muslimuz
Ҳаж ибодатининг бажариш тартиби ва одоблари
﴾وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ﴿
“Одамларни ҳажга чақир. Улар сен томон пиёда ва озиб кетган уловлар устида узоқ-узоқ йўллардан келсинлар” (Ҳаж сураси, 27).
Ҳаж қилишга ният қилган мўмин-мусулмон азму қарор билан уйдан чиқади. Сўнгра мийқот ҳудудига етганда эҳромга кириб, ҳаж амалини бажаришни бошлайди. Мийқот иккига бўлинади. Мийқот замони ва мийқот макони.
Мийқот замони ҳаж вақтидир. Аллоҳ таоло Каломи Қуръони каримда бундай марҳамат қилган: “Ҳаж (мавсуми учун) маълум ойлар (белгиланган)” (Бақара сураси, 197-оят).
- Мадиналиклар ва у ердан келганлар учун Зулҳулайфа.
- Ироқликлар ва у ердан келганлар учун Зоту Ирқ.
- Мисрликлар, шомликлар ва бў йўлдан келганлар учун Жуҳфа.
- Наждликлар ва Нажд орқали келганлар учун Қорнул Манозул.
- Яманликлар ва Яман орқали келганлар учун Яламлам эҳромга кириладиган жойлардир. Бу жойлар мийқот дейилади.
Зиёратчилар Маккага етиб келганларидан кейин Каъба атрофини етти марта тавоф қиладилар. Тавоф ниҳоясига етгандан кейин Мақоми Иброҳим ортида икки ракат намоз ўқилади. Шундан сўнг Сафо ва Марва орасида етти марта саъй қилинади. Сафодан бошлаб, Марвада тугатилади.
Ҳожи сочини олдириб ёки қисқартириб бўлганидан сўнг эҳромдан чиқади.
Тарвия зулҳижжа ойининг саккизинчи куни ҳаж учун Ҳарам (Макка шаҳри)дан эҳром боғланади. Сўнгра ҳожилар Мино водийсида тунайдилар. Бу тарвия куни дейилади. Зулҳижжанинг 9-куни ерталабдан ҳажнинг асосий амали – Арофат тоғи олдида туриш (вуқуф) бошланади. Сўнг ҳожилар Минодан Арафотга қараб йўл оладилар. Ҳожилар бу ерда пешин вақти кирганда пешин билан аср намозини жам қилиб ўқийдилар. Қуёш ботгунига қадар зикр, Қуръон тиловати ва дуолар билан машғул бўладилар. Арафада турилмаса ҳаж ибодати адо бўлмайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ҳаж Арафадир", деганлар.
Apафoтдaн қaйтгaндaн кeйин ҳожилар Муздалифадa бир муддат тypадилар. Шом ва хуфтон намозини жамлаб ўқийдилар. Бундай жамлаш “жамъу таьхийр” дейилади. Ҳожилар шу ерда тунаб қоладилар.
Ҳожилар зулҳижжанинг ўнинчи куни, яъни Қурбон ҳайити кунида қуёш чиқишига оз қолганида Муздалифадан Минога қараб йўлга тушадилар.
Минога етиб келингач, тош отиш бошланади. Ҳайитнинг биринчи куни "Жамратул Ақоба" деб номланган жойда тош отилади. Биринчи куни нўхатдан каттароқ етти дона тош отилади.
Иккинчи кyни yч жoйдa тoш отилaди. Mинoдaн юpиб кeлгaндa дacтлaб дуч кeлинaдигaн "Жaмpaтyл-yлa" деган epгa eтти дoнa тoш oтилaди.
Cўнг биp чeтгa ўтиб, қиблaгa қapaб дyo қилинади. Toш oтилaдигaн иккинчи вa yчинчи жoйлаp "Жaмpaтyл вycтo" вa "Жaмpaтyл Ақобa" деб номланади. У ерлapдa ҳaм xyдди биpинчи жойдaги ҳoлaт тaкpopлaнaди.
Taмaттyъ вa қиpoн ҳажни ният қилгaнлap қypбoнлик қилишлapи вoжиб, ифpoд ҳажни ният қилгaнлар учун эса қypбoнлик қилиш суннат саналади.
Ҳожилар қypбoнлик қилганларидан кeйин coчларини қисқартириб ёки тўлиқ oлдиpиб, эҳромдaн чиқадилap. Эҳромдан чиқишлари билан уларга хушбўйликлар ва жимодан ташқари бошқа барча амаллар жоиз бўлади. Бу "таҳаллулул асғар" деб номланади.
Сўнгра ҳожилар Бaйтyллoҳни тaвoф қиладилар. Бу "ифoзa тaвoфи"дир. Тавoфдaн кeйин Caфo вa Mapвa тeпaликлapи opacидa caъй қилинади.
Ҳожилар саъй амалини бажариб бўлишгач, эҳромдан чиқадилар, уларга энди хушбўйликлардан фойдаланиш жоиз бўлади. Бу "таҳаллулул акбар" деб номланади.
Ҳожилар юртларига қайтишдан олдин "тавофи видоъ"ни адо этадилар. Лекин ҳайз ва нифос ҳолатидаги аёллар ушбу тавофни қилишмайди.
Аллоҳ таоло ҳаж ибодатингизни, қилган дуо ва зикрларингизни ўз даргоҳида ҳусни қабул этсин! Ҳажингиз мабрур, саъйингиз машкур бўлсин!
Даврон НУРМУҲАММАД
Майда-чуйда ишлардан халос бўлиш мумкинми?
Йўлбарс ҳеч пашша овлаб юрганини кўрганмисиз?! У пашшага бошини кўтариб ҳам қарамайди. Сиз худди йўлбарс каби бўлинг, майда-чуйда, беҳуда нарсалар билан шуғулланманг.
Олийларга интилиб яшанг!
Арзимас ишлар билан ўралашиб қадрингизни туширманг. Шундай одамлар борки, ўзи жуда шижоатли, муаммолар, машаққатларни енгиб ўтишда ғайратли бўлади-ю, лекин майда-чуйда, арзимас ишларга берилиб, катта ишлардан қолиб кетади.
Аслида аҳамиятсиз бўлган нарсалар ҳозирги замонимизда катта мусибатларга сабаб бўлмоқда. Машина, уй, пул, кийим-кечак, матоҳлар кўпчилик одамларнинг ҳаётидаги асосий мақсади бўлиб қолган. Ҳолбуки буларнинг бари йўл-йўлакай бўлиб кетаверадиган нарсалар. Ҳаётингиз мазмуни қилиб олишга арзигулик нарсалар эмас! Одамлар ўртасидаги кичкина муаммолар ҳам мана шу арзимас матоҳлар туфайли юзага келадиган бўлиб қолган. Эр-хотин ўртасидаги жанжал, озгина пулдан ажралиб қолиш, икки шерик ўртасидаги келишмовчилик ҳам шу майда-чуйда нарсалар туфайли вужудга келаётгани сир эмас. Бундай яшаш кўпчилик одамларни муаммоларга гирифтор қилмоқда, холос!
Майда нарсалар билан ўралшиб юрманг, ундай нарсаларга ўзидан катта ҳажм бериб юборманг. Йўқса, бу нарсалар тез орада ҳаётингизни бузади. Ўзингиздан чиқаётган, содир бўлаётган нарсаларга жуда эътиборли бўлинг.
Одамларни кечирувчан бўлинг, шу хатоларни мен ҳам қилиб қўйишим мумкин эди, денг. Шунда улар сиз хато қилганингизда кечиб юборишади ва яхшиям шундай қилган эканман, дейсиз.
Ишларга сиқилманг. Энг оқил одам ҳамма нарсага ўзига муносиб ҳаққини бера олган одамдир. Асабларингизни асранг, вазмин бўлинг!
Ҳаётингиздаги мақсад борасида қайта-қайта фикрлаб юринг. Ўзингиз учун янги мақсадлар қўйинг ёки эски мақсадларингизни янгиланг, сўнгра уларни амалга оширишга киришинг!
Вақтингизни, соғлиғингизни оладиган беҳуда ишлар билан шуғулланиш ўрнига олдингизга каттароқ мақсад қўйинг ва мақсадингизни жуда олий қилинг. Сизга ва атрофингиздагиларга муҳим бўлган, уларга фойдаси тегадиган ишлар билан банд бўлинг.
Ўзингиздан содир бўладиган ҳаракатларни яхшилаб кузатинг. Сизни майда ишларга ўралаштириб қўядиган қарорлар қабул қилишдан эҳтиёт бўлинг. Мободо шундай хатога йўл қўйсангиз, ўзингизни дарров ўнглаб олинг, тузатса бўладиган нарсаларни тузатинг. Бу қийин иш эмас!
Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг “Метин қоялар” китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.
Аллоҳ таолонинг меҳмон қилиши
Аллоҳ таоло каломида: “Намозни адо этганингиздан сўнг Аллоҳни турган, ўтирган ва ёнбошлаган ҳолингизда эсланг. Хотиржам бўлганингизда намозни тўлиқ адо этинг. Албатта, намоз мўминларга вақтида фарз қилингандир” (Нисо сураси, 103-оят).
«Қуёш оғишидан то кун қоронғисигача намозни тўкис адо қил. “Фажр Қуръони”ни ҳам. Албатта, “фажр Қуръони” гувоҳлантирилгандир» (Исро сураси, 78-оят).
“Аҳлингни намозга амр эт ва ўзинг унга сабр қил. Биз сендан ризқ сўрамасмиз. Биз сенга ризқ берурмиз. Оқибат тақвоникидир” (Тоҳа сураси, 132-оят).
