Бошқаларни масхара қилиш, уларни ўзидан паст санаш, уларнинг шаънини писанд қилмаслик, кибрланиш натижасидир. Масалан, ўғил фарзанди борнинг ўғли йўқ кишини камситиши ёки башанг кийинган кимсанинг оддий кийинган кишининг устидан кулиши ва ҳоказо...

Қуръони каримда бундай дейилган:

“Эй мўминлар! (Сизлардан) бирор миллат (бошқа) бир миллатни масхара қилмасин! Эҳтимолки, (масхара қилинган миллат) улардан яхшироқ бўлса. Яна (сизлардан) аёллар ҳам (бошқа) аёлларни (масхара қилмасин)! Эҳтимол, (масхара қилинган аёллар) улардан яхшироқ бўлса. Ўзларингизни (бир-бирларингизни) мазах қилмангиз ва бир-бирларингизни лақаблар билан атамангиз! Имондан кейин фосиқлик номи нақадар ёмондир! Кимки тавба қилмаса, бас, айнан ўшалар (гуноҳ ишлар билан ўзларига нисбатан) зулм қилувчилардир” (Ҳужурот, 11).

Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Мусибатга учраган бир киши бир гуруҳ аёллар олдидан ўтди. Аёллар уни масхара қилиб, кулишди. Ўша аёлларнинг баъзилари ана шу мусибатга мубтало бўлди” (Имом Бухорий ривояти).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мусулмоннинг бошқа бир мусулмон жонига, молига тажовуз қилиши ва обрўйини тўкиши ҳаромдир. Тақво мана бу ерда бўлади” деб қалбларига ишора қилдилар. Шунингдек, инсон бу иллатга бошқаларнинг айбини қидириш орқали ҳам дучор бўлиб қолади.

Абу Журай Ҳажмий айтади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб: “Ё Расулуллоҳ, менга васият қилинг”, дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилдилар: “Бир киши сенинг айбингни билиб олиб, юзингга солса, сен унинг айбини билсанг ҳам, юзига солмагин. Қўявер, балоси ўзига, савоби сенгадир” (Имом Бухорий ривояти).

Азизхўжа ИНОЯТОВ,

"Чор Бакр" жоме масжиди имом-хатиби

"Мир Араб" олий мадрасаси ўқув ишлари бўйича проректори

1news.uz - Этот комплекс расположенный в 70 км от Ташкента, представляет собой несколько подземных помещений. Знаменитый археолог М.Е.Массон, впервые посетивший и описавший это место, называл – Кар-хана, то есть мастерская. Как отмечает Павел Новик,сейчас многие предпочитают называть это место Корихона, т.е. место чтения Корана.

Возникновение этого комплекса связывают с деятельностью ишана Ишмат Ходжа-хана, общины «иштан-салды» или с еще с более древнем течением «чирагкушей»(гасителей светильников). Некоторые историки высказали предположение как о древнем христианском храме.

Но то, что это место находилось в древности в глухом месте в стороне от дороги, куда и сейчас нелегко попасть, удивляет и вызывает восхищение. 

Вот как описывает М.Е.Массон свое первое посещение этого комплекса: — коридор ведет в просторный сводчатый «зал», служивший пятничной мечетью для окрестных жителей.В одной нише был устроен мимбар, в другой, маленькой стопкой лежали кораны и другие книги религиозного содержания.

Диёримизда кўп жойларнинг саҳобалар номи билан аталиши рамзийдир. Аммо уларнинг барчаси тарихий ёдгорлик сифатида қадрланади.

ҲАЗРАТИ АЛИ ИБН АБУ ТОЛИБ

Мамлакатимизда “Шоҳимардон”, “Шери Худо”, “Ҳайдар”, “Муртазо” номлари билан шарафланган Ҳазрат Али ибн Абу Толиб каррамаллоҳу важҳаҳуга нисбат берилган жойлар учрайди. Шулардан биттаси Фарғона вилоятидаги Шоҳимардондадир. Яна бир шу номдаги зиёратгоҳ Навоий вилояти Нурота туманидаги Ғозғон, Жиззах вилоятидаги Туркман қишлоғида ҳам бор.

“Шоҳимардон” форсча «мардлар шоҳи» деган маънони беради. Бу ном Ҳазрат Али каррамаллоҳу важҳаҳунинг мардлиги ва шижоати шарафига берилган.

Ўлкамизда Ҳазрат Али номи билан аталган жойлар ҳақида тарихий манба йўқ. Оғзаки ҳикоятларгина учрайди. Ғозғондаги мақбара соф мармардан тикланган. 1904-1908 йиллари Бухоро амири Саид Олимхоннинг онаси Муҳаррамбону тубдан таъмирлатиб, ёнига масжид ҳам қурдирган.

Аслида Ҳазрат Али каррамаллоҳу важҳаҳу милодий 661 йилнинг 19 январида вафот этган. Қабри Куфа яқинида бўлган, кейинчалик Нажафга кўчирилган.

АБДУРРАҲМОН ИБН АВФ

Абдурраҳмон ибн Авфнинг асли исми Абдуамр бўлиб, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бу исмни “Абдурраҳмон”га алмаштирганлар.

Самарқанд шаҳрида, Каттақўрғон туманида, Навоий вилоятининг Нурота туманидаги Катта Эж қишлоғида бу зотга нисбат берилган жойлар бор.

Аслида унинг қабри Мадинадаги «Жаннатул Бақиъ» қабристонида.

Абу Тоҳирхожанинг «Самария» китобида: «Абдурраҳмон ибн Авф деб шуҳрат қозонган шайх мозори Самарқандда, арк дарвозасига туташ жойда», ҳазрат шайх Нуриддин Басир ва ҳазрат Али Паздавий қабри яқинида экани қайд этилади. Айни ўринда муаллиф «Тарихи Мадина» китобида келтирилган «Абдурраҳмон ибн Авф мозори Мадинада» деган маълумотни ҳам эслатиб ўтади.

Абдурраҳмон ибн Авф жаннат башорати берилган ўн саҳобанинг тўққизинчисидир. Абу Бакр Сиддиқдан розияллоҳу анҳудан икки кун кейин Ислом динини қабул қилган.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг севимли ва содиқ саҳобийларидан бўлган. Тарих китобларида Абдурраҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳунинг машҳур олим бўлгани, ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу унинг илмига кўп суянгани айтилади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Абдурраҳмон ибн Авф осмонда ҳам, ерда ҳам аминдир», деб марҳамат қилганлар.

БУРАЙДА ИБН ХАСИЙБ

Бурайда розияллоҳу анҳу улуғ саҳобалардан бўлиб, Аслам ибн Ақсо қабиласининг шайхидир. Пайғамбаримиз Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга яқин кишилардан эди. У зот алайҳиссалом билан бирга кўплаб муҳорабаларда қатнашган.

Мадина ва Басрада яшагани маълум. Кейинчалик ҳадис таълими устози сифатида Марвга (Туркманистон) келган.

Тасаввуфшунос олим Садриддин Салим гувоҳлик беришича, Бухорода  у зот номи билан боғлиқ қадамжо бор. Асл қабри Марвда.

Бурайда розияллоҳу анҳу ҳақида Имом Бухорийнинг «Ал-жоми ас-саҳиҳ» тўпламида, Нажмиддин Насафийнинг «Ал-қанд фий зикри уламои Самарқанд», Ислом энциклопедияси ва Садриддин Салим Бухорийнинг «Икки юз етмиш етти пир» китобида маълумотлар бор.

Суюндиқ МУСТАФОЕВ

 тайёрлади

ЎТИНЧИ

Ўтинчи арқонга боғлайди ўтин,

Кўтармоқчи бўлар, кучанар бекор.

Арқонини ечиб, яна олиб тин

Ўтин йиғар, дилга у итоаткор.

Ўтинини боғлаб, кўтаролмас боз,

Абас уринади, ўтирар ерга.

Эси жойида-ку, дам олиб бир оз,

Яна ўтин йиғиб ботади терга.

У ҳамон ғўддайиб тушмайди отдан,

Нега бундай қилар? Қоласан ҳайрон.

Узоқ кузатаман орқаваротдан,

Раҳминг келар, кўнглинг бўлади вайрон.

– Бу бизнинг ҳаётга шама, – дер шу чоғ

Бир тақводор синчков ташларкан нигоҳ.

– Аллоҳдан қўрқмасдан юриб соппа-соғ

Гуноҳлар устига қўшамиз гуноҳ.

ТЎРТЛИКЛАР

Дарахт унсиз йиғлар, қомати чўккан,

Атрофга меҳрини тўккани-тўккан.

Кун тиғида лаби буришган япроқ

Ялтироқ рангларни сўрайди кўкдан.

*   *   *

Кўнглимдан ўтказиб мен кўнгил сўрай,

Кўнглим топиб, оппоқ фикрга ўрай.

Барча кўрган ҳар бир нарсага боқиб,

Ҳеч ким кўролмаган қиррасин кўрай.

*   *   *

Мўмин, йўқдир сенинг заринг ё зўринг,

Ишқ гўзаллик бўлди, муҳаббат – ҳусн.

Ўзингга эл дардин мудом эп кўргин,

Бош осмонда, қўлинг кўксингда бўлсин.

ОНАМНИНГ ЎГИТИ

Отага ўқрайиб қараб бўлмайди,

Қўй, койисин, онанг унга бош эгсин.

Қўрқмагин, бу билан онанг ўлмайди,

Сенинг учун бошим ёстиққа тегсин.

Ота айтганидан қолма эрта-кеч,

Болам, у аҳли дил, болам, овла дил...

Отага таъна тош отилмайди ҳеч,

Отанинг хатоси этилмас таҳлил.

Назарига тушгин, қутул фарз-қарздан,

Мен ожиза, уни Худо қўллайди.

Этагидан маҳкам ушлаган фарзанд

Кўрасан, кўп яхши одам бўлади.

Хоҳласанг ҳам,  хоҳламасанг ҳам

Меҳнат қилиб одам ҳеч ўлмас,

Ўз ишидан гоҳ кўнгли тўлмас.

Барча иш сен айтгандай бўлмас,

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

Соф туйғулар қалбинг этмас тарк,

Илк севгига бўласан эрмак...

Умид омон қолиши керак

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

Меҳнатли дам завқли, серҳузур,

Ҳар жабҳада ғолиб, қандинг ур.

Ўтар шошиб бўйсунмас умр,

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

Дунёнг билан ғўдайма бекор,

Хокисор сақла номус, ор.

Дунё қўли етмас жойлар бор,

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

Мўмин АВАЗ

Сирдарё

Табобатда ошқовоқ “митти дорихона” дейилса, уруғи шу дорихонанинг юраги ҳисобланади. Унда инсон организми учун зарур деярли барча моддалар мавжуд.  Айниқса, бошқа мева ва сабзавотларда кам учрайдиган рух моддаси ошқовоқ уруғи таркибида кўп. Бу модда танада етишмаса, янги ҳужайралар, жумладан, қувват ҳужайралари шаклланмайди, шикастланганлари қайта тикланмайди, одам тез қарийди. Айниқса, болалар ва ўсмирларда ақлий ва жисмоний ривожланиш сустлашади, бепуштлик юз бериши мумкин. Мутахассислар фикрича, танасида рух миқдори етарли кишилар ичкиликка берилишдан анча ҳимояланган бўларкан.

Қовоқ уруғи ёш болалар ичагида урчийдиган тасмасимон ва думалоқ гижжалар, аскарида ва остритсаларга қарши энг фойдали восита ҳисобланади. Олдинлари уруғ чақилиб, шундоқ ейилган. Кейинчалик уруғ кукун, қайнатма ва ёғ ҳолида ҳам истеъмол қилинадиган бўлди.

Тозаланган ва қуритилган, лекин қовурилмаган 150–300 грамм қовоқ уруғининг мағзи ҳовончада туйилади. Бунда мағизни қоплаб турган кулранг-кўкимтир парда сақланиши керак. Чунки гижжаларни йўқотувчи кукурбитин ва танага қувват бўлувчи руҳ асосан шу парда таркибида бўлади. Сув қўшиб, бўтқа қилинади. Унга озроқ асал ёки қиём ҳам қўшиш мумкин. Эрталаб оч қоринга бир чойқошиқдан ичилади. Уч соат ўтгач, ич сурувчи дори берилади. Кейин ҳуқна қилинади.

Уруғдан қайнатма тайёрлашда 120-150 грамм мағзи янчилиб, устига икки баробар миқдорда сув қуйилади. Қайнар ҳолатга етказмасдан, икки соат тутиб турилади. Тўппаси сиқиб олинган сувли малҳам бир чойқошиқдан ичилади. Қовоқ ёғи юқумли касалликларга чидамлиликни оширади, ўпка ва нафас йўли яллиғланишининг олдини олади, ички аъзоларни тозалайди, буйрак, қувуқ ва жигар ишини яхшилайди. Сариқ, жигар қуруши, ошқозон-ичак, тери касалликлари ва чиллаярани (экзема) даволашда ишлатилади. Тери қуришининг олдини олади, кўз касалликлари, масалан, узоқни кўра олмаслик нуқсонида тавсия этилади. Эркакларда учрайдиган простатитни ва простата бези аденомасини даволашда муҳим восита ҳисобланади.

Касалликларни даволашда қовоқ ёғини овқатланишдан ярим соат олдин ёки икки соат кейин бир чойқошиқдан уч маҳал ичиш керак. Ўттиз-қирқ беш кун ичилгач, икки ой танаффус қилинади. Сўнг шу йўсинда яна қайта ичиш тавсия этилади. Қовоқнинг қуритилган ва янчиб майдаланган банди қайнатмаси икки чойқошиқдан кунига уч мартадан ичилса, сийдик ҳайдаб, бадан шишини кеткизади.

Қовоқ гули қайнатмаси эса қанд касалида бўғимларда ҳосил бўладиган ҳамда асаб билан боғлиқ (трофик) яраларни битирувчи хусусиятга эга. Бунда қайнатма латта ёки пахтага шимдирилиб, яра устига қўйилади. Сояда қуритилган гул кукуни жароҳатга сепилса, фойда қилади. Малҳамни тез тайёрлаш мақсадида қовоқ гулини сўлитиб, духовкада қуритиб олиш ҳам мумкин.

ЎМИ Матбуот хизмати