Маймуна розияллоҳу анҳо ҳижратдан олдин (мелодий беш юз тўқсон тўртинчи йили) туғилганлар.

Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳонинг отасининг исми: Ҳорис ибн Ҳазн ибн Бужайр ибн Ҳазм ибн Рувайбаҳ ибн Абдуллоҳдир.

Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳонинг онасининг исми: Ҳинд бинти Аъвф ибн Зуҳайр ибн Ҳаммаатоҳ ибн Журшдир.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳога ҳижрий еттинчи йилнинг охирларида уйландилар. Бу муборак турмуш Маккаи Мукаррамада, Умратул Қазо арафасида бўлган эди.

Маймуна розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам охирги уйланган аёлларидир. Маймуна розияллоҳу анҳо ўзининг тақводорлиги ва сер ибодатлиги билан машҳур эди. Ойиша розияллоҳу анҳо унинг хақида: “Маймуна бизларнинг орамиздаги Аллоҳга энг такводорроғимиз ва қариндошлар билан алоқаси энг кўпроғимиз эди”, дейди.

Маймуна розияллоҳу анҳо ва опа-сингилларининг иймони бақувват эканига Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари гувоҳлик берганлар.

Табук жангида Маймуна розияллоҳу анҳо ярадорларга ёрдам кўрсатар, беморларга ҳамдардлик билдирар эди.

Ривоят қилинишича, Маймуна розияллоҳу анҳо аёллардан биринчи бўлиб “тез ёрдам” гуруҳини тузган аёл эди. У жароҳатланганларга малҳам қўйиб, керакли кўмакларни етказишни йўлга қўйган эди. Жанг пайтида Маймуна розияллоҳу анҳо ярадорларга сув тарқатиб юрганида, унга душман ўқи тегиб, яраланади. Бироқ Аллоҳнинг инояти ва меҳрибонлиги ила у омон қолади. Маймуна розияллоҳу анҳо Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи ва салламнинг амакилари Аббос розияллоҳу анҳунинг хотини Лубобаи Кубронинг синглиси, Абдуллоҳ ибн Аббоснинг холаси эди.

Маймуна розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан 76 та ҳадис ривоят қилганлар.

Ҳижрий эллик биринчи (мелодий олти юз етмиш учинчи) санада Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳо, Маккаи Мукаррама зиёратига бориб қайтаётганда, вафот этдилар.

Манбалар асосида

Тожиддинов Абдуссомад  Абдулбосит ўғли тайёрлади

Қашқарё вилояти Китоб тумани “Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом билим юртида жорий йилнинг 28 февраль куни Тошкент шаҳар бош имом хатиби ўринбосари, “Хожа Аламбардор” жоме масжиди имом хатиби Раҳимберди Раҳмонов билан маънавий-маърифий учрашув бўлиб ўтди.

Учрашувда ҳурматли меҳмон билим юрти талабаларига одоб, ахлоқ ва илм талаб қилишнинг юксак фазилати, уламолар мартабаси ва уларнинг Аллоҳ таоло ҳузурида қадр-қийматлари ҳақида Қуръон оятлари, ҳадиси шарифлар, саҳобалар ва ўтга солиҳ аждодларимизнинг ҳикматли сўзларидан намуналар келтириб суҳбат ўтказди. Жумладан, талаба илм талаб қилиш билан юксак шарафга ва олий мартабага эришиш мумкинлигини билса, таълим олиш ва уни бошқаларга етказиш йўлидан юришга, шаръий одоб билан ҳулқланишга янада кўпроқ ҳаракат қилиши, натижада Аллоҳ таоло наздида унинг мартабаси ва фазилати зиёда бўлиши, инсонлар орасида қадр-қиймати ошиши ҳақила сўзлаб берди. Талаба илм йўлига кирар экан, уни ўзи учун эмас, балки юрти, миллати, халқи, ва динининг манфаатлари учун бўлишини мақсад қилиб олиш кераклиги ва бу йўлда устоз ва мураббийларнинг ҳурмат эътиборини қозониб, уларнинг дуосини олиш кераклигини таъкидлади.