Аллоҳ азза ва жалла бизга эслатаётган оятларида унинг бошқа ибодатларга нисбатан намозга кўпроқ эътибор бериши қўрқиладиган ҳолдир. Бу ердаги ҳикмат очиқ ва равшан. Ҳикмат шуки, инсоннинг Аллоҳ таоло билан бирга бўлишидир. Инсоннинг Аллоҳ билан боғланиб турадиган деразаси – намоздир. Инсон қандай қилиб доим Аллоҳ билан бирга бўла олади? Аллоҳ таоло биз меҳмон бўладиган ва кириб ўтирадиган бирор ерга жойлашишдан холи ва покдир.
Шундай экан, биз қандай қилиб У Зот билан бирга бўламиз? Сиз Аллоҳнинг олдига ҳар куни беш маҳал меҳмондорчиликка борасиз. У сизни йигирма тўрт соат мобайнида беш вақт намоз билан меҳмон қилади. Сиз намозда турганингизда у билан бирга эканингизни, Парвардигор сизнинг дуоларингизни эшитаётганини биласиз. Мана шу Аллоҳ таолонинг меҳмон қилишидир.
Шайх Муҳаммад Саид
Рамазон БУТИЙ
Майк Тайсон Исломдаги ҳаёти ҳақида гапирди
Машҳур спортчи Майк Тайсон узоқ вақтдан бери боғлиқ бўлган бокс олами ва оммавий жанжаллардан узоқда бўлган ҳолда ўзининг шахсий ўзгариши тафсилотлари билан ўртоқлашди.
PBD подкастида томошабинларнинг саволларига жавоб берар экан, Тайсон ўзининг диний-маънавий қараши уни қандай ўзгартиргани билан ўртоқлашди. Рингда ўзининг портловчи кучи ва тажовузкорлиги билан машҳур бўлган собиқ оғир вазн тоифасида жаҳон чемпиони энди таниб бўлмас даражада у ибодат ва тўғриликка қаратилган ҳаёти ҳақида камтарлик билан гапиради, - деб ёзади “IslamNews” Марcа нашрига таяниб.
“Мен ҳаётда ўзингдан буюкроқ нарсага сиғинишинг кераклигини билиб олдим”, деди у. “Мен фақат ўз-ўзига сиғинишни билардим, чунки менга доим ўзимга ишонишимни айтишарди, лекин мен билан Aллоҳ ўртасидаги алоқа бор. Бу мен кимман тушунчасига таяниб фикр юритишимдир”.
“Шундай қилиб, ҳаётда мен буюк одам эмас, балки яхши инсон бўлишни хоҳлардим. Ва бу менинг тушунчамга айланди, тўғри маънода ишлатилса, яхшилик буюкликдан анча устундир”.
Тайсоннинг Исломга йўли қамоқ жазосини ўтаётганда ҳаётидаги нотинч даврда бошланган. Христиан оиласида тарбияланган боксчи исломни қабул қилганидан кейин жиддий ўзгаришларни бошидан кечирди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Ўзбекистонга саудиялик сайёҳлар оқимини кўпайтириш масаласи муҳокама этилди
Ўзбекистоннинг Саудия Арабистонидаги Фавқулодда ва Мухтор элчиси Нодир Турғунов “Saudi International Travel Company - Саудия Aрабистони халқаро сайёҳлик компанияси” менежери Aбдулазиз Сулаймон билан учрашди, деб хабар бермоқда “Дунё” ахборот агентлиги.
Учрашувда Ўзбекистон билан Саудия Aрабистони ўртасида туризм, таълим ва қишлоқ хўжалиги соҳаларидаги ҳамкорликни янада ривожлантириш, Ўзбекистонга саудиялик сайёҳлар оқимини кўпайтириш масаласи муҳокама қилинди.
Икки давлат ўртасидаги ҳамкорлик изчил ва самарали ривожланиб бораётгани, барча даражадаги ташрифлар алмашинуви кўпайиб, турли қўшма тадбирлар ўтказилаётгани таъкидланди.
Саудия компанияси менежери Ўзбекистонда туризм соҳасида амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотларни диққат билан кузатиб бораётганини, бу борада Ўзбекистон томони билан ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва ривожлантиришдан манфаатдор эканини алоҳида таъкидлади.
Саудия халқаро сайёҳлик компанияси Европанинг кўплаб давлатлари билан ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйгани, мунтазам равишда видеоконференция орқали учрашувлар, ташрифлар алмашинуви ҳамда тегишли вазирлик ва идоралар билан музокаралар олиб борилаётгани таъкидланди.
Саудия томонига Ўзбекистоннинг бой сайёҳлик салоҳияти, бу борада ишлаб чиқилаётган янги истиқболли сармоявий лойиҳалар, сайёҳлик жойлари ҳақида маълумот берилди.
Учрашув якунлари бўйича музокаралар ташкил этиш ва икки давлат манфаатдор идоралари ва сайёҳлик компаниялари ўртасидаги ҳамкорлик истиқболларини муҳокама қилиш бўйича ҳам келишувга эришилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати