Буюк аждодларга макон бу диёр,

Ҳар бирин номидан дилда ифтихор,

Бахтиёр авлодлар дегай миннатдор,

Хотира абадий, қадр – муборак.

Мангу олов гўё юракдаги шам,

Ким ватан демишдир, номи муҳтарам,

Халқ мард ўғлонларин унутмас бир дам,

Хотира абадий, қадр – муборак.

Хайрият, ўтибдир нотинч замонлар,

Бизга юз очмишдир янги бўстонлар,

Шу кунга етмади, афсус, не жонлар,

Хотира абадий, қадр – муборак.

Мотамсаро она пойида бугун,

Ўтмишни ёд этиб турибмиз беун,

Шараф, тирик қайтган оталар учун,

Хотира абадий, қадр – муборак.

Давлатим раҳбари айлаб илтифот,

Катта кичик кўнглин айлади обод,

Нуроний қалбларда ҳамду ҳасанот,

Хотира абадий, қадр – муборак.

Абдулаҳад дегай, ҳур Ўзбекистон,

Истиқлол йўлида бўлсин тинч, омон,

Барча ватандошлар дилида ҳар он,

Хотира абадий, қадр – муборак. 

Абдулаҳад қори Шаҳрихоний

Бўз туман бош имом хатиби

2017 йил

Аллоҳ яратган энг буюк мавжудот бу – азизу мукаррам бўлган инсондир. Табиатдаги барча мавжуд маъданлар, кўзга кўринган, кўринмаган неъматлар ва хизматига ҳозир  қилинган нарсалар инсоннинг азизу мукаррамлигидандир.  

Инсоннинг азизлигини комил суратда сақлаб, сайқаллаб келаётган дин эса ислом динидир.

9 майнинг “хотира ва қадрлаш куни” сифатида нишонланиши фазилатли амал. Ўша куни бутун бошли мамлакат миқёсида эзгу амаллар қилиниб, марҳумлар хотираси учун элга ош берилиши, Қуръон тиловат қилиниб, нуроний отахонларимиз марҳумлар ҳаққига дуолар қилишлари нақадар савобли иш. Дунёдан ўтганлар ҳаққига ортида қолган фарзандлари дуолар қилгани  буюк саодат.  Аммо бутун бошли жамиятнинг дуоси   қандай яхши!

Халқимиз: “Инсон хотира билан тирик, қадри ила улуғдир” дейди.  Чунки хотира ва қадрлаш тушунчасида жуда теран маъно бор.  “9 май – хотира  ва қадрлаш куни” сифатида нишонланиши,  халқимизнинг маънавий камол топиши йўлида қўйган залворли қадамларидан биридир. Чунки айнан ана шу куни ёшларимиз жонажон истиқлолимиз қандай машаққатлар эвазига келгани ва азиз Ватанимиз тупроғи барчамиз учун муқаддас эканини янада теранроқ ҳис қилади. Уларнинг қалбида Ватан муҳаббати, халқ севгиси туйғулари жўш уради.  Ушбу кунда Ватанимиз ҳимояси учун жон фидо қилган, озодлик учун курашган миллий қаҳрамонларимизнинг руҳини шод этиш, ўшандай оғир кунлардан тирик қолиб, бугунги кунда халқ ардоғида юрган қаҳрамонларимизни қадрлаш, биз авлодлар зиммасидаги қарз ва фарз амаллардир. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Улардан кейин (дунёга) келган зотлар айтурлар: "Эй Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин ва қалбларимизда имон келтирган зотларга нисбатан гина пайдо қилмагин! Эй Раббимиз! Албатта, Сен меҳрибон ва раҳмли зотдирсан" (Ҳашр сураси, 10-оят).  

Бу ояти каримадан марҳумларнинг фақат яхши амалларини хотирлаб, уларнинг ҳақларига хайрли дуолар қилиш ҳар бир мусулмон кишига фарз экани аён бўлади.

Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам ҳам марҳумларни ҳақларига тинмасдан дуо қилиб, яхши ва фазилатли амалларини хотирлашга тарғиб қилиб: “Марҳумларингизнинг яхши амалларини (эслаб), зикр қилинглар, ёмон амалларини (гапиришдан) тилларингизни сақланглар”, деганлар (Имом Термизий ривояти).  

Инсоннинг қадрини Аллоҳ буюк мақомга кўтарди. Энди унинг қадрини туширмаслик зарур. Шунинг учун ҳам хотирлаш деганда марҳумларимиз ёдга келса, қадрлаш деганда бизга ҳаётий тажрибалардан дарс бераётган ота-оналаримиз кўз олдимизга келади. Вафот этган инсоннинг яхши амалларини эслаб, ҳаққига дуо қилишга буюрган ислом шариати, тирикларга кўрсатиладиган қадр-қиммат икки ҳисса ортишини ўргатади. Ҳатто фарзанд ўз ота-онаси олдида “уф” калимасини айтиш ҳам уларга малол келишини Қуръон бизга таълим беради.

Демак, оддий “уф” деган калиманики айтишдан қайтараётган Қуръон, уларга бундан оғир калималар билан муносабатда бўлишни қатъиян тақиқлайди. Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу кексаларимизни қадрлашга тарғиб қилиб айтадиларки: “Ёши улуғларга этибор беринглар. Чунки улар ўзлари яшаган замондан бошқа замонда яшамоқдалар. Дўстлари эса тупроқ остидан жой олиб бўлган. Уларнинг кўп гапириши ва танқидларидан танг аҳволга тушиб сиқилманглар”.

Бу ўгит бизни ўтганларни ёд этиш баробарида кексаларимизнинг ҳам кўнглига қарамоғимиз, улар билан муомалада ниҳоятда эҳтиёткор бўлиб, ҳурмат-эҳтиром қилиб, суҳбатлашганимиздан мамнун бўлганимизни изҳор этиб қўймоғимиз лозимлигига тарғиб этмоқда.

Зоир АБДУАЗИМ ўғли,

“Ҳасан ибн Собит” жоме масжиди имом ноиби

Барча инсонлар Аллоҳ таолонинг наздида бир хил мақомда бўлиб, фақатгина уларнинг азиз ва мукаррамлиги тақвоси биландир. Аллоҳ таоло айтади: «Албатта, Аллоҳ наздида (энг азизу) мукаррамроғингиз тақводорроғингиздир», (Ҳужурот, 13).

Ҳатто, динимизда мусулмон бўлсин ёки бўлмасин ҳар қандай инсон одамийлик жиҳатидан юқори қадрланади. Бу борада Абдураҳмон ибн Абу Лайло (розияллоҳу анҳумо)дан ривоят қилинади: Саҳл ибн Ҳаниф ва Қайс ибн Саъд Қудисияда ўтирганларида олдиларидан тобутни олиб ўтдилар, икковлари ҳам ўринларидан турдилар, шунда бу мусулмоннинг тобути эмас-ку, нега турдингиз? деб сўралганда, икковлари Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг олдиларидан тобут олиб ўтилганда ўрниларидан турдилар, Расулуллоҳдан бу яҳудийнинг тобути, яҳудий бўлса ҳам турамизми? деб сўралганда, Расулуллоҳ   “У инсон эмасми”? дедилар, деб  жавоб бердилар.

Ислом дини келганида инсоннинг улуғлигини бадном қиладиган қуллик тузуми ҳукм сурарди. Ислом дини инсонийликка хилоф бўлган, адолатсизликка асосланган қуллик тузумини тадрижий йўл билан муолажа қилди.

Аввало, пул тўлаб озод этилувчи қулларга молларнинг закотларидан насиба борлигини баён қилди: Албатта, садақаларни фақат фақирлар, мискинлар, унда (садақа ишида) ишловчилар, диллари ошна қилинувчи (кофир)лар, (пул тўлаб озод этилувчи) қуллар, қарздорларга ва Аллоҳ йўлида ҳамда йўловчига (мусофирга бериш) Аллоҳ (томони)дан фарз (этилди). Аллоҳ илмли ва ҳикматли зотдир”, (Тавба, 60).

Иккинчидан, қасамнинг каффоратига қул озод қилишга буюрди: Қасамларингиздаги беҳуда сўзлар учун Аллоҳ сизларни жавобгар қилмайди, балки сидқидилдан боғлаган қасамлар (бузилгани) учун сизларни жавобгарликка тортади. Бунинг каффорати (жаримаси) – оилангизни озиқлантириш учун лозим таомларнинг ўртача миқдорида ўнта мискинга таом бериш ёки уларнинг кийимлари ёхуд бир қулни озод қилишдир”, (Моида, 89).

Учинчидан, қул эгаси қулини урса унинг каффоратига уни озод қилишга буюрди. Бу ҳақда Абдуллоҳ ибн Умар (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг: “Ким қулини муштласа ёки урса унинг каффорати уни озод қилиш”, деганларини эшитганман деди” (Имом Муслим ривояти).

Абдуллоҳ ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу) айтади: “Қулимни ургандим, орқамдан “Эй, Абу Масъуд албатта Аллоҳ сен уни жазолашга қодир бўлганингдан сени жазолашга қодирроқдир”, деган овозни эшитиб, бурилиб қарасам, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) эканлар. “Ё, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Аллоҳ учун уни озод қилдим”, дедим. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “Агар шундай қилмаганингда албатта дўзах сени ушларди”, дедилар (Муслим ривояти).

Имом Нававий (раҳматуллоҳи алайҳ): “Бу ҳадисда қул озод қилиш, ғазабни ичга ютиш, кечиримли бўлиш ҳамда банда бандага ҳукм қилганидек Аллоҳ ҳам унга шундай ҳукм чиқаришига танбеҳ ва насиҳат бор”, деган.

Усмонали ОРАЛОВ

Жиззах тумани “Яккақайрағоч”

жоме масжиди имом хатиби

Халқимизда даво учун ёки кўз тегмаслик учун Қурьон оятларидан дам солиш одати мавжуд. Бинобарин, Қурьони карим шифо бўлиб, бу ҳақда Аллоҳ таоло: «(Биз) Қуръондан мўминлар учун шифо ва раҳмат бўлган (оят)ларни нозил қилурмиз» (Исро,82) деб мархамат этган. Қурьондаги хар бир оят ҳиссий ва маьнавий, зоҳирий ва ботиний касалликларга шифодир.

Инсондаги руҳий таьсирнинг яхши ва ёмон жиҳатнинг ғолиблигига қараб кўз тегиши, атрофдагиларга ёмон таъсир этиши мумкин. Зеро, Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кўз тегиши ҳақиқатдир”, деганлар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).

Пайғамбаримиз (соллалоҳу алайҳи ва саллам) ҳам кўз тегишига қарши “Фалақ” ва “Нос” сураларини ўқиб паноҳланганлар. Шунингдек, ким бирон нарсани кўриб, кўзи қувнаса, “Машааллоҳ, ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ”, дейиши мустаҳаб амалдир.

Афсуски, кўз тегишидан паноҳланишнинг одамлар қўллаётган тумор, кўзмунчоқ, қалампир, тақа, исириқ кабиларни тақиш ёки осиб қўйиш каби усуллари тобора авж олиб, кўпайиб бормоқда. Бундай қилиш Аллоҳдан ўзга нарсадан паноҳ сўраш бўлгани учун шариатимизда ҳаром ва ширк саналади. 

Бир куни бир одам олдимга дам солиб қўйишимни, илтимос қилиб келди. Ранглари сўлик, кўзларидан нур қочган эди. Келиб ўтириб олгандан сўнг дардини айта бошлади. Ишлари юришмай қолганини, соғлиғининг мазаси йўқ эканлигини айтди. Бир фолчининг олдига борганини, у аёл эса унга илму-амал қилингани, олди олинмаса, тез орада вафот этишини “башорат” килганмиш. Илму-амални қўшниси қилганини ҳам айтиб ўтган. Ўзим сизни даволайман, ўқиб қайтариқ қиламан деб, у бечорадан катта миқдорда пулини олган. Фолчи дам солиб берган нарсаларни қўшнисининг дарвозаси тагига сепган. Буни қўшниси кўриб, ўртада адоват пайдо бўлган. Натижада эса, ҳолат янада ёмонлашган. Бормаган муллам, фолчим қолмади, деб сўзини давом эттирди.

Мен унга муқаддас динимиз кўрсатмаларини айтиб бердим. Унинг қилган ишлари гуноҳ эканлиги, бу шариатимизга кўра қаттиқ тақиқланган амал эканини айтдим. Дарров тавба килиши кераклигини, шунда ҳаммаси ўз изнига қайтишини тушунтирдим. 

Гапларимни қабул қилди ва тавба қилишни, бундан буён беш вақт намозни канда қилмаслигини айтди. Орадан бир канча вақт ўтиб, у билан кўчада учрашиб қолдик. Юзлари тўлишган, ранглари тоза бўлиб, хурсанд ҳолда эди. Саломлашганимиздан сўнг, менга ўз ташаккурини изҳор этди. Ишлари юришиб, соғлиғи ҳам яхшиланганини айтганда қалбимда илиқлик пайдо бўлди. Зеро, бир адашиб, йўлини топа олмаётган одамга ёрдам берганимдан Аллоҳга шукроналар айтдим. Афсус, бу одамга ўхшаб адашиб, йўлини топа олмаётган, дардини илмли кишиларга эмас, аксинча, илмсиз, жохил кимсаларга дуч келиб, сарсон-саргардон бўлиб юрганлар канча. Шифо Аллоҳдандир. Нима иш қилаётганимизни бир ўйлаб, кимларга мурожаат қилиш кераклигини ҳам мушоҳада қилиб кўрайлик.

Бахтиёрхон УМАРАЛИЕВ

Зарбдор тумани “Қусом ибн Аббос”

 жоме  масжиди имом-хатиби