muslim.uz

muslim.uz

Умму Уморанинг асл исми Насиба (Нусайба) бинти Каъб ибн Амр ибн Авф ибн Мабзул Нажжорийя Маданийядир. У ҳаммага ибрат кўрсатган ва яхшилик қилиш борасида намуна бўлган улуғ саҳобия аёлларнинг биридир.

Имом Заҳабий ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Бугун Нусайба бинти Каъбнинг ўрни фалончи ва фалончининг ўрнидан яхшидир”, деганларини эшитдим”.

Нусайба бинти Каъб саховати билан танилган, ислом ва мусулмонлар хизматида улкан ишларни қилган оилада улғайди. Акаси Абдуллоҳ ибн Каъб Мозиний Бадр жангида қатнашган саҳобийлардан эди. Яна бир акаси Абдураҳмон эса, Табук ғазотидан олдин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига йиғлаб келган етти саҳобийнинг бири бўлди. Улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб, жангга бориш учун бирорта улов топиб беришларини сўраган эдилар. Расулуллоҳ уларга улов топиб бера олмадилар. Ноилож орқаларига қайтар эканлар, кўзлари ёшланди. Одамлар уларни “Кўз ёши тўкувчилар” деб атаган эди. Шунда улар ҳақида ушбу оят нозил бўлди: Шунингдeк, сизнинг ҳузурингизгa улaрни улoвли қилиб қўйишингиз учун кeлгaнлaридa, "сизлaрни улoвли қилишгa нaрсa тoпa oлмaймaн", – дeдингиз. Улaр эсa сaрф қилишгa нaрсa тoпa oлмaгaнлaри учун ғaмгин бўлиб, кўзлaридaн ёш oқиб қaйтиб кeтдилaр. Улaргa ҳaм (тaънa йўқ) (Тавба, 92).  

Турмуш ўртоғи Зайд ибн Осим ибн Амр Мозиний Нажжорий Исломга биринчилардан бўлиб кирган, икки ўғли Ҳабиб ва Абдуллоҳ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари бўлиш бахтига эришган эди. Умму Умора розияллоҳу анҳо кейинчалик Ғозийя ибн Амр ибн Атийя Мозиний Нажжорийга турмушга чиқди. Ундан икки фарзанд Тамим ва Хавла дунёга келди. Аллоҳ таоло ҳар иккисига ҳам ҳидоят ва ихлос неъматини берди.

Уҳуд жангида Умму Умора розияллоҳу анҳо бир неча жойидан жароҳатланди. Бу жароҳатларнинг энг каттаси елкасидаги Ибн Қомиа жароҳатлаган оғир жароҳат эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг жароҳатини кўриб ўғли Абдуллоҳга онасининг жароҳатини боғлаб қўйишни буюрдилар ва: “Сиздек оилага Аллоҳ таолонинг баракаси бўлсин! Онангнинг мақоми фалончи ва фалончиларнинг мақомидан яхши, отангнинг (ўгай ота) мақоми фалончи ва фалончининг мақомидан яхши, сенинг мақоминг фалончи ва фалончининг мақомидан яхши, Аллоҳ таоло сиздек оилага раҳм қилсин!” дедилар. Бу гапларни эшитган Умму Умора розияллоҳу анҳо: “Аллоҳ таолодан дуо қилиб сўрасангиз, жаннатда мени сизга ҳамроҳ қилса!” деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Аллоҳ, уларни жаннатда менга ҳамроҳ қилгин!” деб дуо қилдилар. Бу дуони эшитган Умму Умора розияллоҳу анҳо: “Энди менга дунёда нима етса ҳам парво қилмайман” деди.

Бу саҳобия аёл сабр қилиш борасида ҳам улуғ мартабаларга эришган. Ўғли Ҳабиб ўлдирилганида Аллоҳ таолодан савоб умидида сабр қилди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни Ямомада пайғамбарлик даъвоси билан чиққан Мусайлама каззобнинг олдига юборган эдилар. Мусайлама ундан: “Муҳаммаднинг (с.а.в.) расул эканига гувоҳлик берасанми?” деб сўради. Ҳабиб: “Ҳа” деди. Мусайлама: “Менинг расул эканимга гувоҳлик берасанми?” деб сўради. Ҳабиб: “Гапингни эшитмадим!” деди. Бир неча бор сўраганда ҳам шу жавобни олгач, Мусайлама унинг аъзоларини бирма-бир кесиб ташлади.

Умму Умора розияллоҳу анҳо Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг олдиларига келиб Мусайлама каззобга қарши жанга кетаётганлар билан бирга боришга изн сўради. У зот Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу билан маслаҳатлашиб, унга изн бердилар. Ўша вақтда олтмиш ёшни қоралаб қўйган бўлса ҳам унинг қасду иродаси кучсизланмаган эди. Ушбу кундаги жангда ўн бир жойидан жароҳатланса ҳам ғайрати сусаймади. Улар зафар қучдилар. Умму Умора розияллоҳу анҳо халифалар даврида ўзига лойиқ мартабада ҳаёт кечирди. Абу Бакр розияллоҳу анҳу бу аёлнинг зиёратига келар ва баъзи масалаларда маслаҳатлашиб турардилар. Умар розияллоҳу анҳу ҳам бу аёлнинг ҳурматини жойига қўяр эдилар. Саҳобия ҳижратнинг ўн учинчи йили Умар розияллоҳу анҳунинг халифалик даврида вафот этди. Аллоҳ ундан рози бўлсин!

Манбалар асосида Дилфуза РАҲИМОВА тайёрлади.

 

 

Понедельник, 03 Июль 2017 00:00

Ўзаро ҳамкорлик ҳамжиҳатлик омили

Ўз каломида "Яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилинг" ("Моида" сураси, 2-оят), дея марҳамат этган Яратган зот ушбу хитоби билан бандаларига кўплаб яхшиликларни ирода этган. Ўзаро ёрдам ижтимоий ҳаётни юқори даражага кўтаради, жамият аъзоларининг фаровонлигини оширади, уларнинг қайғу-аламларини енгиллаштиради. Ҳамкорлик ҳар бир шахс ва ҳар бир жамиятнинг бахтиёр бўлиши учун зарур омиллардан бири бўлиб ҳисобланади.

Юқорида зикр этилган ана шундай хайрли ишлар Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Самарқанд ва Жиззах вилояти вакилликлари ўртасида амалга оширилди.

Ўтган ҳафта сўнггида Самарқанд вилояти бош имом хатиби Зайниддин домла Эшонқулов бошчилигида 10дан зиёд вилоятнинг кўзга кўринган имомлари, шаҳар ва туман бош имом-хатиблари ўзаро тажриба алмашиш, ҳамкорликларни йўлга қўйиш мақсадида қўшни Жиззах вилоятига ташриф буюрдилар.

Меҳмонларни Жиззах вилояти бош имом-хатиби Меҳмонали Жабборов ва Зомин тумани бош имом хатиби Аброр Равшанов кутиб олди.

Сафар давомида меҳмонларга вилоятда олиб борилаётган диний соҳадаги ўзгаришлар, эришилган ютуқлар, вакиллик ва имом-хатиблар амалга ошираётган ишлар, масжидлардаги қайта қуриш ва ободонлаштириш жараёнлари борасида атрофлича маълумот берилди.

Аҳоли билан учрашувлар, жамоат ташкилотлари, маҳаллалар, таълим муассасалари билан ҳамкорликда йўлга қўйилган тадбирлар ва уларнинг амалий натижалари диққат билан тингланди. Меҳмонлар вилоятда диний соҳада кўплаб ютуқларга эришилгани, таҳсинга сазовор ишлар амалга оширилганини эътироф этдилар.

Жиззах вилояти бош имом-хатибининг таклифи билан меҳмонлар миллий меъморчилик ва замонавий архитектура уйғунлигида қайтадан қад ростлаган Жиззах шаҳридаги "Хўжа Нуриддинҳожи" ҳамда Зомин тумани марказидаги "Маърифатли" жоме масжидига келдилар. Мустақиллик шарофати ҳамда юртимизда диний соҳага берилаётган юксак эътибор, айниқса, ушбу эътиборнинг сўнгги пайтларда тобора ортиб бораётганининг тимсоли сифатида қад ростлаган ушбу икки масжид, ўзининг савлати, файзи билан меҳмонларда ўзгача таассурот уйғотди. Кенг ва ёруғ намозхона, ҳашамли кошинкор айвонлар, серфайз ҳовли, кутубхона, анжуманлар зали, маъмурият хоналари, замонавий таҳоратхона, буларнинг барчаси юқори сифат ва юксак санъат асосида барпо этилган бўлиб, намозхонларнинг тўкис ибодат қилишлари, илм-маърифатларини оширишлари учун барча шароитлар ҳозирланган.

Самарқанд уламолари масжидни кўздан кечирар эканлар барча мутасаддиларга, меъморларга, ҳомийларга ўзларининг миннатдорчиликларини билдириб, ҳақларига дуои хайрлар қилдилар.

Шунингдек, Зомин туманидаги иккита қабристонга ҳам кирилиб, Қуръони карим тиловат қилинди. Тиловат савоби қабристонда ётган барча марҳум ва марҳумалар  руҳига бағишланди. Таъкидлаш лозимки, ҳар икки қабристонда ҳам ободонлаштириш ишлари олиб борилган бўлиб, зиёратчилар учун барча шароитлар ҳозирланган.

Сафар ниҳоясида ҳар икки тараф ҳам ташриф ўта самарали бўлгани, бу –вилоятлар ўртасида ҳамкорликнинг дебочаси экани, келгусида биргаликда кўплаб ишлар амалга оширилишини таъкидладилар.

 

ЎМИ Самарқанд вилояти вакиллиги      

Понедельник, 03 Июль 2017 00:00

Ҳамма гап қандай қарашда

Бир замонлар бир кўзи ғилай ва бир оёғи калта подшоҳ бўлган экан. Кунларнинг бирида у барча рассомларни чақиртириб ўз суратини жисмоний нуқсонларини яширган ҳолда чизишни буюрибди. Лекин рассомларнинг бирортаси бунга рози бўлмабди. Улар ўзаро “Бир кўзи ғилай ва бир оёғи калта подшоҳни соғлом кўз ва оёқли қилиб тасвирлаш ёлғон манзара бўлади, биз бундай ишга қўл урмаймиз”, дейишибди ва ҳар хил баҳоналар билан шоҳга ўз узрларини изҳор қилибди. Аммо бир рассом бунга рози бўлиб, барча мусаввирларни ҳайратга солибди.

Ҳақиқатан, у подшоҳнинг нуқсонсиз расмини жуда ҳам чиройли тасвирлабди.

Суратда подшоҳ ов милтиғини ушлаб кийикни нишонга олаётган ҳолатда эди. Бундай чоқда табийки, овчи бир кўзини юмиб олган ҳамда бир оёғини букиб ерга таяниб турган бўлади. Маҳоратли рассом суратда подшоҳнинг ғилай кўзи ва чўлоқ оёғини шу ҳолатда яшира олди. Бошқа ҳамкасблари унинг маҳорати ва зийраклиги олдида бош эгди ва тасаннолар айтди. Чунки у одамларга айблов кўзи билан эмас, балки ижобий кўз билан қараб, уни бенуқсон суратда тасвирлай олган эди.

Бизнинг ҳам атрофимиздаги одамларнинг баъзи камчиликлари кўзга ташланиши мумкин. Лекин биз улар ҳақида гапирганимизда бу камчиликларни яширишимиз ва яхши тарафга йўйишимиз даркор. Чунки инсон хатодан холи эмас. Ундан ташқари, одамларнинг баъзи қилаётган ишларига унинг ҳақиқатини билмасдан, зоҳирига қараб баҳо бериш билан ноўрин айблаб қўйиб, сўнг пушаймон бўлишимиз мумкин. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ҳақида: «Зинҳор ва зинҳор бадгумон бўлманглар. Чунки бадгумонлик сўзнинг энг ёлғонидир», деганлар. Ояти каримада ҳам Аллоҳ таоло: «Эй мўминлар, кўп гумонлардан четланинглар! Чунки баъзи гумон(лар) гуноҳдир. (Ўзгалар айбини қидириб) жосуслик қилманглар ва бирингиз бирингизни ғийбат қилмасин», деган (Ҳужурот, 12).

Демак, ўзгалардаги аниқ кўриниб турган айбларни гапиришимиз ғийбат, аниқ бўлмаган камчилик ёки айбларни айтишимиз бадгумонлик, асли бўлмаган айбни айтиш эса бўҳтон ва туҳмат бўлар экан. Шундай экан, бошқалар ҳақида гапирганимизда тилимизга эҳтиёт бўлайлик ва фақат уларнинг яхши тарафини тилга олайлик.

Ш.ЧЎЛПОНОВ,

Тошкент ислом институтининг “Тиллар” кафедраси ўқитувчиси

Понедельник, 03 Июль 2017 00:00

Қуш уясида кўрганини қилади

Оқшомда она болаларига дарс тайёрлашда ёрдам бермоққа чоғланди. Уларга халақит қилмасин учун тўрт ёшли ўғлини нимагадир машғул қилиб қўйиш мақсадида унинг қўлига қалам ва қоғоз берди. Сўнг қолганларига хотиржам ёрдамлашмоқчи эди ҳамки, қайнотасига кечки овқатни бермагани ёдига тушди.  

Қайнота ҳовли чеккароғидаги хонада яшар, касаллиги боис ташқарига кам чиқарди. Аёл имкон қадар қайнотасининг хизматини қилар, эри ҳам унинг хизматидан розидек эди. Аёл ўрнидан туриб, отанинг кечки овқатини олиб бориб берди ва бирор эҳтиёжи бўлса чақириши мумкинлигини айтиб болалари ёнига қайтди. Кичкина ўғлининг ғайрат қилиб нималарнидир чизаётганини кўриб:

– Нима чиздинг? – дея эркалатиб сўради.

Ўғли онасининг гапига жавобан қўлидаги қоғозни кўрсатди. Қоғоз юмалоқ, тўртбурчак шаклларга тўла эди.

Она:

– Бу нима? – деди.

Бола:

– Катта бўлсам мен ўзим яшайдиган уй хоналарини чиздим, – деди. Кейин ҳар бир шаклни “Бу ошхона, у ерда овқатланаман, буниси ётоқхона, у ерда ухлайман, буниси меҳмонхона...” дея бир-бирига туташ бўлган шаклларни бирма-бир тушунтира кетди.

Она қоғоз чеккасида, бошқаларидан алоҳида ва кичик қилиб чизилган шаклга эътибор қилиб:

– Бу қандай хона, нега уни бошқа хоналардан ажратиб қўйдинг? – деди.

Бола:

– У сизнинг хонангиз, у ерда сиз бобомдек катта бўлганингизда яшайсиз, – деди.

Бу гап онанинг қулоғига чақмоқдек урилди, қалбини ларзага солди.

Эртаси куни биринчи қилган иши меҳмонлар учун безатилган хонага қайнотасини кўчириб ўтказиш бўлди. Кечқурун ишдан қайтган эри бу ҳолни кўриб, ҳайратланиб, нима гаплигини сўради. Хотини “Қариганимизда яшаш учун жой ҳозирлаяпман”, деди. Эр гап нимадалигини тушуниб, мамнуният ила кулиб қўйди.

Араб тилидан Ш.ЧЎЛПОНОВ таржимаси

Суббота, 01 Июль 2017 00:00

Тамал тоши қўйилди

Рамазонда қилинган дуоларнинг ижобати ўлароқ, Тошкент вилояти, Ўрта Чирчиқ тумани, Гулзор маҳалласи аҳолиси хайрли иш устида жам бўлдилар. Эрта тонгда ушбу маҳаллага Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратларининг ташрифи барчани қувонтирди. Ташрифнинг боиси маҳалладаги “Хўжаи Корсоз” жоме масжиди биносини қайта қуриш учун тамал тоши қўйиш эди.

Масжид XIII асрда яшаб ўтган “Хўжаи Корсоз” номи билан машҳур зот шарафига шундай аталган. Маҳаллий аҳолининг сўзларига қараганда, у зот олим ва авлиё бўлган. Шу ерда шогирдлар етиштирган. Демак, бу маскан ўша замонларданоқ зиё маскани бўлиб келган.

Аҳолининг “Хўжаи Корсоз” масжидининг эски биносини бузиб, унинг ўрнига янгисини барпо қилиш бўйича бошлаган саъй-ҳаракатлари бугун амалга кўчди. Муфтий ҳазратлари қурилаётган масжид қиёматгача хизмат қилишини ният қилиб, биринчи ғиштни қўйиб бердилар. Шундан сўнг Дин ишлари бўйича қўмита бўлим бошлиғи З.Султонов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудири М.Қаюмов, Тошкент вилояти бош имом-хатиби Х.Турматов, нуронийлар ва эзгу ниятда йиғилган қалби пок инсонлар ҳам бирин-кетин пойдеворга ғишт қўйдилар. 

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Масжидлар бўлими

Top