Зиёуддин домла Мирсодиқов
Тошкент шаҳар, Чилонзор туманидаги "Бўтабува" жоме масжиди имом хатиби

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: "مَنْ وَسَّعَ عَلَى عِيَالِهِ وَأَهْلِهِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَسَّعَ اللهُ عَلَيْهِ سَائِرَ سَنَتِهِ

 (رواه البيهقى في شعب الإيمان)

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Ашуро кунида аҳли-аёлига кенглик қилса, Аллоҳ таоло унга йилнинг қолганини кенг қилади”, дедилар”.
Имом Байҳақий “Шуабул-иймон” китобида ривоят қилган.

“Кашфул хофаа” китобида шундай дейилган: Имом Ҳофиз Суютий раҳматуллоҳи алайҳ “ад-Дурарул-мунтасир” китобида бу ҳадисни саҳиҳ собит бўлган, деган. Имом Байҳақий “Шуабул-иймон” китобида Абу Саид Худрий, Абу Ҳурайра, Абдуллоҳ ибн Масъуд ва Жобир розияллоҳу анҳумлардан заиф санадлар билан ривоят қилган. Булар бир бирига қўшиладиган бўлса, қувватланади.

“Кенгчилик қилиш” ҳадисини ишончли ровийлар ривоят қилишган. Ҳа, кенгчилик қилиш ҳадиси худди Ҳофиз Суютий айтганларидек, саҳиҳ собит бўлган. (Ҳошияту ибн Обидийн, 3-жилд, 457-бет).

عَنْ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: "مَنْ وَسَّعَ عَلَى عِيَالِهِ فِي النَّفَقَةِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَسَّعَ اللهُ عَلَيْهِ سَائِرَ سَنَتِهِ"

 (رَوَاهُ رَزِين)

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Ашуро куни аҳли-аёлига нафақада кенгчилик қилса, Аллоҳ унга йилнинг қолганини кенг қилади”, ­ дедилар.
Имом Розийн ривоят қилган.

Суфён айтди: “Биз буни тажриба қилиб кўрдик ва ана шундай бўлишини топдик”. Суфёндан мурод Суфён Саврийдир. Чунки муҳаддислар истилоҳида Суфён мутлақ айтилса, Суфён Саврий назарда тутилган бўлади. Имом Байҳақий ҳам “Шуабул-иймон”да Абдуллоҳ ибн Масъуд, Абу Ҳурайра, Абу Саид ва Жобир розияллоҳу анҳумлардан ривоят қилган. Байҳақий ўзи ривоят қилган ҳадисни заиф санаган.

Мирк (яъни, Миркалон) раҳматуллоҳи алайҳ Мунзирийнинг “Ат-Тарғиб” китобидан нақл қилиб, шундай деган: “Албатта, бу ҳадиси шарифни Байҳақий бир нечта туруқлар (йўллари) билан саҳобалар жамоасидан ривоят қилган. Агарчи бу санадлар заиф бўлса-да, баъзиси бошқасига қўшилиши билан қувватланади”.

Ироқий айтади: “Бу ҳадиснинг бир қанча туруқлари (йўллари) бор. Унинг баъзиларига саҳиҳ деб қарор берилган. Баъзиларига эса, Муслимнинг шартига кўра саҳиҳ дейилган. Аммо Ашуро кунида рўза тутиш ва кенгчилик яратишдан бошқа амалларнинг асли йўқдир. Жумладан, сурма қўйиш ҳадиси ҳам асли йўқ ҳадисдир”. (Алий Қорий, Мирқотул Мафотиҳ, 4-жилд, 1349-бет).

Суфён ибн Уяйна: “Биз буни эллик ёки олтмиш йил тажриба қилиб кўрдик ва фақатгина яхшилик кўрдик”.
“Ал-Муҳит” китобида шундай дейилган: Жобир (раҳматуллоҳи алайҳ): “Мен қирқ йил тажриба қилдим, бўлмай қолмади”, деган.

Аммо кенгчилик яратишдан бошқа ишларни, яъни Ашуро куни кундузи ёки кечаси байрам қилиш, сурма қўйиш, бўяниш каби ишларни жумҳур фуқаҳолар – ҳанафий, моликий, шофиъий ва ҳанбалийлар бидъат деганлар. Бу ишларнинг бирортаси мустаҳаб эмасдир. Бу ҳақда келтирилган ривоятлар бидъатчиларнинг тўқиб чиқарган бидъатлари бўлиб, улар бу амалларни ўзларининг бидъатларини қўллаб-қувватлаш учун тўқиганлар. (Мавсуатул фиқҳийя, 29 жилд, 221-бет).

Имом Байҳақий “Ким ашуро куни исмид сурмасини қўйса, ҳеч қачон кўзи оғримайди” ҳадисини заиф деб ривоят қилган. Лекин бу ҳадисни имом Ҳоким раҳматуллоҳи алайҳ мункар ҳадис деган. Ибнул Жавзий бу ҳадисни мавзуот, яъни тўқима ҳадислар ичида келтирган. (Ҳошияту ибн Обидийн).

Шунинг учун Ашуро куни бундай ишларни қилиш бидъат ҳисобланади. Аммо юқорида келтирилган ҳадисга биноан, Ашуро куни оиласига кенгчилик қилса, бозорлик қилиб, рўзғорини бут қилиб олса, йилнинг қолган ойлари ҳам баракатли бўлиши умид қилинади.

Қудратуллоҳ Сидиқметов

Бугун, 18 август куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги ўрта махсус ислом таълим муассасаларига кириш имтиҳонлари бўлиб ўтмоқда. Қабул имтиҳонлари Давлат тест маркази томонидан таълим муассасаси жойлашган вилоят ва шаҳардардаги махсус белгиланган очиқ майдонларда ўтказилмоқда. Имтиҳонлар карантин талабларига қатъий амал қилган ҳолда, абитуриентлар бир марталик тиббий ниқоблар, сув ва ручкалар билан таъминландилар.

Қабул имтиҳони жараёнлари кузатув камералари орқали онлайн тарзда ҳам бериб борилмоқда.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги ўрта махсус ислом таълим муассасаларида 2021-2022 ўқув йили бўйича қуйидаги фанлардан қабул имтиҳонлари ўтказилада:

– Хорижий тил (тест синови)                             30 Х 3,1 – 93 балл;

– Тарих (тест синови)                                          30 Х 2,1 – 63 балл;

– Маънавият ва маърифат (тест синови)         30 Х 1,1 – 33 балл.

2021-2022 ўқув йили қабул жараёнлари ҳақида қўшимча маълумотларни https://t.me/qabulmuslimuz телеграм каналидан олишингиз мумкин.

Исломий ахлоқ ва тарбия

Али розияллоҳу анҳу ўзлари учун қадрли бўлган қимматбаҳо совутларини йўқотиб қўйдилар. Бир оз вақт ўтгач, Куфа бозорида уни бир зиммий (ислом юртида яшовчи ўзга дин вакили) сотаётганини кўриб қолдилар ва зиммийга: “Бу менинг совутим, уни фалон куни фалон жойда туямдан тушиб қолган эди”, дедилар. Зиммий: “Эй мўминлар амири! Бу совут меники ва у мени қўлимда турибди”, деди.

 Али розияллоҳу анҳу: “Бу менинг совутим, мен уни ҳеч кимга сотмаганман, ҳадя ҳам қилмаганман. Қандай қилиб у сеники бўлсин?!” дедилар.

Шунда зиммий: “Бизнинг масаламизни мусулмонларнинг қозиси ҳал қилсин”, деди.

Али розияллоҳу анҳу унга: “Лекин шу гапинг инсофдан бўлди, қани, унинг олдига кетдик”, дедилар. Сўнг улар Қози Шурайҳнинг олдига боришди.

Қози Шурайҳ Али розияллоҳу анҳуга: “Эй мўминлар амири! Сиз нима дейсиз?” деди. Али розияллоҳу анҳу: “Мен мана бу совутимни бу кишининг қўлида кўрдим. Уни фалон куни, фалон жойда тушириб қўйган эдим, совутим бу одамга бирор савдо йўли билан ҳам, ҳадя йўли билан ҳам етиб келмаган”, дедилар. Шурайҳ зиммийга: “Сен нима дейсан?” деди. У: “Бу совут меники, шунинг учун ҳам у менинг қўлимда турибди, айни пайтда, мўминлар амири ёлғон гапиряпти, деб туҳмат ҳам қилмайман”, деди.

Қози Шурайҳ Али розияллоҳу анҳуга юзланиб: “Эй мўминлар амири! Сизнинг ростгўйлигингизга, совут ҳам сизники эканига ҳеч қандай шубҳа йўқ. Бироқ, даъвоингиз тўғри эканини исботлаш учун менга иккита гувоҳ келтиришингиз керак”, деди. Али розияллоҳу анҳу: “Майли, қулим Қанбар ва ўғлим Ҳасанлар менга гувоҳ бўлишади”, дедилар. Шурайҳ: “Эй мўминлар амири! Фарзанднинг отасига берган гувоҳлиги қабул қилинмайди”, деди.

Али розияллоҳу анҳу: “Субҳоналлоҳ! Жаннат аҳлидан бўлган кишининг гувоҳлиги қабул қилинмайдими?! Сен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Ҳасан ва Ҳусайн жаннат аҳли йигитларининг саййидларидир”, деганларини билмайсанми?!”, дедилар. Шурайҳ: “Биламан, эй мўминлар амири, биламан, лекин мен барибир фарзанднинг отасига берган гувоҳлигини қабул қила олмайман”, деди. Шунда ҳазрат Али розияллоҳу анҳу зиммийга юзланиб: “Сен совутни олавер, менинг улардан бошқа гувоҳим йўқ”, дедилар.

Шунда зиммий: “Мен бу совут сизники эканига гувоҳлик бераман, эй мўминлар амири!” деди. Яна гапида давом этиб: “Ё Аллоҳ! Мўминлар амири ўз қозиси ҳузурида мен билан даъволашиб ўтирса, қози эса менинг фойдамга, унинг зарарига ҳукм чиқарса-я! Гувоҳлик бераманки, уларни шунга буюраётган дин ҳақдир, яна гувоҳлик бераманки, Аллоҳдан Ўзга илоҳ йўқ ва Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам Унинг пайғамбари ва бандасидир!”. Билгин, эй қози! Бу мўминлар амирининг совутидир. Мен Сиффинга кетаётган қўшинга эргашдим, бу совут мўминлар амирининг кулранг туясидан тушиб қолди ва мен уни эгаллаб олдим”, деди.

Али розияллоҳу анҳу: “Сен мусулмон бўлдинг, совутни ҳам, у билан бирга туямни ҳам сенга ҳадя қилдим!” дедилар.

Бу воқеадан кўп вақт ўтмай, ўша киши Наҳравон кунида Али розияллоҳу анҳунинг байроқлари остида хорижийларга қарши жанг қилиб, шаҳид бўлди.

“Сувар мин ҳайат ат-табиъийн” –

“Тобеинлар ҳаётидан лавҳалар” китобидан,

Акмалхон Ахмедов тайёрлади.

بسم الله الرحمن الرحيم

اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِين وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِهِ الْاَمِين، وَعَلَى آلِهِ وَأصْحَابِهِ أَجْمَعِيْنَ أَمَّا بَعْدُ

АЛЛОҲНИНГ ЗИКРИ ИЛА ҚАЛБЛАР ОРОМ ОЛУР!

Муҳтарам жамоат!  Юртимиз аҳли 2021 йил 15 август куни улкан мусибатга, оғир жудоликка учради. Кўп йиллардан бери нафақат юртимиз, балки минтақадаги мамлакатларга ҳам сермаҳсул хизматлари билан танилган, фазилатли уламо, улуғ устоз, муфассир, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Темирхон ўғли Алимов ҳазратлари фоний дунёдан боқий дунёга риҳлат қилдилар... У кишининг ҳаққига истиғфор айтиб, Аллоҳ таолодан  раҳмат сўраш –   ҳар биримизнинг зиммамиздаги бурчдир. Аллоҳ таоло марҳум муфтий ҳазратларини эллик йиллик дини мубинимиз йўлидаги беқиёс хизматлари, илм-маърифат, зиё таратиш йўлидаги саъй-ҳаракатларини ҳусни қабул айлаб, Ўз мағфиратига олсин, чеккан дардларини барча саҳву хатоларига каффорат қилиб, раҳматига сазовор айлаб, қабрларини жаннат боғчаларидан қилиб, охиратларини обод айласин!

Азиз жамоат! Динимизда тарғиб қилинган, савобли ва Парвардигорга севимли амаллардан бири – Аллоҳ таолони кўп зикр қилиш, уни ҳамду санолар билан эслаб ёд этишдир. Зеро Аллоҳ таолони эслаб ёд этиш бандага дунё ва охиратда кўплаб фойдалар келтиради.

Биринчидан, банда Аллоҳ таолони зикр қилиш билан Роббисининг илоҳий буйруғини бажарган бўлади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай дейди:

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا  وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا

яъни: “Эй, имон келтирганлар! Аллоҳни кўп зикр қилингиз ва эртаю кеч Унга тасбеҳ айтингиз!” (Аҳзоб сураси 41-42-оятлар).

Абдуллоҳ ибн Аббос разияллоҳу анҳу бу оят ҳақида шундай дейдилар: “Аллоҳ таоло нимани фарз қилса, унга чегара қўйган, кейин уни бажарадиганларга узрли ҳолатларни баён қилган. Аммо Аллоҳ таолони эслаб ёд этиш учун чегара қўйилмаган. Нисо сурасининг 103 оятида: “Намозни адо этиб бўлганингиздан сўнг, турган, ўтирган ва ёнбошлаган ҳолларингизда (ҳам доимо) Аллоҳни ёд этинг!”, деб марҳамат қилган. Ақли ҳуши жойида бўлган  киши учун зикрни тарк қилишга узр йўқ.

Аллоҳ таолонинг “Аллоҳни кўп зикр қилингиз”, деган сўзининг маъноси эртаю кеч, денгиз ва қуруқликда, соғлик ва касалликда ҳамда ошкор ва махфий “Аллоҳни зикр қилинг”, деганидир. Муфассир Мужоҳид раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Кўп зикр қилиш – У Зотни ҳеч унутмасликдир” (Тафсири Бағавий китобидан).

Зикрнинг фазилати ҳақида Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай дейдилар:

أَلاَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرِ أعْمالِكُمْ، وأزْكَاهَا عِنْدَ مَلِيكِكُمْ وأرْفَعِهَا في دَرَجَاتِكُمْ وَخَيرٍ لَكُمْ مِنْ إنْفَاقِ الذَّهَبِ والفِضَّةِ وَخَيْرٍ لَكُمْ مِنْ أن تَلْقَوا عَدُوَّكُمْ فَتَضْرِبُوا أعْنَاقَهُمْ وَيَضْرِبُوا أعْنَاقَكُمْ قَالَوا بَلَى، قَالَ ذِكر الله تَعَالَى

(رواه الإمام الترمذي عن أَبي الدرداءِ رضي الله عنه)  

яъни: “(Эй, мусулмонлар!) Амалларингизнинг яхшисига далолат қилайинми?! Роббингиз наздида покизаси, даражангизни кўтарувчиси, тилла ва кумуш инфоқ-эҳсон қилишингиздан яхшироғи, душманга йўлиқиб, уларга сиз, сизга улар қилич билан зарба беришиданда яхшироғи...?!” “Ҳа, айтинг”, дейишди саҳобалар. У Зот алайҳиссалом: “Амалларнинг яхшиси – Аллоҳ таолонинг зикридир”, – дедилар (Имом Термизий ривоятлари).

Иккинчидан, Аллоҳ таоло мағфират ва улуғ ажр ваъда қилган эркак ва аёллардаги бир нечта сифатлардан бир сифатга эга бўлади. Қуръони каримда шундай дейилади:

 وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا

яъни: “...Аллоҳни кўп зикр этувчи эркаклар ва (Аллоҳни кўп) зикр этувчи аёллар – улар учун Аллоҳ мағфират ва улуғ мукофотни (яъни жаннатни) тайёрлаб қўйгандир” (Аҳзоб сураси 5-оят).

Демак, бир қанча савоб ишлар қаторида қалби, тили ва аъзолари билан Аллоҳ таолони зикр қилувчиларга гуноҳларининг кечирилиши ва охиратда улуғ ажр – жаннат тайёрлаб қўйилган. (Тафсири Табарий китобидан). Аъзолар билан зикр қилиш – аъзоларни савоб амалларга ишлатишдир.

 Пайғамбаримиз алайҳиссалом зикр қилувчи киши ва зикр қилмайдиган кишини қуйидагича тасвирлайдилар:

 مَثَلُ الذي يَذْكُرُ رَبَّهُ وَالَّذِي لا يَذْكُرُ رَبَّهُ، مَثَلُ الْحَيِّ وَالْمَيِّتِ 

( متفق عليه عن أبي موسى رضي الله عنه)

яъни: “Роббисини зикр қилувчи ва Роббисини зикр қилмайдиган кишининг мисоли худди тирик ва ўлик кабидир” (Муттафақун алайҳ).

  Учинчидан, мўмин-мусулмонлар Аллоҳ таолони кўп зикр қилиш сабабли қалб хотиржамлигига эришадилар. Шундан кейин улар дунёдаги синовларни осонлик билан енгадилар. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

 الَّذِينَ آَمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

яъни: “Улар имон келтирган ва қалблари Аллоҳнинг зикри билан ором оладиган зотлардир. Огоҳ бўлингизки, Аллоҳни зикр этиш билан қалблар ором олур (ва таскин топур)” (Раъд сураси 24-оят).

Аллоҳ таолонинг зикри қалбга таскин олиб келиш билан қийинчиликни енгилликка, ғамни хурсандчиликка айлантирувчи ва неъматларни жалб қилувчидир. Ҳеч бир нарса Аллоҳ таолонинг зикри каби қийинчиликни даф қила олмайди. Пайғамбаримиз алайҳссалом маҳзун бўлганларида:

لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ العَظِيمُ الحَلِيمُ، لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ رَبُّ العَرْشِ العَظِيمِ، لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ رَبُّ السَّمَوَاتِ ورَبُّ الأرْضِ، ورَبُّ العَرْشِ الكَرِيمِ

яъни: “Улуғ Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ! Ҳалим Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ! Осмонлар, ер ва Аршнинг Роббиси Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ!”, деб дуо қилардилар.

Гоҳида Юнус алайҳиссаломнинг балиқ қорнида айтган зикрларини эслатиб, ким шу зикрни қилса, Аллоҳ таоло унинг ғамини кетказишини айтардилар:

لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ

яъни: “Сендан ўзга илоҳ йўқ! Сен айбу нуқсондан поксан! Мен ўзимга зулм қилувчилардан бўлдим”.

Мусъаб ибн Саъд разияллоҳу анҳудан, у киши отасидан бундай ривоят қиладилар: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдик. У Зот: “Сизлардан бирингиз ҳар куни мингта савобни қўлга кирита олмайдими?” – дедилар. Шунда У Зотнинг ҳамсуҳбатларидан бир киши: “Қандай қилиб бирортамиз мингта савобга эга бўлиши мумкин?” – деб сўради. “Юзта тасбеҳ айтади. Шунда унга мингта савоб ёзилади ва ундан мингта гуноҳ ўчирилади”, – дедилар. (Имом Табароний ривоятлари).

Демак, 1 марта “Субҳаналлоҳ” деган бандага 10 та савоб ёзилади ва ундан 10 та гуноҳ ўчирилади. Ваҳоланки, бунга 1 сония вақт кетади холос. Бундан Исломда савоб амал қилиш жуда ҳам осонлиги келиб чиқади. Бошқа бир ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам:

مَنْ قَالَ: سُبْحَانَ اللهِ العَظِيمِ وَبِحَمْدِهِ غُرِسَتْ لَهُ نَخْلَةٌ فِي الجَنَّةِ

 رَوَاهُ الإِمَامُ التِّرْمِذِيُّ عَنْ جَابِرٍ رضي الله عنه

яъни: “Ким “субҳаналлоҳил азийм ва биҳамдиҳи” деса, унга жаннатда бир хурмо экилади”, – деганлар (Имом Термизий ривоятлари).

Ким ўзининг жаннатдаги боғида хурмолари кўп бўлишини истаса, мазкур ривоятда келган зикрни кўпроқ айтсин. Бу эса жуда ҳам осон. Бир дақиқанинг ўзида уни бир неча бор айтиш мумкин бўлади.

Азизлар! Мазкур зикр-тасбеҳлардан бошқа яна бир қанча зикрлар бор. Масалан, “Субҳаналлоҳ”, “Алҳамдулиллоҳ”, “Аллоҳу акбар”, “Астағфируллоҳ”, “Саййидул истиғфор”,  турли салавотлар ва бошқалар. Шуни ҳам таъкидлаш керакки, зикрларнинг энг улуғи Қуръон тиловати бўлиб, ҳар бир мусулмон тиловати Қуръонга ваъда қилинган ажру савоблардан насибадор бўлиши мақсадга мувофиқдир.

Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу кунда ўн икки минг марта, Холид ибн Марвон эса юз минг марта тасбеҳ айтар эди.

Бир киши дўстидан: “Уйингиздан ишхонангизга боргунча йўл қанча вақт олади?”, деб сўрабди. Дўсти: “Агар йўл тиқилинч бўлса, саккиз юзта тасбеҳни, агар йўл очиқ бўлса, икки юз элликта тасбеҳни олади”, деб жавоб берибди. Жавобнинг гўзаллигига қаранг!

Демак, шариатимиз зикр қилишга катта йўл очиб, юрганда ҳам, турганда ҳам, касб-ҳунар билан машғул бўлганда ҳам, улов минишда ҳам ва бошқа зикр қилишга имкон бўладиган ишлар билан машғул бўлганда ҳам, у билан машғул бўлишга рухсат берган. Ҳатто таҳоратсиз ҳолда ҳам зикр қилишга рухсат берилган.  Аёллар узрли бўлган пайтларида таҳоратли ҳолатда юришларининг имкони йўқ. Шундай бўлсада, шариатимиз уларга бундай пайтларда Қуръон тиловатидан бошқа барча зикрларни қилишга рухсат берган. Шундай экан, мусулмон киши мазкур ҳолатларда ҳам зикр қилиб, катта ажру савобларга эришиши мумкин.

Хулоса шуки, Аллоҳ таолонинг розилигини топиш ва охиратда ютуққа эришиш мусобақасида ғолиб бўлувчилар Аллоҳ таолонинг зикрини кўп қилувчи мўмин ва мўминалардир. Зеро Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай марҳамат қилганлар: “Муфарридлар пешқадам бўлдилар”. “Эй, Аллоҳнинг Расули! Муфарридлар кимлар?”, дейишди. У Зот алайҳиссалом: “Аллоҳ таолони кўп зикр қилувчи эркак ва аёллар”, – деб жавоб бердилар.

Аллоҳ таоло барчамизни кўп зикр қилувчи бандаларидан қилиб, икки дунё саодатига мушарраф айласин! Омин! 

Эслатма: Ҳурматли имом-домла! Намозларни очиқ майдонда, барча карантин қоидаларига амал қилган ҳолда адо этилиши ҳамда жума хутбаси, дуолари ва қироатларининг мухтасар бўлишини таъминлашингизни сўраймиз!