muslim.uz
Украина муфтийси: Аллоҳ ёрдами билан дунё ҳамжамияти Ўзбекистон ташаббусларини қўллаб-қувватлашига тилакдошман
Украина кенг жамоатчилиги Ўзбекистон Президентининг БМТда илгари сурган ташаббусларига хайрихоҳ.
Хусусан, Украина мусулмонлари маънавий бошқармаси бошлиғи, Украина муфтийси Шайх Аҳмад Тамим “Дунё” АА мухбирига қуйидагиларни сўзлаб берди:
“Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев БМТ Бош Ассамблеясидаги нутқида замонамизнинг энг долзарб муаммоларидан бири – қашшоқликни тугатиш ва камбағалликка қарши кураш масалаларига тўхталиб ўтди. Ушбу муаммо аксарият ривожланаётган мамлакатларга хосдир.
Таъкидлаш жоиз, жаҳон ҳамжамиятининг барча уринишларига қарамай, бу муаммо йилдан-йилга кучайиб бормоқда. БМТ маълумотларига кўра, бугунги кунда 700 миллиондан ортиқ одам ёки дунё аҳолисининг 10 фоизи ҳамон қашшоқликда яшамоқда. Бироқ, қашшоқликнинг юқори даражаси кўпинча можаролардан азият чекаётган мамлакатларда кузатилмоқда.
Ўз навбатида, ушбу масаланинг ечилмагани янада мураккаб муаммоларни келтириб чиқармоқда. Хусусан, жамиятнинг заиф гуруҳлари тобора кўпроқ одам савдоси қурбонига айланмоқда, турли диний экстремистик ва террористик ташкилотларнинг “ўлжасига” айланиб, ноқонуний гуруҳлар сафига қўшилмоқда.
Ислом дини бизни раҳмдил бўлишга, муҳтожларга ёрдам беришга ва ўз мулкимизни улар билан баҳам кўришга ўргатади. Ўзбекистон Президентининг ташаббуси дунё ҳамжамияти учун сўздан амалга ўтиш, глобал масъулиятни ҳис қилишни бошлаш ва камбағал мамлакатларга мавжуд муаммоларни енгиш учун самарали ёрдам беришга ундайди.
Ушбу масалани БМТ Бош Ассамблеясининг бўлажак сессияларидан бирининг асосий мавзуси сифатида белгилаш, ушбу муаммо бўйича глобал саммитни ўтказиш бўйича БМТнинг юқори минбаридан билдирилган таклифлар ўринлидир. COVID-19 пандемияси оқибатлари туфайли глобал иқтисодий таназзул кузатилаётган бир вақтда халқаро ҳамжамиятнинг БМТ кўмагида бир ёқадан бош чиқариши жамиятнинг муҳтож қатламларга ёрдам бериш масаласини ҳал этишга туртки булади.
Бу инсонпарварлик ташаббуслари келажак авлод учун масъуллар қалбидан чуқур жой олишини истардим. Аллоҳ ёрдами билан дунё ҳамжамияти Ўзбекистон ташаббусларини қўллаб-қувватлашига тилакдошман.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этган кун (2-қисм)
– Улуғ ва қудратли Аллоҳдан сизга салом бўлсин. Гарчи Аллоҳ таоло аҳволингизни сиздан яхшироқ билгувчи бўлса-да, ўзингизни қандай ҳис қилаётганингизни сўради. Пайғамбаримиз алайҳиссалом
– Ўзимни нимжон ҳис қиляпман, – дедилар. Жаброил алайҳиссалом:
– Аллоҳ таоло ўзи тайёрлаб қўйган неъматга сизни мушарраф қилмоқни ирода этди. Роббингиз сизга муштоқдир. Аллоҳга қасамки, ўлим фариштаси шу пайтгача биронтасидан ҳузурига кириш учун изн сўрамаган ва бундан кейин ҳам сўрамайди. Лекин сиздан изн сўради. Буларнинг барчаси шарафингизни комил даражага кўтариш учун Роббингизнинг сизга марҳаматидир, – деди.
– У ҳолда то ўлим фариштаси келгунча, мени тарк этма, – дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламЖаброил алайҳиссаломга. Сўнгра аҳли байтни ичкарига чорладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
– Эй Фотима, яқинроқ кел, – дедилар.
Фотима отасининг ёнига борди ва энгашди. Пайғамбар алайҳиссалом суюкли қизларининг қулоғига нимадир шивирладилар. Фотима бошини кўтарди, унинг кўзларидан ёш томди, сўзлашга мажоли йўқ эди. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга:
– Бошингни менга яқинроқ тут, – дедилар. Фотима энгашди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламунинг қулоғига ниманидир пичирладилар. Фотима жилмайиб бошини кўтарди. Биз бу ҳолдан ажабландик. Кейинроқ бу ҳақда Фотимадан сўраганимизда:
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:“Бугун мен вафот этаман”, – деб қулоғимга шивирладилар, йиғладим. “Аҳлимдан биринчи бўлиб олдимга етиб келувчи ва мен билан бирга қолувчи сен бўлишингни Аллоҳдан сўрадим”, – деб пичирладилар, жилмайдим, – деди.
Сўнгра Фотима икки ўғлини Расулуллоҳсоллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёнига олиб келди. Пайғамбар алайҳиссалом уларни ҳидладилар. Кейин ўлим фариштаси келди, киришга изн сўради. Пайғамбар алайҳиссалом унга изн берди. Ўлим фариштаси деди:
— Эй Муҳаммад! Бизга нимани буюрасиз?
— Энди мени Роббимга етказинг.
— Ҳа, бугун шу иш бўлади. Албатта Роббингиз сизга муштоқ...
Ўлим фариштаси чиқди. Жаброил алайҳиссалом келиб, деди:
– Салом сизга эй Аллоҳнинг расули! Мана шу келишим – ерга охирги тушишимдир. Ваҳий кесилди, дунёнинг поёни кўринди. Энди ер юзида Сиздан ўзга, Сизнинг ҳузурингизда бўлишдан ўзга ҳожатим қолмади...
Расулуллоҳсоллаллоҳу алайҳи васалламнинг пешоналаридан шу даражада кўп тер қуюлаётган эдики, ҳеч бир инсонда бунақасини кўрмаганман. Терларини арта бошладим, жуда ёқимли, бу дунёда мисли йўқ хуш бўй таралди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар сафар ҳушларидан кетаётиб: “Рафиқул аъло” (яъни, “энг олий рафиқим, дўстим Аллоҳни истадим”) дердилар. Қачон сўзлашга мадорлари бўлса: “Намоз! Намоз! Албатта намозни жамоат бўлиб адо қилар экансиз, бирлигингиз бузилмагай, мустаҳкам бўлгай”, дердилар.
Шу тариқа Набий алайҳиссалом то сўнгги нафасларигача “намоз”, “намоз” дея ибодатга буюрдилар» (Имом Табароний ривояти).
Ойша розияллоҳу анҳо айтадилар: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам жон таслим қилганларида, одамлар саросимага тушишди. Дод-фарёдлар кучайди. Фаришталар Пайғамбар алайҳиссаломнинг ўзининг кийимига ўрадилар”.
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам душанба куни чошгоҳ ва пешин оралиғида дунёдан кўз юмдилар” (Ибн Абдулбар ривояти).
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга охирги назар солганимда у зот пардани очдилар. Одамлар Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг ортида сафда туришган эди. Абу Бакр ортига тисарилмоқчи бўлди. У зот “тураверинглар” деб ишора қилдилар ва пардани туширдилар. У зот ўша куннинг охирида вафот этдилар. У кун душанба эди».(Имом Муслим, Имом Насоий ривояти).
Одам боласининг афзали, Пайғамбарларнинг охиргиси, оламларнинг сарвари бўлган зот ана шу тариқа фоний дунёдан боқий дунёга ўтдилар.
Ҳазрат Умар розияллоҳу анхудек зот пайғамбаримизнинг ўлимларини эшитганда, қиличини ялонғочлаб ҳовлида югириб юрардилар, ким Расулуллоҳни ўлди бўйнидан жудо қиламан дер эдилар.
