muslimuz
Акса урганда ва эснаганда бажариладиган суннатлар
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: “Акса уриш Аллоҳ таолодан, эснаш эса шайтондандир. Шунинг учун қачон бирортангиз эснаса, қўлини оғзига қўйсин. Агар (эснаган пайтда): “ооҳ, ооҳ” деса, шайтон унинг ичида кулади. Аллоҳ таоло акса уришни яхши кўради, эснашни ёмон кўради”, дедилар” (Имом Термизий ривояти).
- Аксирганда қўли ё кийимини оғзига қўйиш.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аксирганларида қўлларини ёки кийимларини оғзиларига қўярдилар ва у билан овозларини пасайтирардилар” (Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти). Ушбу суннатга амал қилиш туфайли аксирган пайтда ёнидаги кишиларга азият беришдан сақланган бўлади.
- Аксирганда овозини пасайтириш.
Аксиришда жуда баланд овоз чиқариш одобсизликдир. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирингиз аксирса, икки кафтини оғзига қўйсин ва овозини пасайтирсин”, дедилар” (Имом Абу Довуд ривояти).
- Аксиргандан кейин Аллоҳга ҳамд айтиш.
Аксиргандан кейин Аллоҳга ҳамд айтиш. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирингиз аксирса “алҳамду лиллаҳ” (Аллоҳга ҳамд бўлсин), деб айтсин. Унинг биродари эса, унга “ярҳамукаллоҳ”(Аллоҳ сенга раҳм қилсин), десин. Биродари унга “ярҳамукаллоҳ”, деб айтса, у “яҳдийкумуллоҳу ва юслиҳу балакум (Аллоҳ сизларни ҳидоят қилсин ва ишларингизни ислоҳ қилсин), деб айтсин”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
4. Аксириб Аллоҳга ҳамд айтган кишига “ташмит” айтиш.
Мусулмон кишининг ҳақларидан бири аксирганда унга ташмит айтиш ҳисоланади. Аксиргандан сўнг Аллоҳга ҳамд айтган кишига “Ярҳамукаллоҳ”, деб айтишдир.Ташмит айтиш учун, аксирган одам Аллоҳга ҳамд айтиши керак бўлади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирингиз аксирса “алҳамдулиллаҳ”(Аллоҳга ҳамд бўлсин), деб айтсин. Унинг биродари эса, унга “ярҳамукаллоҳ” (Аллоҳ сенга раҳм қилсин), десин. Биродари унга “ярҳамукаллоҳ”, деб айтса, у “яҳдийкумуллоҳу ва юслиҳу балакум”(Аллоҳ сизларни ҳидоят қилсин ва ишларингизни ислоҳ қилсин), деб айтсин”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
Депрессия (тушкунлик)дан қандай қутулиш мумкин?
Дунё кун-сайин ривожланмоқда, технология соҳаси ҳам соат сайин тараққий этмоқда. Лекин инсонларнинг ахлоқий-маънавий жиҳати тобора ёмонлашиб бормоқда.
Инсоният турмуш тарзи, транспорт, алоқа ва барча соҳалар ўта замонийлашган бўлсада, аммо ҳаёт тобора мураккаблашиб, қийинлашиб бормоқда.
Тартибсизлик, умидсизлик, тушкунлик кун тартибимизга айланяпти. Бахтли, қувончли кунлар ўтмишдаги орзу бўлиб қоляпти. “Камбағал бўлиб қолсамчи”, “Саратон касалига дучор бўлсамчи” деган қўрқув ва ҳадиксираш инсонлар ақлини банд қилмоқда. Бу каби кишилар қалби ва онгида яширинган қўрқувлар инсонларни тушкунликка олиб бормоқда.
Шуни билингки, банданинг ризқи кенг ёки тор бўлиши, бемор ё соғлом бўлиши фақат Аллоҳ таолонинг изни ва иродаси билан бўлади. Ҳатто битта дона барг ҳам Аллоҳнинг изнисиз узилиб ерга тушмайди. Агар инсон ҳар бир иш фақатгина Аллоҳнинг хоҳиши билан бўлишига чин қалбдан ишонса турли шубҳалар, хавотирлар асло уни ташвишга солмайди. Бугунги кунда замонавий қашшоқлик ҳукм сурмоқда. Бу – бойлик бор, лекин бахт йўқ деганидир.
Абу Зарр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга: “Эй Абу Зарр, молнинг кўплигини бойлик деб ўйлайсанми?” дедилар. “Ҳа, ё Аллоҳнинг Расули”, дедим. У зот алайҳиссалом: “Молнинг камлигини камбағаллик деб ўйлайсанми?” дедилар. “Ҳа, ё Аллоҳнинг Расули”, дедим. У зот алайҳиссалом бундай дедилар: “Ҳақиқий бойлик қалбнинг бойлигидир, ҳақиқий камбағаллик эса қалбнинг камбағаллигидир. Кимнинг қалби бой бўлса, дунёда дуч келган нарсаси (қийинчиликлари) унга зарар қилмайди. Кимнинг қалби камбағал бўлса, дунёни қанча кўп тўпламасин, фойда бермайди. Зиқналиги унга зарар етказади, холос”.
Қаноатли банда дунё ташвишларидан маҳзун бўлмайди, тушкунликка тушмайди. Зеро, пулга уйни сотиб олиш мумкин, лекин хотиржамликни эмас, пулга тўшак сотиб олиш мумкин, лекин уйқуни эмас. Шифокорлар бугунги кунда жуда кўплаб одамлар уйқусизлик касалига дучор бўлаётганидан огоҳлантирадилар.
Бошқа томондан, йўл устида, шовқин, тирбанд жойда, одамларга ишга шошаётган вақтда дарахтнинг сояси тагида бир тиланчи камбағалнинг ухлаб ётганини кўришингиз мумкин.
Инсонни тушкунликка туширадиган энг катта сабаб ва омил бу – гуноҳдир. Бу ҳақда психотроп ёки гиёҳванд модда истеъмол қилган ёш йигитдан сўраб кўринг. У дастлаб осмонларда, булутлар узра учиб юради. Аммо ўзига келганда шундай тушкунликка тушадики, унинг кўзига фақатгина икки йўл кўринади: биринчиси: ўз жонига қасд қилиш, иккинчиси: яна дориларни қабул этиш...
Инсонни тинчлантирувчи дорилар вақтинчалик алдовдир. Бу билан ўзингизни-ўзингиз алдайсиз. Ҳақиқатни яшираётганингизни ўзингиз яхши биласиз. Бундай ниқоб орқали сиз барибир тинчликка эриша олмайсиз, муаммодан чиқмайсиз.
Сизнинг бу ҳолатингиз гўёки машина устасига бориб, “машинамдан қандайдир овоз чиқяпти, лекин муаммо нимада эканини топа олмаяпман” деган кишига ўхшайди. Уста ҳам машинани текшириб кўриб, у ҳам муаммо нимада эканини топа олмайди. Шунда ҳайдовчига бир таклиф беради. “Мен бу муаммони ҳал қилиб бера оламан. Агар машинангизни ҳайдаганингиздаги овоз сизни қаттиқ безовта қилаётган бўлса, радио овозини бироз кўтариб қўйинг, холос. Бу билан ваъда бераман сизнинг муаммоингиз текинга ҳал бўлади”.
Аммо бу билан сиз муаммони ҳал қилганингиз йўқ! Фақатгина унга ниқоб кийдирдингиз, беркитиб, яширдингиз. Лекин муаммо сизнинг ўй-ҳаёлингизда тураверади, кун сайин катталашиб, ёмонлашиб кетаверади.
“Аллоҳ сиз билан бирга” дегани бу – тўлқинсиз денгизда сузиш дегани эмас. Аллоҳ сиз билан дегани бу – тўлқин, тўфон таъсир қила олмайдиган кемада сузиш деганидир.
Чунки денгизга тушган одам тўлқинга дуч келмайди деб ҳеч ким кафолат бермайди. Демак, инсон ҳаётда албатта муаммога йўлиқади. Лекин Аллоҳ сиз билан бирга экан, ҳеч қандай бўрон ёки тўфон кемангизни чўктира олмайди. Бу руҳий хотиржамлик, Аллоҳга чин қалб ила ишонишдир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам юқоридаги ҳадисларида айтганларидек: “Кимнинг қалби бой бўлса, дунёда дуч келган нарсаси (қийинчиликлари) унга зарар қилмайди”.
Қалби бой бандани синовлар тушкунликка тушира олмайди. Бу билан банда ҳар қандай мусибатга беэътибор бўлади демоқчи эмасмиз. Йўқ, асло. Бундай бандага Аллоҳ таоло Ўзи куч-қувват, диққатни жамлай олиш қобилиятини беради. Натижада, банда мусибат вақтида асабийлашмайди, ўзини йўқотиб ҳам қўймайди. Охиратдаги мукофот ва савоблар умидида гўзал сабр қилади, фақат Аллоҳга суянади...
Даврон НУРМУҲАММАД
Бойлик севгиси - 50 қисм
Нафс касаллигининг аломати – мол-дунё тўплашни яхши кўриш, аммо хайр-саховат, инфоқ, эҳсон, садақа қилишни истамаслик.
Муолажа услуби
Инсон ўлим кутилмаганида эшик қоқишини ва ундан рухсат сўраб ўтирмасдан бостириб киришини унутмаслиги керак. Мўмин мол-дунёни аввало ўзи ва оиласи, аҳли-аёлининг эҳтиёжлари учун сарфлайди ҳамда улардан ортганини эса камбағал, мискин, ночорларга ажратади.
Олаётган ҳар бир нафаси ғанимат ва охиргиси бўлиши мумкинлигини англаб етган банда мол-дунёни тўпламайди, зиқналик қилмайди.
Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қайсингизга меросхўрнинг моли ўз молидан кўра суюклироқ?” дедилар. Саҳобалар: “Ё Аллоҳнинг Расули, орамизда бирор киши йўқки, ўз моли суюклироқ бўлмаса”, дейишди. У зот алайҳиссалом: “Сарфлагани ўзининг моли, қолдиргани эса меросхўрининг молидир”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Буюк саҳоба Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу касал бўлиб қолганларида, мусулмонларга қарата: “Токи тирик экансиз ва сизга муҳлат берилган экан яхши амаллар қилиб қолинг! Яхшиликларни кейинга қолдирманг, уларни дарҳол бажаринг ва бир кун келиб пушаймон бўлиб: “Уни, буни қилсам бўларкан” деб қоласиз. Унда энди имкон бўлмайди. Шунинг учун вақти соати келиб мол-дунёингиз меросхўрларингизнинг ҳаққига айланмасидан олдин яхшилик қилиб қолинг. Билингки, сиз нимаки хайр-эҳсон қилган бўлсангиз барчаси сизники, ундан бошқа қолгани эса, меросхўрларингизга тегишлидир”.
Абу Абдураҳмон ас-Суламийнинг
“Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси” китобидан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси.
Табассум қилиш учун бахтни кутманг, балки бахтга эришиш учун табассум қилинг!
Икки амал ҳар бир мўминга манфаат келтиради:
- ҳусни хулқ;
- кенг қалблик.
Икки амал мусулмоннинг даражасини баланд қилади:
- Тавозеъ;
- Муҳтожларга ёрдам бериш;
Икки амал бало-офатни даф қилади:
- Садақа;
- Силаи раҳм.
“Муфлис яъни банкрот одам ким?” деб сўрадилар. “Банкротлик 3 турга бўлинади”, дейилди.
Биринчиси, овчи ит каби. Қийналиб бир ҳайвонни овлайди-ю, лекин овлаган ўлжасини бошқаси илиб кетади.
Иккинчиси, бахил одам каби. Қанча тер тўкиб бойлиқ йиғади, аммо тўплаган барча мол-дунёси бошқалар учун қолади.
Учинчиси, ғийбатчи одам каби. Не машаққатлар билан хайрли ишлар қилади, бирок унинг савоби ғийбат қилган одамларига ўтиб кетади.
4 та қоидани ҳаётингиз учун асос қилиб олинг!
1. Одамларни рози қиламан деб ўзингизни ўзгартирманг!
2. Одамларнинг олқиши учун бошқа одамларга тақлид қилманг!
3. Омадсизлик сабабли ғамга ботманг!
4. Ютуқларингиз билан кибрга берилманг!
Энг афзал ризқ бу – мол-дунё эмас! Балки энг афзал ризқ бу – қалб хотиржамлиги, пок қалб, соғлом фикр ва ақл, она дуоси, ота ғамхўрлиги, фарзанд табассуми, сизни кўрмай қолишса излайдиган, унутсангиз ёдингизга соладиган, дуоларида унутмайдиган содиқ дўстлардир.
Солиҳ дўст юлдуз кабидир, агар йўлдан адашсангиз сизга тўғри йўлни кўрсатадилар, Қиёмат куни Аллоҳнинг Арши соясида сизни кутадилар чунки улар сизни фақат Аллоҳ таоло учун яхши кўрадилар.
Денгиздаги балиқ оғзини очмаса қармоққа илинмайди. Шундай экан, тилингни тишларинг ортида сақла! Билгинки, барча хатолар тилдандир. Ёмғир каби яхшиликлар олиб келувчи бўл!
Асло дунё мендан юз ўгирган дема! Эҳтимол, сен унга тескари тургандирсан.
Ибн Жузий айтадилар: “Ибодатнинг машаққати кетади, лекин савоби қолади. Гуноҳнинг ҳам лаззати кетади, аммо азоби қолади”.
Бир киши баланд бино ва қасрларни кўриб: “Аллоҳ таоло шунча бойликларни тақсимлаганда биз қаерда эдик?” деб дўстидан сўради. Дўсти уни шифохонага олиб борди-да: “Аллоҳ таоло шунча касалликларни тақдир қилганида биз қаерда эдик?” деди. Шундай экан ҳар бир ҳолатда ва вақтда Аллоҳга ҳамд айтинг!
Агар турмушнинг синов ва ташвишларидан чарчаган бўлсангиз, маҳзун бўлманг! Эҳтимол, Аллоҳ таоло Ўзига ёлвориб дуо қилишингизни истаётгандир. Табассум қилишингиз учун бахтни кутманг, балки бахтли бўлмагунингизча табассум қилишда давом этинг!
Ҳадеб хавотирга тушаверманг, ахир ҳар бир иш Аллоҳнинг изни ила бўладику?! Нега ҳали номаълум ишлар ҳақида бунча қайғурасиз, ахир ҳар бир нарса Аллоҳга маълумку!
Шундай экан, хотиржам бўлинг! Ҳафиз бўлган Аллоҳ таоло сизни кўриб турибди. Қалбингиздан: “Ҳар бир ишимни Аллоҳга топшираман” деб айтинг!
Биз қайси амалимиз сабабли Аллоҳнинг раҳмати билан Жаннатга киришимизни билмаймиз. Ўқиган намозимиз ёки қилган хайр-эҳсон, садақамиз сабаблими, сув улашганимиз ё бир мўминнинг ҳожатини осон қилганимиз, дуо ёки зикримиз сабаблими? Шундай экан, амал қилинг, бирор амалингизни кичик санаманг! Аллоҳ таолога холис тоат ва ибодат қилинг!
Даврон НУРМУҲАММАД
Ғазабланганда бажариладиган суннатлар
- Аллоҳдан шайтон ёмонлигидан паноҳ сўраш.
Сулаймон ибн Сурад розияллоҳу анҳу айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга ўтирган эдим, икки киши сўкиша кетди. Улардан бирининг юзи қизариб, бўйнидаги кўк томирлари бўртиб чиқди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мен бир калимани биламан, агар ўшани айтса, ундан бу ҳолат кетади. Агар у “Аъузу биллаҳи минаш шайтонир рожийм” деса, ундан мана бу ҳолат кетади”, дедилар» (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
- Ушбу дуони ўқиш.
Оиша розияллоҳу анҳо онамиздан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузуримга кирдилар. Жаҳлим чиқиб турган эди. “Эй Увайш (Оиша исмининг қисқартмаси)
“Аллоҳумма иғфирлий занбий ва азҳиб ғойза қалбий ва ажирний минаш шайтони”
“Аллоҳим, гуноҳларимни кечириб, қалбим ғазабини кетказ ва шайтондан сақлагин” деб айт” дедилар» (Имом Ибн Сунний ривояти).
- Таҳорат олиш.
Атийя ибн Урва Саъдий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта ғазаб шайтондандир. Шайтон ўтдан халқ қилинган. Ут эса сув билан ўчирилади. Агар сизлардан бирингиз ғазабланса, таҳорат қилсин”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД