muslim.uz
Ким султонга қарши чиқиб ўлдирилса, унга жаноза ўқилмайди!
Алҳамдулиллаҳ, қадимдан халқимиз мусулмон, давлат раҳбатлари ҳам мусулмон. Давлат раҳбари ўлароқ, ҳар бир диний ишларда уламолар билан маслаҳат қилаётгани эса, таҳсинга сазовордир. Зеро, маслаҳат билан иш қилиш динимизда мақталган ва таъкидлангандир. Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз алайҳиссаломни саҳобийлар билан маслаҳат қилишга буюргани ҳам айни манфаатдир.
Аммо чет элдан туриб давлат раҳбари ва дин уламоларига таъна тошини отаётган, уларни “сарой мулласи” ёки “уламоларнинг ёмонлари” деб ҳақорат қилаётган кимсаларни ўзи қандай аҳволда?!
Уларнинг ўзини қандай уламо деб атаса бўларкин?! Улар қулай фурсат келиб, иш умум мусулмонларнинг зарарига, уларнинг фойдасига юриши учун ким билан бўлса ҳам, ҳатто бошқа дин вакиллари билан ҳам ҳамкорликка киришаётганини нима дейиш мумкин?! Демак уларни ўзи “шаррул уламо” эмасми?!
Четдан туриб халқни раҳбарларга қарши гиж-гижлайдиган нобоп кимсалар, одамларни боғийликка, яъни давлат раҳбарига қарши чиқишга чақирмоқда. Бундай ҳатти-ҳаракатларнинг оқибати ҳақида мўътабар фиқхий китобларимизда шундай дейилади:
ﻭﻣﻦ ﻗﺘﻞ ﻣﻦ اﻟﺒﻐﺎﺓ ﺃﻭ ﻗﻄﺎﻉ اﻟﻄﺮﻳﻖ ﻟﻢ ﻳﺼﻞ ﻋﻠﻴﻪ،ﻷﻥ ﻋﻠﻴﺎ - ﺭﺿﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ - ﻟﻢ ﻳﺼﻞ ﻋﻠﻰ اﻟﺒﻐﺎﺓ.
“Ким султонга қарши чиқиб боғийлиги учун, ёки қароқчилиги учун ўлдирилса, унга жаноза ўқилмайди. Чунки Али розияллоҳу анҳу хавориж боғийларга жаноза ўқимадилар”.
Ҳатто “Раддул мухторда” боғийлар ювилмаслиги ҳақида айтилган. Ҳозирги кунда турли Ислом юртларида бораётган урушлар, жангу жадалларга асосий сабаб боғийлик – ўз давлат раҳбарларига қарши чиқишдир. Бу урушлар қанча одамларнинг бошига кулфат келтирди.
Шунингдек, бу “даъватчилар”нинг боғийликка даъвати оят ва ҳадисларга ҳам зиддир!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ
Аллоҳ таоло: “Эй иймон келтирганлар! Аллоҳга итоат қилинг, Пайғамбарга ва ўзингиздан бўлган ишбошиларга итоат қилинг”, деган (Нисо сураси 59-оят).
Ояти каримадаги «ишбошилар»га кўплаб тафсирчилар султон ва подшоҳлар кўзда тутилган, деб изоҳ берганлар.
Ибн Жарир ибн Зайддан у киши эса отасидан «ишбошилар»нинг тафсирида «улар султонлардир» деб тушунтирганини ривоят қилган (Имом Суютий. ад-Дуррул-мансур фит-тафсир бил-мансур. 4 – Ж. 504 – Б. Қоҳира 2004).
Саъид ибн Мансур, ибн Абу Шайба, Абд ибн Ҳамид, ибн Жарир, ибн Мунзир ва ибн Абу Ҳотамлар Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳунинг: “Улар сизлардан бўлган амирлар”, деб изоҳ берганини ривоят қилишган. Яна бир лафзида эса “улар қўмондонлар”, деб айтилган (Имом Суютий. ад-Дуррул-мансур фит-тафсир бил-мансур 4 – Ж. 504 – Б. Қоҳира 2004).
Шунингдек, бу мавзуда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кўплаб ҳадислари ҳам бор. Имом Бухорий Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
قال رسول الله صلى الله عليه و سلم: إسمعوا و اطيعوا و إن أستعمل عليكم حبشي كأن رأسه زبيبة
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сизларга гарчи боши майиздек ҳабаший ҳоким этиб тайинланган бўлса ҳам қулоқ солинглар ва бўйсунинглар!”, дедилар (Бухорий, 694, 7142).
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
عن إبن عباس عن النبي صلى الله عليه وسلم قال: من كره من اميره شيئا فليصبر، فإنه من خرج من السلطان شبرا مات ميتة جاهلية
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки амир тарафдан бирор қарорни номаъқул кўрса, бас, сабр қилсин. Чунки, ким подшоҳ қарорларидан бир қарич бўлса-да ташқари чиқса, шубҳасиз жоҳилиятда ўлади”, дедилар (Бухорий “Китоб ал-Фитан 7054, Муслим “Китоб ал-Имарот” 1849, Доримий “Китоб ас-сияр” 2519, Имом Аҳмад “Муснад” 2491).
Аслида бу ҳадислар айнан шу нобоп “уламолар”га тегишли эмасми?!
Бугунги кунда халқни мавжуд тузумга қарши қўзғашга уринаётган турли салафийлик оқими аъзоларининг деярли ҳаммаси ўзларига раҳнамо сифатида биладиган Ибн Таймияни “шайхул-ислом” деб улуғлаб келади. Худди ўша ибн Таймия ҳам султон гарчи золим бўлса-да унга итоат қилиш зарурлигини ёзган. Салафийлар “устоз” деб билган шахснинг сўзига эътибор қаратадиган бўлсак:
المشهور من مذهب أهل السنة أنهم لا يرون الخروج على الأئمة وقتالهم بالسيف وإن كان فيهم ظلم
“Аҳли сунна мазҳабида машҳур қавл шуки, бу мазҳаб уламолари бошлиқларга қарши чиқишни ва уларга қарши қурол кўтаришни, ҳатто ўзларига зулм бўлса ҳам тўғри деб ҳисоблашмайди”, демоқда! (Минҳож ас-суннатин-набавия 3/390).
Демак, четдан туриб халқни исёнга гиж-гижлайдиган одамларда яхшилик йўқ! Улар халқимиз ичида мўътабар бўлган уламоларимизни қанчалик обрўсизлантиришга ҳаракат қилишмасин, мақсадларига ета олмайдилар. Аллоҳ таоло уламо ва устозларимизни азизликларини зиёда қилсин.
Юнусхон Мамарасулов
“Саид Жалолхон Тўра” жоме масжиди имом-хатиби
Муфтий ҳазрат: Амалларни Аллоҳ розилиги учун қилсак, ажру савобга эришамиз
Кимки ўз жонига бирор нарса билан қасд қилса, Қиёматга қадар шу тарзда азоб чекади
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Тазкия ва тарбия: Қаердан бошлаймиз? – 2 қисм
Аввало, нафсни ислоҳ қилишига эҳтиёж борлигини сеза билиш керак. Чунки киши одатда ўзи қилиб келаётган амаллар ва эски урф-одатлар билан қаноатланиб, уларни маъқуллаб қолади. Шу боис у нафс тазкияси йўлида катта қийинчиликка учрайди. Нафс тазкиясини ва амалларни тузатишни истаётган киши ташламоқчи бўлган биринчи қадам қайси эканини билиши лозим. Қуръони карим бизга аввало, хусусан, нафс масаласига эътибор қаратишимизни амр этган: “Эй мўминлар, ўзингизни билингиз! (Яъни, гуноҳлардан сақланингиз)” (Моида сураси, 105-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларни тарбиялашда тутган йўллари мана шудир. Зеро, у зот биринчи, нафс ишига эътибор беришдан, ундан ҳисоб сўрашдан ва унинг амалларини бошқаришдан бошлаганлар. Шу услуб манфаатли, ҳайратланарли ва ақлларни лол қолдирадиган натижа берди.
Бетоблигини ҳис қилган инсон шифокорга бориши табиий. Боргандан кейин тузалиши, қайтиб касал бўлмаслиги учун унинг айтганларини қилади. Аммо, хасталигига эътибор бермаган, у ҳақида уйламаган, шифокор тавсиясига амал қилмаган инсонда касаллик сабаблари илдиз отиб, ҳаётда қийналиб яшаб, вафот этиб кетади. Қалб касаллиги ҳам шундай. Имом Термизий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу касалликка қарши тавсиянома берганлар: “Лаззатларни кесувчи – ўлимни кўп эслангалар”.
Афсус, бугун ҳаммаси бошқача, яъни ибратланиш биздан кетган. Жуда тез унутяпмиз, эътиборсиз қараяпмиз. Ўликларимизни кўмамиз-у, ўша заҳоти эсдан чиқарамиз. Бир кун келиб бизнинг ҳам ҳолимиз шу маййит каби бўлишини ўйламаймиз. Ҳа, бизга бундан ўзга йўл йўқ, бошқача бўлиши ҳам мумкин эмас.
Иккинчидан, нафс ислоҳига ҳаракат қилган инсон тўлиқ тавба қилиши керак. Бундай тавбанинг ҳақиқати билганингиздек, ҳар қандай гуноҳга надомат қилмоқдир. Зеро, тавба гуноҳкордан гуноҳни кетказиб, ўша инсон уни қилмагандек қилиб қўяди. Имом Ибн Можа Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Гуноҳдан тавба қилувчи гуноҳи йўқ киши кабидир”.
Бу ҳадиснинг мазмунидан келиб чиққан ҳолда шайх Ашраф Али Таҳонавий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Тавба енгил амал бўлса-да, унинг гумбурлаган овози улкан-улкан маъсият тоғларини парчалаб юборади”.
Мукаммал тавба намоз ва рўза каби бажарилмаган Аллоҳнинг ҳақларини ҳамда бандаларнинг зое қилинган ҳақларини адо этмоқ билан бўлади.
Тавба сабабли Аллоҳ сизни ўтган гуноҳлардан тамоман халос қилади. Шундай экан, сиз нафсни тузатиш йўлида қилинган тавба чоғида гуноҳим кечирилмаган дея хаёлга борманг. Шайтон сизни Аллоҳнинг раҳматидан ноумид қилишга шу фикрни васила қилишидан эҳтиёт бўлинг. Зеро, у сиз билан Аллоҳ таоло ўртасига бундай ўйларингизни тўсиқ қилишга уринади. Шайх Масиҳуллоҳ раҳматуллоҳи алайҳ айтганлар: “Ўтган вақт ва ундаги ишларни ўйлама. Чунки у ўтиб бўлди. Келажакни қўй, ундаги ишлар энди келади. Кеча мустақбалинг ҳисобланган ва эртага ўтмишинг бўладиган ҳозирингни тузатишга эътибор қарат”.
Навбатдаги босқич
Юқоридагилар бажарилгандан кейин нафсингиз ислоҳига киришишингиз мумкин. Энди сиз ва нафсингиз ўртасида қаттиқ жанг кетиб, унинг хоҳишларини йўққа чиқарасиз. Лекин яна бир ҳолат бор. Аллоҳ кўрсатмасин, унга енгилиб қолишдан эҳтиёт бўлинг. Дейлик, тавбадан кейин ҳавойи нафсга берилиб бирор гуноҳ қилиб қўйдингиз. Ўртада жанг кучаяди. Нафс сизни синдиришга ўтиб, умидсизликка туширишни бошлайди. Айтадики, сенинг йўлинг ислоҳ йўли эди, сен эса йўлдан чиқдинг, тавбангни буздинг, охиригача туролмадинг. Сени тавбангда бардавом қолишинг амри маҳол иш.
Аммо сиз огоҳ бўлинг, ҳазир туринг! Роббингизнинг мағфират эшиги доим очиқ. Тавба қилишингизни, Унга қайтишингизни кутиб туради. Шундай экан, адашиб маъсиятга қўл урдингизми, иккинчи бор тавбага юзланинг. Учинчи ва кейинги бор ҳам шундай ҳолат содир бўлса, яна ва яна тавбага қайтаверинг. Зеро, Имом Термизий ва Абу Довудлар Абу Бакр розияллоҳу анҳудан ривоят қилган марфуъ ҳадисда: “Истиғфор айтган киши (гуноҳда) давомли бўлмайди. Гарчи у (гуноҳга) етмиш марта қайтган бўлса ҳам”, деб келган.
Унитманг, тавбада бардавом бўлиш оз вақт ичида сизни сабот ила турадиган қилади. Шундан сўнг бу сабот сизни илиқлик билан кутиб оладиган бўлади. Аллоҳ таоло айтади: “Бизнинг (Йўлимизда) жиҳод қилган – курашган зотлар албатта Ўз йўлларимизга ҳидоят қилурмиз” (Анкабут сураси 69-оят).
Шайх Муҳаммад Тақий Усмоний ҳафизаҳуллоҳнинг асар ва мақолалари асосида Тошкент Ислом институти катта ўқитувчиси Абдулҳодий Ғиёс тайёрлади.
