www.muslimuz
Тафаккур…
Бир камбағал деҳқон тўплаган пулларига эшак сотиб олади. Уни боғлаб қўяй деса арқон топа олмайди. Қўшнисини эшигини таққилатади. Қўшни чиқиб:
-Менда ҳам арқон йўқ эди. Бироқ бир маслаҳат бераман, деди.
-Майли, айтинг.
-Эшагингизни бўйнидан қўлингизни ўтказиб боғлагандек ҳаракат қилинг. Шунда у ҳеч қаерга силжимайди. Деҳқон қўшни айтгандек қилди. Эртасига чиқиб қараса эшак жойида турган эмиш. Уни миниб, ишига бормоқчи эди. Эшакни жойидан бир қадам ҳам силжита олмади. Қанча ҳвракат қилди, лекин фойдаси бўлмади. Яна қўшнисини ёргамга чорлади. Қўшнига бўлган ишларни айтиб берди. Қўшни деди:
-Боғлаган арқонингни ечдингми?
-Нима боғлабманки уни ечсам. У ерда ҳеч нарса йўқ-ку боғланган?!
-Сенингча йўқ. Аммо у бор деб ўйламоқда. Деҳқон бориб кўринмас арқонни ечган эди, эшак юра бошлади.
Хулоса
Одамлар одатларга шундай кўринмас арқон билан боғлангандир.
muslimun.uz
Ҳ. Сулаймонов
Пайғамбар алайҳиссалом сийратларининг муҳим саналари
Гўзал ҳаёт саҳифалари
1. Пайғамбар алайҳиссаломнинг туғилишлари – фил йили, 12 рабиъул-аввал.
2. Пайғамбар алайҳиссаломнинг оналари билан Мадинага боришлари ва оналарининг вафоти – туғилганларининг олтинчи йили.
3. Пайғамбар алайҳиссаломнинг боболари Абдулмуталибнинг вафоти ва у зот амакилари Абу Толибнинг кафолатига ўтишлари – туғилганларининг саккизинчи йили.
4. Пайғамбар алайҳиссаломнинг амакилари Абу Толиб билан Шом сафарига чиқишлари – туғилганларининг ўн иккинчи йили.
5. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Фижор урушида ҳозир бўлишлари – туғилганларининг ўн тўртинчи йили.
6. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Фузул шартномасида ҳозир бўлишлари – туғилганларининг йигирманчи йили.
7. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Хадичанинг ғуломи Майсара билан тижоратга чиқишлари – туғилганларининг йигирма бешинчи йили.
8. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Хадича бинти Хувайлид розияллоҳу анҳога уйланишлари – туғилганларининг йигирма бешинчи йили.
9. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Каъбани қайта қуришда иштирок этишлари – туғилганларининг ўттиз бешинчи йили.
10. Пайғамбар алайҳиссаломга ваҳий тушишининг бошланиши –туғилганларининг қирқинчи йили, пайғамбарликнинг биринчи йили.
11. Ҳабашистонга биринчи ҳижрат – пайғамбарликнинг бешинчи йили.
12. Ҳабашистонга иккинчи ҳижрат – пайғамбарликнинг олтинчи йили.
13. Қамал саҳифаси – пайғамбарликнинг еттинчи йили.
14. Қамал саҳифасининг бекор қилиниши – пайғамбарликнинг тўққизинчи йили.
14. Абу Толибнинг вафоти – пайғамбарликнинг ўнинчи йили.
15. Хадича розияллоҳу анҳонинг вафоти – пайғамбарликнинг ўнинчи йили.
16. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Савда бинти Замъа розияллоҳу анҳога уйланишлари – пайғамбарликнинг ўнинчи йили.
17. Қурайшнинг Пайғамбар алайҳиссаломга озорининг кучайиши – пайғамбарликнинг ўнинчи йили.
18. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Тоифга чиқишлари – пайғамбарликнинг ўнинчи йили.
19. Пайғамбар алайҳиссаломнинг ўзларини қабилаларга таништиришлари – пайғамбарликнинг ўнинчи йили.
20. Оиша розияллоҳу анҳога ақди никоҳ қилишлари –пайғамбарликнинг ўн биринчи йили.
21. Исро ва Меърож – пайғамбарликнинг ўн иккинчи йили.
22. Намознинг фарз бўлиши – пайғамбарликнинг ўн иккинчи йили.
23. Ансорлар билан танишув – пайғамбарликнинг ўн иккинчи йили, зулҳижжа ойи.
24. Биринчи Ақоба байъати – пайғамбарликнинг ўн иккинчи йили, зулҳижжа ойи.
25. Мисъаб ибн Умайр розияллоҳу анҳунинг Мадинага юборилиши – пайғамбарликнинг ўн иккинчи йили.
26. Иккинчи Ақоба байъати – пайғамбарликнинг ўн учинчи йили.
27. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Мадинага ҳижратлари –пайғамбарликнинг ўн тўртинчи йили, сафар ойи, биринчи ҳижрий сана.
27. Масжиди Набавийни қуриш – биринчи ҳижрий сана, сафар ойи.
28. Азоннинг жорий қилиниши – биринчи ҳижрий сана.
29. Мусулмонларни биродарлаштириш – биринчи ҳижрий сана, жумадул ула ойи.
30. Урушга изн берилиши – биринчи ҳижрий сана.
31. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Оиша розияллоҳу анҳога уйланишлари – биринчи ҳижрий сана, шаввол ойи.
32. Қибланинг ўзгартирилиши – иккинчи ҳижрий сана, ражаб ойи.
33. Рўза ва закотнинг фарз қилиниши – иккинчи ҳижрий сана, шаъбон ойи.
34. Бадр ғазоти – иккинчи ҳижрий сана, рамазоннинг 12-куни.
35. Пайғамбар алайҳиссаломнинг қизлари Руқайя розияллоҳу анҳонинг вафотлари – иккинчи ҳижрий сана, рамазон ойи.
36. Ҳазрати Али ва Фотималарнинг никоҳлари – иккинчи ҳижрий сана.
37. Бану Қайниқоъ уруши – иккинчи ҳижрий сана, шаввол ойи.
38. Сувайқ уруши – иккинчи ҳижрий сана, шаввол ойи.
39. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Ҳафса розияллоҳу анҳога уйланишлари – учинчи ҳижрий сана, рамазон ойи.
40. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Зайнаб бинти Хузайма розияллоҳу анҳога уйланишлари – учинчи ҳижрий сана, 14-шаввол.
41. Уҳуд уруши – учинчи ҳижрий сана, 15-шаввол.
42. Хамрнинг ҳаром қилиниши – тўртинчи ҳижрий сана, шаъбон ойи.
43. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Умму Салама розияллоҳу анҳога уйланишлари – тўртинчи ҳижрий сана, шаввол ойи.
44. Давматул жандал ғазоти – бешинчи ҳижрий сана, раббиул аввал ойи.
45. Бани Мусталиқ ғазоти – бешинчи ҳижрий сана, шаъбон ойи.
46. Ифк ҳодисаси – бешинчи ҳижрий сана, шаъбон ойи.
47. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Зайнаб бинти Жаҳш розияллоҳу анҳога уйланишлари – бешинчи ҳижрий сана, зулқаъда ойи.
48. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Жувайрия бинти Ҳорис розияллоҳу анҳога уйланишлари – бешинчи ҳижрий сана, шаъбон ойи.
49. Хандақ уруши – бешинчи ҳижрий сана, шаввол ойи.
50. Бани Қурайза ғазоти – бешинчи ҳижрий сана, зулқаъда ойи.
51. Ҳудайбия сулҳи – олтинчи ҳижрий сана, зулқаъда ойи.
52. Пайғамбар алайҳиссаломнинг подшоҳларга мактуб юборишлари – еттинчи ҳижрий сана, муҳаррам ойи.
53. Хайбар уруши – еттинчи ҳижрий сана, сафар ойи.
54. Пайғамбар алайҳиссаломнинг София бинти Ҳуяай розияллоҳу анҳога уйланишлари – еттинчи ҳижрий сана.
55. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Умму Ҳабиба бинти Абу Суфён розияллоҳу анҳога уйланишлари – еттинчи ҳижрий сана.
56. Зотур Риқоъ ғазоти – еттинчи ҳижрий сана.
57. Қазо умраси – еттинчи ҳижрий сана, зулқаъда ойи.
58. Пайғамбар алайҳиссаломнинг Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳога уйланишлари – еттинчи ҳижрий сана, зулқаъда ойининг охири.
59. Пайғамбар алайҳиссаломнинг қизлари Зайнаб розияллоҳу анҳонинг вафотлари – саккизинчи ҳижрий сана, муҳаррам ойи.
60. Муъта ғазоти – саккизинчи ҳижрий сана, жумадул ула ойи.
61. Макканинг фатҳ қилиниши – саккизинчи ҳижрий сана, рамазон ойи.
62. Хамр ва ўлимтик сотиш ва мутъа никоҳининг ҳаром қилиниши – саккизинчи ҳижрий сана, рамазон ойи.
63. Ҳунайн ғазоти – саккизинчи ҳижрий сана, рамазон ойи.
64. Тоиф ғазоти – саккизинчи ҳижрий сана, шаввол ойи.
65. Жаърона умраси – саккизинчи ҳижрий сана, зулқаъда ойи.
66. Пайғамбар алайҳиссаломнинг ўғиллари Иброҳимнинг туғилиши – саккизинчи ҳижрий сана, зулҳижжа ойи.
67. Вакиллар келиши йили – тўққизинчи ҳижрий сана.
68. Нажоший розияллоҳу анҳунинг вафоти – тўққизинчи ҳижрий сана, ражаб ойи.
69. Табук ғазоти–тўққизинчи ҳижрий сана, ражаб ойи.
70. Умму Кулсум розияллоҳу анҳонинг вафотлари – тўққизинчи ҳижрий сана, шаъбон ойи.
71. Рибонинг ҳаром қилиниши – тўққизинчи ҳижрий сана.
72. Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг одамлар билан ҳаж қилиши –тўққизинчи ҳижрий сана, зул¬ҳижжа ойи.
73. Пайғамбар алайҳиссаломнинг ўғиллари Иброҳимнинг вафоти – ўнинчи ҳижрий сана, раббиул аввал ойи.
74. Видолашув ҳажи – ўнинчи ҳижрий сана, зулҳижжа ойи.
75. Пайғамбар алайҳиссаломнинг боқий дунёга кўчишлари – ўн биринчи ҳижрий сана, иккинчи раббиул аввал.
Маънавий ипак йўли – ҳамжиҳатлик кўприги бўлсин!
Маънавий ипак йўли – ҳамжиҳатлик кўприги бўлсин!
Усмонхон Алимов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على أشرف الخلق وسيد المرسلين سيدنا محمد الأمين وعلى آله الطيبين وأصحابه الطاهرين ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين، أما بعد:
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва барокатуҳу!
Ҳурматли анжуман иштирокчилари!
Аввало, Сиз азиз қардош биродарларимизга ва муҳтарам меҳмонларга ўзбек халқининг самимий саломларини йўллайман. Мана шундай муҳташам кошонада сиз азиз, қадрдонларим билан “Маънавий ипак йўли: Буюк инсоний қадриятлар ва замонавий таҳдидлар” номли нуфузли халқаро анжуманда кўришиб турганимдан чексиз мамнунман.
Ушбу анжуман жуда мураккаб бир даврда, дунёда кескинлик ва қарама-қаршилик авж олган, умумжаҳон халқларини янада жипслашишга, бирдамликка ундайдиган таҳдидлар зўрайган бир паллада ўтказилаётгани унинг юксак амалий аҳамиятини кўрсатади.
Бугунги кунда мусулмон ҳамжамияти таҳликали таҳдидлар билан юзма-юз келмоқда. Муқаддас Ислом динини ёвуз кучлар томонидан фасод ва залолатга ниқоб қилиб унинг мусаффо шаънига путур етказиш ва ёшларни бузғунчи ғояларга эргаштириш йўлидаги уринишлар борган сари ортиб бормоқда.
Мусулмон дунёси турли муаммоларга дуч келаётган бугунги мураккаб шароитда дин пешволари ва Ислом уламоларининг ҳамжиҳатликда ишлашлари ҳар қачонгидан ҳам долзарблик касб этмоқда. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримда Оли Имрон сурасида барчани ҳамжиҳатликка чақириб бундай амр этади:
(وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا)
“Ҳаммангиз Аллоҳнинг “арқони”ни (Қуръонини) маҳкам тутинг ва фирқаларга бўлинманг. Аллоҳнинг устингизга туширган неъматини эсланг! Бир-бирингизга душман бўлганингизда У дилларингизни бирлаштирди ва сизлар унинг неъмати билан биродарларга айландингиз”.
Маълумки, ояи каримадаги «Аллоҳнинг арқони» деган иборадан Қуръони карим тушунилишини муфассирлар баён қилишган. Ҳазрати Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қилдилар:
إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ حَبْلُ اللهِ
«Дарҳақиқат, бу Қуръон Аллоҳнинг арқонидир». Ислом уммати нажот топиши учун барчаси бир бўлиб Аллоҳнинг каломи Қуръони каримни маҳкам тутишлари лозим. Қачонки бизлар Қуръони каримни маҳкам тутиш учун бирлашиб, ёнма-ён турар эканмиз, шундагина сон-саноқсиз таҳдидлар, замонавий хатарларни енгиб ўтишимиз мумкин.
Ҳозирги кунда ислом ҳамжиҳатлиги, бирдамлиги масаласи нафақат мусулмон дунёси, балки бутун жаҳонда тинчлик ва осойишталикни таъминлашда энг асосий вазифалардан бири бўлиб турибди.
Мусулмон уламоларининг ўзаро ҳамкорлиги ислом оламидаги юзага келаётган муаммолар, келишмовчиликлар ва қарама-қаршиликларни ечишда муҳим омил бўлиб хизмат қилади.
Муҳтарам йиғилиш қатнашчилари!
Марказий Осиё минтақасида ҳамжиҳатлик фазилатининг юксак даражада тарғиб қилинишини алоҳида таъкидлаш лозим. Бу ҳудуд тарихан тинчлик, хотиржамлик, бағрикенглик ва тотувлик ҳукм сурган ўлкадир. Шу сабабли бу ўлкадан буюк олимлар етишиб чиққани ва илм-маърифат тараққий этганини алоҳида таъкидлаш лозим.
Ҳозирги кунда мамлакатларимиз раҳбарларининг саъй-ҳаракатлари билан ҳамкорлик алоқалари кейинги йилларда кенг қулоч ёймоқда. Айниқса, минтақа мамлакатлари диний идоралари ўртасидаги биродарлик ва ҳамкорлик алоқалари янги босқичга кўтарилганини алоҳида қайд этиш керак.
Ўтган Рамазон ойи, икки ҳайит байрамларининг вақтини белгилаш ва намоз вақтларини аниқлашда олиб борилган уламолар ҳамкорлиги сўзимизга далил бўла олади. 2017 йили Озарбайжон ва Ўзбекистон давлатлари ҳамкорлигида ўтказилган “Ислом ҳамжиҳатлиги: Ўзбекистон ва Озарбайжон мисолида” номли халқаро анжуман ва жорий йилдаги “Қозоғистон – Ўзбекистон: диний алоқаларининг янги босқичи” мавзусидаги халқаро форум фикримизни янада қўллаб-қувватлайди.
Шу ўринда бир нарсани таъкидлаб ўтмоқчиман. Ўтган ҳаж мавсумида арафа куни муқаддас Арафот водийсида Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Озарбайжон ва Ўзбекистон мусулмонлари идоралари вакиллари учрашиб, мулоқот ўтказдилар. Табаррук заминда уламолар бир-бирларини Қурбон ҳайити билан муборакбод этиб, энг яхши тилакларини изҳор қилдилар.
Ушбу мулоқот мамлакатлар ўртасидаги кенг қамровли ҳамкорлик муносабатларининг узвий давоми сифатида майдонга келди. Мулоқотда қардош халқлар ўртасидаги алоқаларни янада ривожлантириш, бугунги кундаги турли таҳдидларга қарши биргаликда курашиш, мўмин-мусулмонлар бирдамлигини таъминлаш каби масалаларга алоҳида урғу берилди. Бундай ҳамкорликнинг истиқболи ва равнақи йўлида хайрли дуолар қилинди.
Ҳурматли йиғилиш иштирокчилари!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси сиз-азизлар билан ҳамкорлик муносабатларини янада жадал давом эттиришга доим тайёр эканини билдирган ҳолда “Маънавий ипак йўли: Буюк инсоний қадриятлар ва замонавий таҳдидлар” мавзусидаги халқаро форум ишига улкан муваффақиятлар тилайман.
Вассаламу алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳ.
Муаммони ўзимиз пайдо қиламиз (Учинчи мақола)
Муаммони ўзимиз пайдо қиламиз (Учинчи мақола)
Ер
Жисмимизда Менделеев тузган кимёвий жадвалдаги моддалардан қайси бири: карбон, кислород, фосфор, гугурт, азот, калций, хлор, темир, мис, йод, алюминь ва бошқалар бўлса, уларнинг ҳаммаси тупроқнинг таркибида ҳам бор. Очиқроқ қилиб айтсак, Аллоҳ таолонинг изни иродаси ила жонимиз – Унинг Ўзининг, жисмимиз эса она заминимизнинг бизга берган омонати. Шу жумладан, танамизнинг тириклигини паймонамиз тўлганга қадар таъминлаб турувчи моддалар ҳам. Шунинг учун ҳам “она замин” деймиз-да.
Отамиз Одам алайҳиссаломнинг яратилиши қиссаси Бақара сурасида қуйидагича баён этилади:
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ
“Эсла, вақтики Раббинг фаришталарга: "Мен ер юзида халифа қилмоқчиман", деди. Улар: "Унда фасод қиладиган, қон тўкадиган кимсани қилмоқчимисан? Ва ҳолбуки, биз Сенга тасбиҳ, ҳамд айтиб ва Сени улуғлаб турибмиз", дедилар. У: "Мен сиз билмаганни биламан", деди” (30 - оят).
Аллоҳ таоло тупроқдан лой қилиб, уни одам шаклига келтириб, сўнгра руҳ киритди. Шу туфайли замин “она”миз бўлди.
Ерни ҳаёт манбаи деб билган, ерда ота-боболаримизнинг хоки ётгани учун ҳам аждодларимиз ерни эъзозлаган. Унга ҳатто қадамларини ҳам қаттиқ ташламаган. Бунда азалдан халқ даҳоси шакллантириб келган миллий тарбия билан бирга динимиз таълимотининг ҳиссаси катта бўлган. “Туркистон шайхул машойихи” (Алишер Навоий таърифи) Аҳмад Яссавий ҳазратлари эса ҳикматларининг бирини:
Бошим тупроқ, ўзим тупроқ, жисмим тупроқ.
Ҳақ васлига етарман деб руҳим муштоқ, –
деган байт билан бошлаган эди. Яъни Ҳақ васлига етиш учун инсон тупроққа айланмоғи – жони ва жасади бўлган омонатларни соҳибларига қайтармоғи керак. Ерни, тупроқни муқаддас билиб эъзозлаган шарафли аждодларнинг бугунги авлодларига нима бўлди?
Инсониятни ўзига оҳанрабодек тортаётган моддиятпарастлик иллати ерга бўлган муносабатимизга ҳам жиддий таъсир этмоқда. Ерни битмас-туганмас хазиналар манбаи билиб унинг бағрини ўйишлар тобора чуқурлашиб бораётир, ердан хўжасизларча фойдаланиш, унга меъёридан ортиқ кимёвий дорилар ишлатиш оқибатида “ер эрозияси”, “ер деградацияси”, “ер таназзули”, “ерларнинг шўрланиши”, “ер чўлланиши”, “ер қурғоқчилиги”, “ернинг ботқоқланиши”, “тупроқ унумдорлигининг пасайиши” каби иборалар пайдо бўлди.
Шуни ёдда тутмоғимиз керакки¸ Ер шари яшаш мумкин бўлган ягона сайёра ҳисобланади. Аммо у асло битмас-туганмас хазина манбаи эмас. Зеро, Аллоҳ таоло муборак Каломида:
إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ
“Албатта, Биз ҳар нарсани ўлчов билан яратдик” (Қамар сураси, 49-оят), деб қўйибди.
Ер юзасининг 29,2 фоизи қуруқлик, холос. Қолган қисми эса уммону денгиз – сувлик. Ердан оқилона фойдаланмаслик, нимага ўхшайди, биласизми? Бир одам дарахтнинг баланд шохига чиқиб олади-да, боласига айнан шу шохнинг тагида кузатиб туришни айтиб, ўзи миниб ўтирган шохни кеса бошлайди. Шох кесилгандан сўнг у боласининг устига йиқилиб уни ҳам нобуд қилади, ўзи ҳам нобуд бўлади.
Ернинг ҳосилдорлиги камайиб бораётгани, тупроқ эрозияси, чўлланиш жараёнининг кенгайиб бораётганидан нолиб юришни одат қилиб олганмиз-у, аммо шу ишларнинг сабабчиси айнан ўзимиз – Одам Ато фарзандлари эканимизни хаёлимизга ҳам келтирмаймиз. Саноат, урбанизация, кимёвий корхоналарнинг бемисл тезликда кўпайиб бораётгани ернинг аҳволига жиддий таъсир кўрсатмоқда.
Шуни эътиборга олиш керакки, умумий ер майдонининг 80 фоиздан ортиқ қисми чўл ва яримчўлдан иборат бўлган Ўзбекистон иқтисодиётида ҳам деҳқончилик муҳим ўрин тутади. Шунинг учун Президентимиз Шавкат Мирзиёев: “Қишлоқ хўжалигини янада ислоҳ қилиш бўйича устувор вазифа — аввало, ер ва сув ресурсларидан оқилона фойдаланишдир”, деган эди.
Ер юзида инсонларнинг сони кўпайгани сайин озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талаб ҳам ортиб бораётир. Бироқ шаҳарларнинг кўпайиши ва кенгайиши, йирик-йирик саноат корхоналари барпо этилиши учун ўрмонлар беаёв кесилмоқда, яйловлар, унумдор ерлар майдони қисқариб бормоқда. Бунинг оқибатида биологик турлар қисқариши давом этаяпти, чўлланиш янада кўпроқ унумдор ерларни ўз домига тортмоқда. Иқлим ўзгаришининг фалокатли оқибатлари юз кўрсата бошлаганига анча бўлди. Яъниким, истеъмолчилар сони ортаётир ва унга акс тарзда унумдор далалар камайиб бораётир. Иқтисодчи олимлар дунё бўйича аҳоли ўсишига нисбатан икки баробар кам миқдорда буғдой етиштирилаётганини айтмоқдалар. Ер юзи аҳолисини озиқ-овқат билан таъминлаш ҳам трансмиллий компанияларнинг бизнесига айланиб кетгани боис улар бугун оладиган даромадига мафтун бўлиб кимёвий дориларга зўр бераётир ва ернинг аҳволини тобора ёмонлаштираётир. Узоқни кўзламасдан қилинаётган ишлар натижасида ер куррасининг ҳамма жойида табиий офатлар тез-тез юз бера бошлади. Бир жойда тошқин, бошқа ерда қурғоқчилик, тўфон, зилзила ва ҳоказолар.
Марказий Осиё давлатлари неча йиллардирки, Орол денгизи муаммоси билан курашиб келаётир. Бу борада мамлакатимиз сезиларли ютуқларни қўлга киритди ҳам. Орол денгизи ўрнида чўл шароитига мос бўтасимон экинлар экиш ана шундай чораларнинг бири саналади. Оролнинг қуриб қолган тубида табиий бўёқ олинадиган индиго ўсимлигини етиштиришга ЮНЕСКОнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси маслаҳатчиси, лойиҳа муаллифи, биология фанлари доктори, профессор, БМТ ҳузуридаги Экологик хавфсизлик халқаро академиясининг академиги марҳум Абдуқодир Эргашев илмий раҳбарлик қилди.
Унинг сўзларига кўра, кучли шўрланган ерларда битта ўсимлик – индигоферани (Indigo feratinctoria) ўстириш мумкин. Ундан эса табиий бўёқ олинадиган ноёб хом-ашё ажратиб олинади. Ҳозирда ЮНЕСКО, ЦЕФ (Германия) ва Урганч давлат университетининг (УрГУ) кўшма лойиҳаси ҳаракатлари билан индигофера Оролбўйи шароитларида муваффақиятли ўстирилмоқда.
Индигонинг фазилати шундаки, у қум барханларнинг учишига тўсқинлик қилади, шунинг баробарида дегредацияга учраган, шўр босган далаларни даволайди ҳамда ундан табиий буёқ ажратиб олинади. Суҳбатлардан бирида домла индигони фермерлар экин далаларини даволаш учун иккинчи экин сифатида экиб ҳосил олиши мумкинлигини ҳам айтган эди.
Дарҳақиқат, шундай қилинса, далаларнинг шўрини ювишга сарфланган сув ҳам тежаб қолинади.
Давлатимиз раҳбари Туркманистон Президенти Гурбангули Бердимуҳамедовнинг таклифига биноан 24 август куни Туркманбоши шаҳрида бўлиб, Оролни қутқариш халқаро жамғармаси таъсисчи давлатлар раҳбарлари кенгашининг мажлисида иштирок этиб сўзлаган нутқида Оролни қутқариш халқаро жамғармаси фаолиятини такомиллаштириш, ҳудудга инновацион ечимлар жорий этиш ва хорижий инвестициялар жалб қилиш, “яшил иқтисодиёт”ни ривожлантириш, илмий-амалий тадқиқотлар олиб бориш ва бошқа масалалар бўйича муҳим таклифларни илгари сурди.
Аммо Оролнинг ўрнини тўлиқ яшил ҳудудга айлантириш учун жуда катта маблағ, жуда ҳам кўп ишчи кучи ва жуда кўп вақт талаб қилинади. Бунга минтақадаги барча давлатлар биргаликда ҳаракат қилмоғи лозимлиги ҳам давлатлар раҳбарлари кенгаши мажлисида келишиб олинди.
Сайёрамизда она заминимизни сақлашга доир шунга ўхшаш муаммолар жуда ҳам кўп ва ўша муаммоларнинг барчасини ўзимиз пайдо қилганмиз. Энди эса ўша муаммоларни бартараф этиш билан машғул бўлмоқдамиз...
Дамин ЖУМАҚУЛ,
ЎМИ Матбуот хизмати
Имом-хатибларнинг навбатдаги видеоселектор йиғилиши
Бугун, 12 сентябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимида фаолият олиб бораётган масжидлар имом-хатиблари, диний таълим муассасалари раҳбар ходимлари иштирокида видео-селектор йиғилиши бўлиб ўтди. Унда имом-хатибларнинг ўтган давр мобайнидаги фаолиятлари натижалари, амалга оширилган ишлар ва йўл қўйилган камчиликлар танқидий таҳлил қилинди.
Шунингдек, Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг жойлардаги вакиллари, вилоят, туман-шаҳар бош имом-хатибларининг иш фаолиятларининг самарадорлигини ошириш масалалари кенг муҳокама қилинди.
Йиғилишда юртимиздаги тинчлик хотиржамликни қадрига етиш, ҳозирги кунда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар, эришилаётган ютуқларни кенг халқ оммасига етказиш ҳамда имом-хатибларнинг олдида турган долзарб вазифалар, эътибор қаратиш керак бўлган жиҳатларга алоҳида урғу берилди.
Йиғилиш сўнгида кўрилган масалалар юзасидан тегишли қарорлар қабул қилинди.
Имом-хатибларнинг навбатдаги видеоселектор йиғилишида муҳокама этилган масалаларни кейинроқ батафсил ёритамиз.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
ХОРИЖДАГИ ЮРТДОШИМ САҲИФАСИ
КОНЦЕПЦИЯ
Дунё дарвозалари янада кенгроқ очилиб, хорижий давлатлар фуқароларининг юртимизга келиб-кетишларига қулай шароитлар яратилмоқда. Жумладан, 39 та давлат фуқароларига туристик визаларни расмийлаштириш тартиби соддалаштирилди, Ўзбекистон билан визасиз давлатлар сони кўпайди.
Шунинг баробарида бизнинг юртдошларимизнинг ҳам хорижий давлатларга чиқиши ортмоқда.
Одатда, чет элга, умуман, йўлга чиқаётган ҳар қандай йўловчига олдиндан йўловчилик машаққатини тортган, бу борада бой тажриба тўплаган кишилар; китоб кўрган олиму уламолар йўл-йўриқлар кўрсатиб, панду наисҳатлар қилишган. Зеро, нотаниш манзиллар сари сафарга отланган кишиларга бундай тавсияю насиҳатларнинг аҳамияти жуда ҳам катта.
Бинобарин, хорижга чиқаётган мўмин-мусулмонлар ушбу сафарида давлатнинг қонунларига амал қилгани каби шариатимиз кўрсатмаларига ҳам амал қилмоғи ниҳоятда муҳимдир.
Масаланинг ана шу жиҳатлари эътиборга олиниб, muslim.uz Интернет порталида “Муҳожир ватандошлар” лойиҳаси иш бошлади. Ушбу лойиҳа доирасида янги рукн очилиб “Хориждаги юртдошим” номланди.
Ушбу рукнда:
- хорижда таълим олаётган, меҳнат қилаётган, узоқ муддатга даволанишга кетган ватандошларимиз тўғрисида ҳаётий мақолалар;
- йўлга чиқувчиларга тавсиялар, маслаҳатлар;
- узоқ муддатли сафарларнинг ижтимоий ҳаётга, оилавий масалаларга таъсири ва бошқа долзарб муаммоларга доир савол-жавоблар дастурий равишда ёритилади;
- Интернет сайтда эълон қилинган мақоланинг аудио формати ҳам тавсия қилинади.
Ушбу материаллар оят, ҳадис ва уламоларимизнинг илмий меросларига асосланган ҳолда ёритилади.