Саволларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати жавоб беради.

Савол: Ассалому алайкум. Барчамиздан Аллоҳ рози бўлсин. Саволим қуйидагича: Ўқишга кетишимдан олдин таҳорат олиб йўлга чиқаман ва йўлда қабристонда тўхтаб улар учун билган сураларимни ҳамда 11 марта Ихлос сурасини ўқисам уларга савоб ёки қилган гуноҳларини кечирилишига ёрдам қилган бўламанми ёки бу ишим нотўғрими? Жавоб учун раҳмат

Жавоб: Ва алайкум ассалом! Ҳа, бу ишингиз қабристон аҳлига ҳам, сизнинг ўзингизга ҳам фойдали бўлган ишдир.

Савол: Ассалому алайкум. Фарзандим исмини Абдурасул деб қўйганмиз, ёши ҳозир 8 ёшда. Яқинда ота-онам бир китобда, бу исм тўғри исм эмаслиги ҳақида ўқишибти. Саволим: фарзандим исмини Расулбек ёки Расулий исмига алиштирсак тўғри бўладими? Исм ўзгартиришни исломда қандай қоидалари бор?

Жавоб: Ва алайкум ассалом! Расулбек деб ўзгартирсангиз яхши бўлади. Исм ўзгартиришнинг қоидалари йўқ.

Савол: Ассалому алайкум Шайх ҳазратлари. Агар йигитни уйдагилари мажбурлаб ўзи ёқтирмаган қизга уйлантиришса ва келин-куёв бирга бир йил яшаган бўлса-ю лекин яқинлик (жинсий алоқа) қилишмаган бўлса. Хатто хотини ширин суз айтиб эрини кўнглини олса ҳам жахли чиқиб уришса. Кечқурун бирга ётишса-да лекин эр хотинини ёнига яқинлаштирмаса нима сабабдан шу ҳолат юз беради. Яъни эр ўз жуфтини хоҳламаслиги ёнига яқинлаштирмаслиги нима сабабдан. Жавоб учун олдиндан раҳмат.

Жавоб: Ва алайкум ассалом! Бунинг сабаби турлича бўлиши мумкин. Уни йигитнинг ўзидан сўраб билиш керак бўлади. Фарзандларни ўзи ёқтирмаган қизга мажбурлаб уйлантириш жоиз эмас. Шунингдек, қизни ўзи хоҳламаган йигитга мажбурлаб турмушга бериш жоиз эмас.

Барча жавобларга ўтиш

Туркияда Рамазон ойи яқинлашаётгани муносабати билан Туркия Дин ишлари бўйича вазирлиги Рамазон ойи бошланиш ва тугаш вақтларини эълон қилди. Бу ҳақда "trt.net.tr" нашри хабар берди.

Маълумотларга кўра, Рамазон 15 майдан 16 майга ўтар кечаси бошланиб, рўза 16 май куни эрта тонгда тутилиши ҳамда 16 май куни кечки пайтда ифторлик бўлиши кўзда тутилган.

Рамазон ойи рўзаси 14 июнь куни тугаши айтилган.

14 июнь – Рамазон ойи арафаси куни
15-17 июнь – Рамазон ҳайити (Ийд ул-Фитр) байрами кунлари деб эълон қилинган.

ЎМИ Матбуот хизмати

 “Шамсул аимма” унвони билан шуҳрат топган Абдулазиз ибн Аҳмад ибн Наср ибн Солиҳ Ҳалвоий етук фақиҳларимиздан биридир. Абу Саъд Самъоний қаламига мансуб “Насабнома” китобининг бухоролик олимлар қисмида ёзилишича, Ҳалвоийнинг отаси ҳалво пишириб, сотиб тирикчилик қилиб юргани учун у кишига ота касби билан нисбат берилган.

Ҳалвоийнинг  туғилиши  билан  боғлиқ маълумот бирор-бир манбада келмагани боис туғилиш санаси ҳозирча маълум эмас. Ота томонидан  аждодлар силсиласи Пайғамбаримизнинг  жиянлари ва куёвлари Али ибн Абу Толибга  боғланади. Абдулҳай Лакнавийнинг “Фавоид ал-баҳийя фит-тарожима ал-ҳанафийя” китобида қайд этилишича, ироқлик кўпгина фақиҳлар унвон танлашда касб-ҳунар, қабила ёки бирор жой номига нисбат бериш билан “Жассос” (сувоқчи), “Қудурий” (қозончи) каби соддагина тахаллуслар олишган.

Қорахонийлар пойтахтини Ўзгандан Самарқандга кўчиргач, Ҳалвоий Кешга сургун қилинади. У киши қолган умрини шу ерда ўтказади. Абдулазиз Ҳалвоий тахминан 1058 йили Кешда вафот этади. У кишининг жасади Бухорога олиб келиниб дафн қилинади. “Мен у зотнинг қабрларини ­зиёрат қилдим”, дейди “Насабнома” асари муаллифи Абу Саъд Самъоний.

Чор Русияси даврида Калобод мозори бузилиб, ўрни уй-жой учун ер майдони сифатида ажратиб берилган. Ҳалвоийнинг қабри ҳам янги бунёд этилган уйлар ичида қолгани сабабли 2004 йили турбати Бухоро шаҳрининг Самарқанд кўчасидаги “Шоҳ Ахси” ёдгорлигига кўчирилди. Шу жойда у зотнинг шогирдларидан бири Бакр Заранжарийнинг қабри ҳам бор.

Ҳалвоийнинг “шамсул аимма” деб улуғланадиган уламо даражасига етишида устозларининг хизматлари катта бўлган. Абдулҳай Лакнавий Абдулазиз Ҳалвоийнинг фиқҳ илмидан устозлари силсиласи Абу Ҳанифага бориб етиши ҳақида маълумот беради. Ҳалвоийдан Сарахсий (1010–1093), Абул Уср Паздавий (1010–1089), Абул Юср Паздавий (1030–1099), Бакр ибн Муҳаммад Заранжарий (1035–1118) кабилар сабоқ олиб, замонасининг етук фақиҳ олимлари бўлиб етишишган.

Ҳозиргача олимнинг бирор бир китоби қўлёзма ёки тошбосма шаклида топил­маган бўлса-да, у киши қаламига мансуб асарларнинг номи­ биз­га маълум. Абу Саъд Самъонийнинг “Насабнома”, Ҳожи Халифа Чалабининг “Кашфуз Зунун”, Ҳофиз Абдул Қодир Қурайшийнинг “ал-Жавоҳир ал-Музийя фит-табақот ал-ҳанафийя”, Шамсуддин Заҳабийнинг “Сияру аълом ан-нубало” китобларида Ҳалвоийнинг асарлари ҳақида маълумотлар берилган. У киши “ал-Мабсут”, “ан-Наводир”, “Фавоид”, “Шарҳ ал-адаб ал-Қодили Аби Юсуф”, “Шарҳ ал-адаб ал-Қоди лил-Хассоф” каби китоблар ёзган.

Ҳанафий мазҳаби уламолари мазҳаб фақиҳларини салоҳияти, илмий лаёқатига қараб етти табақага ажратадилар. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф “Мухтасар ал-виқоя”га шарҳ сифатида ёзган “Кифоя” номли китобида Хассоф, Таҳовийлар билан бир қаторда Ҳалвоий, Сарахсий, Паздавий ва Қозихонларни учинчи табақа вакиллари сирасида зикр қилади. Ушбу табақа вакиллари мазҳаб соҳибидан ривоят қилинмаган масалаларда ижтиҳод қиладиган мужтаҳид фақиҳлар бўлишган.

Алломанинг фатволари кўплаб мўътабар китобларда, хусусан, “Фатавои Оламгирия”, “Фатавои Қозихон”, “Муҳити Сарахсий”, “Кофий”, “Захира” ва “Жомиъ ал-мабоний лил-масаили шарҳи фиқҳи Кайдоний” каби асарларда келтирилган. Биргина “Оламгирия” китобидан Ҳалвоийга тегишли 125 та фатвони тўпладик.

Олимнинг фатволари бошқа китобларда ҳам учрайди, жуда кўп муаллифлар у киши асарларига ишончли манба сифатида таянишади. Янги тадқиқотлар Абдулазиз Ҳалвоий ва у зотнинг асарлари ҳақида кенгроқ маълумот олишга замин яратади деб умид қиламиз.

Аҳтам АҲМЕДОВ

тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Қозоғистон мусулмонлари идораси 2018 йилда Рамазон ойида бериладиган фитр садақа миқдорини белгилади. Бу ҳақда "tengrinews.kz" нашри хабар берди.

Бунда фитр садақа миқдори 300 тенгени ташкил этгани қайд қилинди. Ушбу миқдор 2017 йилда ҳам шунча миқдорда белгиланган эди.

Ислом дини аҳкомларига кўра, ҳар бир мусулмон киши ўзи, фарзандлари учун фитр садақасини бериши зарур.

Фитр садақасини Рамазон ойи давомида тўлаши мумкинлиги айтиб ўтилган.  
Маълумот учун, Қозоғистон мусулмонлари идораси Рамазон ойи 16 майда бошланиши ҳақида эълон қилган эди.

ЎМИ Матбуот хизмати