muslimuz

muslimuz

Ҳожарнинг қиссаси менга: ким Аллоҳга яхши гумонда бўлса, Аллоҳ уни зое қилмаслигини ўргатди. Ҳожар Иброҳимга кетишни буюрган зот Аллоҳ эканини билгач, "Ундай бўлса Аллоҳ Ҳожарни ҳам, унинг амалини ҳам зое қилмас!" деди.

Ҳожарнинг Сафо ва Марво орасида юргани ҳақидаги қисса менга шуни ўргатдики, сиз бир тарафдан ризқ эшикларини қоқаркансиз, лекин Аллоҳ сиз умуман ўйламаган тарафдан ризқингизни бериб қўяди.

Ҳожарнинг қиссасидан яна Аллоҳнинг фазли жуда кенглигини, сўраганингиздан кўпини беришини ўргандим. Ҳожар фарзандининг чанқоғини қондиришни сўраганди, Аллоҳ унга замзам қудуғини берди!

Ҳожар қиссаси шунингдек, ризқлар сабабларга чекланиб қолмаганини, "фақат сабабларни амалга оширсагина ризқ келади", деб ўйламасликни ўргатади. Биз сабабларни Аллоҳ буюргани учун бажарамиз. Шундай экан, қалбингизни сабабга эмас, Аллоҳга боғлашга ўрганинг.

Ҳожар қиссаси менга яна шуни ўргатдики, Аллоҳга ихлос, сидқидил бирла дуо қилсангиз, Ўзи сизга меҳрибон бўлар экан, бошқаларга бермаган ризқларини сизга берар экан.

Аллоҳ бизга оналаримиздан ҳам, оталаримиздан ҳам раҳлироқ экан. Мана Ҳожарга қаранг: у бир ўзи водийда ҳамроҳсиз қолган эди, лекин шунга қарамай унга Аллоҳнинг раҳматлари ёғилди. Чунки у Саховатли зотнинг эшигини қоққан эди-да!

Ҳожар қиссаси менга эрга итоат қилишнинг фазилати нақадар буюклигини ўргатди. Иброҳим алайҳиссалом Ҳожар ва эмизикли фарзанди Исмоилни Байт олдига қўйиб кетди. Ҳожар эса эрига сўзсиз бўйсунди.

Ҳожар қиссаси яна Аллоҳ таолонинг ушбу оятини доим ёдда тутишимиз лозимлигини ўргатди: "Албатта, Биз иймон келтирган ва яхши амаллар қилганларнинг, гўзал иш қилганларнинг ажрини зое қилмасмиз" (Каҳф сураси, 30-оят).

Ҳожар қиссасида яна бир ҳайратланарли жиҳат шундаки, Иброҳим алайҳиссалом уларнинг ҳаққига омонлик сўраб дуо қилмадилар, аксинча уларнинг ҳолини Аллоҳга топширган ҳолда қуйидагича дуо қилдилар: "Эй Роббимиз, ҳақиқатда мен ўз зурриётимдан, сенинг Байтул Ҳароминг ёнига, гиёҳсиз водийга жойлаштирдим. Эй Роббимиз, намозни тўкис адо этишлари учун. Бас, Ўзинг одамлардан баъзиларининг қалбларини уларга талпинадиган қилгин ва уларни мевалардан ризқлантиргин. Шояд шукр қилсалар" (Иброҳим сураси, 37-оят).

"...намозни тўкис адо этишлари учун" деганларининг сабаби – намоз барча яхшиликларни жалб этади. Шунинг учун яхшиликка етаман деган одам аввало намозга маҳкам бўлиши даркор!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Болалигимизда кечалари тез-тез чироқ ўчиб турарди. Марказдан анча чеккароқда бўлганимиз учунми, бундай ҳолат бизникига ўхшаган ҳудудларда кузатилиши табиий ҳол эди. Чироқ ўчганда кўпчилик болалар қоронғуликдан қўрқишади. Худди шундай биз ҳам чироқ ўчиши билан бир-биримизни қидириб қолардик. Ёнма-ён ўтирган бўлсак ҳам, бир-биримизнинг қўлларимиздан ушлаб олардик. Баъзи оилаларда катталар “Бўлди чироқ ўчди, энди ҳамма барвақт ётиб ухлайди” деб болаларини ухлатиб қўйсалар, бизнинг қиблагоҳимиз ўзгача йўл тутар эдилар. Чироқ ўчиши билан барчамизни атрофларига йиғиб ўтқазиб қўяр эдилар. Кейин бизга турли хил ибратли ҳикоялар айтиб берардилар. Бу ҳикоялар ичида ўзлари китоблардан мутолаа қилганлари ёки жума маърузасида эшитганлари ҳам бўлар эди. Шам ёруғида бундай қизиқ қиссаларни тинглаш одамга ўзгача роҳат берарди. Аллоҳ раҳматига олсин, қиблагоҳимиз ҳар бир ҳикояни тугатганларидан кейин қиссадан олинадиган хулосани ҳам ўзлари баён қилиб берардилар.

Чироқ бўлмаса-да оқшомнинг бундай файзли ўтиши бизга жуда ёқарди. Шунчалик манзур бўлганидан ҳатто чироқ ўчиб қолишини ўзимиз хоҳлайдиган бўлиб қолгандик. Бора-бора чироқ ўчгандаги қоронғудан ваҳимага тушиш ҳисси бизга бегона бўлиб кетди.

Ўз фарзандларимда ҳам ёшлигимда ҳис қилганим ҳолатни кузатганимда марҳум отамиз қўллаган услубни мен ҳам қўлладим. Отам қўллаган услубларига қўшимча тарзда чироқ ўчмаган пайтдарда ҳам атайин чироқни тармоқдан узиб қўйиб болаларим билан қоронғуда турли ўйинлар ўйнаб уларни қоронғудан қўрқмасликка ўргатдим. Натижада улар ҳам қуёш ботди дегунча чироқни ўчириб ўша ўйинларимизни ўйнашни хоҳлашарди. Шу аснода улардаги қоронғуликдан қўрқиш ҳисси батамом йўқолиб кетди.


Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

1. Дуо

اللَّهُمَّ رَبَّ النَّاس، مُذهِبَ الباسِ، اشْفِ أنت الشافي، لا شافي إلا أنت، شفاءً لا يغادِرُ سَقَمًا
Ўқилиши: Аллоҳумма, Роббан-нааси, музҳибал-бааси, ишфи, анташ-шаафий лаа шаафийа иллаа анта шифаан лаа йуғоодиру сақоман.
❇️ Маъноси: Инсонларнинг Робби Аллоҳим. Эй зиённи кетказувчи Зот. Шифо бер. Ўзинг шифо берувчисан. Сендан ўзга шифо берувчи йўқ. Дардни қолдирмайдиган шифо (бер).

2. Дуо

اللَّهمَّ عافِني في بَدَني، اللَّهمَّ عافِني في سَمْعي، اللَّهمَّ عافِني في بَصَري، لا إلهَ إلَّا أنتَ
Ўқилиши: Аллоҳумма аъфиний фий баданий, Аллоҳумма аъфиний фий самиъй, Аллоҳумма аъфиний фий басорий, лаа илаҳа илла анта...
❇️ Маъноси: Аллоҳим, баданимни, қулоғимни ва кўзимни офиятда қил. Сендан ўзга илоҳ йўқ!

3. Дуо

اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبَرَصِ وَالْجُنُونِ وَالْجُذَامِ وَمِنْ سَيِّئِ الْأَسْقَامِ
Ўқилиши: Аллоҳумма инний аъузу бика минал бароси вал жунууни вал жузоми ва мин саййи'ил асқоми.
❇️ Маъноси: Аллоҳим, Сендан песликдан, жинниликдан, моховдан ва ёмон касалликлардан паноҳ тилайман.

