muslim.uz

muslim.uz

П'ятниця, 29 июль 2016 00:00

Ҳажнинг фазилати

Ҳаж  шарофатли, фазилатли, буюк ибодатдир.

 Аллоҳ таоло буюрган  амалларнинг ҳар бирининг ўзига хос фазилат ва ҳикматлари мавжуд. Исломнинг бешинчи рукни бўлган ҳаж ибодатининг ҳам фазилатлари бор.

 Дарҳақиқат, Макка шаҳрида Мақоми Иброҳим, Замзам булоғи, Ҳажарул-асвад, Сафо, Марва каби осори атиқалар мавжудким, улар узоқ ўтмишнинг аломатларидан ҳисобланади.

 Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:

    إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ

 Албатта, одамлар (ибодати) учун қурилган биринчи Уй – Бакка (Макка)даги муборак ва оламлар учун ҳидоят (манбаи) бўлмиш (Каъба)дир.

  فِيهِ آَيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آَمِنًا وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ

 Унда аниқ аломатлар – «Мақоми Иброҳим» бордир. Унга (Каъбага) кирган киши омонда бўлур. Йўлга қодир бўлган одамлар зиммасида Аллоҳ учун Байтни ҳаж қилиш (фарзи) бордир. Кимда-ким (буни) инкор этса, бас, албатта, Аллоҳ оламлардан беҳожатдир.  (“Оли Имрон”  сураси, 96-97-оятлар)

 Бу фарзни адо қилган кишига ажр-у савоблар собит бўлиши ҳақида Пайғамбаримиз алайҳиссалоту вас-саломдан кўплаб ҳадиси шарифлар ривоят қилинган. Жумладан:

 وَعَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ - صلى الله عليه وسلم – " تَابِعُوا بَيْنَ الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ فَإِنَّهُمَا يَنْفِيَانِ الْفَقْرَ والذُّنُوبَ كَمَا يِتْفِى الْكِيرُ خَبَثَ الْحَدِيدِ وَ الذََّهَّبِ وَ الْفِضَّةِ وَ لَيْسَ لِلْحَجَّةِ الْمَبْرُورَةِ ثَوَابٌ إِلاَّ الْجَنَّةُ" (سنن الترمذى).

Абдуллоҳ ибн Масъуд р.а. дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ с.а.в.: “Ҳаж билан умрани кетма-кет қилинг. Албатта, иккиси худди босқон темир, тилло ва кумушнинг кирини кетказганидек, фақирлик ва гуноҳларни кетказади. Ҳажжи мабрурнинг савоби фақат жаннатдир”,- деганлар (Имом Термизий ривоят қилган).

 وَعَنْ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ : سَمِعْتُ النبي صلى الله عليه وسلم يقول: "مَا تَرْفَعُ إِبْلُ الْحَاجِّ رِجْلاً وَلاَ تَضَعُ يَدًا إلاَّ كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ بِهَا حَسَنَةً ، أِوْ مَحَا عَنْهُ سَيِّئَةَ أَوْ رَفَعَهُ بِهَا دَرَجَةَ " (الشعب حسن)

 Ибн Умар р.а. дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий с.а.в.: “Ҳожининг улови оёғини ҳар кўтариб-қўйишида Аллоҳ таоло ё ажр-савоб битади ё бирор гуноҳини ўчиради ёки бир даража мақомини кўтаради”,-деганлар  (Имом Байҳақий “Шуабул-имон”да ривоят қилган).

 وَعَنْ أَبىِ هُرَيْرَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ – صلى الله عليه وسلم – أّنَّهُ قَالَ: "أَلْحُجَّاجُ والْعُمَّارُ وَفْدُ اللَّهِ إِنْ دَعَوْهُ أَجَابَهُمْ وإٍنِ اسْتَغْفَرُوهُ غَفَرَ لَهُمْ" (سنن ابن ماجه حسن لغيره).

 Абу Ҳурайра р.а. дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ с.а.в.: “Ҳожилар ва умра зиёратчилари Аллоҳнинг меҳмонларидир, дуо қилсалар, ижобат қилур, истиғфор айтсалар, мағфират қилур”, - деганлар (Абу Можа ривояти).

 وَعَنْ عَائِشَةَ رّضِىَ اللَّهُ عَنْهَا ، أَنَّ رَسُولَ اللًّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهَا فِي عُمْرَتِهَا : "إِنَّ لَكِ مِنَ الأَجْرِ عَلى قَدْرِ نَصَبِكِ ونَفَقَتِكِ" (المستدرك للحاكم صحيح)

 Оиша р.а. Умра ибодатини адо этганида Расулуллоҳ с.а.в. унга қарата: “Сенга (Умра давомидаги)  қийинчилигинг ва нафақанг миқдорича ажр бўлур”,- деганлар.

 وَعَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ السَّاعِدِىِّ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ – صلى الله عليه وسلم – قَالَ :"مَا مَنْ مُلَبٍّ يُلَبِّى إِلاَّ لَبَّى مَا عَنْ يَمِينِهِ وَ شِمَالِهِ مِنْ حَجَرٍ أَوْ شَجَرٍ أَوْ مَدَرٍ حَتَّى تَنْقَطِعُ الأَرْضُ مِنْ هَا هَنَا وَهَا هُنَا" (سنن ابن ماجه صحيح)

 Саҳл ибн Саъд ас-Соъидий р. а. дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ с.а.в.: “Ҳар бир талбия айтувчининг ўнг ва сўл томонидаги то машриқу мағрибгача бўлган тош, дарахт, тупроқлар талбия айтур”, -деганлар.

 وَعَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: "سَمِعْتُ النَّبىَّ  صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:"مَنْ حَجَّ لِلَّهِ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ رَجَعَ كَيَوْمٍ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ " (متفق عليه)

 Абу Ҳурайра р.а. дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий с.а.в.: “Ким Аллоҳ учун ҳаж ибодатини ножўя сўз сўзламай, фисқу-фужур қилмай адо этса, онасидан туғилган кунидагидек (гуноҳлардан покланиб)  қайтади”,- деганлар.

 Бу ҳадисларнинг барчаси Ҳаж ва Умра ибодатини адо этишнинг фазли нечоғлик улкан экани ва ушбу ибодатини ихлос ила, тўла-тўкис адо этган ҳар бир зиёратчига мазкур ажр-савоблар умид қилиниши таъкидланмоқда.

 عن أنس بن مالك قال : قال رسول الله صلى الله عليه و سلم : " صلاة الرجل في بيته بصلاة وصلاته في مسجد القبائل بخمس وعشرين صلاة وصلاته في المسجد الذي يجمع فيه بخسمائة صلاة وصلاته في المسجد الأقصى بخمسين ألف صلاة وصلاته في مسجدي بخمسين ألف صلاة وصلاته في المسجد الحرام بمائة ألف صلاة " . رواه ابن ماجه

 Анас ибн Молик разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

 “Кишининг уйида ўқиган намози бир баробар, масжидда ўқиган намози йигирма беш баробар, жума ўқиладиган жомеъ масжидда ўқиган намози беш юз баробар, Масжид ул-Ақсо (Қуддуси шариф)да ўқиган намози эллик минг баробар, менинг масжидим (Масжид ун-набавий)да ўқиган намози эллик минг баробар, Масжид ул-Ҳаром (Макка)да ўқиган намози эса юз минг баробар савоби кўпдир”. (Ибн Можа ривояти).

 Шу ўринда Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг мазкур ҳадисларидан биз мусулмонлар муборак сафар давомида берилган улуғ илоҳий имкониятдан, ғанимат дамлардан унумли фойдаланишимиз заруратини тушиниб олишимиз муҳимдир.

 Масалан: бир  киши  ўртача умри давомида балоғатга етганидан умрининг охиригача 65 йил ибодат қиладиган бўлса,

 1 кунда    - 5 маҳал,

 1 ойда      - 30 х 5 = 150 маҳал,

 1 йилда    - 365 х 5 = 1825 маҳал,

 65 йилда  - 65 х 1825 = 118 625 маҳал намоз  ўқиши келиб чиқади.

 Масалан, ҳарамда ўқилган намозни муқояса қилиб айтган ҳадисларга  эътибор қаратадиган бўлсак, Пайғамбаримиз а.с.: “Масжид ул-Ҳаромда ўқиган намози... юз минг баробар савоби кўпдир,”– деганларидан келиб чиқадиган бўлсак, кишининг Масжид ул-Ҳаромда бир марта ўқиган намози юз минг баробар,  беш  марта ўқиган намозининг ажру-савоби беш юз минг баробар  кўп бўлиши, бу билан ҳожи ёки зиёратчи киши ўртача умри бўйи ўқийдиган намозлари йиғиндисидан ҳам кўп ажрга эга бўлиши мумкинлиги келиб чиқади.  

 Уламоларнинг фикрича, бу ердаги ҳар бир яхши сўз, ҳар бир яхши амалнинг  ажри-савоби ҳам юз минг баробар кўпдир. Бундай буюк имконият ва фурсатни ғанимат билишимиз зарур.  

 

Сафарга отланаётган  киши уйидан чиқаётган пайтда қуйида келтирилган дуони ўқиса,  омонда бўлади, иншааллоҳ.

 

بِسْمِ اللهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللهِ ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلا بِاللهِ .

 

Бисмиллааҳи таваккалту алаллоҳи, лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллаҳ (Сунани Термизий).

  Маъноси: Аллоҳнинг номи билан (сафарни бошлайман), Аллоҳга таваккал қилдим. Тоатга қувват ва гуноҳдан сақланишга бўлган қувват ҳам ёлғиз Аллоҳ таолодандир

 

اللَّهُمَّ بِكَ أَصُولُ وَبِكَ أَحُولُ وَبِكَ أَسِيرُ

 

Аллоҳумма, бика асуулу  ва бика аҳуулу  ва бика асииру (Муснади Аҳмад).

  Маъноси: Ё Аллоҳ! Сенинг мададинг билан ҳимматланаман, Сенинг мададинг билан гуноҳдан тийиламан, Сенинг мададинг билан сафарга чиқаман.

П'ятниця, 29 июль 2016 00:00

Ҳажгa тaйёpгapлик

Муборак сафарга отланаётган киши учун энг кepаклиcи - ҳaж ибoдaтини яхшилaб тyшиниб oлиш. Чyнки ҳaж ибoдaти инсон yмpида бир марта адо этадиган муборак caфap вa ибoдaт ҳисобланади. Яъни, yмpидa биp мapтa бepилaдигaн имкониятдир. Муайян маблағ, вaқт, кyч-қyввaт capфлaнca-ю, нoтўғpи ибoдaт қилинca, ҳaммa ҳapaкaт пyчгa чиқиши мумкин. yнинг yчyн ҳaм ҳаж ибодатини адо этмoқчи бўлгaн киши энг aввaлo бy ибoдaтнинг йўл-йўpиғини яхшилaб ўpгaниб oлиши лoзим.  Ҳaж қилyвчи инcoн  oлим бўлca ҳaм, ёнидa ҳаж apкoнлaрини бaён қилyвчи биp китoбни oлиб ҳaжгa бopcин, дeб тaвcия қилинади. Aммo ҳаж қилyвчи oддий киши бўлca, ўзигa биp oлимни  йўлбошчи қилиб олиши лозим. Ҳожилар учун бундай киши гуруҳ раҳбари – элликбошидир. Ҳаж ибодати асосларини  ўзлаштириб, билиб олишнинг ўзи камлик қилади. Сафар давомида дуч келинадиган ташкилий-маиший масалаларни ҳам ўз ўрнида элликбоши раҳбарлигида тартиб ва уюшқоқлик билан  ҳал қилиниши ҳар бир ҳожининг ибодати бенуқсон бўлишига сабаб бўлади.  

 Ҳaжгa oтлaнаётгaн инcoн сафар олдидан ва уни адо этиш давомида янa қуйидагилapгa эътибop бepиши лозим:

 - Aввaлo, оила аъзолари вa яқин кишилapини яхшиликка, яхши ишларни, савоб ишларни кўпроқ қилишгa ундаш;

 - Коммунал тўловлардан, банкдан қарзи  бўлса, зиммасида нафақа тўлови  бўлса, нафақалари ва таниш-билишларидан барча қарзларини тўлаб, узиб  қўйиш;

 - Oтa-oнaлapи тиpик бўлcaлap, yлapнинг дуоларини oлиш;

 - Aллoҳ тaoлoгa acтoйдил тaвбa қилиш; гyнoҳлapини тapк этиб, aввaл coдиp бўлгaнлapигa нaдoмaт қилиб, бyндaн cўнг тaкpopлaмаcликкa aзмy қapop қилиш;

 - Энг мyҳим жиҳaтлapдaн биpи - қилaётгaн ҳаж ибoдaтидaн Aллoҳнинг poзилигини вa oхиpaтининг oбoдлигини кўзлaш. Дyнё вa yнинг зийнaтлapини,   нoм чиқapиш, фaхpлaниш кaби нapcaлapни  асло ҳaёлигa кeлтиpмacлик, акс ҳoлдa, бapчa қилгaн caъйи-ҳapaкaтлapи бeҳyдa кетиши мумкинлигини тушиниб етиш;

 - Caфap давомидa дoимo Аллоҳни зикp этиш, дyo қилиш, иcтиғфоp aйтиш; Қypъoни кapимни тилoвaт қилиш; тилини  бeҳyдa cўзлapдaн, ёлғoн, ғийбaт,  cўкиш кaби ножўя сўзлapдaн тийиш; қўлидaн кeлгaнчa oдaмлapгa яхшилик қилиш;

 Ҳoжилap ҳaж дaвoмидa  хaёлни oлиб қoчyвчи тижopaтдaн хoли бўлишлapи кepaк. Ўзлapини камтарин  тyтиб, зeбy зийнaтгa эътибop беpмacликлapи лозим. Пaйғaмбapимиз aлaйҳиccaлoм шyндaй қилгaнлap, Анас ибн Моликдан  ривоят қилинган  ҳaдиcдa  Расулуллоҳ с.а.в.: 

 

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ تَطَوَّلَ عَلَى أَهْلِ عَرَفَاتٍ فَيُبَاهِي بِهِمُ الْمَلائِكَةَ ، فَقَالَ : انْظُرُوا إِلَى عِبَادِي شُعْثًا غُبْرًا ، أَقْبَلُوا إِلَيَّ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ ، فَاشْهَدُوا أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لَهُمْ " ْ

«Арафа куни Aллoҳ осмонга тушади ва улар ила фapиштaлapгa мaқтaнaиб: «Бaндaлapимгa қapaнглap! Typли жoйлapдaн xopу зop бўлиб ҳyзypимгa кeлдилap. Cизлap гувоҳ бўлинглap, мeн yлapнинг гyнoҳлapини кeчдим», дeйди».

П'ятниця, 29 июль 2016 00:00

Ҳаж ибодати турлари

Ҳаж ибодати уч турлидир:

  1.  Қирон;
  2. Таматтуъ;
  3. Ифрод.
  4. Қирон – луғатда жамлаш, қўшиш деган маънони англатади.

 Истилоҳда эса: Мийқотдан ҳаж ва умрани бирга адо этиш учун ният қилиб, эҳромга киришдир.

 Мийқотда ҳаж ва умра учун баравар эҳром боғлаш бўлиб, ҳожи умра ва ҳаж амалларини бажариб бўлганидан кейин, қурбонлик кунлари шайтонга тош отиб, қурбонлик қилиб, соч олдиргандан кейин эҳромдан фориғ бўлади. Сўнг  яна умра қилмоқчи бўлса, умра учун қайта эҳром боғлайди, яъни бу умра қиронга боғлиқ эмас.

  1. Таматтуъ – луғатда фойдаланиш, ҳузур қилиш деган маънони англатади.

 Истилоҳда эса: ҳаж қилмоқчи  бўлган киши аввал умрани адо этиб, эҳромдан чиқиб, ҳаж вақтига қадар эҳром ман қилган нарсалардан фойдаланиш ва ҳаж вақти (Зулҳижжанинг саккизинчи куни) бўлганда ҳажни ният қилиб, эҳромга кириш тушунилади. Кўпчилик учун осон ва қулайлигини инобатга олиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар Кенгаши томонидан юртимиз ҳожилари таматтуъ ҳажини адо этишлари тавсия қилинган.

