, оставшиеся под крышей, женщины, скончавшиеся во время родов, получат статус мученика.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана