“Ота-онам рус миллатига мансуб кишилар эди. Албатта, мен ҳам уларнинг фарзанди ўлароқ, улар эътиқод қиладиган динда бўлганман. Ота-онам баъзи сабабларга кўра ёшлигимда ажрашиб кетишган. Биз оилада икки қиз, онам ва бувим яшардик. Ҳаётимнинг ҳидоятгача бўлган оралиғини ибрат учун қисқача сўзлаб бермоқчиман. Аммо ишонинг, у дамларни эслагим ҳам келмайди. Ўтмиш хотираларим жуда хунук ва қора....

Кўп вақтим тунги клубларда ўтарди. Ўғил бола ўртоқларим кўп бўлган. Эртаю кеч бирга ўйин-кулгудан бўшамасдик. Ислом динида бўлган баъзи таъқиқлар, маҳрам ва номаҳрам деган тушунчалар биз учун аҳамиятли эмас эди. Бу йўлнинг яна ҳам қоронғуроқ жойларига қўшним Малика мени етаклаб кирди, йўлдан урди, ёшлигим, шўхлигимдан фойдаланди. У билан ёзда тоғларга чиқиб дам олиш режасини ортиғи билан бажарардик. Кўзга яқин, қоматим келишган бўлгани учун кўпчиликнинг эътиборида эдим. У ерда дам олиб, ҳатто спиртли ичимликлар ҳам истеъмол қилардик. Кейин билсам, Малика кўримсиз, мен жозибадор бўлганим учун бойвачча мижозларни мен учун топиб, эвазига анча даромадга эга бўларкан. Ўн олти ёшимда ишратларим меваси ўғлим Саша туғилди. Ёш она бўлишимга сабабчи бўлган йигит билан турмушимиз узоққа чўзилмади. Чунки бизни таъминлашга имкони йўқ, ғирт бекорчи, кўча безорилардан эди. Аммо қайнонам неварасини жуда яхши кўрар, қўлдан келганча бизга қарашарди.

Хуллас, яна уйимга қайтдим. “Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас” деганларидек Малика билан яна эски одатимизни қила бошладик. Кунларнинг бирида бир қўшнимнинг уйига нарса олиш учун кирдим. У аёлни олдиндан билардим, ҳар кўрганимда ҳавас билан қараб, ичимда алланечук надомат сезардим. Қўшним беш вақт намозини канда қилмайдиган, барча аврат жойлари ёпиқ, намунали ҳаёт кечирарди. Унинг тартибли ҳаёти, Аллоҳга ишончи, тўғрисўзлиги, менга берган насиҳатлари ичимга илиқлик сола бошлади.

Кунлар ўтиб, ичимда ғалаён бошланди. Энди маишатбозлик, ўйин-кулгу, умуман, ҳеч нарсага қизиқишим қолмади. Нуқул ўша қўшнимнинг уйига бориб сўзларини тинглагим келаверарди. Бу орада Ислом динини қабул қилдим. Қилган гуноҳларимдан қаттиқ изтироб чекаётган қалбим: “Аллоҳ мени кечирармикан?..” деган саволлар гирдобида ўз ҳаловатини йўқотди.

Бир куни ўзимда куч тўплаб қўшнимнинг ёнига чиқдим.

– Опа, Худо мени кечирармикан? – дедиму кўзларимдан тинимсиз ёш қуйила бошлади.

Менинг ҳамма кирдикорларимдан хабардор Муслима опа эса:

– Қуръони каримда Аллоҳнинг: “Илло, шундан (куфрдан) кейин тавба қилиб, (хатоларини) тузатсалар, албатта, Аллоҳ кечиримли ва раҳмли зотдир” (Оли Имрон сураси, 89-оят) деган ваъдаси бор. Агар афсус-надоматингиз чин бўлса, қайтиб бу ишларга қўл урмасангиз, иншоаллоҳ, тавбаларингиз қабул бўлади. Аксинча, ўша залолатдаги ҳаётга яна қайтсангиз, Аллоҳ таолонинг: “Албатта, имон келтирганларидан кейин (яна) куфрга қайтган, сўнгра куфрларини зиёда қилган кимсаларнинг тавбалари сира қабул қилинмас. Ана ўшалар адашган (гумроҳ)лардир” (Оли Имрон сураси, 90-оят) деган огоҳлантируви ҳам бор. Бу борада энди қаттиқ эҳтиёткор бўласиз, синглим, – дедилар. Сўнг: – Аввало, Ислом динини қабул қилганингиздан жудаям хурсандман. Аммо эски гуноҳ ишларингизга қайтиб, имонингизни хатарга қўйманг. Номаҳрамлар билан асло учрашманг. Мени айтди дерсиз, агар ҳалол юрсангиз, шундай бахтга эришасизки, кўплар ҳавас қилади сизга”, – деб таъкидладилар.

Бу гаплардан анча енгиллик ҳис қилиб, ўзимга сўз бердим: “Худо хоҳласа, қайтиб бу ишларни қилмайман”.  

Орадан икки йил ўтди. Намоз ўқиш ва рўза тутишни ўргандим. Тўғри, бу ишлар бошида менга анча қийинчилик туғдирди. Ўғлим Сашани суннат қилдик. Опам ҳам мусулмон бўлди. Дунёда кўп неъматлар ичра энг бебаҳо неъматга эришганимиздан жуда мамнунман.

Атиги икки йиллик тоат-ибодатим, Яратганга бўлган кучли ишончим, чинакам тавба-тазаррум сабаб Аллоҳ мени мукофотлади. Бир йигитга турмушга чиқдим, қиз фарзандли бўлдим. Қайнона-қайнотам келин бўлишимга роса қаршилик қилишди. Чунки ўғиллари уйланмаган ва менинг қора ўтмишим уларнинг қулоғига етиб борганди. Аммо ўғилларининг қатъий сўзидан кейин ота-оналари ҳам рози бўлишди. Турмушимизнинг илк ойларидаёқ уларнинг кўнглини олишга мушарраф бўлдим. Мусулмон қайнона-қайнотам мени ва фарзандимни ниҳоятда қадрлаб, ўз фарзандидай кўришди. Турмуш ўртоғим билан мусулмонлик йўл-йўриқларига риоя қилиб яшаётганим ва шундай кунларга етганим учун Раббимга беҳисоб ҳамду санолар айтаман. Ислом бунчалар гўзал ва покизалик дини бўлмаса...”.

ХУМОРБЕГИМ

ёзиб олди

Жорий йилнинг 10 июль куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги ўрта махсус ислом билим юртларида 2018-2019 ўқув йили учун қабул имтиҳонлари бошланди.

Имтиҳонлар тасдиқланган низомга кўра, “Маънавият ва маърифат” фанидан суҳбат, “Чет тили” ва “Тарих” фанларидан тест синови шаклида бўлиб ўтди.

Имтиҳонлар Қорақалпоғистон Республикасидаги Муҳаммад Беруний номидаги Ислом ўрта-махсус билим юрти, Андижон вилоятидаги Саййид Муҳйиддин махдум ўрта махсус ислом билим юрти, Бухоро вилоятидаги Мир араб мадрасасида ўтказилди.

Имтиҳонлар давом этмоқда, имтиҳон ҳақида қўшимча маълумотлар порталимизда эълон қилинади.

ЎМИ Матбуот хизмати

58 ёшли марокашлик Муҳаммад Руҳубат Ҳаж зиёратини амалга ошириш учун Марокашдан Саудия Арабистонига қараб велосипедда йўлга чиқди. Унинг олдида минглаб километр масофани босиб ўтиш вазифаси турганини айтиб ўтилган. Бу ҳақда "dailysabah.com" нашри хабар берди.

Муҳаммад Руҳубат ўз саёҳатини 1 апрелда бошлаган бўлиб, босиб ўтиладиган йўл уч ой тўққиз кунни давом этади. Саёҳатчи Марокашнинг Мекнес шаҳридан йўлга чиқиб, Мавритания, Мали, Буркина Фасо, Нигер, Чад, Судандан ўтади.

Руҳубат ҳар куни қарийб 120 км масофани босиб ўтмоқда.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бир неча йил бурун кеч куз Самарқандга бориш учун автобусга чиқдим. Автобус топ-тоза, шинам, ҳар томонлама қулай. Бир нечта (тадбиркор) аёллар автобус салонига чиқиб, қўлларида турли нарсаларни кўтариб, йўловчиларга ўтказиш учун молларини мақтай кетди. Аёллардан бири қўлида мандарин кўтариб олганди. Ўзи келишган, чиройли, жуда ширинсўз экан. Ҳамма қатори у ҳам мандаринини мақтай бошлади. У шундай муомала қилардики, ҳар қандай одамни ўзига маҳлиё айларди. Йўловчилардан бир нечтаси мандарин харид қилди. Улардан бири:

– Опажон, ишқилиб мандаринларингиз чиримаганми, яхшими? – деди.

– Айланай, укажон! Сотганларим ортидан бола-чақа боқаман-а, буюрмасин-а! – деб қасам ичди. Аёлнинг қасам ичиши ва ширин гапи, қош қоқишларига учган яна бир неча харидорлар мандарин олди. Аёл сотганича сотиб, автобусдан тушиб, эшик олдида туриб бошқа харидорларга молини мақтарди. Бир вақт йўловчилар ичида ғала-ғовур бошланди. “Қасамхўр, ёлғончи”, каби гаплар қулоққа чалина бошлади. Бояги йигит қўлига мандаринни олиб, эшик олдида турган сотувчи аёлни чақирди. Аёл яна мандарин олса керак, деган илинжда автобусга кўтарилди.

– Опа, сиз мандаринларим чиримаган, ҳозир келтирилган, деб қасам ичганингизга ишониб олгандим. Аммо мандаринларингиз чириб кетган экан. Устига бир-иккита яхшисини қўйиб, ичига чириганларини солиб сотибсиз, деб гапини тугатмасдан аёлнинг чиройли юзлари тундлашди, қалдирғоч қошлари чимирилиб, оҳу кўзлари чақнади, ширин сўзлар ўрнига заҳарли ва ҳақоратли сўзлар ўқдек ёғила бошлади. Нозик қўллар йигитнинг ёқасига ёпишди. Ҳай-ҳайлаб, бир амаллаб аждарҳо чангалидан йигитни қутқариб, “заҳарли илон”ни пастга туширдик. Йигит қўлидаги мандарин солинган халтачани аёлнинг орқасидан “топганларинг болаларингнинг азасига буюрсин!” деб отиб юборди. Бошқа мандарин харидорлари ҳам бирин-кетин заққумли қарғишларини ёғдира кетишди. У бепарво бошқа автобусга мандаринларини кўтарганча чиқиб кетди. “Эй, Худо! Бу қарғиш ўқларидан аёлнинг бегуноҳ болаларини асрагин”, деб дуо қилдим.

Азизлар! Биз болаларимизни ҳаром луқма бериб улғайтирсак, ҳалол-ҳаромни ўргатмасак, ўзимизнинг бадкирдор амалимиз билан уларни қарғишлар ўқига дучор қилсак, фарзандларимиздан буюклик ва олимлик кутсак тўғри бўлармикин? Биз ҳалол ризқ топиб, эл-юрт, кексалар ва олимларнинг дуосини олиш ўрнига ўзимиз, болаларимиз, ўтганларимизга лаънатлар ёғдирсак, оқибатимиз хор-зор бўлмайдими?

“Қасамини бузган қиз”

китобидан олинди

Аллоҳ таоло инсоннинг ризқини тақдири азалда белгилаб қўйган бўлиб, шариат ана шу ризқни ҳалол йўл билан топишга буюради. Ҳалол меҳнат билан оиласини боқиш қанчалик муҳим экани ҳақида Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Ким одамларнинг қўлига қарам бўлмаслик ва иффатини сақлаш учун ҳалол мол – дунё талаб қилса, Аллоҳга юзи тўлин ой кечасидаги ой каби (порлаган ҳолда) бўлиб, йўлиқади” (Имом Сарахсийнинг “Ал – Мабсут”).

Аҳли сунна вал-жамоа мазҳаби уламолари таърифича, Аллоҳ таоло махлуқотларига – одамлар ва ҳайвонларга берган ва улар манфаат олган дунёвий ва ухровий ҳар бир нарса ризқдир. Демак, ҳар бир инсонга, ҳайвонга берилган ва улар фойдаланадиган емак, ичмак, кийим ёки уй-жой – уларнинг ризқи экан.

Абу Ҳафс Насафий ўзининг “Ал-ақоид ан-Насафия” рисоласида: “Ҳаром ҳам ризқдир. Ҳар бир инсон ўз ризқини – хоҳ у ҳалол бўлсин, хоҳ ҳаром – тўла олади. Бирор инсон ўз ризқини емади ёки унинг ризқини биров еб қўйди, деб тасаввур қилинмайди”, деб ёзади.

Аҳли сунна вал жамоа мазҳаби бўйича, таваккул қалбга ва касб аъзоларга боғлиқ иш бўлиб, сабабларни ишга солмагунча, таваккул ҳосил қилинмайди.

Ватандошимиз Ҳаким Термизий Муовия ибн Қуррадан ривоят қилади: Умар ибн Хаттоб бир гуруҳ одамларга йўлиқиб қолиб: “Сизлар кимсизлар?” деб сўради. “Таваккул қилувчилармиз”, дейишди. “Йўқ, сизлар текинхўрларсиз, таваккул қилувчи аввал донни ерга сепиб қўйиб, кейин Аллоҳга таваккул қилади”, деди.

Афсуски, оилани боқиш вазифамиз экан деб, кўчадан топганларимизни, ҳалолми, ҳаромми, суриштирмасдан ёки фарқига бормасдан уйга олиб келаётганларимиз ҳам йўқ эмас. Инсонда яшаш ҳуқуқи ва мол тўплаш ҳуқуқи бор, бу ҳуқуқни деб бурчимизни унутиш керакмас, аксинча, бу бурч бизга луқмамизни ҳаромдан сақлаш масъулиятини юклайди.

Луқма поклигини, кўз қорачиғини сақлагандек асраш лозим. Зеро, Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳалол ризқ талаб қилиш – иккинчи даражадаги фарздир”, дедилар.

Мусулмон киши билибми-билмай бирор гуноҳ содир этса, бу ишидан афсус-надомат чекиб, Раббисига истиғфор айтади, тавба қилади ва ёмон амалидан қайтади. Ана шундан кейингина қалб сокинлигига ва хотиржамликка эришади. Халқимизда сақланиб келаётган бир мақолда юқоридаги мавзуга алоқадор фикр таъкидланади: “Яримта ноним – роҳати жоним”.

Ҳалол ризқ талаб қилиш ҳам диннинг бир бўлагидир. Фақат шарти –  шариат талабига мувофиқ, жоиз йўл билан бўлишидир.

Агар  мақсадимиз фақат мол-дунё талабининг ўзигина бўлиб қолса, хоҳ у жоиз йўл билан бўлсин ёки ножоиз, хоҳ ҳаром йўл билан бўлсин, хоҳ ҳалол, у ҳолда ҳадисда зикр қилинган фарзни адо этиш фазилати топилмайди.

Ёши улуғларимиз билан суҳбатлашганимизда кўп эшитганмиз. XX асрнинг қирқинчи йилларида халқнинг бошига чунонам қийинчиликлар тушганки, ўша даврни ҳолатини эшитган ёшларимиз, Аллоҳ таолонинг неъматлари еру осмондан ёғилаётган замонда, ўша қийинчилик, очарчилик ва қаҳатчиликни тасаввур ҳам қила олишмайди. Лекин ўша вақтлар ҳам одамлар ҳалол яшашган, одамларнинг инсофи, имони бўлган, қорни оч эса-да, кўзи тўқ бўлган.

Хулоса қилиб айтганда, ҳалол ризқ топишда сабр, қаноат, кўзи тўқ бўлишнинг ўрни беқиёс экан. Аллоҳ барчамизни кўзи тўқ, ҳалолига қаноат қиладиган, собир ва шокир бандалардан қилсин!

Зайнилобиддинхон ҚУДРАТОВ

Пискент тумани бош имом-хатиби