  1. Ифрод луғатда – ажратиш, яккалатиш маъносини англатади.

 Истилоҳда эса: фақат ҳажнинг ўзи учун ният қилиб, эҳромга кириш тушунилади.          

П'ятниця, 29 июль 2016 00:00

Умра

Умра ибодатини мукаммал адо қилиш учун киши ўзини ҳар томонлама тайёрлайди. Барча амаллар ниятга боғлиқ бўлгани учун, ибодатда ягона мақсад Аллоҳ таолонинг розилигини исташ бўлиши керак.

 Агар дунё ноз – неъматларига эришмоқчи, “ҳожи” ёки “умрага борган” номларини қозонмоқчи, “ҳўжа кўрсин” ёки асосий мақсади ўзга юртларни сайр қилиб, бир йўла умрани адо этиб келмоқчи бўлса, умра ибодати қабул бўлмайди.  Аллоҳ таоло буюради:

 

وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّه

 “Ҳаж ва умрани Аллоҳ учун мукаммал адо этинг!”. Бақара сураси, 196.

 

عَنْ أبِى هُرَيْرَةَ ؛ أن رَسُولَ اللهِ ( صلى الله عليه وسلم ) قَال : (العُمْرَةِ إِلَىَ العُمْرَةِ كَفَارَة لِمَا بَيْنَهُمَا

 Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан нақл қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Умра кейинги умрагача қилган гуноҳларига каффоратдир...”. Саҳиҳи Бухорий, 1773.

 عن عطاء قال سمعت ابن عباس رضي الله عنهما يخبرنا يقول قال رسول الله صلى الله عليه وسلم لامرأة من الأنصار سماها ابن عباس فنسيت اسمها ما منعك أن تحجين معنا قالت كان لنا ناضح فركبه أبو فلان وابنه لزوجها وابنها وترك ناضحا ننضح عليه قال فإذا كان رمضان اعتمري فيه فإن عمرة في رمضان حجة

 Ато розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: “Ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтдилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ансорий аёлга: “....Рамазон ойи келса у ойда умра қилгин, чунки рамазон ойидаги умра ҳаж қилган билан баробар савобга эгадир”-дедилар. Термизий ривояти. 
Мазҳабимиз хулосасига кўра умра суннати муаккададир. У буюк зиёратдир! Зеро, мусулмон киши бунда бутун қалби, руҳи ва бадани ила Аллоҳ таоло учун энг суюкли бўлган жойни зиёрат қилади. Бу омонлик диёрида кўнгиллар хотиржам бўлади, кўзлар эса уни кўришликка ошиқ бўлади. Бу диёр мусулмонлар қалбидан улкан ўрин эгаллаган Макка ва Мадинадир.
Ҳаммамизга маълумки, умра қилишни қасд қилган ҳар бир мусулмон  улуғ ибодатни тўла-тўкис адо этишни истайди. Ўз-ўзидан биз учун бу нафақат ибодат, балки узоқ масофали сафар ҳамдир. Шу сабабли, умра қилишни қасд қилган ҳар бир киши умра қонун – қоидалари билан бир қаторда сафар қоидалари ва одобларини яхшилаб ўрганиши лозимдир. Улар қуйидагилардир:

 

  1. Умра ибодатини аввало холис Аллоҳ таоло учун ният қилиш унинг мақбул бўлишидаги асосий шартлардан биридир. Зеро, риё аралашган амал биноларининг пойдеворлари ўша биноларни қулатади;
  2. Бу улуғ ибодат сафарига отланишдан олдин гарданидаги бошқаларнинг ҳақларини ўз эгаларига қайтариши;
  3. Мол-мулк сифатида қийматга эга бўлган нарса қўлида мавжуд бўлса сафардан олдин уни васият қилиб қўйиши;
  4. Бу ибодат сафари учун мўлжалланган маблағ ҳалол йўл билан топилган бўлиши;
  5. Йўлга чиқишдан аввал оиласига ҳадисда айтилганидек қуйидаги дуони айтади:

 أسْتَوْدِعُكُمُ اللهَ الّذِي لَا تَضِيعُ وَدَائِعُهُ

 “Аставдиъукумулллоҳал-лазий ла тазиъу вадаъиуҳу (маъноси: “Сизларни Унга топширилган омонатлар зойе бўлмайдиган Зот Аллоҳга омонат топширдим”)”. Ибни Можа ривояти;

 

  1. Автомашина, тайёра ёки шунга ўхшаш сафар уловларига минганида ушбу ҳадисга амал қилади:

 

عن ابن عمر رضي الله عنهما ( أن رسول الله ( صلى الله عليه وسلم ) كان إذا استوى على بعيره خارجاً للسفر حمد الله تعالى وسبح وكبر ثلاثاً ثم قال سبحان الذي سخر لنا هذا وما كنا له مقرنين وإنا إلى ربنا لمنقلبون اللهم إنا نسألك في سفرنا هذا البر والتقوى ومن العمل ما ترضى اللهم هون سفرنا هذا واطو عنا بعده اللهم أنت الصاحب في السفر والخليفة في الأهل اللهم إني أعوذ بك من وَعْثَاءِ السفر وكآبة المنظر وسوء المنقلب في الأهل والمال والولد وإذا رجع قالهن وزاد فيهم آيبون تائبون عابدون لربنا حامدون ) قوله وعثاء السفر : يعني تعبه وشدته ومشقته وكآبة المنظر وسوء المنقلب الكآبة الحزن والمنقلب المرجع وذلك أن يعود من سفره حزيناً كثيباً أو يصادف ما يحزنه في أهل أو مال

 
Ибни умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарга чиқиб туяларига ўрнашсалар Аллоҳга ҳамд (Алҳамдулиллаҳ), тасбеҳ (Субҳаналлоҳ) ва уч маротаба такбир (Аллоҳу акбар)ни айтиб шундай дердилар: “Субҳаналлазий саххоро лана ҳаза ва ма кунна  лаҳу муқринийн. Ва инна ила Роббина мунқолибун. Аллоҳумма инна насъалука фий сафарина ҳаза ал-бирро ват-тақва ва минал амали ма тарзо. Аллҳумма ҳаввин сафарона ҳаза ватви анна буъдаҳу. Аллоҳумма антас-соҳибу фис-сафари вал холифату фил аҳли. Аллоҳумма инний аъузу бика мин ваъсаис-сафар ва каабатил манзор ва суил мунқолаб фил аҳли вал мали вал валад” (маъноси: “Бизларга бу (улов)ни бўйсундириб қўйган зотга тасбеҳ айтамиз. Бизлар ўзимиз бунга қодир эмас эдик. Албатта, бизлар (барчамиз) Раббимиз (ҳузури)га қайтувчидирмиз. Ё, Аллоҳ! Биз Сендан ушбу сафаримизда яхшилик, тақво ва Ўзинг рози бўладиган амални сўраймиз. Ё, Аллоҳ! Ушбу сафаримизни енгиллаштир ва узоғини яқин қил. Ё, Аллоҳ! Сен сафарда ҳамроҳ ва аҳли-оилага кафилдирсан. Ё, Аллоҳ! Мен Сендан сафар қийинчиликлари, ғамга солувчи манзара ҳамда аҳли-оила, мол ва фарзандга ёмон ҳолда қайтишдан паноҳ тилайман”).

 Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафардан қайтганларида эса: “Айибуна таибуна абидуна лироббина ҳамидуна” (маъноси: “Ё, Аллоҳ! Қайтишимизни тавба қилувчи, ибодат қилувчи ва ҳамд айтувчи ҳолда қилгин”), жумласини қўшиб қўярдилар. Муслим ривояти.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон уловга минмоқчи бўлсалар оёқларини узангига қўйишлари билан: “Бисмиллоҳ”, – дер эканлар. Эгарга ўрнашиб олганларидан кейин: “Алҳамду лиллаҳи ала кулли ҳал. Субҳаналлазий саххоро лана ҳаза, вама кунна лаҳу муқринийн. Ва инна ила Роббина ламунқолибун”, – деб қўяр эканлар. Уловга миниладиган ҳайвонлардан ташқари замонавий йўл воситалари ҳам киради.

  1. Сафарлари давомида баландликка кўтарилсалар “Аллоҳу акбар”, пастликка тушсалар “Субҳаналлоҳ”дейишлари Имом Муслим ривоят қилган ҳадиси шарифга кўра суннатдир;
  2. Дуо қилишни кўпайтириш яхшидир:

 

أبي هريرة عن النبي قال: "ثلاث دعوات مستجابات لا شك فيهن: دعوة المظلوم، ودعوة المسافر، ودعوة الوالد لولده"

 Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Учта дуо борки, шаксиз мустажобдир. Мазлумнинг, мусофирнинг ва ота-онанинг фарзандига қилган дуоси”. Термизий ривояти.

  1. Аллоҳни зикр қилиш, қироат қилиш ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга саловатни кўпайтириш умра одобларидандир. Хусусан, масжидул ҳаромда ибодатни кўпайтиришга тарғиб қилинган:

 

عن عبد الله بن الزبير قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " صلاة في مسجدي هذا أفضل من ألف صلاة فيما سواه من المساجد إلا المسجد الحرام وصلاة في المسجد الحرام أفضل من صلاة في مسجدي هذا بمائة صلاة"

 Абдуллоҳ ибн Зубайр розияллоҳу анҳу айтдилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар:“Менинг ушбу масжидимда ўқилган намоз ундан бошқа масжидларда ўқилган мингта намоздан афзалдир. Фақатгина масжидул ҳаром бундан мустаснодир. Масжидул ҳаромда ўқилган намоз менинг масжидимда ўқилган юзта намоздан афзалдир”. Имом Аҳмад ривояти.

  1.  Ушбу улуғ умра зиёратидан олдин умра зиёратига оид барча қонун-қоидаларни яхшилаб, хусусан илм эгаларидан ўрганиши умрани тўла-тўкис бўлишидаги асосий омиллардан биридир.Хусусан, бизнинг диёримизда бошқа жойлардан фарқли ўлароқ ҳаж ёки умра ибодатини ватандошларимиз тўлиқ адо қилишлари учун аҳли илмлардан иборат ҳар эллик кишилик гуруҳларга елликбошилар бириктириладир.
  2. Ҳамроҳларидан ажралмасликка ҳаракат қилади. Чунки баъзи саҳобалар бир ерга тушиб, сўнг ҳар хил қишлоқ ва водийларга тарқалиб кетишганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бундай тарқалиб кетишингиз шайтондандир” деб танбеҳ берганлар. Имом Абу Довуд ривояти.
  3. Шариатимиз буйруғига кўра ишбошиларга бўйсуниш шарт бўлганидек, ҳар бир умра қилувчи ўз гуруҳи раҳбари элликбошига бўйсуниши лозим. Чунки елликбоши айнан диний илмалар, хусусан, ҳаж ва умра илмларини яхши билганлари сабабли ватандошларимизнинг ҳаж ва умраларини тўлиқ ва мукаммал бўлишини таъминлаш учун шу хизматга бўладилар;
  4. Умра давомида ҳамроҳлари билан уришмайди. Тиқилинч ҳосил қилмайди. Гуноҳ ишлардан четлашади. Тоқати ва илми даражасида яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтаради. Ҳеч кимга қўли ва тили билан озор бермайди. Чақимқилик, ғийбат ва ёлғон гапларни айтмайди. Унга одамларнинг ҳожати тушса ёрдамлашади;
  5. Умрадан қайтгандан кейин уни кутиб олишга чиққанлар билан қучоқлашиб кўришади. Уйга келганларни меҳмон қилиши ва ҳадялар улашиши мустаҳабдир.

 Аллоҳ таоло умра зиёратига отланган ватандошларимизнинг сафарларини бехатар, ибодатларини ўз дагоҳида қабул қилсин!

 

Жаҳонгир Убайдуллоҳ,
Т

Ушу бўлимдаги асосий материаллар Жалолиддин Нуриддиновнинг "Ҳаж ва умра қўлланмаси"дан олинди

Top