Ҳар бир инсон зиммасида бурч ва масъулиятлар мавжуд. Жумладан, бу вазифа касбга оид бўлиши мумкин ёки оилавий вазифалар бўлиши мумкин. Масалан, муаллимларнинг зиммасида келажак авлодга таълим бериш бўлса, шифокор беморларга дармон излайди. Оилада оталарнинг ўз бурчлари бўлса, фарзандларнинг ҳам зиммасида ўзига хос масъулиятлар мавжуд. Бироқ, бир касб эгалари борки, уларнинг шарафли хизматлари сабаб ҳар бир касб эгаси, шу юртнинг барча фуқароларининг эркин фаолият юритишида осойишталик муҳим аҳамиятга эгадир.    

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ таоло розилиги йўлида бир кун чегара ҳудудида посбонлик қилиш бир ой кечалари ибодат қилиб, кундузлари нафл рўза тутишдан афзалдир”, - деб марҳамат қилганлар. Дарҳақиқат, ушбу ҳадисдан маълум бўладики, инсон ўзи яшаб турган ватанини, динини, оила аъзоларини ҳимоя қилиши энг улуғ ва хайрли амаллар сирасига киради. Юртни асраш, қўриқлаш, Ватан ҳимояси учун ҳарбийлар сафида туриш эса динимиз таълимотида улкан савобли амал саналади. Бинобарин, шижоатли паллаларини, борингки, ҳаётларини ана шу шарафли бурч учун бахшида қилган ўғлонларнинг хизмати боис элу юрт хотиржам, заминимиз осойишта бўлади, тинчлик ҳукм суради. 

Яна бир муборак ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам юрт сарҳадларини қўриқлаш нақадар шарафли, унинг ҳимояси учун кечалари бедор ўтказишнинг савоби қанчалар улуғ эканлигини таъкидлаб: «Кечалари Аллохдан қўрқиб ёш тўкккан кўзни ва Аллох йўлида тунларни посбонлик килиб мижжа қоқмаган кўзни дўзах оташи куйдирмайди», деганлар. Яни бир бошқа ҳадисда: «Аллоҳ таоло розилиги йўлида бир кун чегара ҳудудида посбонлик қилиш бир ой кечалари (нафл) ибодат килиб, кундузлари нафл рўза тутишдан афзалдир» дея марҳамат қилинади. Ушбу ҳадислар қалбида имони бор ҳар бир мусулмонни сергак торттириши рост, қолаверса, қалбида она юртга бўлган муҳаббатини ҳам зиёда қилади.

Юртимизнинг тинч ва осойишталигида ана шу Ватан ҳимоячиларининг ўрни беқиёсдир. Улар тунни тун демай ҳамиша огоҳ ва сергак сарҳадларни қўриқлаб турибдилар.

Мустақилликка эришган илк йилларда 14 январь санасида Ўзбекистон Республикасининг Қуролли кучларига асос солинди. Айнан шу куни мамлакатимизда “Ватан ҳимоячилари куни” этиб белгиланиб, халқимизда кенг нишонланиб келинмоқда. 

Юртимиз тарихида кўплаб мард ўғлонлар, ватанпарвар аждодларимиз ўтганлиги тарих китобларида қайд этилган. Бу ҳақида Ўзбекистон Республикаси биринчи Президенти Ислом Каримов ўзининг “Юксак маънавият – енгилмас куч” асарида шундай деган экан: 

     “Урганчни босқинчилардан ҳимоя қилишда байроқ тутиб жон берган Нажмиддин Кубронинг қаҳрамонлигида, дунёни тўфондек босган Чингизхон қўшинига қарши ўн бир йил муттасил мардона кураш олиб борган Жалолиддин Мангубердининг жанговар руҳида, юртимизни истилочилардан озод қилиб, буюк давлат барпо этган Амир Темур бобомизнинг бунёдкорлик салоҳиятида ҳам маънавий жасорат туйғуси буюк ва устувор аҳамият касб этгани шубҳасиз”. Чиндан ҳам, мардлик ва жасорат билан Ватанини ҳимоя қилган аждодларимиз ҳамиша авлодларнинг ёдида эҳтиром билан яшайдилар. 

Шерзод СОЛИЕВ

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти талабаси

ЎМИ Матбуот хизмати

Бу ҳикматли сўзларни ҳар ким ўз қараши билан ифодалайди. Бироқ, қалбида имони бор инсон Ватанини севади, амалга ошираётган ишларини элига юртига фойдаси тегишини кўзлайди. Бир неча асрлар муқаддам имом Ғаззолий бундай деган экан: “Инсон ўз ерини ундаги нарсалари билан, гарчи у жой одам яшамайдиган саҳро бўлса ҳам севади. Ватанни севмоқ қалбдаги асл, туғма табиатдир. Туғма табиат инсонни ватанида яшаб турганда хотиржам, ундан йироқда бўлганда соғинадиган, унга ҳужум қилинганда уни ҳимоя қиладиган, унга ҳурматсизлик қилинганда ғазабланадиган қилиб қўяди”. Дарҳақиқат, инсоннинг ўз туғлиб ўсган Ватанидан-да қадрлироқ ер бўлмайди, унга муҳаббати ўзгача бўлади. Шунингдек, кўз қорачиғидек асрайди, авайлайди. Шунинг учун бўлса керак: “Ватанни севмоқ имондандир” дея бежиз айтилмаган. 

Бугунги кунда юртимизнинг тинчлиги осуда ҳаётимиз бизларга ато этилган бебаҳо неъматлардандир. Бинобарин, бу инъомларга заминнинг барча аҳолиси ҳам эга эмас. Юртимизни ҳимоя қилиб турган ўғлонлар эса доимо ҳурмат эҳтиромдалар. Уларнинг хизматларини халқимиз қадрлайди, давлатимиз томонидан эътироф этилади.

Бугунги глобаллашув замонида илм ва маданият, техника саноат тезкор тараққийлашув пайтида мамлакатимиз ўзининг ривожланиш йўлидан бораётгани қувонарлидир. Лекин, бу ютуқларни, юртимизнинг тинч ҳаётини кўра олмаётган кимсалар борлиги рост. Шу юртнинг фарзандиман, деган киши борки, ана шундай бузғунчи ғояларга алданмасдан, ўз маърифати ва маънавиятини юксак қилиш ҳаракатида бўлиши, мақсад ва ниятларни ҳам эзгулик сари йўналтириши мақсадга мувофиқдир. Шунингдек, фарзандларга ҳам ана шу тарбияни сингдириш бугунги куннинг муҳим талабидир. Мана шуларнинг барчаси замирида ватанпарварлик туйғулари мужассамдир.

Буюк аждодларимизнинг фазилатлари сирасида она юртини севиш, ватанпарварлик сифатлари ҳам бўлгани тарих манбаларидан маълум. Бу борада ўтган аждодларимизнинг ҳаёт йўллари ҳам барча юртдошларимизга ибратдир. Хусусан, Шайх Нажмиддин Кубро, Хўжа Исмат Бухорий, Маҳмуд Таробий, Жалолиддин Мангуберди сингари улуғ зотларни келтиришимиз мумкин.

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу она юртни танланмаслик ва унинг бир неъмат эканлигини ҳақида шундай деган экан: “Агар одамлар ватанларига қаноатлари каби ризқларига ҳам қаноат қилганларида эди, бирор банда ризқидан шикоят қилмаган бўларди”.

Чиндан ҳам, кишининг ўз юртидаги ризққа қаноат қилмаслигининг шифоси борига сабр қилиш, бор имкониятлардан фойдаланиш билан амалга ошади. Ҳадисларда келтирилганидек, кимки юртида тинч, соғ-омон, бир кунлик ризқини топиб турган бўлса, ўша бандага бутун дунё берилиши бу чинакамига дунёнинг буюк неъматидир.

Бироқ, юртининг қадрини ундан айрилганлар билади. Айрилиқнинг нақадар машаққатли эканини она Ватанидан узоқда бўлганлар ҳис қиладилар. Бу ҳақда Имом Шофиъий шундай деган экан: “Кишининг хор бўлиши учун ватанидан ва оиласидан айрилиши кифоя қилади”.

Ёши улуғларимиз дуога қўл очганларида аввало юртга тинчлик элга фаровонлик тилаганлари ҳам бежиз эмас. Бинобарин, ана шу Яратгандан илтижо қилиб сўралган осойишталик бўлсагина бошқа барча орзу мақсадлар ушалади, эзгуликлар рўёбга ошади. Тинчлик бўлган жойда тараққиётга эришиш, мукаммалликка ва барқарор ҳаётга эришиш имкониятлари кўп бўлади. Аллоҳ таолодан жаннатмонанд юртимизга ҳамиша тинчлик-осудалик, элимизга фаровонлик, элу-юрт осойишталиги учун хизмат килаётганларга куч қувват тилаб қоламиз.

Абдувосеъ ҒАНИЕВ

 “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мудир муовини

ЎМИ Матбуот хизмати

Инсон қаерда туғилиб парвариш топса, ўша жойга меҳр қўяди. Ватанни севиш, ватанпарвар бўлиш, ундаги бор нарсани ардоқлаб, соғиниб яшаш инсон табиъатида табиий, туғма ҳиссиётдир. Бу ҳиссиёт инсонни ўзининг моли, вақти, кучи, ҳатто жонини ҳам ватан учун мардларча фидо қилишга ундайди. Унинг тинчлиги учун барча нарсаларни тақдим қилишга тайёр бўлади.

Ватан ҳимояси – халқ ҳимоясидир. Ватан чегаралири халқ учун, унинг осуда ҳаёти учун қўриқланади. Халқни ҳамма хавф-хатардан ҳимоя қилиш инсоннинг Аллоҳ таолони олдида ва ватан олдида муқаддас бурчидир.

Ватан сарҳадларини ҳимоя қилиш, сергаклик билан туни-кун ҳушёр туриш улуғ фазилат, айни вақтда ибодат бўлади.

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ - صلى الله عليه وسلم – يَقُولُ  ” عَيْنَانِ لاَ تَمَسُّهُمَا النَّارُ عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَعَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ“  رَوَاهُ الترمذى.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен Расууллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Икки кўзни дўзах оташи куйдирмайди.  Аллоҳ таолодан қўрқиб йиғлаган кўз, Аллоҳнинг йўлида тунлари қўриқчилик қилган кўз” – деганларини эшитдим”. Имом Термизий ривоят қилган.

Инсонлар охират диёрида дунёда қилган амалларига кўра, жаннат ёки дўзахга ажралиши муқаррардир. Ватандошимиз Имом Абу Исо Термизий ривоят қилган мазкур ҳадиси шарифда икки тоифа инсонлар фазилатли амаллари билан дўзах азобидан нажот топиши, натижада улуғ мукофат билан мукофотланиши зикр қилинмоқда.

Ушбу фазилатли амалнинг биринчиси – Аллоҳ таолодан қўрқиб, қилган гуноҳларидан тавба қилиб йиғлаган кўз соҳиби. Кўз ёши билан, чин ихлос билан қилинган тавбани Аллоҳ таоло қабул қилади. Тавба қилувчи инсон ўз нафси билан курашувчи, барча гуноҳ ва жиноят ишлардан ўзини тўхтатувчи ва буюрган ишларга бўйсинувчи инсондир. Бу инсонларнинг қалб кўз очиқ бўлади.

Инсон кўзидан ёш тўкиши билан қалб юмшатади. Инсон қалби юмшаши натижасида ўзи ва ён атрофидаги фақат манфаат келтиради.

Иккинчиси – Аллоҳ таолонинг йўлида ватан ҳудудини қўриқчилик қилган кўз соҳиби. Бу инсонлар юртнинг тинчлиги ва осудалиги учун уйқусидан кечиб, бедорлик билан тунни ўтказувчи инсонлар. Улар юрт душманлари билан курашувчи, тинчлик ва осудаликка раҳна солувчиларни тўхтатувчи инсондир. Бу инсонларнинг ҳақиқий кўзлари очиқ бўлади.

Демак, инсон нажот топиш учун доим икки кўзи очиқ бўлиши керак. Ҳар икки кўз очиқ бўлиши бир-биридан муҳим. Кўздан ёшдан тўкувчи душманларнинг энг каттаси бўлган нафс билан курашувчи инсондир. Сарҳадларни қўриқловчи ватан душманлари билан курашувчи инсондир. Расууллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мазкур ҳадиси шарифда бу икки инсонни душман билан курашувчи бўлишда баробар эканлигини зикр қилдилар.

Бу икки кўзи очиқ инсонлар икки дунё бахт-саодатига эришадилар.

Жалолиддин ХОЛМЎМИНОВ

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом юрти ўқитувчиси

ЎМИ Матбуот хизмати

Биласизми, дунёда бир неъмат борки, унинг қанчалик бебаҳо эканини тил билан таърифлаб, сўз билан сайқаллаб, гап билан англата олмайсиз.

Бу неъмат билан жуда кўп ишларга қодир бўламиз.

Бу неъмат билан онгу шууримиз тиниқлашади, танамиз кучга тўлади. гўёки кўм-кўк мусаффо  сувда юзимизни ювганимиз каби руҳимиз теран тортади.

Бу неъмат бизни кўзларимизга инганда, танамизни оғушига олганда, узоқларда юрган яқинларимизни, меҳрибон волидамизни... Раббимиз кимники кўришга муяссар айласа уларни тушимизда кўрамиз.

Бу неъмат  билан дунё кезамиз, дунё кўрамиз.

Бу неъмат билан Аллоҳ таоло карам қилса, Сарвари коинотимиз, шафоатчимиз, отамиздан-да, онамиздан-да жонкуяримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўрамиз.

Бу неъматнинг қадрига қачон етамиз, қачонки, кўзимиздан уйқу қочганда, танимизни оғир бир ҳолсизлик қамраб олганда, кун бўйи лоҳас бўлиб юриб, бошимизга қаттиқ оғриқ чўкканда, тонггача қорачиқларимизга бу азиз неъмат инмаганда...

Уйқусизлик дардлар ичида энг оғири. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръон каримнинг Набаъ сурасида “Уйқуларингизни (бадан ва асабларингиз учун) ором қилдик” (9-оят), деб бизга уйқунинг буюк бир ҳикмат эканини баён қилган. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Зеро, мўминнинг уйқуси ҳам ибодатдир”, деган муборак сўзларидан шуни англаб етамизки, уйқу – неъмат. Неъмат бўлганда ҳам неъматлар ичра энг гўзали, энг ширин ва тотлиси, ложувард бир қимматбаҳо тош каби ўзига тортувчи ажойиб бир неъмат экан. Бунинг адоси фақат Шукр, Ҳамд, Зикр билан қилиниши, кечалари бу неъмат кўзимизни тарк қилганда, Яратганга илтижо қилиб, тавба-ю истиғфор айтиб, уйқусизлик азобига дучор қилмаслигини сўрашимиз; яна унга ҳаддан ортиқ кўнгил қўймаслигимиз, узун тунлар фазилатидан фойдаланиб, тунларнинг бир қисмини ибодат билан ўтказишимиз нур устига аьло нур бўлади.

Қизманой ҲАЙИТОВА

ЎМИ Матбуот хизмати

Ватан сўзи чуқур маъно мазмунга эга бўлган, муқаддас тушунча бўлиб, Ватан энг аввало ота-боболарнинг покиза хоклари ила шарафланган жойдир. Ватан ҳар бир кишининг ўз қалбидан, виждонидан бошланади. Инсон азиз ва мукаррам қилиб яратилган бўлиб, унинг азиз ва мукаррамлигини ҳам Ватанни севиш, Ватанни қадрлаш ва унинг равнақи  йўлида хизмат этиш каби фазилатларда кўришимиз мумкин. Улуғ донишмандлар айтганидек: «Ватан   бир   боғдир,   Ватаннинг содиқ фарзандлари бу боғни ўз юрак қонлари ила суғормаклари даркордир...».

 Ҳаётда ҳар бир инсоннинг эзгу орзулари бўлади. Айниқса, озод ва обод Ватанда ўсаётган, қалби пок ҳис-туйғулар билан тўлган ёшларнинг орзулари бир олам. Ватанга муҳаббат, ота-онага, эл-юртга беминнат хизмат қилиш, уларнинг олдидаги фарзандлик бурчини сидқидилдан адо этиш шу орзуларнинг энг улуғларидан саналади. Бу орзуга эришиш учун инсон болаликдан бошлаб ўз олдига аниқ мақсад қўйиб, зарур билим, кўникма ва ҳунарларни эгаллаши, жисмонан бақувват, руҳан соғлом бўлмоғи лозим.

    Буюк орзулар буюк интилиш ва ҳаракат, катта куч-қувватни, ирода, сабру матонат ва шижоатни талаб этади. Ана шу ғоят оғир ва мураккаб йўлда Ватанга муҳаббат ҳисси биз ёшларга беқиёс қувват бахш этади. Ватанга муҳаббат — энг муқаддас туйғу ҳисобланди. Шунинг учун ҳам Президентимиз Ислом Каримов бу тўғрида фикр юритиб, «Тарих ҳақиқати шуни кўрсатадики, томирида миллий ғурур, Ватан ишқи жўш урган одамгина буюк ишларга қодир бўлади», деб таъкидлайдилар.

Ҳақиқатан ҳам, агарда тарихга назар ташлайдиган бўлсак, ўз она юртига, Ватанига хизмат қилиб ўтган фарзандлар ҳар бир миллатда эсланиб, уларнинг шу миллатнинг қахрамонлари, керак бўлса, идеал шахслари сифатида мадҳ қилиниб, доимо қалбларда ардоқлаб келинади.

Ватанга муҳаббат оддий инсонларга ҳам улкан куч-қудрат, азм-у шижоат бахш этиб, уларни тенгсиз жасоратларга ундаганига гувоҳ бўламиз. Масалан, биз яхши биладиган Широқ ҳақидаги ривоятни эсга олайлик. Широқ — оддий чўпон. Унинг ҳарбий қурол-яроғи ҳам, аскари ҳам йўқ. Фақат қалбида ўз Ватанига чексиз муҳаббати бор, холос. Ана шу буюк туйғу уни она юртига тиш-тирноғигача қуролланиб, мўри малахдек ёпирилиб келаётган сонсиз-саноқсиз ёвга қарши якка-ю ёлғиз курашга чиқишга чорлайди. Широқ ўзининг душман қўлида ўлишини олдиндан билади. Лекин бу ўлим халқининг энг улуғ мақсади — Ватан озодлиги учун, унинг ҳимояси йўлидаги шарафли ўлим эканини у яхши англайди ва ушбу йўлни танлайди. Широқ ўз жони эвазига қанча-қанча юртдошларини ўлимдан, ёвга қул бўлишдан, шаҳар-қишлоқларни эса вайронагарчилик, талон-торождан сақлаб қолади. Яна бир муҳим томони — у ўз қаҳрамонлиги орқали ҳеч қачон зулм ва босқинчилик билан унинг халқини енгиб бўлмаслигини, халқнинг мард фарзандлари бунга асло йўл қўймаслигини исботлайди. Шунинг учун ҳам Шайх Муҳаммад Ғаззолий: “Башар ўз ерига, гарчи у  тап-тақир саҳро бўлса ҳам қаттиқ боғланади. Ватанни севиш инсон руҳиятидаги асл табиатдир. Ушбу табиат ватанда яшашда ҳузур-ҳаловат, ундан узоқ бўлинганда соғинч, ҳужум қилинганда мудофаа ва камситилганда ғазаб ҳисларини пайдо қилади”, деганларида қанчалар ҳақ эканлигини тушуниб етамиз.

   Халқнинг тинч ва осуда ҳаёти, бахт-у саодати мард ва баҳодир фарзандларниниг садоқатига, жасоратига боғлиқ. Жаҳондаги ҳар бир ота-она, ҳар бир халқ катта умидлар билан фарзанд ўстирар экан, уларнинг аввало мард ва ботир, ўз уйи ва юртини ҳимоя этишга қодир инсонлар бўлиб вояга етишини истайди. Дунё халқларининг эртаклари, қўшиқ ва достонларига, оналар томонидан айтиладиган аллаларига эътибор берадиган бўлсак, уларда мардлик ва қаҳрамонлик асосий мавзу эканига ишонч ҳосил қиламиз. Масалан, бизнинг миллий достонларимиз қаҳрамонлари Рустами достон, Алпомиш, Суҳроб, Сиёвуш, Жамшид, Баҳром, Фарҳод каби алп паҳлавонлар дунёдаги кўпгина халқлар учун мардлик ва ботирлик тимсолига айланган. Оналаримизнинг аллаларида қадим-қадим замонлардан бошлаб ўгил болалар «арслоним», «паҳлавоним», «Алпомишим» деган сўзлар билан эъзозланган. «Уч-оғайни ботирлар», «Семурғ ва Бунёд», «Тохир ва Зуҳра» каби эртакларимизда, «Алпомиш», «Гўрўғли», «Кунтуғмиш» сингари достонларимизда мардлик ва эзгулик энг юксак инсоний фазилат сифатида куйланади. Буларнинг барчаси халқимиз учун фарзандларини ҳеч нарсадан қўрқмайдиган, ота-онаси, оиласи, эл юртининг шон-у шарафи, обрў-эътиборини сақлаш йўлида ҳамма нарсага қодир инсонлар қилиб тарбиялаш энг буюк, мақсад болиб келаётганидан далолат беради. Шу руҳда тарбия топган Алп Эртўнға (Афросиёб), Темур Малик, Жалолиддин Мангуберди, Амир Темур каби кўплаб аждодларимиз ўз Ватанини муносиб ҳимоя қилишга қодир эканини тарихда неча бор исботлаб берган. Ҳеч шубҳасиз, шундай улуғ зотларнинг шонли ҳаётлари биз — авлодлар учун мардлик ва Ватанга садоқат намунаси бўлиб хизмат қилади. Биринчи Президентимиз Ислом Каримов эл-юртимизнинг бой мероси, жумладан, «Алпомиш» достонининг ёш авлод тарбиясидаги беқиёс аҳамиятини таъкидлаб, қуйидаги фикрларни билдирган эдилар: «Халқимизнинг енгилмас баҳодири — Алпомиш тимсолида биз Ватанимизни ёмон кўзлардан, бало-қазолардан асрашга қодир, керак бўлса, бу йўлда жонини ҳам фидо қилишга тайёр азамат ўғлонларимиз — бугунги алпомишларнинг маънавий қиёфасини кўрамиз». Биз, ёш авлод вакиллари Биринчи Президентимиз Ислом Каримовнинг ушбу юксак ишончларини оқлаш учун халқимиз хизматига доимо тайёр бўлмоғимиз зарур.

Бугунги нотинч ва мураккаб замонда юртимиздаги тинчлик ва барқарорликни сақлаш, халқ фаравонлигини таъминлаш жуда катта меҳнат ва масъулиятни талаб қилади. Бунинг учун ҳар бир юрт фарзанди ўзини шу юрт тақдирига дахлдор эканлигини қалбдан хис қилган ҳолда ўзининг жамиятдаги вазифаларини тўла адо қилмоқликлари лозим. Зеро, Ватанга хизмат шу юрт фарзандиман деган ҳар бир ўғил - қиз учун энг олий саодатдир.

Музаффархон ЖАЛОЛХОНОВ

Имом Фахриддин ар-Розий мадрасаси талабаси

ЎМИ Матбуот хизмати