4. Дуо

بِاسْمِ اللهِ أَعُوذُ باللَّهِ وَقُدْرَتِهِ مِن شَرِّ ما أَجِدُ وَأُحَاذِرُ
Ўқилиши: Бисмиллаҳ. Аъузу биллааҳи ва қудротиҳи мин шарри маа ажиду ва уҳаазиру.
❇️ Маъноси: Аллоҳдан ва Унинг қудратидан мен сезаётган ва хавфсираётган нарсанинг ёмонлигидан паноҳ сўрайман.
*️⃣   Тананинг оғриётган жойига қўлни қўйиб 3 марта "Бисмиллаҳ" айтилади, сўнгра 7 марта дуо ўқилади.

Аллоҳим барча бемор бандаларинг дардига Ўзинг шифои комил ато этгин!

Саждага борилаётганда ерга яқин аъзолар бирин-кетин ерга қўйилади, яъни, аввал тизза, кейин қўллар ва юз. Саждадан тураётганда ердан узоқ аъзолар биринчи кўтарилади, яъни, юз, қўл, тизза.

“Фатавои Ҳиндия” китобида бундай дейилади: “Агар намозхон сажда қилишни хоҳласа, аввало ерга яқин бўлган аъзони (ерга) қўяди. Бас (шундай экан), аввал тиззасини, сўнг икки қўлини, сўнг бурнини, сўнгра пешонасини ерга қўяди. Саждадан турганида аввал пешонасини, сўнг бурнини, сўнгра икки қўлини кўтаради...”.

“Мухтасару-л-виқоя” китобида эса: (Намоз ўқувчи) рукудан сўнг такбир айтади ва сажда қилади. Саждага бориш асносида аввал тиззаларини сўнгра қўлларини ерга қўяди, (саждадан турганида) такбир айтади ва аввал бошини сўнгра икки қўли ва тиззаларини ердан кўтаради...”, дейилган.

Воил ибн Ҳужр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни сажда қилганларида қўлларидан аввал тиззаларини ерга қўйганларини ва саждадан қайтаётганларида тиззаларидан аввал қўлларини ердан кўтарганларини кўрдим”, дейилади (Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти).

Бошқа ривоятда эса: “Биз ҳазрат Умар розияллоҳу анҳунинг намозларидан шуни ўргандикки, у киши руку қилганларидан кейин ҳудди туя чўккалагандек чўккалар эдилар ва тиззаларини қўлларидан аввал ерга қўярдилар”, дейилади (Имом Таҳовий Алқама ва Асвад розияллоҳу анҳумодан ривоят қилган).

Бу борада яна бошқа бир қанча ҳадислар мавжуд. Моликий мазҳабидан ташқари барча мазҳаб олимлари ушбу ҳадисларни дақиқ ўрганиб, “сажда қилишда аввало ерга яқин аъзолар ерга қўйилади ва саждадан туришда эса ердан узоқ бўлган аъзолар ердан кўтарилади”, деган фикрга иттифоқ бўлганлар.

Оёқларнинг бармоқлари қиблага қараган ҳолда эгилиб, аввал тизза ерга қўйилади. Сўнгра, бурун ва пешона қўйилиб, сажда қилинади.

“Суннатга мувофиқ намоз ўқинг” китобидан олинди.

Иинсонга умр ўзи нима учун берилади? Инсон бу умрда нималар қилиши керак? деган саволлар туғилиши табиийдир: Ушбу саволларга жавобан Аллоҳ таоло Қуръони Каримнинг Мулк сурасида бундай марҳамат қилади: “У (Аллоҳ), сизларнинг қай бирингиз яхшироқ амал қилишингизни синаш учун ўлим ва ҳаётни яратган зотдир”.

Ушбу ояти каримадан инсон умри бекорга берилмагани, уни ҳуда-беҳуда ишлар, кайфу сафо ва бекорчилик, дангасалик ва тамбаллик билан зое қилиш учун эмас, балки, хайрли амаллар, фойдали ишлар, элу юртга манфаат келтирадиган ҳамда охират учун захира бўладиган олий ишларни амалга ошириш учун берилган қимматли фурсат экани ойдинлашади.

Инсон умри чекланган. У маълум йиллар, маълум ойлар, кунлар, соатлар, дақиқалар, борингки, маълум лаҳзалардан иборат. Шундай экан, ўтаётган ҳар бир онимизнинг қадрига етмасак, вақт ҳамиша бизнинг зараримизга ишлайди.

Машҳур тобеинлардан Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ: Эй одам боласи, сен маълум кунлардан иборатдирсан. Сен учун бир кунинг кетиши бир қисминг, бир бўлагинг кетиши демакдир, деганлар.

Инсон азиз умрини ва олтиндан ҳам қимматли бебаҳо вақтини ғанимат билиши лозимлигини Қуръони карим оятлари бундай талқин қилади: Ахир Биз сизларга эслатма оладиган киши эслатма олгудек узун умр бермаганмидик?! Сизларга огоҳлантиргувчи (пайғамбар) ҳам келган эдику! (Фотир сураси, 37-оят).

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Қиёмат куни Одам боласининг қадами Робби азза ва жалланинг ҳузуридан то У Зот ундан беш нарса ҳақида сўрамагунича узилмас: умридан, уни нимага сарфлагани ҳақида; ёшлигидан, уни нимада ўтказгани ҳақида; молидан, уни қаердан касб қилди-ю, нимага инфоқ қилгани ҳақида ва илмига қандай амал қилгани ҳақида” (Термизий ва Табароний ривоят қилишган).

Демак, қиёматда бандадан албатта умри ҳақида, уни нимага сарфлагани ҳақида сўралади. Бу савол-жавобдан қочиб қутулиб бўлмайди. Умрнинг ҳар лаҳзаси ҳақида сўралар эканмизми, демак, яшаб ўтган ҳар лаҳзамизнинг жавобини беришимиз лозим. Жавобимиз тўғри чиқиши учун эса бу неъматнинг қадрини билишимиз ва шукрини адо этишимиз керак.

Вақт сен асрашинг керак бўлган энг қимматли нарсадир. Сенда эса, у беҳуда ўтиб кеткмоқда. Ўтаётган хар бир лахза инсон хаёти ва умрининг бир қисмидир. У қиёмат куни инсоннинг фойдасига ё зарарига гувоҳлик беради.

Уламолар ўтаётган вақт ҳақида ,ундай деганлар: “Вақт бетараф бўлмайди, ё сенга қадрдон дўст ёки ашаддий рақиб бўлади”. Яъни ўтган вақт инсоннинг ё фойдаси, ё зарарига ҳужжат бўлади.

Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ бундай деганлар: Бошланаётган ҳар бир кун шундай нидо килади: “Эй одам боласи, мен янги кунман, сенинг амалингга гувоҳман, мендан фойдаланиб қол, агар ўтиб кетсам, киёмат кунигача қайтмайман”.

Мўмин икки ҳавотир орасида бўлади: тез ўтиб кетган кеча ва ҳали келмаган эрта орасида, кечада Аллоҳ таолонинг нима қилганини (яъни ундан амалларини қабул этган ё этмаганини) билмайди, эртага Аллоҳ таолонинг нима ҳукм қилишини билмайди.

Шунга кўра банда ўзи учун ўзидан фойдаланиб қолсин, охирати учун дунёсидан фойдаланиб қолсин, қаришидан олдин ёшлигидан фойдаланиб қолсин, ўлимидан олдин ҳаётидан фойдаланиб қолсин.

Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло барчамизга динимиз таълимотларини теран, гўзал тарзда ўрганиб боришимизни насиб қилсин. Умр деб аталмиш буюк неъматнинг шукрини адо этишда Аллоҳ таолонинг Ўзи мададкор бўлсин. Бу азиз умримизни, бу буюк неъматни зое қилишдан ҳам Аллоҳ таолонинг Ўзи асрасин. Қиёмат куни “Умрингни нимага сарфладинг?” деб сўралганда, тилимиз бурро бўлиб, яхшиликка, иймон-эътиқодга, ибодатга, хайр-баракага сарфлаганимизни айтиш имконини Аллоҳ таоло ҳаммамизга ато этсин.

Манбалар асосида Хўжаобод туманидаги “Етти чинор” жоме масжиди

имом ноиби Муҳаммад Қуддус АБДУЛМАННОН тайёрлади.

Мақолалар

Top