Бугун, 1 март куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида Уламолар Кенгашининг навбатдан ташқари йиғилиши бўлиб ўтди. Унда Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар бош имом-хатиблари, диний таълим муассасалари ҳамда илмий-марказлар раҳбарлари, уламолар ва имом-домлалар иштирок этдилар. Ҳудудлардан Уламолар Кенгаши аъзолари ZOOM платформаси орқали онлайн тарзда қатнашдилар.

Мажлис Қуръони карим тиловати ва эзгу дуолар ила бошланди.

Йиғилишни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари очиб, 2022 йил 2 февраль куни Президентимиз раислигида экологик ҳолатни яхшилаш ва “Яшил макон” умуммиллий лойиҳасини амалга ошириш юзасидан ўтказилган йиғилишда қайд этилган ўта муҳим масалалар ижроси юзасидан Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар Кенгашининг баёноти ишлаб чиқилганини маълум қилдилар.

Шундан сўнг йиғилиш иштирокчилари эътиборига Уламолар Кенгаши баёнотини Муфтий ҳазратлари ўқиб эшиттирдилар.

Йиғилишда ушбу баёнот юзасида фикр-мулоҳазалар билдирилди. Жумладан, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков шундай деди:

– Бугун атроф-муҳитни асраш, иқлим ўзгаришлари глобал масалалардан бири. Юртимиз ҳам бундай долзарб муаммолардан четда эмас. Орол денгизининг қуриб бораётгани, чанг-тўзонлар тез-тез содир бўлиши, ёғингарчилик камайиб кетиши каби муаммоларга дуч келяпмиз. Бунинг олдини олиш мақсадида, яшил ҳудудларни кўпайтириш ишида фаол бўлиш, атроф-муҳитни ифлослантиришдан сақланиш лозим. Зеро, динимиз ҳам доим покликка, атроф-муҳитни асраб-авайлашга тарғиб этади.

Тошкент вилояти бош имом-хатиби Жасур домла Раупов:

– Табиат мусаффолигини асраш, уни келажак авлодга бекаму кўст етказиш ҳаётий вазифа. Айниқса, ёш авлодда она табиатга ҳурмат, унинг бебаҳо неъматларини ардоқлаш туйғусини ошириш орқали экологик маданиятни, тозаликка риоя қилиш кўникмаларини шакллантиришга эришамиз. Бу эса инсон саломатлиги ва узоқ умр кўришида асосий омил. Шу боис, баёнотда қайт этилганидек, маҳаллаларда, масжидларда кўкаламзорлаштириш, ободонлаштириш ишларини кенг кўламда олиб бориш, бугунги кундаги асосий вазифа экани яққон намоён бўлмоқда, деди.

Тошкент шаҳридаги “Сирож Солиҳ” масжиди имом-хатиби Ҳасан домла Қодиров:

– Ободлик кўнгилдан бошланади, дейди доно халқимиз. Бу нақл мазмунидан инсон маънавияти, тарбияси унинг ён-атрофга, табиатга муносабатида ҳам акс этишини англаймиз. Бироқ ишга, ўқишга йўл олар эканмиз, баъзан оёқ остида бўш пластик идиш, писта қолдиқлари, музқаймоқ қоғозлари ва шу каби нарсаларга кўзимиз тушади. Бу нарсаларни нафақат айрим ёшлар, балки катта ёшдагилар ҳам бепарво ташлаб кетаверганини англаб, афсусланамиз. Ислом динимиз бандаларни доимо покликка, озодаликка буюрган. Шу нуқтаи назардан, баёнотда келтирилган муҳим масалалар халқимизда атроф-муҳитга бўлган муносабатини яхши томонга ўзгартишга ҳисса қўшади, инша Аллоҳ.

Тошкент ислом институти ректори Уйғун домла Ғофуров:

– Баҳор келиши билан атроф-муҳит, ҳовли ва яшаш жойлар, ўқув даргоҳлари ҳамда маҳаллаларни саранжом-саришта қилиш бўйича оммавий ҳашарларни уюштириш миллатимизга хос фазилатлардандир. Биз ҳам институтимизда бундай ишларни ҳар йили амалга ошириб келамиз. Жорий йил Юртбошимизнинг “Яшил макон” умуммиллий лойиҳасининг ҳаётга татбиқ этилаётгани бу борадаги саъй-ҳаракатларимизни янада жонлантиришига ишонаман. Уламолар Кенгашининг баёноти ҳам барча таълим даргоҳларида кўкаламзорлаштириш ишларининг янада жадаллашишига катта туртки беради, албатта.

Муҳокамаларда муфтий Нуриддин домла ҳазратлари ушбу баёнотда келтирилган долзарб масалаларга теран кўз билан қараш, муаммоларни бартарф этишга жонбозлик кўрсатиш, ушбу мавзулардаги ояти карима ва ҳадиси шарифларнинг мазмун-моҳиятини афкори оммага чуқур етказиш, умуммиллий лойиҳани амалга оширишда виждонан ёндашиш, ихлос ила саъй-ҳаракат қилишга барчани даъват этиш, айниқса, дин пешволари бу борада ҳақиқий намуна бўлишлари зарурлигини алоҳида қайд этдилар.

Йиғилиш сўнггида Уламолар Кенгаши баёноти қабул қилинди, унинг тўлиқ матни матбуотда эълон қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Президент Шавкат Мирзиёев раислигида хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш тизимини янги босқичга кўтариш ва аёлларнинг жамиятдаги ўрнини янада юксалтириш ва мустаҳкамлаш, шунингдек, уларнинг ижтимоий ҳимоясини кучайтириш, оилавий зўравонликнинг олдини олиш, гендер тенгликни қарор топтиришга қаратилган муҳим чора-тадбирлар юзасидан видеоселектор йиғилиши бўлиб ўтмоқда.

“Донишманд халқимиз ҳамиша аёлларни эъзозлаб яшаган, хотин-қизларга юксак эҳтиром кўрсатиб яшаш эл-юртимизга хос азалий қадриятга айланган.

Буни муқаддас Қуръони каримнинг энг катта сураларидан бири – “Нисо”, яъни “Аёллар” деб аталиши ҳам тасдиқлайди. Аллоҳ таоло ушбу сурада инсонларни аёлларга адолатли муносабатда бўлишга даъват этади.

Муқаддас ҳадиси шарифларда ҳам хотин-қизларга доимо яхшилик қилиш буюрилган.

Имом Бухорий, Имом Мотуридий, Беруний, Ибн Сино, Амир Темур, Алишер Навоий, Бобур Мирзо каби улуғ аждодларимиз, маърифатпарвар жадидларимиз ҳам оиланинг тинч, мустаҳкам ва фаровон бўлишида, фарзандлар тарбиясида хотин-қизларнинг ўрни ва таъсири беқиёс эканини алоҳида таъкидлаганлар.

Бугунги кунда муҳтарама опа-сингилларимиз жамиятимизда олиб борилаётган ўзгариш ва янгиланишлар жараёнида, бошқарув тизимида, тадбиркорлик, илм-фан, соғлиқни сақлаш, маданият ва санъат соҳаларида, маҳаллаларда қанчалик фидокорона меҳнат қилиб келаётганини ҳаммамиз яхши биламиз ва юксак қадрлаймиз", - деди давлатимиз раҳбари.

Mанба: https://t.me/Press_Secretary_Uz/1325

✅ Бугун, 1 март куни юртимизнинг бир гуруҳ таниқли уламолари Тошкент шаҳрининг Юнусобод туманидаги масжидларга ташриф буюриб Пешин, Аср ва Хуфтон намозларини жамоат билан бирга адо этиб, мўмин-мусулмонларга маърифий суҳбатлар қилиб берадилар.

Қуйида уламолар ва намозларга бориладиган масжидлар рўйхати билан танишишингиз мумкин:

? “Мирза Юсуф” масжидига:
☀️ Пешинга Ҳомиджон домла Ишматбеков;
? Асрга Абдуллоҳ домла Ғуломов;
? Хуфтонга Йўлдошали домла Каримов;

? "Камолиддин Ориф ал-Бухорий” масжидига:
☀️ Пешинга Иброҳимжон домла Иномов ;
? Асрга Бахтиёр домла Сатторов;
? Хуфтонга Закариё домла Ҳафизуллаев;

? "Минор” масжидига:
☀️ Пешинга Шайх Алижон қори Ҳайдаров;
? Асрга Исоқжон домла Бегматов;
? Хуфтонга Ҳасанхон қори Абдулмажидов;

? “Ҳасанбой” масжидига:
☀️ Пешинга Мансур домла Даминов;
? Асрга Муҳаммадраҳим домла Абдуқодиров ;
? Хуфтонга Саҳобиддин домла Сатимов;

? “Юнусобод” масжидига:
☀️ Пешинга Абдуқаҳҳор домла Юнусов;
? Асрга Закариё домла Ҳафизуллаев;
? Хуфтонга Илҳом домла Мадалиев;

? “Омина” масжидига:
☀️ Пешинга Хасан домла Қодиров ;
? Асрга Раббимқул домла Муҳаммадиев;
? Хуфтонга Мансур домла Даминовлар ташриф буюрадилар.

? Аллоҳ таоло уламоларимизнинг суҳбатларини манфаатли ва давомли қилсин!

Ташрифлар ва маърифий суҳбатларни сайт ҳамда ижтимоий тармоқларда кузатиб боринг.

#УЛАМОЛАР_ТАШРИФИ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar

39 - وَلِلصِّدِّيقَةِ الرُّجْحَانُ فَاعْلَمْ    عَلَى الزَّهْرَاءِ فِي بَعْضِ الْخِلاَلِ

Маънолар таржимаси:

Сиддиқа (розияллоҳу анҳо)нинг Заҳро (розияллоҳу анҳо)дан баъзи фазилатларда устунлиги борлигини билиб қўйгин.

Назмий баёни:

Сиддиқада Заҳродан устун тараф бор,

Баъзи хислатларда, қилсанг эътибор.

Луғатлар изоҳи:

لِ – “шибҳи мулк” (мулк кўринишидаги) маъносида келган жор ҳарфи.

الصِّدِّيقَةِ – жор мажрур хабари муқаддам.

الرُّجْحَانُ – хабаридан олдин келган мубтадо.

فَاعْلَمْ – амр феъли. Тақдирий اَنْتَ фоили.

عَلَى – “истиъло” (устун бўлиш) маъносидаги жор ҳарфи.

الزَّهْرَاءِ – жор мажрур  الرُّجْحَانُ га мутааллиқ. 

فِي  – мажозий зарфият маъносида келган жор ҳарфи.

بَعْضِ – бу жор мажрур ҳам الرُّجْحَانُ га мутааллиқ. 

الْخِلاَلِ – бу калима خَلَّة нинг кўплик шакли бўлиб, “ўзига хос ижобий хусусиятлар” маъносини англатади. خَلَّةٌ ва خَصْلَةٌ ўртасида умум ва хосликда фарқ бор:

خِصَالٌ – خَصْلَةٌ – ўзига хос хусусиятлар. Ижобий хусусиятларга ҳам, салбий хусусиятларга ҳам қўлланади.

خِلاَلٌ – خَلَّةٌ – ўзига хос хусусиятлар. Фақат ижобий хусусиятларга қўлланади. Шунинг учун Нозим раҳматуллоҳи алайҳ خِلاَلِ ни ишлатган.   

Матн шарҳи:

Сиддиқа Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг жуфти ҳалоллари Абу Бакр сиддиқ розияллоҳу анҳунинг қизлари Оиша розияллоҳу анҳодир. Заҳро эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қизлари Фотима розияллоҳу анҳодир. Ушбу байтда чаҳорёрларнинг қолган барча инсонлардан афзал эканларининг исботи бор. Яъни Оиша розияллоҳу анҳо баъзи хислатларда Фотима розияллоҳу анҳодан афзал бўладиган бўлса, тўрталалари билиттифоқ Оиша розияллоҳу анҳодан афзалдир. Ушбу муҳтарама зотларнинг иккалалари ҳақларида ҳам афзалликларига далолат қиладиган ҳадислар келган. Қуйидаги ҳадиси шарифда Фотима розияллоҳу анҳонинг жаннатий аёлларнинг саййидаси экани очиқ-ойдин баён қилинган:  

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ أَقْبَلَتْ فَاطِمَةُ تَمْشِي كَأَنَّ مِشْيَتَهَا مَشْيُ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَرْحَبًا بِابْنَتِي ثُمَّ أَجْلَسَهَا عَنْ يَمِينِهِ أَوْ عَنْ شِمَالِهِ ثُمَّ أَسَرَّ إِلَيْهَا حَدِيثًا فَبَكَتْ فَقُلْتُ لَهَا لِمَ تَبْكِينَ ثُمَّ أَسَرَّ إِلَيْهَا حَدِيثًا فَضَحِكَتْ فَقُلْتُ مَا رَأَيْتُ كَالْيَوْمِ فَرَحًا أَقْرَبَ مِنْ حُزْنٍ فَسَأَلْتُهَا عَمَّا قَالَ فَقَالَتْ مَا كُنْتُ لِاُفْشِيَ سِرَّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتَّى قُبِضَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَسَأَلْتُهَا فَقَالَتْ أَسَرَّ إِلَيَّ إِنَّ جِبْرِيلَ كَانَ يُعَارِضُنِي الْقُرْآنَ كُلَّ سَنَةٍ مَرَّةً وَإِنَّهُ عَارَضَنِي الْعَامَ مَرَّتَيْنِ وَلاَ أُرَاهُ إِلاَّ حَضَرَ أَجَلِي وَإِنَّكِ أَوَّلُ أَهْلِ بَيْتِي لَحَاقًا بِي فَبَكَيْتُ فَقَالَ أَمَا تَرْضَيْنَ أَنْ تَكُونِي سَيِّدَةَ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَوْ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ فَضَحِكْتُ لِذَلِكَ.  رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Фотима юриб кела бошлади. Унинг юриши худди Набий соллаллоҳу алайҳи васалламникидек эди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Марҳабо хуш келибсан қизим”, – дедилар. Сўнгра уни ўнг томонларига ё чап томонларига ўтирғиздилар. Сўнгра унга бир сўзни шивирлаб айтдилар. У йиғлаб юборди. Мен унга: "Нега йиғлаяпсиз", – дедим. Сўнгра унга бир сўзни шивирлаб айтган эдилар, у кулди. Шунда мен: “Бугунги кундаги каби хурсандликнинг хафаликка яқинлигини кўрмаганман”, –дедим ва ундан у зотнинг нима деганларини сўрадим. У: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сирларини фош қилувчи эмасман”, – деди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этдилар, сўнгра мен ундан сўрадим. У шундай деди: “У зот шивирлаб: “Жаброил Қуръонни менга ҳар йили бир марта ўқиб берарди, бу йил икки марта ўқиб берди, буни мен ажалим келгани деб биляпман, уйдагиларимдан биринчи бўлиб орқамдан етиб борадигани сенсан”, – дедилар, мен йиғлаб юбордим. У зот: “Жаннат аҳли аёлларининг саййидаси бўлишга рози бўлмайсанми? ёки мўминлар аёлларининг саййидаси бўлишга рози бўлмайсанми?”,  – дедилар, мен ўшанга кулдим”.   Бухорий ривоят қилган.    

Ушбу ҳадисда Фотима розияллоҳу анҳонинг жаннат аҳли аёлларининг ёки мўминларнинг аёлларининг саййидаси бўлиши баён қилинган бўлса, қуйидаги ҳадисда Оиша розияллоҳу анҳонинг бошқа барча аёллардан афзал эканига ишора қилинган:      

عَنْ أَبِي مُوسَى الْأَشْعَرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَضْلُ عَائِشَةَ عَلَى النِّسَاءِ كَفَضْلِ الثَّرِيدِ عَلَى سَائِرِ الطَّعَامِ كَمُلَ مِنْ الرِّجَالِ كَثِيرٌ وَلَمْ يَكْمُلْ مِنْ النِّسَاءِ إِلَّا مَرْيَمُ بِنْتُ عِمْرَانَ وَآسِيَةُ امْرَأَةُ فِرْعَوْنَ.  رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ

Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Оишанинг аёллардан афзаллиги "сарийд"нинг бошқа таомлардан афзаллиги кабидир. Эркаклардан кўпчилиги камолга етган аёллардан эса фақат Имрон қизи Марям ва Фиръавннинг аёли Осиёларгина камолга етган”, – дедилар”.  Бухорий ривоят қилган.

Ушбу ҳадисда Оиша розияллоҳу анҳо бошқа аёллардан “сарийд”нинг бошқа таомлардан афзаллиги кабидир, дейилган. “Сарийд” деб аталадиган таом эса ҳозирги кунда бизлардаги “қозон кабоб”га ўхшаган нон билан гўштдан иборат таом бўлган. Нонга қўшиб ейиладиган нарсаларнинг энг улуғи гўшт экани эса бошқа бир ҳадисда келган:    

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ بُرَيْدَةَ، عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ سَيِّدُ إِدَامِ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ اللَّحْمُ وَسَيِّدُ رَيْحَانِ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْفَاغِيَةُ.  رَوَاهُ الْبَيْهَقِىُّ

Абдуллоҳ ибн Бурайда розияллоҳу анҳумо отасидан ривоят қилади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Дунёю охиратда нонга қўшиб ейиладиган нарсаларнинг улуғи гўштдир, жаннат аҳли райҳонининг улуғи хинадир”, – дедилар”.  Байҳақий ривоят қилган.

Оиша розияллоҳу анҳонинг бошқа аёллардан афзаллиги "сарийд"нинг бошқа таомлардан афзаллиги кабидир, деган сўздан у зотнинг дунёю охиратдаги энг афзал аёл экани маъноси келиб чиқади.

Оиша Сиддиқа розияллоҳу анҳонинг баъзи хислатларда Фотима Заҳро розияллоҳу анҳодан афзал деб ҳисобланишига Мулла Али Қори иккита далилни иқтибос қилиб келтирган: 

1. Оиша розияллоҳу анҳо ривоятлари ва билимлари кўплиги жиҳатидан афзалдир;
2. Оиша розияллоҳу анҳо охиратда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга бўлади, Фотима розияллоҳу анҳо эса Али розияллоҳу анҳу билан бўлади, ана шу жиҳатидан афзалдир.

Сўнгра сўзларида давом этиб: “Аммо бу сўз имом Моликдан нақл қилинган: “Фотима Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бир бўлакларидир, у зотнинг бир бўлакларидан ҳеч кимни афзал санамайман”, – деган сўзларига зид эмас. Чунки имом Молик раҳматуллоҳи алайҳ айтган жиҳатдан қаралса, ҳеч ким у зотнинг гапига қарши чиқмайди, – деган.

Мазҳаббошимиз Имом Аъзам раҳматуллоҳи алайҳ “Васият” китобида шундай ёзган: “Оиша розияллоҳу анҳо Хадижаи кубродан сўнг оламдаги барча аёлларнинг саййидаси ва мўминларнинг оналаридир”.  

КЕЙИНГИ МАВЗУ:

ЯЗИД ИБН МУОВИЯ ҲАҚИДАГИ БАҲСЛАР