muslim.uz
Савол-жавоб: Инсонлар нега ҳар хил тилларда гаплашади?
Cавол: Отамиз Одам алайҳиссалом, онамиз Ҳавво бўлса, бугунги кунда ер юзида яшаётган етти миллиарддан ошиқ инсон нега ҳар хил тилларда гаплашади?
Жавоб: Саволингизнинг жавобини ушбу ояти карималардан топасиз: “Эй инсонлар, дарҳақиқат, Биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишларингиз учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик...” (Ҳужурот, 13);
“Унинг борлиги ва ягоналиги, далилларидан (яна бири) – осмонлар ва Ерни яратиши ва сизларнинг тилларингиз ва рангларингизни хилма-хиллигидир. Албатта, бунда барча оламлар учун аломатлар бордир” (Рум, 22).
Ҳар буюк шахс ортида – китоб туради!
Ўзбек халқининг машҳур алломаси Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ёшликларида спортга, илмга, китоб мутолаасига жуда қизиққанлар. Табиийки бадиий адабиётларни ҳам кўп ўқиганлар. Уй хоналаридаги китоблар билан лиммо-лим жавонлардан ташқари уйнинг чордоқлари ҳам ёш Муҳаммад Содиқ ўқиб чиққан бадиий китоблар ила тўла эди. Мавсумий газеталарда чоп этилган муҳим мақолаларни ҳам ўқиб боришни канда қилмас, уларни ҳам қирқиб олиб алоҳида йиғиб қўяр эдилар. Ул зотнинг кенг дунё қарашлари, сўз бойлиги,ўқиган китобларидан маъно илмини доно заргардай танлаб ола билишлари, асосий, зарурий ва фойдали илмий ғояларни ажрата олиб гўзал ва содда тилда одамларга етказа олишларида китоб мутолаасининг аҳамияти беқиёс бўлган.
Илм нури деймиз, илм фойдаси деймиз ва албатта, тан оламизки жамиятга моддий ва маънавий фойда келтирган, буюк кашфиётлар яратган инсонлар илм талаб қилиш йўлидан бориб, севимли машғулотлари китоб мутолааси бўлгани учун юксак мартабаларга эришганлар.
Муҳтарам Юртбошимиз Шавкат Мирзиёев “Танқидий таҳлил, қатъий тартиб- интизом ва шахсий жавобгарлик- ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак” номли китобларида “Ҳозирги пайтда ҳаммамизнинг олдимизда жуда муҳим аҳамиятга эга бўлган масала, яъни китобхонликни кенг ёйиш ва ёшларимизнинг китобга бўлган муҳаббатини, уларнинг маънавий иммунитетини янада оширишга қаратилган ишларимизни янги босқичга олиб чиқиш вазифаси турибди” , деб ёзганлар.
Юрт подшосининг бу сўзлари мамлакатнинг ёшлари ҳақида, яъни сизу-бизнинг фарзандларимиз, демак ватаннинг порлоқ келажаги учун ғам чекаётган, зарурий ечимни топиб, вазифа ва масъулият даражасида қайғураётган доно ва меҳрибон отанинг ғамхўрлигидан бошқа нарса эмас.
Муқаддас Ислом динининг душманлари шайтоний макр ва фитналарни одамлар орасида ёйишга ҳаракат қилмоқдалар. Ислом номини булғаш учун ислом кийимини кийиб, Ислом дини номидан гапириб қотиллик, вахшийлик, вайронагарчиликлар уюштирмоқдалар. Хозирги мураккаб ғоявий курашлар авж олган пайтда оқни қорадан, яхшини ёмондан ажрата олиш, кимнингдир маълум манфаатларга йўналтирилган, дабдабали, сирти ялтироқ, ёлғон ғояларига учмаслик учун кучли маънавий иммунитет-ҳимоя топа олиш керак. Маънавий ҳимоя эса бутун оламга устоз бўла олган ота-боболаримиз ёзиб кетган китобларда десак хато қилмаймиз. Зеро, улар бу каби ғоявий курашларни енгиб ўтганлар ва Ислом динини соф ҳолда сақлаб қола олганлар.
Ватанни сева олишни китоб ўргатади, ота-онани ҳурмат қилишни, устоз эъзозини китобга меҳр қўйганлар биладилар. “Болаларимиз китобга меҳр қўймаган бўлсалар бу бизнинг айбимиз, энди мажбурлаб бўлса ҳам китоб ўқитамиз”(Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев).