Ўтказилган давра суҳбати устоз ва талабаларга катта таассурот қолдириши билан бирга илмга бўлган қизиқиш ва муҳаббатларини янада оширди. 

Азамат УСМОНОВ

“Хожа Бухорий” ўрта махсус  ислом билим юрти АРМ мудири

Собиқ мустабид тузум даврида ота-боболаримизга Ислом динининг бешинчи аркони бўлмиш ҳаж амалини адо этиш армон бўлган. Ўша даврда Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармасидан атиги  4-5 нафар киши борар эди. Ҳозирги кунга келиб ҳар йили 11 мингдан ортиқ фуқароларимиз ҳаж ва умра зиёратига бормоқда. Бу эса ўз навбатида истиқлолимизнинг самараси ва  буюк ютуғи саналади. Бунинг учун Яратганга чексиз шукурлар қилишимиз даркор.

Шу йилнинг 20 февраль куни  “Умра-2017” баҳор мавсумининг ишчи гуруҳи аъзолари, ошпазлар, шифокорлар, гуруҳ раҳбарлари ва зиёратчилардан иборат 230 нафари умра арконларини бажариш мақсадида Саудия Арабистонига 1-рейс билан жўнатилди.

“Ал-Ҳидоя” ширкати томонидан Маккаи мукаррамада “Масжид ал-Ҳаром”дан 600 метр узоқликда жойлашган тўрт юлдузли “Аброж ал-Кисва” ва Мадинаи мунавварада “Мавадда Нур” меҳмонхоналарида зиёратчиларимизга юқори савияда хизмат кўрсатилмоқда. Маккадаги “Аброж ал-Кисва” меҳмонхонасининг “РR” қаватида масжид мавжуд бўлиб, унда “Ҳарами шариф”га чиқишга қийналадиган, кекса ва имконияти чекланган зиёратчилар кундалик 5 вақт намозларини адо этиб бормоқдалар. Меҳмонхонанинг “R” қаватида 550 ўринлик ошхона мавжуд бўлиб, зиёратчиларимиз учун ҳар куни ўзбекистонлик ошпазлар томонидан тайёрланган эрталабки нонушта, икки маҳал иссиқ овқат, мева, сув, шарбат, қатиқ ва бошқа озиқ-овқатлар ҳамда узлуксиз иссиқ чой тақдим этилмоқда. Меҳмонхонанинг 23 қаватида ишчи гуруҳи штаби ва тиббиёт бўлими ташкил этилган.

24 февраль куни 1-рейс билан жўнаб кетган зиёратчиларимиз умра ибодатини бажариш мақсадида замонавий автобусларда Маккаи мукаррамага йўл олишди. Зиёратчиларимизни Жидда аэропортидан Мадина шаҳрига олиб бориш, Мадина шаҳридаги қадамжоларига олиб чиқиш, ундан Макка шаҳрига ташиш ва у ердаги зиёратгоҳларга олиб чиқишда шинам автобусларда хизмат кўрсатилмоқда.

   Меҳмонхоналарга жойлашгач, юртдошларимизга моҳир ошпазларимиз томонидан тансиқ миллий таомларимиз тақдим этилмоқда. Шунингдек, ҳар бир зиёратчига адашиб қолмаслиги учун меҳмонхона маълумотлари акс этган билак тасмаси ва меҳмонхона карталари тарқатилди.

Зиёратчиларимиз Мадина шаҳридаги “Қубо” ва “Қиблатайн” масжидлари, Уҳуд тоғи каби муборак жойларга зиёратга олиб чиқилиб, мазкур қадамжолар тарихи билан таништирилмоқда. Шунингдек, уларни Маккаи мукаррамада “Нур” тоғи, “Мино”, “Муздалифа” ва “Арофот” водийсига олиб чиқиш режалаштирилган. Зиёратчилар ўз ибодатларини эмин-эркин, кўтаринки руҳда адо этмоқдалар. Улар умра ибодатини бажариш давомида 3 кун Мадинада ва 7 кун Макка шаҳрида бўлишади.

     Маккаи мукаррама ва Мадинаи мунаввара шаҳарларидаги меҳмонхоналарда эркаклар ва аёллар учун алоҳида тиббиёт марказлари ташкил этилган бўлиб, мурожаат этишни истаган умрачиларимизга тиббий ёрдам шу ернинг ўзида кўрсатилиши имконияти тўла таъминланади.

“Умра–2017” мавсумининг баҳор мавсуми зиёратчиларини кутиб олиш ишлари шу йилнинг 2 мартидан 11 апрелига қадар ташкил этилиши режалаштирилган. Зиёрат чоғида юртдошларимиз муқаддас Макка ва Мадина шаҳарларида умра ибодатини адо этишлари давомида кўзда ёш билан яратиб берилган имконият ва шароитлардан мамнун бўлиб, Юртбошимиз, ҳукумат раҳбарлари ҳамда ишчи гуруҳи аъзолари ҳаққига хайрли дуолар қилмоқда.

     25 йиллик тарихга эга истиқлолимиз шарофати билан умра амалларини адо этиш йўлида мол-дунё сарфлаб, довонлар ошиб, муқаддас диёр — Маккаи мукаррамада Каъбаи муаззамани тавоф қилиш бахтига муваффақ бўлган азиз юртдошларимизни жонажон Ватанига, ота-она, фарзандлари бағрига соғ-саломат қайтишларини Аллоҳ таолодан сўраб, Яратган зиёратингизни қабул этиб, гуноҳларингизни мағфират айласин, деб қолгаймиз.

                                                         ЎМИ ходими Илёс Аҳмедов

тайёрлади

Илм Аллоҳ таолонинг бандаларга берган энг улуғ неъматларидан биридир. Бу улуғ неъматни эгаллаш йўлига кирган толиби илмлар ва уни ўргатувчи устозларнинг қадри ҳамма замону маконда, ҳар қандай жамиятда ҳам юқори туради. Қайси жамиятдаки олимлар ва устозларнинг  қадри баланд бўлса, уларга ҳурмат-эҳтиромда бўлинса, ўша жамият гуллаб яшнайди ва тараққий этади. Зеро, олимлар юксак мартаба ва олий шараф эгалари ҳисобланадилар. Аллоҳ таолонинг ўзи уларнинг қадрини кўтариб, мартабаларини олий қилган.

يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

 “Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур. Аллоҳ қилаётган амалларингиздан хабардордир” (Мужодала сураси 11 оят).

Албатта даражаларни кўтариш улуғ фазлу марҳаматга далолат қилади ва дунёда олий мартаба, шон-шуҳрат каби маънавий юксакликни ҳамда жаннатдаги олий мартаба каби ҳиссий юксакликни ўз ичига олади.

Демак, Аллоҳ таоло илм эгаларининг даражаларини кўтариб қўйган экан, бизлар ҳам уларни иззак-икром қилишимиз лозим бўлади. Олим ва устозларни ҳурмат қилиш илмни ҳурмат қилишдандир. Устозларни ҳурматини жойига қўйиш билангина инсон манфаатли илмга ва юксак мартабага эришиши мумкин. Устозу олимларга ҳурматсизлик қилиш илмга ҳурматсизлик қилиш бўлади. Бу сабабдан инсон илмдек буюк неъматдан маҳрум бўлиб қолиши ёки унинг манфаатларидан қуруқ қолиши мумкин.

Имом Аҳмад ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Каттамизни улуғламаган, кичигимизга раҳм қилмаган, олимимизни ҳаққини билмаган киши биздан эмас”, деб айтганлар.

Амирул-мўминийн Али (р.а) айтдилар: «Сенинг зиммангдаги олимнинг ҳақлари: одамларга умумий салом бериб, унинг ўзига алоҳида салом беришинг, унинг олдига ўтиришинг, унинг ҳузурида қўлинг ва кўзинг билан имо-ишора қилмаслигинг, унга «Фалончи сизнинг гапингизнинг аксини айтган эди», деб айтмаслигинг, унинг олдида бировни ғийбат қилмаслигинг» .

 Али (р.а) яна шундай дедилар: «Унга кўп савол бермаслигинг, жавоб беришда уни машаққатга қўймаслигинг, эриниб турганида уни мажбурламаслигинг, кетиш учун ўрнидан турса, кийимидан тортмаслигинг, унинг сирини фош қилмаслигинг, унинг ҳузурида биронтасини ғийбат қилмаслигинг, буларнинг ҳаммаси олимнинг ҳақларидир. Олим хурмо дарахтига ўхшайди. У сенга мевасидан ташлашини кутиб туришинг керак».

Шаъбий айтадилар: «Зайд ибн Собит (р.а) уловларига миниш учун бордилар ва оёқларини узангига қўйдилар. Ибн Аббос (р.а) дарҳол бориб, узангини ушладилар. Зайд: «Қўйинг, эй Расулуллоҳнинг амакиваччаси, бундай қилманг» - дедилар. Ибн Аббос: «Йўқ, биз уламолар ва улуғларга шундай муомала қиламиз» - деб жавоб бердилар.

 Ҳасан ибн Али ўғлига дедилар: «Эй, ўғлим, агар уламолар билан ўтирсанг, гапиришдан кўра кўпроқ эшитишга интилгин. Чиройли жим туришни ўрганганингдек чиройли қулоқ солишни ҳам ўрган. Гарчи узун бўлса ҳам, ўзи тўхтамагунча бировнинг гапини бўлма».

 Имом Шофеъий айтадилар: «Моликнинг ҳузурида уни иззат-икром қилганимдан китоб саҳифасининг шитиллашини эшитиб қолмасин, деб секин варақлар эдим».

Имом Абу Бакр Ожуррий (р.ҳ) айтадилар: «Агар талаба уламолар билан ҳамсуҳбат бўлишни яхши кўрса, уларнинг олдиларида одоб сақлаб ўтирсин ва камтарин бўлсин. Овозини уларнинг овозларидан пастлатиб гапирсин. Сўраса, камтаринлик билан сўрасин. Аксар саволи ибодатни ўрганишга қаратилган бўлсин. Сўраган нарсасини билишга муҳтож эканлигини уларга билдирсин. Агар улардан бирор илмни ўрганса, «Сизлардан кўп яхшилик ўргандим» деб айтиб, сўнгра ташаккур билдирсин. Агар улар ғазаблансалар ҳам улардан ғазабланмасин. Балки уларни ғазаблантирган сабабни қидирсин. Сўнгра дарҳол шу нарсадан тийилиб уларга узр билдирсин. Уларни хафа қиладиган савол бермасин. Барча ишида мулойим бўлсин. «Мен сизлардан кўра билимдонроқман» қабилида улар билан мунозара қилмасин. Балки баҳслашишдан мақсади, уларга чиройли муомала қилиш билан бирга улардан фойдаланиш бўлсин».

 Имом Нававий айтадилар: «Талаба илмга ҳам, муаллимга ҳам камтарин бўлсин. Зеро муаллимига камтарин бўлса, илмга эришади. Биз барчага камтарин бўлишга буюрилганмиз. Устозга камтаринлик қилиш эса биринчи ўринда лозимдир. Талаба муаллимга бўйсунсин. Ишларида у билан маслаҳатлашсин. Сўнгра хаста одам билимдон, холис табиб кўрсатмаларига амал қилганидек муаллимнинг панд-насиҳатларига риоя қилсин».

 Имом Нававий яна айтадилар: «Агар нафсига зид бўлса ҳам муаллимини рози қилиши, унинг ҳузурида бировни ғийбат қимаслиги, унинг сирини фош қилмаслиги, уни ғийбат қилишса, тўхтатиши, агар кучи етмаса шу мажлисдан туриб кетиши, унинг рухсатисиз олдига кирмаслиги, унинг ҳузурига ҳурмат-эҳтиром билан, қалбини бекорчи нарсалардан фориғ қилиб, покиза бўлиб кириши, мажлисдаги одамларнинг елкасини хатлаб олдинга ўтмасдан, бўш жой топиб ўтириши фақат муаллимнинг ўзи ёки мажлисдагилар юқорига таклиф қилсалар олдинга ўтиши шогирднинг одобларидандир. Талаба шунингдек ўзининг тенгдошлари ва мажлис иштирокчиларига ҳам одоб билан муомала қилсин. Чунки уларга нисбатан одоб сақлаши устозига нисбатан одоблилиги ва унинг мажлисини ҳурмат қилишининг белгисидир».

 Имом Нававий сўзларида давом этиб шундай дейдилар: «Агар муаллим унга қўрслик қилса ҳам, у биринчи бўлиб узр сўрасин. Айб ўзида эканини изҳор қилсин. Бу иши унга динида ҳам дунёсида ҳам фойда беради. Ҳамда муаллимнинг қалбида унга нисбатан яхши таассурот қолдиради. Ахир айтганлар-ку: «Ким таълим олиш хорлигига сабр қилмаса, умри жаҳолат сўқирлигида ўтади. Ким илм машаққатига сабр қилса, унинг оқибати дунё ва охиратда азизлик бўлади.»

Ўтмишда олимлар ва устозларга ҳурмат-эҳтиромда бўлган шахслар келажакда баланд даражаларга эга бўлган ва ҳаёти ҳам яхшиликда ўтган.

Демак, инсон бирор касбу кор, илму ҳунар ўрганувчи ёки билган илму ҳунар, касбу корини бошқаларга ўргатувчи устоз бўлса элу юртга манфаати етади, Аллоҳнинг наздида ҳам, бандаларнинг олдида ҳам юқори ўринларда бўлади.

Аллоҳ таоло барчамизни олиму устозларни ҳурмат қиладиган ва уларнинг илмларидан манфаат оладиган бандалардан қилсин!

Хожа Бухорий ўрта махсус

ислом билим юрти ўқитувчиси

Қосимов Аббос

АЁЛЛАР ИСЛОМ НИГОҲИДА

بسم الله الرحمن الرحيم

Муҳтарам жамоат! Ислом дини ҳаётда аёл шаънини улуғлайди. Аёл деганда кўз олдимизда оналаримиз, турмуш ўртоғларимиз, опа-сингилларимиз ва қизларимиз кўз ўнгимизга келади. Қуръони каримда аёллар ҳақида алоҳида "Нисо"(Аёллар) сураси келган. Азиз ва мукаррам бўлган инсон зоти ер юзида ўзидан кўпайиб ва ўзига берилган вазифани адо этиши учун  Хақ таоло Ўзининг инсонга ўз жинсидан ҳаёт йўлдоши, қалби сурури ва муҳаббати тимсоли қилиб жуфтини яратди. Аллоҳ таоло Нисо сурасида шундай хабар беради:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا

 (سورة النّساء/1)

яъни: “Эй, одамлар! Сизларни бир жон (Одам)дан яратган ва ундан жуфти (Ҳавво)ни яратган ҳамда иккисидан кўп эркак ва аёлларни таратган Раббингиздан қўрқингиз! Шунингдек, ўрталарингиздаги ўзаро муомалада номи келтирилувчи Аллоҳдан ва қариндошлар (алоқасини узиш)дан қўрқингиз! Албатта, Аллоҳ сизларни кузатиб турувчидир”.

Жамиятининг бир қисмини аёллар ташкил этар экан, ҳаётда турмуш юмушларининг кўп қисми улар зиммасидадир. Агар аёл ҳаётда ҳам жисмонан, ҳам маънан соғлом бўлса демак, жамият соғлом бўлади. Чунки, келажакнинг меваси бўлмиш фарзандлар оналар сабабли дунёга келадилар. Уларга бошланғич таълим-тарбия ва одоб-ахлоқни онахон-момохонларимиз ўргатадилар. Шундай экан, келажак авлоднинг солиҳ бўлишлиги бугунги кун аёлларининг солиҳа бўлишларига ҳар жиҳатдан боғлиқдир. Ҳикматларда: "Ҳар бир буюк шахснинг ортида аёл бор" дейилган.

Аёл киши аввало, Она сифатида қадрланади. Сарвари коинот Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиси шарифда:

" اَلْجَنَّةُ تَحْتَ اَقْدَامِ الْاُمَّهَاتِ "

 (رواه الخطيب)

яъни: “Жаннат – оналар оёғи остидадир”, - деб марҳамат қилганлар.

Буюк шоир ва мутафаккир Мир Алишер Навоий ҳазратлари ушбу ҳадисни шундай баён этган эканлар: “Жаннат равзасию боғлари оналар оёғи остидадир, лекин равзани кўрмоқ ва ундан баҳраманд бўлмоқ бахтига эришмоқни истар бўлсанг, оналар оёғи остида тупроқ бўлишни ихтиёр қил”. Чунки оналар ёмонликни ҳеч кимга раво кўришмайди, улар дунёни тугал ва мукаммал кўришни хоҳлайдилар, фарзандлари илмли, доно, зукко ва албатта, соғлом вояга етишини, фаровон ҳаётда умргузаронлик қилишини истайдилар. Болалар бошида алла айтганларида “Тинч ухла, тинчинг ҳеч қачон бузилмасин!” дея ният қиладилар. Демакки, ҳар бир гўдак туғилган хонадонда аёллар тинчлик ва хотиржамлик учун айтиладиган энг ёрқин, гўзал ва бетакрор тириклик қўшиғи – аллани куйлайдилар.

Ислом шариати аёл зотини улуғлаб, уни эрига вафодор ва ёрдамчи, фарзандларга меҳрибон она сифатида қадрлайди. Аёл шаънини юқори даражага кўтариб, уни мадҳ этади ва инсонларни аёлга юксак эҳтиром ва шафқат кўрсатишга чақиради. Ҳадисда айтилганидек: Аёлларга эркаклар ўз туғишган опа-сингиллари каби муносабатда бўлишлари керак. Аллоҳ таоло Анкабут сурасининг 8-оятида хабар бериб шундай дейди :

وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا  ...

 (سورة العنكبوت/8)

яъни: “Биз инсонни ота-онасига яхшилик қилишга буюрдик...”.

Аллоҳ таоло бошқа бир ояти каримада ота-онага яхшилик қилишни буюрар экан, айниқса онанинг ҳомиладор бўлиш даврини машаққат билан ўтказиши ва уни дунёга келтириб, эмизиб, катта қилишдаги қийинчиликларга бардош бериши ҳақида хабар бериб бундай дейди:

وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ

 (سورة لقمان/14)

яъни: “Биз инсонга ота-онасини (рози қилишни) буюрдик. Онаси уни заифлик устига заифлик билан (қорнида) кўтариб юрди. Уни (кўкракдан) ажратиш (муддати) икки йилда (битар). (Биз инсонга буюрдикки) “Сен Менга ва ота-онангга шукр қилгин! Қайтишлик Менинг ҳузуримгадир”.

Муҳтарам жамоат! Онанинг ҳурмати ва даражаси нақадар улуғ ва катталиги ҳақида жаноб Пайғамбаримиз (с.а.в.)дан бир қатор ҳадиси шарифлар ривоят қилинган. Жумладан, Абу Ҳурайра (рз.)дан ривоят қилинади, бир киши ҳазрат Расул Акрам (с.а.в.) ҳузурларига келиб: “Эй Аллоҳнинг расули! Менинг чиройли муомала қилишим учун инсонларнинг қайси бири ҳақлироқ?”, - деб сўраганида, у зоти шариф: “Онанг”, - дедилар. “Ундан кейин ким?”, - деди. “Онанг”, - дедилар. “Кейин ким?”, - деди. Яна: “Онанг”, - дедилар. “Кейин ким?”, - деди. “Отанг”, - дедилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).

Ҳадиси шарифда оналарнинг юқорида тилга олинган ҳомиладорлик, туғиш ва эмизиб бола боқиш давридаги қийинчилик, азоб ва машаққатлари учун уч босқичдаги ҳолатига мувофиқ “Онанг”, - дейилиши оналаримизга ҳар қанча ҳурмат ва иззат кўрсатилса ҳам кифоя этмаслигига далолат қилади.

Бошқа бир ҳадисда она ким бўлишидан қатъий назар унга силаи раҳм қилиш, меҳрибончилик кўрсатиш ва ҳурмат қилиш вожиблиги айтилган. Асмо бинти Абу Бакр (рз.)дан ривоят қилинади, ҳазрат Расулуллоҳ (с.а.в.) замонларида менинг ҳузуримга мушрика онам келди. Мен ҳазрати Расулуллоҳ (с.а.в.)дан:

"عَنْ أَسماء بنت أبي بكر رضي الله عنهما قالت: قَدِمَتْ عَلَيَّ أُمِّي وهي مُشْرِكَةٌ فيِ عَهْدِ رسول الله صلى الله عليه وسلم فَاسَْتَفْتَيْتُ رسول الله صلى الله عليه وسلم، قلتُ: إِنَّ أمِّي قَدِمَتْ، وهي رَاغِبَةٌ أَفَاصِلُ أُمِّي ؟ قال: نعم، صِلِى أُمَّكِ"

 (متفق عليه).

яъни: “Онам мендан бир нарса умидида уйимга келибди. Унга силаи раҳм юзасидан эҳсон қилсам бўладими?”, - деб сўрадим. У зоти бобаракот: “Ҳа, онангга силаи раҳм қилавер”, - дедилар (муттафақун алайҳи).

Ҳа, ота-она, хусусан меҳрибон ва мушфиқ онанинг фарзандда ҳаққи кўплигини яхши биламиз. Бунга Ибн Можа Абу Умомадан ривоят қилган қуйидаги ҳадиси шариф мисол бўла олади. Бир киши ҳазрат Расул Акрам (с.а.в.)дан ота-онанинг фарзанддаги ҳаққи тўғрисида сўради. Ул зот жавоб бериб:

" هُمَا جَنَّتُكَ وَ نَارُكَ "

яъни: “Ота-она сенинг жаннатинг ёки дўзахингдир (яъни, уларни рози қилсанг жаннатга кирасан, агар уларни ранжитадиган бўлсанг дўзахга равона бўласан”, - деб жавоб бердилар.

Муҳтарам жамоат! Тарихдан маълумки, буюк солиҳа аёлларнинг ҳаётларига назар ташласак, улар эрларига қанчалик ёрдам берганларини, эр-хотинлик ҳаётидаги барча юмушларни ихтиёрий равишда, чин ихлос билан адо этганларини кўрамиз. Ҳазрат Расул Акрам (с.а.в.) қизлари Фотимаи Заҳро эрлари Ҳазрат Али (к.в.)нинг уйларидаги барча хизматларни адо этишни ўзларига шараф деб билганлар. У зотнинг бу гўзал сифатлари барча замон ва маконлардаги ҳамма муслима аёлларга намуна бўлди. Шунингдек, Ҳазрат Абу Бакр (рз.)нинг қизлари, Зубайрнинг хотини Асмо бинти Абу Бакр эрларига хизмат қилиш ва рўзғор юмушларини бекаму кўст бажаришдан асло чарчамаганлар.

Аёл эрининг оилавий ишларида ёрдамчи сифатида унга кўмакчи бўлиш билан бирга оила, фарзанд тарбияси каби ишларда масъул. Оқила аёл бека бўлган оилада дўстлик, иноқлик ва муҳаббат ришталари мустаҳкамланади ҳамда оила аъзоларининг барчалари саодат, ҳузур-ҳаловат ва фаровонликда яшайди.

Ҳозирги замон мусулмон аёли нафақат ижтимоий ҳаётда, балки илм-маърифат, маънавият ва маданият соҳаларида ҳам камолотга эришиш орқали эрига мухлис, солиҳа, вафодор аёл, фарзандларга меҳрибон она, ҳамма ишни эплайдиган уддабурон бўлиши лозим.

Динимиз таълимоти эркакларга ўз аёллари билан хушмуомала бўлиб ҳаёт кечиришни буюради. Бу ҳақда Аллоҳ таоло амр этиб бундай дейди:

 ...وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا

 (سورة النّساء/19)

яъни: “...Улар билан тотув турмуш кечирингиз. Агар уларни ёмон кўрсаларингиз, (билиб қўйингки,) балким сизлар ёмон кўрган нарсада Аллоҳ (сизлар учун) кўпгина яхшилик пайдо қилиши мумкин”.

Сарвари коинот Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қиладилар:

" خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَأَنَا خَيْرُكُمْ لِأَهْليِ "

 (رواه الترمذي)

яъни: “Сизларнинг ичингиздаги энг яхшингиз ўз аҳли аёлига нисбатан яхши муносабатда бўлганидир. Мен эса ўз аҳлимга сизлардан кўра яхшироқ муносабатдаман”.

Муҳтарам азизлар, шарқда қадим-қадимдан оила муқаддас даргоҳ саналган. Агар оила соғлом ва мустаҳкам бўлса, маҳаллада тинчлик ва ҳамжиҳатликка эришилади. Зеро, оила фаровонлиги – миллий фаровонлик асосидир. Оила ҳақида сўз юритар эканмиз, аввало, кўз ўнгимизда Она сиймоси шаклланади. Нима деганда оила муқаддаслигини таъминловчи биринчи омил – Она, аҳли аёлнинг покизалиги, оқилалиги, меҳру муруввати, садоқати ва вафодорлигидир.

Оилада аёл кишининг ўрни деганда фахр билан айтамизки, бугунги кунда ҳам ўзбек оилалари, хусусан оналаримиз, аёлларимиз оиланинг соғлом иқлими, оила бағрида фарзандларини эл-юртининг муносиб ўғил-қизлари, Ватанининг ҳақиқий содиқ фуқароси бўлиб вояга етишларига жон куйдирмоқдалар.

Шуни мамнуният билан айта оламизки, Аллоҳга шукрки, мамлакатимизда аёл зотининг ҳурмат, эҳтироми ва нуфузини, хотин-қизларнинг турли жабҳа ва йўналишларда қилаётган ишларини муносиб баҳоланади ва қадрланади, ҳар қайси хонадоннинг уй бекаси бўлмиш опа-сингилларимизнинг оғирини енгил қилишга доимий равишда алоҳида эътибор қаратилади. Шунинг учун ҳам мамлакатимизда “Аёллар йили”, “Соғлом она ва бола йили” деб номланиб, унинг асосида қабул қилинган Дастурлар орқали оилада меҳр-муҳаббат ва ўзаро ҳурмат муҳити, оналикни муҳофаза қилиш, она ва бола саломатлигини мустаҳкамлаш, хотин-қизлар ўз иқтидорини рўёбга чиқариш учун ҳамда кундалик рўзғор юмишларини енгиллаштириш бўйича зарур шароитлар яратиб келинмоқда.

Келаётган ҳафтада бир кун борки, у ҳам бўлса 8 март куни. Бутун дунё халқлари аёл ҳуқуқи ва ҳурматини жойига қўйиш мақсадида бир йилда бир кунни оналаримиз, опа-сингилларимиз ва турмуш ўртоқларимиз учун ажратиб кўнгилларини бир кўтариб қўяйлик деган мақсадда, яъни яхши мақсадда байрам куни деб белгилаб қўйилган. Бинобарин, буни тўғри қабул қилиб, бу кунни байрамона кайфият билан ўтказишлигимиз мақсадга мувофиқ бўлади.

Аллоҳ таоло барчаларимизни ота-она ризосини топишга, кекса ва табаррук момоларимиз, онахонларимизни эъзозлашга ва уларнинг дуоларини олиб, уларни хизматида қоим туришга, ота-оналаримизни, опа-сингилларимиз, аёлларимиз, қизларимизни ҳар вақт эъзозлаб, ҳурмат қилишга, уларга меҳрибонлик ва мурувват қанотини ёзишга муваффақ айласин! Омин.