Абу Бакр келиб: “Эй Умар, у зот вафот этдилар, кимки Аллоҳга ибодат қилса у харгиз ўлмайди, барҳаёт. Кимки Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга ёки бошқага ибодат қилса, ҳамма ўлади” деди. “Сиз ҳам бир куни вафот этасиз”, деган маънодаги оятни ўқиди.
Билол розияллоҳу анҳу муҳаббати туфайли Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам вафотларидан кейин Мадинани тарк этиб чиқиб кетди.
Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу, Фазл ибн Аббос розияллоҳу анҳу ва Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳу Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни ювиб, қабрга қўйдилар.
Абу Толҳа розияллоҳу анҳу Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам учун лаҳад қазидилар.
Марҳум Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимаҳуллоҳ бундай ёзадилар[1]: “Бу ёзишга ёки айтишга осон гапга ўхшайди. Ҳа, у зот соллаллоҳу алайҳи васалламни яхши танимаган, маълум тарбия кўрмаган, алоҳида севги билан боғлиқ бўлмаган, қадр-қийматларини тўлиқ тушуниб етмаган киши учунгина осон. Лекин Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шахсларини яхши таниган, маълум тарбия кўрган, У зотга алоҳида севги билан боғлиқ бўлган ва қадр-қийматларини тўлиқ тушуниб етган одам бунга ўхшаш гапларни оддий гап сифатида айтиб, ёзиб ёки эшитиб кета олмайди. Балки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга тегишли ҳар бир гапни, хусусан, Рафиқи Аълога интиқол қилишларига тегишли ҳар бир сўзни алоҳида дард билан, алоҳида ҳис билан, алоҳида ҳол билан айтиш, ёзиш ёки эшитиш мумкин, холос.
Тажрибанинг кўрсатишича, қалбларнинг ҳабиби бўлмиш Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳақларидаги гаплар ва маълумотлар қайтадан эсланганда ҳар сафар янгича руҳоният, янгича шавқу завқ, янгича севги, янгича бир ҳолат касб этади.
Албатта, бу ҳолни қалам билан сатрларда ифода этиб бўлмайди. Ҳар нарсага қодир Аллоҳдан тилагимиз шулки, бу ҳис, бу туйғу, бу ҳолни яхшилик томон яна ҳам зиёда қилсин”.
Аллоҳумма солли ва саллим аъла Саййидина Муҳаммад ва аъла оли Муҳаммад.
Даврон НУРМУҲАММАД
Дунё осмонида янграган тилим!
“Экстремистик ғояларни инкор қилишда шаръий далиллар” (олтинчи қисм)
Иккинчи фасл
Мусулмон бўлмаганларни қатл қилишда экстремистик жамоаларнинг иддаолари
Экстремистик жамоалар иддаосича, уларнинг сиёсийлашган ғоялари ҳамда қонун ва меъёрлар таърифидаги янглиш тор тушунчалари бўйича гўёки ислом уммати (уламолар ва бошқарув тизими) Аллоҳ таоло юборган асосдан узоқлашиб, унинг шариатини ўзгартирган эмиш. Уларнинг фикрича, бугун бутун бошли уммат кўрларча жаҳолатга ғарқ бўлган бўлиб, бунда мусулмонлар ҳам, мусулмон бўлмаганлар ҳам барчаси баробардир. Шунинг учун ҳам экстремистик жамоалар “кимнидир кофирга чиқариш, бировнинг қонини тўкишни ҳалол дейиш” даъвосини мусулмону ғайридинларга бирдек қўлламоқдалар. Улар мазкур фикрлардан келиб чиқиб миллий мансубликни ҳам, жамият аъзоларини бир жамиятда тинч-тотув яшашга қаратилган уринишларини ҳам инкор қилмоқдалар. Улар ёлғоннинг яхлит тизимини ташкил қилиб унинг тақозосига кўра ҳаракат қилмоқдалар. Пировард натижада эса шаҳарлар вайрон бўлиб, ноҳақ қонлар тўкилмоқда. Табиийки, бу иш ортидан мусулмон бўлган ёки бўлмаган барча жамиятлар глобал муаммоларга дуч келмоқдалар. Чунки бундай муаммоларга дуч келган бирор жамиятда тинчлик ва хавфсизлик кафолати бўлмайди. Жамият аъзолари орасида нафрат ва адоват ҳукм суради.
Мана шунинг учун ҳам биз, терроризм ва қирғинбарот йўлидан юрадиган, ғайридинлар билан ҳамжиҳат бўлиб яшашни-да истамайдиган бу каби экстремистик жамоаларнинг ёлғон ва шубҳага тўйинган ғояларини чуқур ва атрофлича текширишимиз зарур. Уларнинг фикрича, уруш ўчоғига айланган ўлкаларда сенга топширилган ҳар қандай шахснинг қони сен учун ҳалол бўлади. Ҳолбуки бу ҳалоллик даъвоси учун сабаб ва жоизлик далили керак. Биз қуйида уларнинг шубҳали далилларини таҳлил қилиб чиқамиз.
Биринчи : Жиҳод мавзусидаги янглиш фикрлар
Бугун биз дуч келаётган энг муҳим масалалардан бири Аллоҳ йўлида жиҳодга чиқиш борасидаги фикрлардир. Ушбу фикрлар кўпроқ ғарб давлатларида яшаётган ғайридинларга нисбатан тажовузкорона ҳаракатлар қилишга йўналтирилган.Чунки экстремистик жамоалар жиҳодни айни шу маънода талқин қилади. Унга кўра, мусулмонлар учун ғайридинлар томонидан хавф-хатар бўладими ёки бўлмайдими, барибир уларга қарши курашиш зарур. Табиийки, бу фикрлар уларни қатл қилиш мумкин, деган хулосага олиб келади.
Шунинг учун ҳам Ислом динида шариатга киритилган жиҳоднинг фарз бўлиш мавзулари ва сабабларини англаб етиш бугуннинг заруриятига айланди. Чунки бу мавзунинг сабаб ва аҳкомларини тушуниб етишимиз турли экстремистик жамоалар назаридаги жиҳод даъвосини тўғри талқин қилишимизни таъминлайди.
Уламоларимиз ўзаро қон тўкилишига олиб келадиган жиҳоднинг фарз бўлиши асоси борасида ихтилоф қилдилар. Демак, мусулмонларга бошқалар томонидан бўладиган эҳтимолий ҳужум хавфи жиҳодга асос бўладими ёки ғайридинларни куфрда бўлишларининг ўзи унга асосми?
Ҳанафий, моликий, ҳанбалий ва шофеий мазҳаби уламоларининг кўпчилиги “жиҳод фарз бўлиши учун ғайридинлар томонидан мусулмонларга қарши жанг қилиниши керак”, дейдилар.
Аммо Ибни Ҳазм ва имом Шофеийнинг ўзлари яна бир фикрида “куфр сифатининг ўзи ҳам мусулмонлар зиммасига жиҳодни фарз қилади”, дейди.
Жумҳур (кўпчилик) уламоларнинг фикрига қарасак, исломда жиҳод ўзининг ҳимояси учун ёки амалга оширилиши аниқ бўлиб қолган душман ҳужумини қайтариш учун жорий бўлади.
Ибни Ҳазм ва имом Шофеийнинг иккинчи фикрига кўра эса, жиҳод бу Ислом динини бошқаларга ҳам етказиш ҳаракати бўлиб, доим ҳам амалга оширилаверади.
Жумҳур уламоларнинг далиллари қуйидагилар:
“Аллоҳ йўлида сизлар билан уруш қилган кишилар билан уруш қилинглар. Ҳаддингиздан ошманглар. Аллоҳ ҳаддидан ошган кишиларни яхши кўрмас.” (Бақара, 190)
“Улар билан токи, фитна бўлмаслиги учун уруш қилинглар. Ва дин Аллоҳ учун бўлгунича курашинглар. Агар улар урушдан тўхтасалар, уларга нисбатан душманлик йўқдир. Аммо золимлар бундан мустаснодир”. (Бақара, 193).
Котиб Ҳанзаладан ривоят қилинган ҳадиси шарифда айтилади: “Биз расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга ғазотга чиқдик. У ерда қатл қилинган бир аёл кишини олдидан ўтиб қолдик. Уни тепасида одамлар тўпланиб олган эдилар. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам, “бу аёл ўзаро жанг қилаётганлар билан уришмаган эди”, дедилар. Кейин бир саҳобага: “Холид ибни Валиднинг олдига бориб, Расулуллоҳ сенга ёш болалар ва чўри-қулларни ўлдирманглар деб топшириқ бердилар, деб еткизгин”, дедилар.
Абу Довуддан келтирилган ҳадисда шундай дейилади:
“Сизлар Аллоҳнинг исми билан юриш қилинглар. Аллоҳнинг номи ва расулуллоҳнинг миллати билан! Кекса-қарияни, ёш бола ва гўдакларни, аёлларни ўлдирманглар. Уларни занжирбанд қилманглар. Ўлжаларингизни ўртага йиғинглар. Ислоҳ ва яхшилик қилинглар”.
Юқоридаги оятларда келган “ қитол ” сўзини мулоҳаза килсак ҳам бу сўз икки гуруҳ орасида содир бўладиган “қитол” яни уруш маъносини англатади. Демак оятдаги “қитал” сўзи “қотала”, “юқотилу” феълининг ўзаги бўлиб маъноси “урушмоқ, жанг қилмоқ” деганидир. Аммо “қатл” яъни ўлдирмоқ маъносини бермайди. Чунки гоҳида томонлар ўртасида уруш бўлса-да, аммо қурбонлар бўлмаслиги мумкин.
Шунингдек мазкур ояти карималар тажовуз, келишув ва ўзаро аҳдномаларни бузиш, иймондан қайтиш, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бошчиликларидаги барча мусулмонларни ватанларидан чиқариб юбориш каби ғайридинлар томонидан содир этиладиган ишларни ҳам “муқотала” (томонлар ўртасидаги уруш ) тарифида баён қилмоқда. Шу билан бирга ушбу ояти карималар мусулмонларни ўзлари билан тинч-тотув яшаётган, уларга нисбатан юқорида санаб ўтилган душманликларни қилмайдиганларга яхшилик қилиш ва алоқалар ўрнатишдан қайтармайди. Ҳолбуки, оятда айтилган куфр ибораси уларга ҳам тегишли эди.
Ҳадиси шарифларда келган набавий кўрсатмаларни ўрганиб чиқсак ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларни мусулмонларга қарши уруш қилмаган ғайридинларни қатл қилишдан, гарчи уларда куфр сифати бўлса-да қайтардилар. Иккинчи томоннинг таъбири бўйича мусулмонларга нисбатан тажовуз ва адоватда бўлмаган ғайридинларни кофир бўлишининг ўзиёқ уларга қарши жиҳод қилишга асос бўлганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга қарши жанг қилиш ёки алоқалар ўрнатиш орасини ажратмаган бўлардилар.
Бу масалани янада аниқ тушуниш учун фараз қиламиз. Бир аёл киши ва кекса одам ўзаро уруш тўҳтатилган майдонидан уруш бўлаётган майдонга ўтсалар ва ўзаро урушда қатнашса, уларни ўлдириш жоиздир. Айни масала юзасидан Қаробий, жанг майдонида мусулмонларга қарши курашиб асир тушган аёлни ҳам ўлдириш жоиздир, дейдилар.
Юқорида келтирилган ояти карима, ҳадиси шарифлар ва улар асосидаги мантиқий ёндашувлар жумҳур ( биринчи фикр згалари) уламоларни сўзини қувватлайди.
(Давоми бор)
“Экстремистик ғояларни инкор қилишда шаръий далиллар” китобидан.
Таржимон: Тоҳир Воҳидов.
МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ: БОБУР МИРЗО – ЭЪТИҚОДИЙЙА (ИЙМОН-ЭЪТИҚОД КИТОБИ) (Иккинчи мавзу)
ЭЪТИҚОДИЙЙА (ИЙМОН-ЭЪТИҚОД КИТОБИ)
НАЗМ
Бисмиллаҳир-Роҳманир-Роҳийм.
(Ҳамд баёни)
Ҳаққа ҳамду сано адо қилдим,
Ҳақ оти бирла ибтидо қилдим.
Ибтидо қилғулиқ неким бордур,
Қилмасанг оти бирла, абтардур.
Қодиру баркамол Тенгридур,
Қоҳиру зулжалол Тенгридур.
Ҳар неким қилса, Ул қилур бешак,
Ҳар не ким қилса, Ул билур бешак.
Мунтазир раҳматиға гумроҳлар,
Муфтахир қуллуғи била шоҳлар.
Ямону яхшиға умид Андин,
Қўрқмоқ андину навид Андин.
Жисмда ҳар нечаки қил бўлса,
Қил сену эл танида тил бўлса,
Ҳамдига зокир ўлса ул тиллар,
Деса ҳамдини ойлару йиллар,
Ул барининг каломи бир бўлғай:
Бори ўз ажзиға муқирр бўлғай.
НАСРИЙ БАЁН
Бисмиллаҳир-Роҳманир-Роҳийм.
(Беҳад меҳрибон ва бениҳоят раҳмли Аллоҳ исми билан.)
(Ҳамд баёни)
Аллоҳ таъолога ҳамду сано айтиб, сўзимни – асаримни Аллоҳнинг номи билан бошладим. Чунки бошлагулик нимаики хайрли – мўътабар иш бўлса, уни Аллоҳнинг исми билан бошламасанг, охири кесикдир – давоми йўқдир, натижасиздир. (Чунки, ҳадиси шарифда айтилади: «Ҳар қандай хайрли – мўътабар иш Аллоҳнинг исми билан бошланмаса, абтардир – охири кесик, давоми йўқдир”.)
(Чунки) Қодир – ҳар нарсага кучи етадиган, хоҳлаган нарсасинихоҳлаганидек яратишга, хоҳлаган ишини хоҳлаганидек қилишга қодир бўлган зот Аллоҳдир; баркамол – энг комил сифатларга соҳиб зот Аллоҳдир, Қоҳир – Қаҳҳор сифатига соҳиб, яъни ҳамма нарсага, ҳар бир хоҳлаган киши ва нарсага хоҳлаган ишини қиладиган суратда ғолиб ва ҳоким зот, Зулжалол – ягона улуғлик эгаси Аллоҳдир.
Ҳар нимаики қилса, шубҳасиз, У қилади, ҳар ким нимаики қилса, шубҳасиз, У билади. (Қиладиган ишини биладиган ҳам, билган ишини қиладиган ҳам Удир!)
Гумроҳлар – йўлдан адашганлар, хатою гуноҳга тушганлар ҳам Унинг раҳматига интизор, умидвор; шоҳлар ҳам Унга бандалик, қуллик ва ибодат қилиш билан фахрланадилар.
Яхши-ёмон инсонларнинг ҳаммасининг умиди фақат Ундандир, хавфу ражо – қўрқув ҳам, умид ҳам фақат Ундандир. (Чунки ҳар мўъмин кишига хавфу ражо – умид билан қўрқув орасида яшаш вожибдир. Бири ошса ҳам, бири камайса ҳам, инсон учун хавфлидир, бу иккиси баробар бўлиши шарт.)
Инсоннинг жисмида неча тук бўлса, улар сенинг ва бошқа барча инсонларнинг танида тил бўлса, агар бу тиллар Аллоҳнинг ҳамдига зокир бўлиб, Уни зикр қилса, ойлару йиллар Унга ҳамду сано айтса, барчаларининг сўзи бир бўлади: ҳаммалари ўз ожизлигига иқрор бўлади, холос. (Яъни, ягона ва қудратли Зотнинг наздида ҳамма ўз ажзига иқрордир.)
Насрий баён ва шарҳ муаллифи
Мирзо КЕНЖАБЕК