muslim.uz
Қатар делегацияси билан учрашув: Афғонистон ва мақом фестивали
Кеча, 17 июль куни Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазири Абдулазиз Камилов Қатар давлати Ташқи ишлар вазирлигининг Осиё ишлари бўйича департаменти бошлиғи Холид Иброҳим ал-Ҳамар раҳбарлигидаги делегацияни қабул қилди. Бу ҳақда вазирлик Матбуот хизмати хабар берди.
Қатарнинг етакчи вазирлик ва идоралари, иқтисодий тузилмалари раҳбарларидан иборат нуфузли делегация 16 июль куни мамлакатимизга келди ва Ўзбекистон ҳукумати делегациясининг 2018 йил 2-4 июль кунлари Доҳа шаҳрига ташрифи чоғида эришилган келишувларни амалга ошириш доирасида икки томонлама муносабатларни ривожлантиришнинг кенг кўламли масалаларини муҳокама қилмоқда.
Ташқи ишлар вазирлигида бўлиб ўтган суҳбат чоғида сиёсий, савдо-иқтисодий, транспорт-коммуникация, маданий-гуманитар, сайёҳлик ва бошқа соҳаларда Ўзбекистон-Қатар кун тартибидаги долзарб масалалар кўриб чиқилди.
Томонлар савдо-иқтисодий ҳамкорлик бўйича қўшма ҳукуматлараро комиссияни тузиш ва ишга тушириш, Ташқи ишлар вазирликлари ўртасидаги сиёсий маслаҳатлашувларнинг иккинчи босқичини ўтказишга розиликларини тасдиқладилар.
Таъкидланганидек, Ўзбекистон раҳбарияти Қатар фуқаролари учун ҳам учинчи давлатга транзит орқали кетаётганда мамлакатимиз ҳудудида 5 кун визасиз бўлиш имкониятининг яратилгани Қатарда мамнуният билан қабул қилинди.
Қатар делегациясига 2018 йил 6-10 сентябрь кунлари Шаҳрисабзда бўлиб ўтадиган биринчи халқаро мақом санъати форумига таклифнома тақдим этилди.
Учрашувда, шунингдек, айрим халқаро ва минтақавий масалалар юзасидан фикр алмашилди. 2018 йил 27 март куни Афғонистондаги вазиятни тинч йўл билан ҳал этиш бўйича халқаро конференциянинг барча иштирокчилари томонидан маъқулланган Тошкент декларацияси қоидаларини амалга оширишда Ўзбекистон-Қатар ҳамкорлигига ижобий баҳо берилди ва бу йўналишда саъй-ҳаракатларни мувофиқлаштиришга келишиб олинди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Ўқитувчининг ижтимоий мавқеини ошириш ўқувчи камолотининг бош омилидир
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 17 июль куни умумий ўрта таълим тизимини ислоҳ қилиш ва ривожлантириш масалаларига бағишланган йиғилиш ўтказди.
Унда Бош вазир ва унинг ўринбосарлари, Президентнинг Давлат маслаҳатчилари, соҳанинг масъул вазирлик ва идоралари раҳбарлари иштирок этди.
Кейинги йилларда таълим соҳасининг барча босқичларини замонавий талаблар асосида ташкил этиш бўйича қатор фармон ва қарорлар қабул қилинди. Давлатимиз раҳбарининг 2017 йил 30 сентябрдаги қарорига мувофиқ, Халқ таълими вазирлигининг бошқарув тизими такомиллаштирилди, асосий вазифа ва фаолият йўналишлари белгилаб берилди. Яқинда вазирлик раҳбариятида ўзгаришлар амалга оширилиб, ўқув-тарбия жараёнига илғор педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш, ўқитувчиларнинг ижтимоий мавқеини юксалтириш орқали таълим сифатини ошириш бўйича кўплаб вазифалар қўйилди.
Йиғилишда ушбу кўрсатмалар асосида ишлаб чиқилган халқ таълими тизимини ислоҳ қилиш бўйича чора-тадбирлар тақдимоти ўтказилди.
Давлатимиз раҳбари умумий ўрта таълим тизими инсон ресурсларини ривожлантиришнинг пойдевори, мактаблар ёшларда билим, дунёқараш ва маънавият асосларини шакллантирувчи асосий маскан эканини таъкидлади.
Бугун мамлакатимиздаги 9,7 минг мактабда 5,2 миллион ўқувчи таълим олади, ўқув-тарбия ва бошқарув жараёнида 450 мингдан зиёд ходим меҳнат қилади.
Йиғилишда қайд этилганидек, кейинги йилларда коллеж ва лицейларга кўпроқ эътибор қаратилиб, умумтаълим мактабларини замон талабларига мослаштириш, уларни яхлит тизимга бирлаштириш масаласи четда қолди. Ушбу тизимга бюджет маблағлари охирги навбатда ажратиб келинди, халқ таълими ходимлари ўз вазифасидан ташқари бошқа ишларга мунтазам жалб қилинди. Оқибатда таълим сифати пасайиб кетди.
Ўқитувчилар болалар билан ишлаш ўрнига, ота-оналардан пул йиғиш, турли текширувчи комиссияларни "рози қилиш" билан овора бўлиб қолди. Бу эса, давомат тушиб кетиши, ўқувчиларнинг қаровсиз қолиши, тарбияси бузилиши ва айрим ҳолларда турли зарарли оқимларга қўшилиши ҳолатларини келтириб чиқарди.
Ҳозир замоннинг ўзи “инсон капитали”га сармоя киритишни кўпайтиришни тақозо этмоқда. Негаки, бугун сармоядор илгаригидек арзон иш кучи бор жойга пул тикаётгани йўқ. Сабаби, шиддатли илмий-техник тараққиёт малакасиз ишчига эҳтиёжни кескин камайтириб юбормоқда.
Шу муносабат билан Халқ таълими вазирлиги раҳбариятига ушбу тизимда тўпланиб қолган муаммоларни ҳал этиш юзасидан аниқ таклифлар ишлаб чиқиш вазифаси топширилди.
Давлатимиз раҳбари масаланинг кўлами ва таълим тизимининг ўзига хослигидан келиб чиқиб, аввало, ўқитувчининг ижтимоий мавқеини ошириш зарурлигини таъкидлади. Мисол учун, Жанубий Корея, Япония, Германия, Канада каби давлатларда ўқитувчининг маоши мамлакатдаги ўртача ойликдан 1,5 баробар кўп. Мамлакатимизда эса ўқитувчининг маоши ўртача ойликнинг атиги 79 фоизини ташкил этади.
Шунингдек, ўқитувчиларнинг мавқеини ошириш учун уларни бегона ишларга жалб қилишни, фаолиятини текширишни чеклаш керак. Бунинг учун ўқитувчининг ҳақ-ҳуқуқини ҳимоя қиладиган махсус ҳуқуқий хизматни шакллантириш, ижтимоий роликлар яратиб, уларнинг обрўсини ошириш зарур.
Айни пайтда умумтаълим мактаблари директорлари ва уларнинг ўринбосарларига қўйиладиган талабни қайта кўриб чиқиш лозим. Яъни, ҳақиқий бошқарувчи (менежерлик) қобилиятига эга бўлган кадрларни директорликка тайинлаш, маънавий-маърифий ва ўқув ишлари бўйича ўринбосарлар масъулиятини кескин ошириш, сертификация тизимини жорий этиш мақсадга мувофиқдир. Бу мактабларда ички жамоавий назорат тизимини яхшилашга хизмат қилади. Намунавий мактабларни кўпайтириш учун уларнинг рейтингини ишлаб чиқиш мумкин бўлади.
Президент Шавкат Мирзиёев халқ таълими тизимида молиялаштириш қониқарсиз аҳволда эканини яна бир бор таъкидлаб, ўтган йили соҳага ажратилган бюджет маблағларининг ялпи ички маҳсулотдаги ҳиссаси 4,1 фоиздан 3,8 фоизга камайганини қайд этди. Шунинг учун Молия вазирлиги 2019 йилги Давлат бюджетини шакллантиришда мазкур соҳанинг улушини оширишга алоҳида эътибор қаратиши керак.
Давлатимиз раҳбари тизимга юқори малакали мутахассислар жалб қилишни, Халқ таълими вазирлиги ҳузурида уларни рағбатлантириш мақсадида алоҳида жамғарма ташкил этишни таклиф қилди.
Яна бир муаммо мактабларни қуриш ва реконструкция қилиш бўйича бир неча давлат дастури қабул қилиниб, амалга оширилганига қарамай, уларнинг 60 фоизи таъмирталаб аҳволда қолаётганидир. Асосий сабаб эса қурилиш-таъмирлаш ишларига “нопок” пудратчилар жалб этилаётганида. Шу муносабат билан тегишли мутасаддиларга халқ таълими тизимида махсус инжиниринг компанияси ташкил этиш бўйича таклиф бериш топширилди.
Шавкат Мирзиёев умумий ўрта таълим сифатини янги босқичга кўтариш масаласига алоҳида эътибор қаратди. Бунда давлат таълим стандартлари ва ўқув режаларини ўқувчининг ҳар бир синфда қайси кўникмаларга эга бўлишни инобатга олган ҳолда, қайта кўриб чиқиш керак. Олий ва мактабгача таълим тизимлари билан узвийликни таъминлашга ҳам эътибор бериш лозим.
Шу билан бирга, энг замонавий услублар асосида дарсликлар яратиш ва чоп этиш, мактабларда технология, муҳандислик фанлари, математика, санъат, чет тиллари йўналишларини кучайтириш, уларга тааллуқли лабораторияларни қайта жиҳозлаш керак бўлади. Бу ўқувчиларда кўпроқ мустақил таълим олиш кўникмасини шакллантиришга ёрдам беради.
Президентимиз таълим тизимига ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий қилиш лозимлигини таъкидлади. Хусусан, ўқув жараёнини самарали бошқариш тизимини йўлга қўйиш учун ўқувчилар, ота-оналар, ўқитувчилар ва мактаблар бўйича маълумотлар базаларини яратиш, уларни марказлаштириш керак. Ўқувчиларни биринчи синфга қабул қилиш, мактабдан мактабга кўчириш ва бошқа хизматларни электрон шаклга ўтказиш фақат қулайлик яратади. Электрон шаклдаги фаолиятга ўтилса, ўқитувчилар соатлаб ҳужжат тўлдириши, қоғозбозлик билан шуғулланишига ҳожат қолмайди. Маълумотлар базаси ўқувчиларни идентификациялаш, соғлиқни сақлаш, ҳуқуқ-тартибот ва бошқа тизимлар билан боғлаш имконини беради.
Бунинг учун мактабларни интернет тармоғи билан қамрашни кенгайтириш талаб этилади. Ҳозирги кунда бу борадаги кўрсаткич, афсуски, атиги 7 фоиз бўлиб турибди. Шундан келиб чиққан ҳолда, Халқ таълими вазирлиги раҳбариятига тегишли қарор лойиҳасини тайёрлаш, бунда тизимни бошқариш бўйича барча даражадаги ташкилий тузилмаларни қайта кўриб чиқиш вазифаси юкланди.
Йиғилишда сўзга чиққанлар умумий ўрта таълим соҳасида ислоҳотларни жадаллаштириш, таълим сифатини кескин яхшилаш, ўқитувчилар обрўсини ошириш, ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш, ўқув-тарбиявий ва бошқарув жараёнларини такомиллаштириш, раҳбар ходимларнинг ишга муносабатини тубдан ўзгартириш мазкур соҳада мутлақо янги тизим шаклланишига хизмат қилишини таъкидлади.
Дарҳақиқат, ўқувчи мактабни баркамол, мустақил ҳаётга тайёр инсон бўлиб битириши ўқитувчининг фаолиятига бевосита боғлиқ. Шундай экан, аввало, ўқитувчининг ижтимоий мавқеини юксалтириш ана шу эзгу орзу-умидларимизга эришишнинг муҳим асосидир.
Яхшиликка чақириб, ёмонликдан қайтарайлик
Жамият ундаги инсонларнинг бир-бирларини ўзаро яхшиликка чақириши билан обод бўлади. Жамият инсонларнинг ёмонликдан бир-бировини қайтариши билан тозаланиб туради. Бугунги кунда инсонларни яхшиликка чақириб, ёмонликдан қайтаришнинг энг қулай воситаларидан бири матбуот ва интернет орқали қилинадиган чиқишлардир.
Пайғамбаримиз ўз ҳадисларидан бирида инсонларни яхшиликка чақириб, ёмонликдан қайтаришни садоқат деб баҳолаганлар. Одамларни яхшиликка чақирувчи киши ўз эътиқодига, ўз билими ва илмига, ўз қариндошлари ва миллатдошларига садоқатли бўлади, содиқ инсон бўлади. Яхшиликка чақириш ўрнига ёмонликни ўргатувчи кимса хиёнаткор ҳисобланади. Ундай одам хоин бўлади. Шунинг учун, бепарволик исломда қораланади. Расулуллоҳ: “Ким бирор ёмонликни кўрса, қўли билан ўзгартирсин. Агар бунга қодир бўлмаса, тили билан ўзгартиришга ҳаракат қилсин. Агар бунга ҳам кучи етмаса, қалби билан ёмон кўрсин. Энди, буниси имоннинг заифлигидир!” деганлар. У зот қалби билан ёмон кўриб, лекин индай олмаган одамнинг имонини заиф деб баҳолаганлар.
Инсонларни ёмонликдан қайтаришни пайғамбаримиз ҳужжат деб баҳолаганлар. Инсонлар бир-бировини ёмонликдан қайтарар эканлар, ўзаро ёмонлик қилишдан бир-бирини тўхтатиб қолар эканлар, бу уларнинг фойдасига ҳужжат бўлади. Акс ҳолда, гуноҳга шерик деган ҳужжат бўлади. Бировнинг гуноҳ иш қилаётганини кўриб туриб ҳам индамаслик, унга бепарво бўлиш, ёки унга қандайдир ёрдам бериш унга шериклик билан баробардир. Шу ўринда бир нарсани алоҳида таъкидлаш ўринлики, жамиятда тарқалган бирор ёмонликка бепарво бўлиш ўша ёмонликка ёрдам бериш ҳисобланади. Шунинг учун ҳам ҳадиси шарифда “ёмонликдан қайтариш”ни фойдага ёки зарарга ҳужжат деб баҳоланган.
Инсон мақсадлари йўлида доимо изланади. Бунинг учун энг зарури тинчлик ва осойишталикдир. Оиладаги ҳотиржамлик инсоннинг иш самарадорлигининг ошишига, оила мустаҳкамлигига асос бўлса, юртдаги тинчлик мамлакат тараққиётига, фаровонлигига замин яратади. Аллоҳ таоло бандаларини келишмовчиликни бартараф этишга, турли иллатлардан бир-бирларини огоҳлантириб қайтариб туришга, тинчликни сақлашга чақиради: Ҳужурот сурасининг 9 - ояти каримасида: "Агар мўминлардан икки тоифа ўзаро урушиб қолсалар, дарҳол улар ўртасини ислоҳ этингиз!.." , дейилган.
Бугун турли ҳудудларда кенг тарқалган сиёсий, диний экстремизм, ақидапарастлик ва бошқа ёвуз оқимларнинг минтақамизга кириб келиши ва тарқалиши тинчлик ва осойишталикка, фарзандлар келажагига катта хавф туғдиришини одамлар онгига чуқур сингдириб бориш керак ва бу жараёнда барча зиёлилар қаторида имом хатибларнинг турли тадбирлар бўлсин, матбуот ва интернет тармоғида бўлсин илмий исботланган маълумотлар асосида кенг қамровли тарғибот олиб боришлари ниҳоятда долзарбдир.
Дарҳақиқат, мана шундай хавф туғдирадиган оқимларга раддия жавобларни ким бера олади? Фарзандларимизнинг онгига асосли, тўғри ғояни ким сингдира олади? Албатта, бугун Юртимизда фаолият олиб бораётган имомларимиз. Улар шу замоннинг дин пешволари ва халқни тўғри йўлга бошловчи олимлардир. Бу иш уларнинг бугун мамлакат олдидаги ва Яратган Холиқ олдидаги бурч ва вазифалари ҳамдир. Зеро, бизларни бир дин, бир мазҳаб, бир Ватан жамлайди, юртимиз ва халқимиз равнақини сақлаб қолади.
Имом-хатибларимиз бугун замон билан ҳамнафас бўлиб, нафақат меҳробда балки, ташкилотлар, муассасалар, таълим даргоҳлари шунингдек, матбуот ва интернет сайтларида ҳам маърифий ислом тарғиботини олиб бормоқдалар. Истиқлолдан олдин матбуотда дин ҳақида бир сатр тугул дин деган сўзни ёзиш мумкин эмас эди. Фақат динни қоралаш учунгина бўлиши мумкин эди, холос. Бугун жамиятда бир иллат пайдо бўлса, ёки бирор хунук иш авж олса, амри маъруф ва наҳий мункар фарз бўлгани юзасидан албатта имкон қадар ундан одамларни қайтаришга ҳаракат қилиш зарур ва бу хислат ва ҳаракат бутун Ўзбекистон диёрида ишлаётган имом-хатиблар ва барча диний ходимларнинг бош мақсадидир.
Бугун мамлакатимизда маънавий-маърифий ислоҳотларни чуқурлаштириш ва самарадорлигини ошириш, миллий ва диний қадриятларни эъзозлаш ва улардан жамият тараққиёти, ёшлар тарбияси йўлида оқилона фойдаланиш масалаларига алоҳида эътибор қаратилаётган бир пайтда имом-хатибларнинг бу жараёндан четда туришлари асло мумкин эмас.
Имом хутбасида бир жамоани қамраб олса, ОАВ ва интернет орқали жуда катта жамоани қамраб олган бўлади. Имомни ОАВ ва интернет тармоғида кўпроқ чиқишлар қилиши бу барча учун манфаатдан бошқа нарса эмас.
Чунки, интернет ёки ғарб оламининг ОАВларида фаҳш ва бузғунчиликка, турли экстремистик оқимларнинг ғоялари тўлиб тошган пайтда, имом-хатибларнинг бу фожеалар оқибатидан халқимизни хабардор қилиб, уларни тўғри йўлга бошлаш учун қилаётган саъй-ҳаракатлари ўзининг ижобий самарасини албатта беради. Имомларимиз матбуотда мақолалари сонини кўпайтиришга эмас, балки мақолаларнинг сифати ва савиясини яхшилашга ҳаракат қилиши керак. Бир ҳадиси шарифда: “Одам боласининг уч тоифа сўзидан бошқа барча сўзлари унинг зараригадир. Улар яхшиликка чақириш, ёмонликдан қайтариш ва Аллоҳ таолонинг зикрини эслатадиган сўзлардир”, дейилади.
Бугунги кунда жамиятда бирор бир иллат тарқаладиган бўлса унга қарши барча чора – тадбирларни ишга солиб қаттиқ курашиш, хусусан, бу жараёнда матбуотда имомлар томонидан олиб бориладиган тарғиботларнинг ўрни ҳамда бундай жараёнлар омавий бўлиши лозимлигини янада чуқурроқ англаб етишимиз учун қуйидаги ҳадиси шарифни яхшилаб ўрганмоғимиз лозим бўлади. “Нўъмон ибн Башир розияллоҳу анҳудан у киши Пайғамбар алайҳиссаломдан ривоят қиладилар: “Аллоҳнинг ҳадди-чегарасида турганлар ва ундан чиққанларнинг мисоли худди бир кемадан қуръа орқали жой олган кишиларга ўхшайди. Уларнинг баъзиси кеманинг юқорисидан, баъзиси пастидан жой олдилар. Пастдагилар сувга ҳожатлари тушса юқоридагиларнинг олдидан ўтар эдилар. Улар, юқоридагиларга озор бермаслигимиз учун ўз улушимиздан бир жойни тешиб олсак қандоқ бўларкин, дедилар. Агар уларни истаклари ила қўйиб қўйсалар ҳаммалари ҳалок бўлурлар. Агар уларнинг қўлларидан тутсалар улар ҳам, бошқалар ҳам ҳаммалари нажот топурлар”. Имом Бухорий ривоят қилган.
Яхшиликка чақириш ва ёмонликдан қайтаришга динимиз катта эътибор қаратади. Чунки у ер юзидан кўтарилса, тўрт томонни жаҳолат чулғайди, ахлоқсизлик, зулм ёйилади. Шафқат, марҳамат, адолат барҳам топади. Бу амалнинг тарк этилиши оммавий ҳалокатга сабаб бўлади. Бугун ҳар биримиз бизни эзгуликка чорлаб, ёмонликдан қайтарган одамдан миннатдор бўлишимиз зарур. Абдуллоҳ ибн Масъуд айтади: “Аллоҳ таоло ҳузурида гуноҳларнинг энг каттаси бир киши бошқа бир кишига: “Аллоҳдан қўрқ ва тақво қил”, деганида, унинг: “Олдин ўзингни бил!” дейишидир”.
Муҳаммад ҚОРАЕВ,
Қарши шаҳар “Қум қишлоқ” жоме масжиди имом-хатиби
АҚШда 2018 йилги сайловларда мусулмонлар ўз номзодларини қўядилар
Америкалик мусулмонлар АҚШда мавжуд қарашлар сабабли Конгрессдан бошлаб маҳаллий қонунчилик органларигача бўлган сайланадиган ташкилотларга ўз номзодларини қўйишни тарғиб қилмоқдалар. Бу ҳақда islam.ru сайти хабар берди.
АҚШ президенти Доналд Трамп ҳукумати томонидан олиб борилаётган сиёсатдан норози бўлган кишилар навбатдаги сайловларда қатнашган ҳолда ўз ҳуқуқларини ҳимоя қилишни мақсад қилганлар. 90 нафардан ортиқ мусулмонлар турли даражадаги сайланадиган органларга ўз номзодларини қўйишган.
Бунга яна бир сабаб сифатида АҚш жамиятидаги айрим гуруҳлар мусулмонларнинг юқори лавозимларга сайланганини норози кайфиятда кутиб олганини ҳам келтириб ўтиш мумкин. Минессота штати Рочестер шаҳри мери лавозимига номзод Регина Мустафа сайловлардан олдин ўзига ижтимоий тармоқлар орқали таҳдид қилинганини айтиб ўтди. Сенатга Аризона штатидан ўз номзодини қўйган Деедра Аббуд ҳам ўзига нисбатан таҳдидлар бўлганини қайд этган.
Мичиганлик мусулмонлар америкаликларнинг сайловларда ғалаба қозониши эҳтимоли юқори экани тахмин қилинган.
ЎМИ Матбуот хизмати
“Мовароуннаҳр” нашриётининг зиё маскани иш бошлади
16 июль куни “Мовароуннаҳр” нашриёти ўз ҳовлисининг Қаффол Шоший мақбараси олд томонида қуриб битказилган “Зарқайнар” номли китоб дўконининг очилиш маросими бўлиб ўтди.
Ушбу тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳимжон Иномов, “Мовароуннаҳр” нашриёти бош директори Абдужалил Хўжамов, нашриёт директори ўринбосари Исомиддин Алимов, нашриёт ходимлари ҳамда китобхонлар иштирок этди.
Очилиш маросимида сўз олган Иброҳимжон домла Иномов ушбу зиё маскани ҳар томонлама қулай жойда жойлашгани, Ҳазрати имом мажмуасига мос шакл ва кўринишда қўрилгани, айниқса, унинг “Зарқайнар” деб номланиши дўконга янада файз ва тароват бағишлаб турганини таъкидлади. Эндиликда ушбу зиё масканида юртимиз китобхонлари билан бирга хорижлик сайёҳ ва зиёратчилар учун ҳам хорижий тилларда адабиёт ва қўлланмалар нашр этиш, бу бўйича тарғибот-ташвиқот ишларини янада кўпайтириш, китобхонларга ҳар томонлама шарт-шароит яратиш борасида ўз таклиф ва мулоҳазаларини билдирди.
Тадбир сўнгида “Мавароуннаҳр” нашриёти жамоасининг халқимиз маънавияти ва маърифатини юксалтириш, нашриётнинг ўзи ва бошқа ҳамкор нашриётларда чоп этилган китобларни китобхонлар учун қулай нархларда етказиш борасидаги эзгу қадами қутлуғ келиши сўраб дуою фотиҳа қилинди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
матбуот хизмати