Бир мўмин тушида Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни кўрди. Расулуллоҳ унга ҳеч эътибор бермадилар. Шунда у одам изтиробга тушиб: “Ё Аллоҳнинг Расули! Мендан хафамисиз?” деб сўради.

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Йўқ”, дедилар. “Унда нега менга қарамаяпсиз?” деб сўради ҳалиги одам. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Чунки сени танимайман!” деб жавоб бердилар. “Нега танимайсиз? Мен сизнинг умматингизман. Ҳолбуки, олимларнинг айтишича, сиз ҳар бир умматингизни она ўз фарзандини танигандан ҳам яхшироқ танир экансиз”, деди одам.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уламолар тўғри айтган. Лекин мен сенда менинг ахлоқимдан бирон аломат кўрмаяпман ва сенинг менга ҳеч салавоту саломинг келмади. Менинг умматимдан бирини танишим ахлоқимнинг унда қай даражада борлигига боғлиқ”, дедилар.

Одам уйғонганда тушини ўйлади ва шу онданоқ Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг гўзал хулқларини ўз ҳаётига татбиқ этишга киришди. Бир муддат ўтгач, такроран Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни тушида кўрди. Пайғамбаримиз Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Энди танидим”, дедилар.

Севикли Пайғамбаримиз Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашиш, у зотни чин дилдан севиш, таълимотларига амал қилиб, дунё ва охират саодатини топиш йўлида ҳаракат қилишимиз, қиёмат кунида шафоатларидан умидвор бўлишимиз лозим. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Айтинг (эй, Муҳаммад!): “Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади ва гуноҳларингизни мағфират этади. Аллоҳ кечирувчи ва раҳмлидир» (Оли Имрон сураси, 31-оят) деб таъкидлайди.

Демак, Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни чин дилдан севиш, у зотга ҳақиқий уммат бўлишга ҳаракат қилиш Аллоҳ таоло муҳаббатига, гуноҳларни мағфират қилинишига олиб келар экан. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини инсонларга таълим бериб, уларнинг ёйилишига хизмат қилиш, у Зотга бўлган муҳаббат ва эҳтиромнинг юксак намунаси ҳисобланади.

АЛЛОҲУММА СОЛЛИ ВА САЛЛИМ ЪАЛА МУҲАММАДИН ВА ЪАЛА ОЛИ МУҲАММАД.

Убай ибн Каъб  розияллоҳу анҳу улуғ саҳобий бўлиш билан бирга умматнинг энг энг сара қориларидан ҳам эдилар. Қуръони каримни  Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ўрганиб, уни ўқишга қаттиқ бел боғлаганди.

Ибн Аббос, Абу Ҳурайра, Абдуллоҳ ибн Соиб, Абдуллоҳ ибн Айёш ибн Робиаъ, Абу Абдураҳмон Суламий каби улуғ саҳобийлар ва улуғ тобеинлардан кўплари у зотдан Қуръони каримни ўрганган.

Сувайд ибн Ғофала, Абдураҳмон ибн Абзо, Абу Муҳаллаб, Абу Аълия Риёҳий, Зирр ибн Ҳубайш, Утайя Саъдийлар эса Убай ибн Каъбдан ҳадис ривоят қилган.

Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қатнашган барча ғазотларда ҳозир бўлган.

Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳу ҳақида бир нечта ҳадислар ривоят қилинган. Улардан баъзиларини қуйида зикр қиламиз.

Абу Саид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу умматнинг энг раҳм-шафқатлиси Абу Бакр (бўлса), энг қориси Убай ибн Каъбдир”, дедилар”.

Унинг даражаси Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло наздида ҳам улуғ бўлган. Бунга қуйидаги ҳадис далолат қилади.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳуга:

– Аллоҳ таоло менга сен учун Қуръон ўқиб беришимни буюрди, – дедилар.

Шунда Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳу:

– Аллоҳ таоло сизга мени номимни зикр қилдими? – деб сўради.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

– Ҳа, – деб жавоб бердилар.

Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳу:

– Оламларнинг Раббисининг ҳузурида зикр қилиндимми? – деди.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

– Ҳа, – деб жавоб бердилар. Шу чоқ Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳунинг кўзлари ёшга тўлди (Муттафақун алайҳ).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга қуръоний таълимни имтиҳон шаклида бериб қўярдилар. Буни ўзларидан ривоят қилинган қуйидаги ҳадисда кўришимиз мумкин.

Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Абу Мунзир, сенинг наздингда Аллоҳ таолонинг китобидаги энг улуғ оят қайси?” дедилар. “Аллоҳ ва Расули билувчироқ”, деб айтдим. Яна сўрадилар: “Эй Абу Мунзир, сенинг наздингда Аллоҳ таолонинг китобидаги энг улуғ оят қайси?” деб сўрадилар.

(Бу сафар) «Оят ал курси”, деб жавоб бердим. Шунда мамнунлик ила елкамга қоқиб: “Эй Абу Мунзир, Аллоҳ сенга илмни осон қилсин”, дедилар» (Муслим ривояти).

Абу Мунзир – Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳунинг кунялари бўлган.

Убай ибн Каъбнинг саҳобийлар ичида ҳам ҳурматлари баланд бўлган.

Ибн Абу Малик бундай дейди:

“Ибн Аббос розияллоҳу анҳунинг: “Қозиликка энг ҳақли кишимиз – Али, Қуръонни энг кўп билувчимиз – Убайдир” ,  деганини эшитганман”.

Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам:  

“Қуръонни тўрт кишидан ўрганинглар: Абдуллоҳ ибн Масъуддан, Абу Ҳузайфанинг мавлуси Солимдан, Муоз ибн Жабалдан ва Убай ибн Каъбдан», дедилар.

Юқоридаги ҳадислар шу кунимизгача етиб келган қорилар силсиласининг энг улуғ қориларидан бири бўлмиш Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳунинг даражалари нақадар юксак эканини  кўрсатиб турибди. Ҳаттоки Ибн Аббос розияллоҳу анҳудек муфассир саҳобий ҳам Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳудан таълим олган экан. Бу эса Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳунинг қорилар султони эканига далолат қилади.

Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳунинг вафоти тўғрисида уламолар ўртасида ихтилофлар бор. Уларнинг энг саҳиҳи Абу Нуаймнинг гапидир. У зот: “Убай ибн Каъб Усмон розияллоҳу анҳунинг халифалик йилларида ҳижрий 30-йилда ўлган”, дейди ва бу гапига Зирр ибн Ҳабийш Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳу билан Усмон розияллоҳу анҳунинг ҳалифалик даврида учрашганини далил қилиб келтиради. 

Убай ибн Каъбдан бошқа қори саҳобийлар ҳам кўп бўлган.Уларнинг барчаси Қуръони каримни ёдлаш билан бир қаторда Қуръонга қандай амал қилиш кераклигини ҳам кўрсатиб берган. Бугунги кунда биз мусулмонларнинг вазифамиз бу муборак зотларнинг умр йўлларини ўрганиш ва баҳоли қудрат ўз ҳаётимизга татбиқ қилишдир. Зероки, улар ўз ҳаёти билан ҳақиқий ислом қандай бўлишини келажак умматларга кўрсатиб, ўргатиб кетган муаллим зотлардир.

Аллоҳ таоло ҳаммамизни саҳоба розияллоҳу анҳумлардек Қуръонга муҳаббатли, Қуръонга амал қиладиган солиҳ бандалардан қилсин!

Хушвақтов Абдулҳай,

Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти

3-курс талабаси  

Пайғамбар алайҳиссалом ва у зотнинг асҳоблари, уларнинг ҳаётлари барча мўминларга ибрат мактабини ўтайди. Қуйида Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суюкли саҳобийларидан ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг келин танлашдаги услубларига оид ривоятни келтирамиз:

“Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу тунларнинг бирида, одатларига кўра, халқнинг ҳолидан хабар олиш учун Мадина кўчаларини айланиб юрган эдилар. Бир уйнинг олдидан ўтиб қолдилар. Ичкаридан она билан ва қизининг ўзаро суҳбати қулоқларига чалинди. Она қизига: “Бугун сотишга сутимиз оз экан. Озроқ сув қўшиб сотамиз”, деди. Қиз: “Онажон, бундай қилишни амирул мўминин  ман қилган-ку,уни устига жарчилар бутун Мадинага эълон қилганликларини эшитдингиз, асло ундай қила олмаймиз”, деган эди, она: “Намунча қўрқмасанг, ҳеч ким билмайди, биров кўрармиди, халифа ҳам ухлаб ётган бўлса, қаердан билади”, деди. Шунда қиз: “Онажон, майли, халифа кўрмасалар ҳам, улардан улуғроқ Зот Аллоҳ кўриб, билиб турибдику”, деди. Қизнинг бу сўзларини эшитган Умар розияллоҳу анҳу унинг Аллоҳдан қўрқуви, ихлосини кўриб қувондилар. Ёнларидаги ҳамроҳларига: “Бу уйни эслаб қол”, деб, у ердан кетдилар. Эртаси куни хизматкорларига “Кечаги оила ҳақида билиб кел”, деб топшириқ бердилар. Қул у ерга бориб келди ва ҳазрати Умарга: “Ҳалиги аёл бева, қизи эса ҳали турмушга чиқмаган экан, турмуш машаққатлари уларни анча қийнаб қўйган экан”, деди. Шунда, Умар розияллоҳу анҳу шундай муслима, Аллоҳдан қўрқадиган муслима қизни топганларидан хурсанд бўлиб, ўғилларини тўпладилар ва уларга қарата: “Қай бирингизни уйлантириб қўяй?”, дедилар. Ўғиллари: “Кимга, отажон?”, дедилар. “Бир сутчининг қизига”, дедилар. Ўғилларидан бири рози бўлди. Шундай қилиб, Умар розияллоҳу анҳу ўша қизни келин қилдилар. Мана шу никоҳдан улуғ халифа, олимлар имоми, тақвода пешқадам Умар ибн Абдулазиз раҳматуллоҳи алайҳ дунёга келдилар.

Хулоса қилиб айтганда, Умар розияллоҳу анҳу доимо, куну-тун мўмин-мусулмонларнинг ғамида бўлган эканлар, бутун мусулмон оламига халифа бўлишларига қарамасдан, оддий сутчи аёл билан қуда бўлиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Келин танлашда диндорини танлаглар”, деган ҳадисларига амал қилган эканлар.

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти талабаси

Муҳаммад Зоҳид МУБАШШИРОВ

Оламлар сарвари, хотимул анбиё, пайғамбарларнинг саййиди, Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам таваллуд топган Робиул аввал ойида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг muslim.uz портали ижодкорлари юртимиздаги таниқли уламолар билан  “Жоним фидо Сизга, ё Расулуллоҳ!” мавзуида суҳбат ўтказмоқдалар. Ушбу суҳбатда Пайғамбар алайҳиссаломнинг ахлоқлари, сийратлари, суратлари ҳақида янгидан янги маълумотлар берилмоқдаки, уни томоша қилган одам анча нарсани ўрганиб олиш баробарида, иймони ҳам зиёда бўлади ҳамда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга дуруду салавотлар айтиб катта ажру савобларга эришади.

Марҳамат, азизлар томоша қилинг, файз олинг.

ЎМИ матбуот хизмати

Сегодня, 29 ноября, в Ташкентском Исламском институте имени Имама Бухари  состоится конкурс на знание хадисов.

Проведение конкурса запланировано на сегодня, 29 ноября в 14:00, среди студентов 2-курса института по предметам «Хадис и Мусталахул хадис».

Студенты будут проверены на предмет их знания жизни и творчества мухаддисов и их способности произносить хадисы.  Это событие будет освещаться коллективом портала muslim.uz, цель которого - заинтересовать наших поклонников наукой о хадисах и сделать их знания более совершенными.

Коллектив веб-сайта Muslim.uz планирует транслировать конкурс в прямом эфире на своей страницы в Facebook.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана