Бугун қайси шифокорга борманг, турнақатор навбатларга дуч келасиз. Ҳамма шу касалга йўлиққанми, деган фикр ўтади хаёлингиздан. Ён-атрофга назар ташласак, кейинги йилларда касалликлар тури ва унга чалинаётган инсонлар ҳам кўпайиб бораётганига гувоҳ бўламиз.
Ёши улуғлар билан суҳбатлашсангиз улар, олдин “давление”, “сахар”, “грижа”, “рак” каби хасталик бўлмаганини, фақат тиш, бош, қорин оғриғи енгил шамоллашлар бўлгани ва оддий дори ёки бирор табиий йўл билан тезда шифо топганини айтишади. Афсуски, бугун касалликлар ҳам унинг бедаволари ҳам бисёр. Уларга қўлланилувчи дори-дармонни-ку қўяверинг.
Кўпчилик олдинлари егуликлар табиий, экология ҳам тоза бўлган, дейишади. Бу гапларда жон бор. Лекин бу омилларнинг ўзи етарлимикин?! Инсонларнинг маънавий жиҳатига, яъни ботинига боғлиқ жиҳатлари ҳам бўлиши мумкинми?
Агар ота-боболаримиз яшаган даврларга назар ташласак, улар ҳозиргидек фаровон яшашмаган. Бироқ жамиятда бировнинг ҳақидан қўрқиш, ҳаром-ҳалол, инсонийлик, меҳр-оқибат устун бўлган. Фаҳш, ёлғон, иккиюзламачилик каби иллатлар бугунгидек кенг илдиз отмаган.
Бугун-чи? Дунёда хиёнат, судхўрлик, ҳаром ейиш, ичиш ва ҳаромдан ризқ топиш, қўшнига озор бериш, даюслик, ота-онага оқ бўлиш, қариндошлар билан алоқани узиш, одам ўлдириш, ўз жонига қасд қилиш, фолбин ва мунажжимни тасдиқлаш, зулм, баччабозлик, ўғрилик, ёлғон қасам ичиш, ноҳақ ҳукм қилиш, порахўрлик, ёлғон гапириш каби улкан гуноҳлар тобора кўпайиб бормаяптими? Шунча гуноҳу маъсиятларни кўриб, гоҳида ер кўтариб турганига шукр деб қўямиз.
Шу ўринда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қуйидаги ҳадислари ёдга келади. Набиий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Беш иш беш ишга боғлиқдир”, дедилар. Саҳобалар: “Ё Расулуллоҳ, бири иккинчисига боғлиқ бўлган беш иш қайси?” деб сўрашди. “Қайси қавм аҳдини бузса, Аллоҳ уларга душманларини ҳукмрон қилиб қўяди. Аллоҳ нозил этган нарсадан бошқаси билан ҳукм қилса, уларда фақирлик ёйилади. Фаҳш ишлари авж олса, Аллоҳ уларга ўлат юборади, яъни ўлим кўпаяди. Ўлчов ва тарозидан уриб қолса, набототлар ўсмай, бир неча йил қурғоқчиликка дучор бўладилар. Закот бермасалар, ёмғир ёғмай қўяди”, дедилар (Имом Табароний ривояти).
Бу ҳадис касалликларнинг ҳам, пандемия сабаб нима учун ўлимларнинг ҳам кўпайиб бораётганини англатгандек, гўё.
Уламоларимиз инсоният бошига тушаётган бу балоларга уларнинг гуноҳу маъсияти сабабчидир, дейишади. Бунга Аллоҳ таолонинг:  «Сизларга неки мусибат етган бўлса, у ҳам бўлса, ўз қўлларингиз қилган нарса (гуноҳларингиз) туфайлидир. Яна У кўп (гуноҳларингиз)ни кечиб юборади» (Шўро сураси, 30) оятини мисол келтирадилар.
Шуниси эътиборлики, инсон қилган гуноҳлари учун нафақат ўзига, балки яқинларига, яшаб турган жамиятига ҳам катта зарар бериши мумкин. Ҳаётда бунга кўп гувоҳ бўлганмиз. Бирор ножўя иш қилсак, бирор зарар етса “касри урди” деймиз. Ёки бошқаларнинг “гуноҳи боласига урди” деган сўзларини ҳам эшитиб қоламиз.
Лекин тарихда бутун бир жамиятлар катта гуноҳу маъсиятларда бардавом бўлганки, охир-оқибат Аллоҳнинг ғазабига дучор бўлишган. Нуҳ алайҳиссалом қавмининг  тўфонга йўлиқиши, Самуд қавмини даҳшатли қичқириқ тутиши, Лут алайҳиссалом қавмини ер ютиши, Фиръавн ва аҳлининг сувга ғарқ бўлиши, Шуайб алайҳиссалом қавмининг қаттиқ чинқириқдан тўкилиши, Асҳобул Айкатни қаттиқ шамол совуриб, титилиб кетиши каби ҳалокатли воқеалар Қуръони каримда зикр қилинган.
Эътибор берсак, киши кўпинча ўз нафсига эргашиб, гуноҳ ишларга қўл уради. Дастлаб, кичик гуноҳлардан бошлайди ва охири кўникмага айланиб, тубанликка олиб боради. Уламоларимиз эса ҳар қандай майда гуноҳлардан ҳам йироқ бўлишни тайинлаб, нафсни қаттиқ жиловлашга буюрадилар. Акс ҳолда, “Нафсим менинг балодур, ўққа – чўққа соладур” деганларидек, турли балолаларга йўлиқишимиз ҳеч гап эмас.
Абу Бакр Сиддиқ розийаллоҳу анҳу бундай деганлар:“Иблис олдингда, нафс ўнг томонингда, ҳавойи нафс чап томонингда, дунё ортингда, аъзолар атрофингда, Аллоҳ устингда (қудрати билан, маконда эмас) туради. Бас, Аллоҳ лаънатлаган иблис динни тарк қилишга, нафс гуноҳ ҳавойи нафс шаҳватга, дунё охират ўрнига ўзини танлашга, аъзолар гуноҳларга чақиради, Жаббор сифатли Зот – Аллоҳ жаннатга ва мағфиратга чорлайди. Аллоҳ таоло: «Аллоҳ жаннатга ва мағфиратга чақиради», деди. Ким иблисга итоат қилса, ундан дин кетади, ким нафсга итоат қилса, ундан руҳоният кетади, ким ҳавойи нафсга итоат қилса, ундан ақл кетади, ким дунёга итоат қилса, ундан охират кетади, ким аъзоларга итоат қилса, ундан жаннат кетади, ким Аллоҳ таолога итоат қилса, ундан ёмонликлар кетади ва барча яхшиликларга эришади”.
Қисқаси, бизга бугун бирор зарар етиб қайғуга ботган бўлсак, ортимизга бир қарайлик. Нимани нотўғри қилдигу қаерларда адашдик. Ёки нафсимизга эргашиб, гуноҳу маъсиятларда давом этяпмизми?! Бунинг жавоби тез кунларда бўлишини унутмайлик. Ёхуд беморлик бўлган бўлса, Аллоҳ шифосидан умид қилиб, тавба эшикларини очиб, гуноҳларимиз ўчирилишидан умид қилайлик. Зеро, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мусулмонга бирор ҳорғинликми, беморликми, ташвишми, қайғуми, озорми, ғамми етса, ҳатто тикан кирса ҳам, албатта Аллоҳ булар туфайли унинг хатоларини ўчиради», дедилар.
Бобур МУҲАММАД

«Тараққиёт стратегияси» маркази ижрочи директори Элдор Туляков “Дунё” ахборот агентлигига Ўзбекистонда ички ва зиёрат туризмини ривожлантириш имкониятлари бўйича ўз фикр-мулоҳазаларини тақдим қилди:

– Туризм, бугунги куннинг энг муҳим иқтисодий соҳаларидан бири саналади. Шу боисдан, дунёнинг кўплаб давлатлари томонидан ушбу соҳани янада ривожлантириш, бу борада тегишли инфраструктурани жаҳон стандартлари даражасида яратиш ва сайёҳлар оқимини ошириш бўйича қатор чора-тадбирлар амалга оширилиб келинмоқда.

Хусусан, БМТ ҳузуридаги Жаҳон туризм ташкилоти маълумотларига кўра, 2018 йилда саёҳат қилувчи туристлар сони 1,4 миллиардни ташкил этиб, бу кўрсаткич 2017 йилга нисбатан 6 фоизга кўпайган. 2019 йилда эса сайёҳлар сони 1,5 миллиардга етган. 2019 йилда жаҳон ялпи ички маҳсулотида туризм ва сайёҳликнинг умумий ҳиссаси эса, қарийб 9 170 млрд долларни ташкил қилган.

Юқоридаги рақамлар одамларнинг йилдан-йилга саёҳатга бўлган қизиқиши, талабларининг ортиб бораётганига яққол мисолдир. Умуман, туризм иқтисодий фойда келтиришдан ташқари, аҳолининг дунёқарашини кенгайтириш, иқтисодиётни барқарор ривожлантириш, дунёнинг турли давлатлари ва минтақалари вакиллари ўртасида яқин алоқаларни ривожлантиришда ҳам муҳим роль ўйнайди.

Таъкидлаш жоизки, Ўзбекистон ҳам улкан туризм салоҳиятига эга. 2016 йилда Ўзбекистонда туризм соҳасини тубдан ислоҳ қилиш орқали сайёҳлик инфратузилмаси ривожлантирилди. Халқаро сайёҳлар сони 2016 йилдаги 2 миллиондан 2019 йилда 6,7 миллионгача кўпайди.

БМТ ҳузуридаги Жаҳон туризм ташкилоти маълумотларига кўра, Ўзбекистон 2019 йилда энг яхши ривожланаётган сайёҳлик йўналишига эга мамлакатлар бешлигидан жой олди.

2016–2021 йилларда маҳаллий сайёҳларнинг сони 24 миллионга етган бўлса, хорижликларнинг сони қарийб 20 миллион кишини ташкил этди. Коронавирус пандемияси сабаб 2020 йилда Ўзбекистонга 1,5 миллион, 2021 йилда эса, 1,7 миллион чет эллик сайёҳлар ташриф буюрган.

Туризмни ривожлантиришнинг жаҳон амалиёти шуни кўрсатадики, мазкур индустрияни юқори даромадли соҳага айлантириш учун давлат ва хусусий сектордаги барча иштирокчиларнинг саъй-ҳаракатларини бирлаштириш ва мустаҳкамлаш зарур. Бунда, ҳукуматнинг роли – халқаро, ҳукумат ва хусусий сектор даражаларида туризм соҳасидаги ривожланиш сиёсатини мувофиқлаштириш ва режалаштиришни таъминлашдан иборат.

Шу нуқтаи назардан, 2022 йилнинг 26 апрель куни Президент Шавкат Мирзиёев раислигида туризм хизматлари кўламини кенгайтириш ва инфратузилмасини ривожлантириш чора-тадбирлари бўйича видеоселектор йиғилиши ўтказилди. Унда туризм индустриясини ривожлантириш, соҳадаги, хизматлар кўламини кенгайтириш, янги иш ўринларини яратиш, аҳолининг даромадлари, яшаш даражаси ва сифатини ошириш ҳамда мамлакатнинг инвестициявий жозибадорлиги ва нуфузини яхшилашга қаратилган масалаларга алоҳида урғу берилди.