Экстремистик оқимлар динимиз кушандаси
Ҳозирги даврдаги жаҳолат уруғини сочаётган сохта экстремистик ғояларга маърифий жиҳатдан курашда ислом динимиз тарихий тараққиётида ҳам шаклан бошқачароқ кўринишда бўлса-да, лекин мазмунан айнан шундай экстремистик ғоялар олдин ҳам бўлганига гувоҳ бўламиз. Динимиз тарихига назар солар эканмиз, яна шунга амин бўламизки, соғлом идрок, соғлом ҳақиқат ва ғоялар сохта ғоялар устидан ҳамиша ғалаба қозониб келган. Ислом динимиз ривожига буюк ҳисса қўшган бобокалонимиз Абу Мансур Мотуридийнинг илмий меросида сохта ғояларга қарши иш олиб борган курашини кўриш мумкин. У кишининг «Китоб ат-тавҳид» асарида сохта таълимотларга эргашишни олдини олишда ишончли далиллардан келтириб, бу йўлдаги барча хатоликлар сабабини аниқ кўрсатиб берганига гувоҳ бўламиз: «Таассуб, бу кўр-кўрона тақлид бўлиб, у жуда кенг тарқалган иллатдир, яъни бунда жуда кўпчилик бирон-бир маънавий ёки диний йўлбошчига, унинг фикрлари мазму н-моҳиятини тушунмаган ҳолда қўшилишга енгиб бўлмас мойиллик билдиради. Мана шу сабаб натижаси ўларок, ҳар бир фирқа ва ҳар бир йўналиш шу пайтга қадар ўз тарафдорларига эга бўлиб келмоқда. Бу мухлислар қачондир қабул қилинган сохта таълимотга садоқатда қатъийлик намойиш этмоқдалар ва яна ўзларини ҳақиқатнинг ягона эгалари ҳисобламоқдалар», — деган фикрлари бугунги диний-экстремистик гуруҳларга айтилгандек сезилади. Мотуридий бобомиз ўша даврдаги ислом ичидаги сохта оқим ва фирқаларнинг ҳақиқий моҳиятини очиб берган. Бундай оқимлар ўша даврда ҳам кўп бўлган. Шунга қарамасдан эзгулик билан ёвузлик жамиятда ҳамиша ёнма-ён курашиб, бу курашда эзгулик ғалаба қилиб келган.
Шу маънода бугунги жаҳолат йўлига кирган, динни ниқоб қилиб олган ҳалқаро терроризмга қарши курашдаги маърифий йўлларидан бири ўзбек халқининг миллий ва ислом диний қадриятлари, уларга таяниб, ёш авлодни Ватанга муҳаббат, аждодларга садоқат, зўравонликка нафрат руҳида тарбияловчи, уларни эзгулик ва бунёдкорликка даъват этувчи битмас-туганмас куч-қудрат манбаи сифатида қаралиши лозим. Улар нафақат мафкуравий бўшлиқнинг юзага келишига, балки минг йиллардан бери ҳалол меҳнати ва оламшумул кашфиётлари билан жаҳон тараққиётига салмоқли ҳисса қўшиб келаётган ўзбек халқининг ҳарактерли хусусияти (менталитети) га тамомила зид бўлган террорчилик ғояларининг кириб келиши ва ёшлар онгини заҳарлашга қарши қаратилган мустаҳкам қалқон бўлиб ҳизмат қилиши мумкин. Миллий – диний қадриятларимизни ҳар қандай сохта ёвуз ғоялардан сақлаш ва ҳимоя қилишда Ислом дини ўз таълимотларидан Қуръони карим ва ҳадислардан маърифий жиҳатдан фойдаланиб, ҳар қандай шароитда ҳам террористик ҳаракатларни қоралаб, ноҳақ тўкилган қон кимнинг қони бўлишдан қатъий назар энг оғир гуноҳ ҳисоблайди. Қуръонни Каримнинг «Моида» сурасида 33-оятда бу фикрнинг исботи ўз аксини топган: «Бирор жонни ўлдирмаган, бузғунчилик, қароқчилик каби фасод ишларни қилмаган инсонни ўлдирган одам ҳудди ҳамма одамларни ўлдирган кабидир. Унга ҳаёт баҳш этган одам эса барча одамларни тирилтирган кабидир».
Пайғамбаримиз (с.а.в): «Ёв билан ҳарбий тўқнашувни орзу қилмангиз, балки Аллоҳдан хотиржамлик ва осудалик тилангиз», деб марҳамат қилганлар (Имом Бухорий ривояти).
Бугунги кунда ислом динининг қанчалик инсонпарвар, меҳр-шафқатга чақирадиган, тараққийпарвар ва маърифатпарвар динлигини ёшларимиз англаб етгандагина турли ислом ниқобидаги экстремистик жаҳолат йўлига кирган ғоявий кучларга нафрат билан қарайди, шунингдек, биз имом-хатиблар ҳам ватандошларимизга ва ёшларимизга асл исломнинг моҳияти ва мазмунини асл ҳолатда англата олгандагина тўла мақсадимизга эришамиз.
Ҳ.Темиров ЎМИ - Самарқанд вилоят вакиллиги ходими