Ҳар соҳада илм ва маърифат аҳллари доимо эътиборда бўлганлар ва жамиятга моддий ва маънавий фойдалар келтирганлар, кашфиётлар қилганлар. Илмсизлик доимо ғам кулфат келтирган. Тинчликнинг ҳам асоси илмда, покликнинг, меҳр-муҳаббатнинг булоғи ҳам илм истамакликдадир. Илм инсон қалбининг баҳори, нури, кенглиги, битмас туганмас қувватидир.
Жаҳолат илм ўрнашмаган қалбни эгаллайди. Шайтон ўз фитналарини илм нуридан бебаҳра қолган инсонга ўтказа олади. Қайси жойда зулм, вайронакорлик, беҳаёлик, қотиллик бош кўтарар экан, билингки ўша ерда одамлар илмга хиёнат қилдилар, унинг қадрига етмадилар.
Ислом дини илм дини, тинчлик дини деб аталади. Илм моҳиятига етиб бориш, илм олишдан кўзланган фойдани қўлга киритмоқ учун улуғ устозларнинг кўрсатмаларига таяниб, изларидан юришга ҳаракат қилмасак, шайтон фитналарига алданиб қолиш хеч гапмас.
Хожа Самандар Термизий ёзадилар: “Мушкул воқеаларда ва оғир ҳодисаларда маслаҳатлашишдан кўз юмиб бўлмайди. Маслаҳатни ҳикмат аҳли ва тажриба билан қилки, уларнинг ақллари ўткир ва фикрлари теран бўлади”. Муаммоларга дуч келганда инсоний табиат одамлардан ёрдам сўрашга, одамларга суянишга чорлайди ва албатта, бу маслаҳат сўраб мурожаат қилиш мулоқотидир.
“Дин, эътиқод ҳар ким кўнглига келганини айтиб, ўзича маъно чиқариб кетаверадиган нарса эмас. Айниқса, имон масаласи ўта нозик ва ҳассос бўлгани учун бу борада исломга катта хизмати синган, барчанинг эътирофига эришган мўътабар уламоларнинг тавсияларига қулоқ тутиш, ўтган аллома аждодларимизнинг ибратли ҳаётига назар солиб, мўътабар асарларига мурожаат қилиш ўта муҳимдир. Билиб-билмай, шошма-шошарлик билан ҳукм чиқаришга асло йўл қўйиб бўлмайди.”(Дунё уламолари мурожааати,5-бет. *Мovaronnahr*2016)
Инсонлар ўзаро фикр алмашиб, фойдали баҳсларга киришиб, яхшиликка асосланган хулосаларга келишиб туришмас эканлар, ўзаро тушунмовчиликлар, фитналарга йўл очилади. Айниқса, ёш авлодлар билан кексалар ўртасида ҳурмат–иззатга асосланган мулоқотлар, ота-она ва фарзандлар орасида меҳр-оқибат, одоб-ахлоқнинг гўзал намуналаридан андоза олинган муомала бўлмас экан маънавий таназзул юз бериши ҳеч гапмас.
Абдумутал АТАБАЕВ
тайёрлади
Мени эшитяпсизми?..
Алламаҳал уйғондим.
Аллақандай нур кўринди, аммо хона эшиги ёпиқ эди.
Қарасам, соат 3.30, саҳар вақти.
Менга кўринаётган нур қайдан тушаётир?
---
Бирдан қўрқиб кетдим, чунки қўлимнинг ярми девор ичига ботиб кетган эди.
Шошиб қўлимни тортиб олдим, ваҳима ичра ўтириб қўлимга қарадим.
Қўлимни яна деворга тирадим, қўлим яна девор ичига кириб кетди!!!
---
Бир кулги овозини эшитгандек бўлдим.
Укамнинг ётган жойига ўгирилиб қарадим, ухлаб ётибди.
Қўрққанимдан ўрнимдан туриб укамни уйғотгани бордим.
Аммо жавоб бермади.
Тўғри онамнинг хонасига бордим.
Отамни уйғотмоқчи бўлдим.
Бирортасининг менга жавоб беришини истар эдим, лекин кимса жавоб бермас эди.
Онамни уйғотмоқчи бўлган эдим, қарасам, онам уйқудан уйғонди.
Уйғонди-ю, аммо мен билан гаплашмади.
---
“Бисмиллаҳир роҳманир роҳим” дерди ва яна шу иборани такрорлар эди.
Отамни уйғотди. “Туринг, бир болалардан хабар олиб келайлик”, деди.
“Ҳозир-а, айни уйқунинг вақти-ку, бир оз ёт, тонг ёришади”, деди отам.
Аммо онам ғишава қилаверганидан кейин отам ҳам ўрнидан турди ва улар олдин-кейин бўлиб хонамизга кириб келишди.
---
“Отажон, онажон”, дея бақира бошладим, аммо ҳеч бири жавоб бермади.
Онам эгнидаги кийимини ғижимлади, унинг мени тинглашини истаётган эдим, бироқ у мени ҳис этмаётганди.
Онамнинг орқасидан эргашиб юра бошладим, у бизнинг хонамизга келиб эшикни очди.
Бироқ менга фарқи йўқ эди, менга ҳар тараф эшик эди.
Айни ўша вақтда жуда қизиқарли бир ҳодисага юзлашдим.
---
Ўзимнинг вужудимни кўрдим!
Ҳа, ўз вужудимни.
Ўтириб ўзимни ўзим томоша қилардим. икки киши эдим.
Ўзимдан ўзим, ким бўлди бу ажабо? деб сўрар эдим.
Бу ваҳимали тушдан қутулай, дея ўзимни ўзим уйғота бошладим.
Аммо уйғона олмадим.
---
Отам: “Ана ётишибди-ку, юр кетдик, хонамизга”, деди.
Лекин онам хотиржам бўла олмади ва мен ётган ўринга яқин келиб,
Мени уйғота бошлади. “Тур, Муҳаммад, турақол, менга жавоб бер”.
Аммо жавоб йўқ эди!!!
Бир неча марта уриниб кўрди, бўлмади.
Дафъатан, отамнинг кўзларидан ёш оқаётганини кўриб қолдим.
Шу вақтга қадар ҳеч қачон отамнинг йиғлаганини кўрмаган эдим.
Бақир-чақир, йиғи-сиғи бошланиб кетди, укам уйғонди ва: “Нима бўлди?” деб сўради. отам аччиқ йиғи орасида: “Аканг Муҳаммад ўлди”, деди.
---
Йиғи-сиғи бошланди.
Онамнинг олдида туриб, “ойижон, йиғламанг, қаранг, мана қаршингизда турибман”, дейман.
Бироқ негадир ҳеч ким гапимга қулоқ солмайди.
Ўтириб олиб “мен бу ердаман”, дея бақира бошладим.
Қанча баланд овозда бақирсам ҳам ҳеч ким эътибор қилмади.
Ё Раббий, мени бу қўрқинчли тушдан ва бу азобдан халос эт, дея илтижо қила бошладим.
---
Узоқдан бир сас эшитдим, яқинлашгани сайин баландлашарди.
У – Аллоҳ таолонинг бир ояти каримаси эди:
(Албатта, сен бундан ғафлатда эдинг. Бас, Биз сенинг пардангни очдик ва бугун кўзинг ўткирдир).
Қўққисдан икки киши келиб, мени тутди, улар инсон эмасди.
Жуда қўрқиб кетдим!
“Қўйиб юборинг мени, кимсиз ўзи, мендан нима истайсиз?” дея бақира бошладим.
“Қабрга қадар сенинг қўриқчиларингизмиз”, дедилар.
----
“Мен ўлмадим, ҳали яшаяпман”, дедим.
“Нега мени қабрга олиб кетяпсиз, қўйиб юборинг! Мен ҳис этяпман, гаплашяпман ва кўряпман, мен ўлганим йўқ”.
Менга кулимсираб жавоб бердилар.
Дедиларки, “Эй инсонлар, сизлар жуда ҳам ажойиб яратиқсиз, ўлимни ҳаётнинг сўнгги деб ҳисоблайсиз, аммо билмайсизки, аслида сиз яшаган ҳаёт рўёдан иборат бўлиб ўлганингиз заҳоти уйғонасиз”.
Мени ҳали ҳам қабрга қаратиб олиб бораётган эди.
Йўлда бораётиб кўрдимки, мен каби инсонлар ва уларнинг ёнларида ҳам айни мени олиб кетаётганга ўхшаган иккитадан яратиқ бор, қайси бири куляпти ва қайси бири бақириб йиғлаяпти.
Улардан: “Нега бундай қиляпти, ановилар?” деб сўрадим.
Дедиларки, “Бу инсонлар ҳайрат ичидадирлар, қаёққа кетаётганини биладилар, қайси бирлари залолатдалар...” қўрқув ичида сўзларини бўлиб сўрадим:
“Оташга кетяптиларми?”
“Ҳа”, дедилар.
Сўзларида давом этиб анови кулаётганлар жаннатга кетаётганларини айтдилар. Дарҳол: “Хўп, мен қаёққа кетаман?” деб сўрадим.
“Сен баъзан, яхши эдинг, баъзан ёмон эдинг, – дедилар. – Баъзида тавба қилиб, эртасига гуноҳ ишлар қилар эдинг ва бораётган манзилингни ўзинг аниқ билмас эдинг, бу ердаги аҳволинг шу одатингга монанд бўлади”.
Даҳшатга тушиб яна гапини бўлиб сўрадим:
“Яъни, мен оташга кетяпманми?”
Улар: “Аллоҳнинг раҳмати кенг ва йўлчилик узундир”, дедилар.
---
Юзимни ўгириб қўрқув ичида ортимга боқтим, оилам: отам, амаким, қариндошларим ҳаммаси
тобутга солиб менинг жасадимни кўтариб келаётган эди.
Уларнинг олдига югуриб бордим ва “Мен учун дуо қилинг, илтимос”, дея ёлвордим.
Аммо кимса менга жавоб бермади,
қайси бири йиғлаётган эди, бошқаси маҳзун эди.
Укамнинг олдига бориб: “Диққатли бўл, дунёнинг фитнаси сени чалғитмасин”, дедим.
Мени эшитишини жон-жонимдан истадим.
У икки фаришта мени қабрдаги жасадимга боғладилар.
Қарасам, отам устимга тупроқ ташлаяпти.
Қариндошларим ҳам тупроқ ташлаяпти.
У ердаги инсонларнинг ҳаммаси устимга тупроқ ташлаяпти.
----
Дедимки, “Оҳ, кошкийди уларнинг ўрнида бўлсам-да, Аллоҳга тавба этсам эди”. Кечалари ва кундузлари намозларимни ўқисам эди.
Кошкийди ҳар куни Раббимга дуо этсам эди.
Кошкийди ҳар куни тавбамни янгиласам эди.
Кошкийди ёмонликлардан узоқ бўлсам эди.
Қабримнинг тепаси ёпилаёзган чоқда:
“Эй инсонлар! ҳушёр бўлинг, дунё ҳаёти сизни алдаб қўймасин”, дея бақира бошладим.
Бақириғимни озгина бўлса-да эшитишларини жуда ҳам истадим.
Сиз мени эшитяпсизми?..
Дамин ЖУМАҚУЛ
таржимаси
Тожикистонлик онахон Ҳаж учун тўплаган маблағга кўприк қурдирди
78 ёшли тожикистонлик онахон Махтоб Фозилова Ҳаж зиёратига бориш учун тўплган пулларини маҳаллий аҳоли эҳтиёжи учун зарур бўлган кўприк қурилишига сарфлади. Тожикистон Республикасининг Деваштич тумкни Метки қишлоғида истиқомат қилувчи нафақадаги онахоннинг ушбу хайрли иши қишлоқ аҳолисининг коммуникация билан боғлиқ муаммосини бартараф этган. Авесто интернет нашрининг маълум қилишича, кўприкнинг очилиш маросимига туман раҳбарияти ва юзлаб қишлоқ аҳолиси тўпланган.
Аввалроқ, фарғоналик нафақадаги онахон Зебунисо Аҳмедова Ҳаж зиёрати учун тўплаган маблағи ҳисобидан маҳалласи учун ичимлик суви тармоғини қурдиргани ҳақида маълум қилган эдик.
ЎМИ Матбуот хизмати
Малайзия қироли Имом Бухорий ва Имом Термизий асарларига қизиқишини намойиш этди
Жорий йилнинг 5 июль куни Ўзбекистоннинг Малайзиядаги янги тайинланган элчиси Равшан Усмонов Куала-Лумпурда қирол Султон Муҳаммад V га ишонч ёрлиғини топширди.
Ишонч ёрлиқларини топшириш маросимида ўтказилган суҳбатда Малайзия қироли Ўзбекистоннинг тарихий-маданий бойлиги, дунёга машҳур бўлган муҳаддислар Имом Бухорий, Имом Термизийларнинг асарларига қизиқишини қайд этиб ўтди.
Малайзия томони Ўзбекистон билан кўп йиллик самимий ҳамкорликни қадрлашини билдириб ўтди.
ЎМИ Матбуот хизмати