Йиғилишда жаҳонда коронавирус пандемияси пайтида ўрнатилган чекловлар аста-секин юмшаётгани, шу боис туризм индустрияси тикланаётгани, хусусан, 2022 йилнинг биринчи чорагида Ўзбекистонга 610 минг нафар сайёҳ ташриф буюргани, бу эса, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан икки баравар кўплиги қайд этилди.

Мамлакатнинг ҳар бир ҳудудида туризмни ривожлантириш бўйича йирик лойиҳалар амалга ошириб келинмоқда. Бунга, Намангандаги «Афсоналар водийси», Бўстонлиқдаги «Амирсой» мажмуалари яққол мисол бўла олади. Мазкур мажмуаларга кунига минглаб хорижий ва маҳаллий сайёҳларнинг ташриф буюриши таҳсинга сазовор, албатта.

Президент йиғилиш давомида «Ўзбекистон туризм магистрали» бўйлаб, 31 та туман ва шаҳар ҳудудидан ўтувчи йўллар бўйида автотураргоҳ, кемпинг, автосервис, овқатланиш, ёқилғи қуйиш каби хизматларни қамраб олган
«Карвонсарой»лар барпо этиш таклифини ҳам берди. Албатта, бу таклифларнинг амалга оширилиши, янги иш ўринларининг яратилиши, аҳоли бандлигининг таъминланиши ҳамда турмуш фаровонлигининг ошишига, шунингдек мамлакат иқтисодиётида туризм индустрияси улушининг сезиларли равишда ортишига, сайёҳлар оқимининг кўпайишига хизмат қилади.

Таъкидлаш жоизки, ички туризмнинг жадал ривожланишида хусусий секторнинг ҳам ўз ўрни бор. Ҳозирда кўплаб тадбиркор ва ҳунармандлар туризм соҳасига жалб қилинган бўлиб, улар сувенир маҳсулотларини ишлаб чиқариш, меҳмонхона хўжалиги, сайёҳларга хизмат кўрсатиш билан шуғулланиб келмоқда. Бу борада тадбиркорларга давлат томонидан ссудалар, субсидиялар, кредитлар ва бошқа турли имтиёзларнинг тақдим этилаётгани эътиборга лойиқ.

Йиғилишда Президент томонидан ички туризмни ривожлантириш ҳамда тадбиркорларга янада қулай шарт-шароитлар яратиш мақсадида қатор имкониятларнинг белгилаб берилгани, сўзимизга яққол далил бўла олади.
Жумладан, 1 июлдан бошлаб, туризм қишлоқларида меҳмон уйлари, овқатланиш ва савдо шохобчалари, кўнгилочар жойлар ташкил этган тадбиркорлар уч йил давомида айланмадан олинадиган солиқ ва ижтимоий солиқни 1 фоиз ставкада, мол-мулк, ер, сув солиқларини ҳисобланган суммадан бор-йўғи 1 фоизини тўлайди. Оилавий тадбиркорлик дастурлари доирасида, бундай қишлоқларда меҳмон уйлари ташкил этишга 50 миллион сўмгача, ўтов ва эко-уйлар мажмуасига 300 миллион сўмгача, чодирли лагерлар қуришга 300 миллион сўмгача кредитлар берилади. Ҳар йили туризм қишлоқларининг 200 нафар ёшлари бюджет ҳисобидан Туризм техникумларида бепул ўқитилади.

Албатта, бундан кўзланган мақсад, туризм индустриясини жадал ривожлантиришда хусусий сектор иштирокини янада кенгайтириш, уларга имтиёзлар тақдим этиш, соҳада кадрлар тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш, янги сайёҳлик маҳсулотлари турини кўпайтиришдан иборат.

Туризм соҳасини янада ривожлантириш учун, аввало зарур инфратузилмани такомиллаштириш лозим. Биринчиси, транспорт бўлса, иккинчиси логистикадир. Бугунги кунда Ҳукумат томонидан транспорт харажатларини камайтириш, сайёҳларнинг авиақатновларга бўлган талабини қондириш мақсадида халқаро ва маҳаллий йўналишларда лоукостерлар фаолиятини самарали йўлга қўйиш, замонавий тезюрар поездларга чипта сотиб олиш механизмларини такомиллаштириш масалаларига жиддий эътибор қаратилмоқда.

Шу нуқтаи назардан, йиғилишда Президент Транспорт вазирлигига туризм соҳасида транспорт инфратузилмасини яхшилаш бўйича бир қатор топшириқларни берди.

Жумладан, 1 июлдан бошлаб, «Зиёрат туризми» дастури доирасида хорижий авиакомпанияларга кўрсатиладиган хизматларга 50 фоизгача чегирмалар жорий қилинади. 1 октябрга қадар эса, маҳаллий авиақатновларга мўлжалланган янги «Silk avia» компанияси ташкил этилади. Харажатларни камайтириш мақсадида 9 та самолёт тўлиқ эконом-классга ўтказилади.

Албатта, буларнинг барчаси Ўзбекистонда туризм соҳасидаги ислоҳотлар самарадорлигини ошириш, қулай иқтисодий шароит ва омилларни яратиш, унинг иқтисодиётдаги ўрни ва улушини юксалтириш, хизматлар сифатини ошириш ҳамда туризм инфратузилмасини такомиллаштиришга қаратилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

فلينظر فيما صنّفه أبو حنيفة رحمه الله في الكلام:
وهو كتاب العالم وفيه الحُجَجُ القاهرة على أهل الإلحاد والبدعة، وقد تكلَّم في شرح اعتقاد المتكلِّمين وقرر أحسن طريقة في الرد على المخالفين.
وكتاب الفقه الأكبر الذي أخبرنا به الثقة بطريق معتمد، وإسناد صحيح عن نصير بن يحيى عن أبي مطيع عن أبي حنيفة.
وما جمعه أبو حنيفة في الوصية التي كتبها إلى أبي عمرو عثمان البتي وردَّ فيها على المبتدعين.
ولينظر فيما صنّفه الشافعي في مصنفاته فلم يجد بين مذهبيهما تباينًا بحال!
وكل ما حكي عنهم خلاف ما ذكرناه، فإنما هو كذب يرتكبه مبتدع؛ ترويجًا لبدعته.

أبو المظفر الإسفراييني الشافعي (٤٧١هـ)

Абу Ҳанифа розияллоҳу анҳунинг калом илми борасида ёзган «Олим ва мутааллим» китобига қаранг. Унда динсизлар ва бидъатчиларга кучли хужжатлар келтирилган. Мутакаллимларнинг эътиқоди қай тарзда эканини шарҳлаб, мухолиф томонга энг гўзал услубда тушунча берганлар. «Фиқҳул акбар» китоби бизга мўътамад йўл ва саҳиҳ санад билан етиб келган. Нусайр ибн Яҳё роҳимаҳуллоҳ Абу Мутиъй ал-Балхий роҳимаҳуллоҳдан, у киши Абу Ҳанифа розияллоҳу анҳудан ривоят қилганлар.
Абу Ҳанифа розияллоҳу анҳунинг Абу Амр Усмон ал-Баттий роҳимаҳуллоҳга ёзган «Васият» номли рисолаларида бидъатчиларга кескин раддиялар берилган.
Шунингдек, Имом Шофеъий розияллоҳу анҳунинг ёзган асарларига қаранг. Ушбу икки мазҳаб ўртасида бир-биридан фарқни топа олмайсиз!
Ушбу зикр қилганларимизга тескари айтилган бирор гапга дуч келсангиз, билингки у бидъатчининг ўз бидъатини ривожлантириш учун уйдирган ёлғонидир!

Абул-Музаффар Исфиройиний Шофеъий роҳимаҳуллоҳ (471-ҳиж.)

Савдогарлар ва сўфийлар ажойиб Самарқанд ва Бухоро шаҳарларидан Ҳинд водийси ва ундан бошқа жойларга сафар қилиб, ҳикматли сўзларни тарқатиш, савдо юритиш билан бирга ўз ғоялари, дунёқарашлари билан ҳам ўртоқлашган.

ЎзА хабарига кўра, бир қанча сўфий авлиёлар ҳам бутун минтақада диний бағрикенглик, ўзаро ҳурмат ва меҳр оқибатни тарғиб этиб, Ислом динининг асл моҳиятини етказган ҳолда, Жанубий Осиё бўйлаб саёҳат қилган.

Тасаввуф маркази бўлган Ўзбекистон ҳадис илмини тарғиб этишга беқиёс ҳисса қўшган Имом Бухорий каби кўплаб Ислом арбобларининг ватани ҳисобланади. Бу ҳудудда вужудга келган сўфийлик тариқатлари Ислом дини ва унинг таълимотлари билан дунёни ёритган.

Покистонда “Бутун дунёда нур осмондан, фақат Самарқанд ва Бухорода ердан таралади”, деган халқ мақоли бор. Бу мақолда шу замин одамларининг илмий ва бой маданияти акс этган.

Покистон ва Ўзбекистон мустақилликни қўлга киритганидан сўнг икки халқ ўртасидаги яқин алоқалар қайта тикланди. Уларнинг умумий ўтмиши ва келажакка бир хил интилишлари халқларни тараққиёт ва фаровонлик йўлида бирлаштириб туради.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Шу йил 11-12 май кунлари Тошкент шаҳрида «Халқ дипломатияси – тараққиёт сари ўзаро ҳамжиҳатлик» шиори остида Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотининг Халқ дипломатияси форуми бўлиб ўтмоқда. Унда халқаро ташкилотлар вакиллари, ШҲТга аъзо мамлакатлар парламентлари, нодавлат тузилмалар ва илмий-таҳлил марказлари раҳбарлари иштирок этмоқда.

Нуфузли форумда Ўзбекистон Сенати Раиси Танзила Норбоева, Бутунхитой халқ вакиллари кенгаши Доимий қўмитаси раиси ўринбосари, ШҲТнинг яхши қўшничилик, дўстлик ва ҳамкорлик бўйича Хитой қўмитаси раиси Шен Юеюе ва Ўзбекистон Ташқи ишлар вазири в.б. Владимир Норов, шунингдек, юртимиздаги турли давлат ва нодавлат ташкилот вакиллари, жумладан, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳимжон домла Иномов қатнашмоқда.

Анжуманнинг биринчи кунида юртимизнинг ШҲТга раислиги ва республикамиз томонидан илгари сурилган ташаббуслар юқори баҳоланди. Делегациялар ШҲТга аъзо давлатлардаги ёш авлод салоҳиятини самарали рўёбга чиқариш, ҳар йили ШҲТ маданий ва сайёҳлик пойтахти мақомини бериш амалиётини жорий этиш, “ШҲТ Эзгу ният элчиси” институтини ташкил этиш сингари мамлакатимиз таклифлари қўллаб-қувватлади.

Форум доирасида анжуман иштирокчилари томонидан ишлаб чиқилаётган лойиҳалар мамлакатларимизни янада яқинлаштириш йўлида муҳим қадам бўлишини бир овоздан эътироф этишяпти. Маҳаллий ва хорижий ташкилотлар вакиллари турли ғоя ва таклифларни илгари суришиб, муҳим ташаббуслар, қизиқарли тақдимотлар билан чиқиш қилишмоқда.

Маълумот учун, форум якунлари бўйича ШҲТ халқ дипломатиясининг Тошкент коммюникесини қабул қилиш режалаштирилган. Халқаро тадбир 12 май куни якунланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати