Инсоннинг илмни қандай қабул қилиши, шубҳасиз унинг ёшига боғлиқ. Илм ўрганишнинг йўллари ва усуллари кўплиги, инсон учун унинг ёшига мувофиқ эгаллашда енгиллик туғдиради. Бунда услуб ва ёшни тўғри мувофиқлаштириш муҳим ўрин тутади. Илмни эгаллай олмаслик ва уни тафаккур қила олмаслик аксар ҳолда ана шу мутаносибликнинг йўқлигидан юзага келади. Ўқув муассасаларида ўқувчининг ёш меъёрига қарамасдан дарсликлар танланиши ва нотўғри услублардан фойдаланилиши илм савиясининг тушиб кетишига ҳамда ўқувчиларда у ёки бу фанга қизиқишнинг сўнишига олиб келади. Мактаб ва мактабгача таълим муассасаларида бу муаммо анча сезиларли даражада кўзга ташланади. Бу икки даргоҳ боланинг илм олиш дебоча манзили бўлиб, таълимнинг тўғри йўлга қўйилиши шу даргоҳлардан бошланиши лозим. Бунинг учун ҳар бир фаннинг ўзига хослигидан келиб чиқиб ёндашиш муҳим ўрин тутади.

Боланинг тафаккурида кўриш, тинглаш ва эслаб қолиш томонлари кучли бўлади. Болалар асосан катта ва рангли шаклдаги ҳарф ва суратларни яхши қабул қилишади. Бунда улар ҳарфни ҳам, суратни ҳам кўриб, қулоғи орқали эшитиб уларнинг номларини эслаб боради. Боланинг тафаккурида турли тилларни фарқлаш ҳали ривожланмаганлиги учун, у бир неча тилни (таъкидлаш жоизки, бир неча тилни бола чалкаштириб юбормайди) баробар эгаллаб бориши мумкин. Албатта, бола кўрган ва эшитган нарсасинигина олиб қолади ва юздан ошиқ сўзларни эслаб қолиши мумкин. Тажрибаларда бундан ҳам кўп натижалар кузатилган. Муҳими шундаки, бу узвийликни тўхтатмаслик керак. Чунки, кўрмаётган ва эшитмаётган нарсасини унутиш бола учун кўп вақтни олмайди. Қанчалик тез эгаллаган нарсасини, шунчалик тез унутади. Албатта, бу машаққатли йўлда илк устоз боланинг ота-онаси ҳисобланиб, илм саройининг илк ғиштларини улар қўядилар.

Мактаб боланинг қандай шаклланишида асосий ўрин тутадиган восита бўлиб, у ерда эришилган ютуқ ёки йўл қўйилган ҳар бир камчилик боланинг шаклланишида ўз натижасини кўрсатмай қолмайди. Бунда устоз, белгиланган дарслик ва қўлланиладиган услубнинг ўрни беқиёс. Устозда ўз фанига ва ўқувчиларига муҳаббати бўлмаса, дарслик ўқувчининг ёшига ва халқ менталитетига мос бўлмаса ҳамда услуб тўғри танланган бўлмаса, ўқувчи мактабни тамомлаганда, худди бўш хонанинг у эшигидан кириб бу эшигидан чиққандек бўлади. Оқибатда, бошланғич таълимни ололмаган боланинг ўрта-махсус ва олий таълим даргоҳларида таҳсил олиш сифатини тасаввур қилиб кўриш қийин эмас.

Бошланғич синфлардан сўнг дарс секин-аста жиддийлашиб боради. Дарслик муҳим манба бўлгани сабабли ҳар бир синф босқичи учун уни тўғри танлай билиш ютуқ даражасини белгилаб беради. Дарслик танлашда, албатта, бу хорижий тил эканини ва у она тилининг қабул қилинишидан тубдан фарқ қилинишини эътиборга олиш муҳим. Афсуски, мактабларда ана шу томонлар ҳисобга олинмай, хорижий тил эгасининг она тили китоби каби дарсликлар танланиб, оқибатида бизнинг ўқувчиларнинг хорижий тилни эгаллай олмасликларига сабаб бўлаётган ҳоллар ҳам йўқ эмас. Натижада, мактабни битирган болада хорижий тил бу қандайдир эгаллаб бўлмайдиган довон деган тушунча ҳосил бўлмоқда. Ўрта-махсус ўқув юртлари тилни давом эттириш ўрнига, аввал ўқувчида шу қўрқувни бартараф этиш ва сўнгра тилни ўргатишга вақт сарфлашларига тўғри келаяпти.

Илм олишда узвийлик бўлса, ҳар бир илм даргоҳи бериши лозим бўлган илм даражасини беришга эришса, болада илмга муҳаббат уйғота олинса, албатта, илм боғидаги ниҳоллар барг очиб, улкан мевали дарахтларга айланиши шубҳасиз.

Рашидбек ЭРНАЗАРОВ

Хоразм вилояти Боғот тумани бош имом-хатиби.      

Қуръон Аллоҳнинг Каломи. У Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга берилган энг катта мўъжизадир. Қуръоннинг суралари, оятлари, жумлалари, лафзлари ва ҳатто лафздаги ҳаракатлари ҳам мўъжизадир. Ушбу мақолада Қуръоннинг лафзидаги мўъжизалардан бирини кўриб чиқамиз.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:

فَادْخُلُواْ أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ

“Бас, жаҳаннам эшикларидан, унда абадий қолгувчи бўлган ҳолингизда киринг! Бас, мутакаббирларнинг қайтар жойи қандоқ ҳам ёмон!” (Наҳл сураси, 29-оят).

Қуръони Каримда фақатгина шу оятда فَلَبِئْسَ  (фалабиъса) калимаси “лом” ҳарфи билан келган. Чунки, Аллоҳ таоло бу оятда ўзлари адашиб, бошқаларни ҳам адаштирган кимсалар ҳақида гапирган. Улар ҳақида мана бу оятда бундай деган:

لِيَحْمِلُواْ أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ

“Қиёмат куни ўз гуноҳларини тўлалигича ва жаҳолат ила йўлдан адаштирган кишиларнинг гуноҳларидан кўтаришлари учундир. Огоҳ бўлинг! Улар кўтарган нарса қандоқ ҳам ёмон!” (Мазкур кофирлар куфрлари, Қуръонга иймон келтирмай юрганлари ва одамларни Қуръондан тўсганлари учун етарли жазо оладилар. Қиёмат кунида улар ўз гуноҳларини тўлалигича кўтарадилар, яъни, шунга яраша жазога йўлиқтириладилар. Бунга қўшимча равишда, ўзлари жаҳолат ила Қуръонга қарши ташвиқот олиб бориб йўлдан адаштирган кишиларнинг гуноҳларидан баъзисини ҳам кўтарадилар. Унга яраша қўшимча жазо ҳам оладилар. Ўз гуноҳларига бошқаларнинг гуноҳларини ҳам қўшиб кўтарадилар.) (Наҳл сураси, 25-оят).

Ўша кофирлар иккита залолатни (ўзларининг залолатлари ва бошқаларни ҳам йўлдан адаштиришларини) жамлаганлари сабабли Аллоҳ таоло уларга бўладиган жазо қаттиқ эканини таъкидлаш учун (биъса) сўзига “лом” ҳарфини қўшиб қўйди. Чунки, араб тилида “лом” ҳарфи феълга қўшилса, ўша ишнинг қатъий равишда, аниқ содир бўлишини билдиради, таъкидлайди.

Қуръони Каримдаги бошқа оятларда эса بِئْسَ (биъса) калимаси “лом” ҳарфисиз келган. 

Шайх Солиҳ Туркийнинг “Мин роваиъил Қуръан”

номли мақоласидан

Нозимжон ИМИНЖОНОВ

таржимаси

Қадрли юртдошлар, сайтимизнинг азиз мухлислари!
Ўтиб бораётган ҳар кунимиз, ҳар соатимиз, ҳар дақиқаю, ҳар сониямиз сизу бизни раҳмат ва мағфират, Қуръони карим нозил бўлган ой - Рамазони шариф сари яқинлаштирмоқда. Ушбу ой муносабати билан Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг «Маданият ва Маърифат» телеканали Диний идора билан ҳамкорликда «Қуръони карим маърифати» номли янги кўрсатувни эфирга узатишни режалаштирмоқда. Ҳозирда ушбу кўрсатувни тасвирга олиш жараёнлари жадал давом этмоқда.
Ушбу кўрсатувни бир ой давомида, ҳар кун, саҳарлик ва ифторлик пайтида томоша қилишингиз мумкин. Аллоҳ каломига бўлган муҳаббатимизни зиёда қилсин, ушбу кўрсатув барчамизга муборак бўлсин.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бугун, 10 май куни Германия халқаро ҳамкорлик жамияти вакилларидан иборат делегация Ўзбекистон мусулмонлари идорасига ташриф буюрди. Меҳмонларни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳим домла Иномов кутиб олди.

Иброҳим домла Иномов меҳмонларни ташриф билан самимий қутлаб, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратларининг саломларини етказди.

Шундан сўнг, Иброҳим домла Иномов Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан бугунги кунда юртимизда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар, хусусан, диний соҳадаги ижобий янгиликлар ҳақида гапириб ўтди.

У нутқида давом этиб, диний идора, унинг тузилмаси ва фаолияти ҳақида атрофлича  тўхталди. Шунингдек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан ҳар йили бир неча юз минглаб ададда китоб, журнал ва газеталар чоп этилаётганини таъкидлади. Бугунги тезкор замонда, ахборот олиш ва алмашишнинг энг қулай воситаси интернет бўлгани учун ҳозирда диний идора тизимида ҳам бир неча ўнлаб сайтлар фаолият юритаётгани, уларда кундалик хабарлар, турли мавзудаги мақолалар, онлайн дарслар ва тезкор савол-жавоблар бериб борилаётганини алоҳида қайд этди.

Учрашувда сўз олган делегация раҳбари Андреас Ауэр диний идора вакилларига самимий қабул учун миннатдорлик билдирди. У ўз нутқида бу серқуёш ўлка унга бегона эмаслиги, Ўзбекистонда анча йиллардан бери ишлаши, икки мамлакат ўртасидаги ҳамкорлик алоқаларида озми кўп ҳисса қўшаётганидан мамнун эканини билдирди. Шунингдек, у Германия давлат университети билан ҳамкорликда ижтимоий-диний масалаларга бағишланган кўплаб лойиҳалар, жумладан, ҳозирда Ўзбекистон ва Қозоғистон бўйича янги лойиҳа устида иш олиб бораётганини айтди.

Самимий руҳда кечган мулоқот давомида жаҳолатга қарши кураш бўйича Диний идора ва имом-хатиблар томонидан олиб борилаётган ишлар, айниқса, маҳалла, таълим муассасалари, корхона ва ташкилотлар билан ҳамкорликдаги ишлар ҳақида маълумот берилди.

Учрашув якунида делегация раҳбари Андреас Ауэр юртимизда амалга оширилаётган ишлар, ўзгаришлар ва янгиланишларни эътироф этиб, Ўзбекистонда ёшларни радикал ғоялардан ҳимоя қилиш борасида жуда катта ишлар қилинганини юксак баҳолади.

Меҳмонлар қабул ва самимий суҳбат учун миннатдорлик билдирдилар.

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуръони Карим ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларининг мўъжизотларини фаҳмлай оладиган ақл эгалари тўғри йўлга кириб, Ҳақ динни танлашлари муқаррардир.

Шулардан бири Лондон университетининг профессори, электрон техника факультети раҳбари доктор Артур Эллисондир. Бу ҳақда “info.islom” нашри маълум қилди.

У бир неча йил давомида Британия руҳшунослик тадқиқотлари жамиятининг президенти лавозимида ишлаб, турли хил динлар, жумладан, Ислом билан танишган. Аниқ фанлар бўйича мутахассис ҳамда инсон руҳий ҳолатини ўрганувчи доктор Эллисон тирик ва ўлик одамнинг вазни бир хил бўлиш ёки бўлмаслигини аниқлаш мақсадида тажриба ўтказишга қарор қилди. Кўнгиллилар ҳеч келавермагач, унинг режаси барбод бўлишига бир баҳя қолганди. Шунда бир мусулмон талаба устозига уйғоқ ва мудроқ ҳолатдаги инсонлар вазнини ўлчашни тавсия этиб, Қуроъни Каримнинг Аз-Зумар сураси 42-оятини ўқиб берди: “Аллоҳ жонларни ўлими вақтида, ўлмаганларни эса, уйқуси вактида олур. Бас, ўлишга ҳукм қилганларини ушлаб қолур, қолганларини маълум муддатгача қўйиб юборур. Албатта, бунда тафаккур қиладиган қамвлар учун оят-ибратлар бордир".

Ҳар лаҳзада қанчадан-қанча одамлар жон берадилар. Уларнинг жонини ким олади? Ҳар бир одам ҳар куни маълум муддат ухлайди, ўшанда у ўликка ўхшаб ётади. Унинг жони нима бўлади? Бу саволларга мазкур жумлада жавоб бор. Жонларни ўлим вақтида ҳам, ухлаган вақтида ҳам оладиган зот Аллоҳдир. Тандан жон чиқиш катта вафот, ухлаганда тана билан жон орасида алоқанинг кучсизланиши кичик вафот дейилади. Чунки ухлаган одамнинг жонини ҳам Аллоҳ таоло олган бўлади. Кимнинг қазоси етган бўлса, уйқусидан қайта уйғонмай, кичик вафоти катта вафотга айланиб қолади. Аллоҳ ажали етмаганларнинг жонини қўйиб юборади. Улар белгиланган ажалгача яшаб юрадилар, деб тушунтирди мусулмон талаба.

Бироқ талабанинг сўзларига ишонмаган профессор ушбу ояти каримани текширишга киришди. Тажриба шуни кўрсатдики, уйқудаги инсоннинг танидан жон чиққач, унинг вазни камаяр экан. Оятда келтирилган маълумот жаноб Эллисонни ҳайратга солиб, у шу аснода Ислом динини қабул қилди.

ЎМИ Матбуот хизмати