Жанубий-шарқий Осиёда жойлашган Мьянма давлатида ислом динига эътиқод қилувчи кўп сонли мусулмонлари истиқомат қилади. Мусулмонлар Мянмада аҳолининг 4,3 фоизи, яъни 2,5 миллион нафарини ташкил этади. Шундан роҳинжа мусулмонлари 1 миллион нафардан ортиқдир.

Мьянмада аҳолининг асосий қисми буддизмга эътиқод қилгани сабабли, ушбу мамлакатда ўзга дин вакилларига нисбатан ҳукумат қўшинлари ва буддист экстремистлар томонидан босим ўтказилган эди.

Жорий йилнинг 25 августидан бошланган таъқиблар натижасида роҳинжалар Мянмага чегарадош бўлган Бангладешга қочиб ўтган эдилар.

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти хисоб-китобларига кўра, роҳинжа бугунги кунда энг кам сонли элатлардан бири саналади. Улар асрлар давомида Мьянма ҳудудида истиқомат қилиб келаётганига қарамай, ҳукумат уларнинг фуқаролик ҳуқуқларини тан олишни истамаяпти.

Мьянма ҳукумати “роҳинжа миллат эмас, улар бангладешлик муҳожирлар” деган фикрни таъкидламоқда.

Ғарб оммавий ахборот воситаларида тарқатилган хабарларга кўра, Роҳинжа штатида Мьянма армияси ва роҳинжа жангари гуруҳлари ўртасида қуролли тўқнашув бўлиб ўтган. Унда 71 нафар аҳоли ва 12 нафар ҳарбийлар ҳалок бўлган эди.

Инсоният эътиқод қиладиган динларнинг ҳеч бириси у ёки бу важ билан бегуноҳ қишиларни ўлдиришга буюрмайди.

Шундай экан араканлик роҳинжа мусулмонларига қарши қаратилган тажовузлар ким томонидан ва нима мақсадда амалга оширилаётганини чуқур таҳлил орқали аниқлаш мумкин.

Мьянмадаги “969 ҳаракати” ва у илгари сураётган ғоялар юзага келган можаронинг асосида эканини кўриш мумкин.

Ашин Виратҳу ўзини “будданинг ўғли” эканлигини айтиб, буддавийлик дини ва маданиятини ҳимоя қилиш мақсадида “969 ҳаракати”ни тузган шахс, роҳинжа мусулмонларини ўзига қарши катта хавф деб кўрмоқда. Уларни ўлдириш ва Мьянма тупроқларидан мажбурий кўчириш ҳар бир буддавий аҳоли учун шарт эканлигини таъкидламоқда.

У дунёдаги ҳар қандай қўпорувчилик ҳаракати учун мусулмонларни айбдор санайди.

Мьянма ҳукумати роҳинжа мусулмонларининг ҳақ-ҳуқуқларини очиқча поймол қилиб, уларни “бангладешлик муҳожирлар” дея ҳисоблайди.

Ушбу экстремистик гуруҳни қўллаб-қувватлашдан мақсад “яширин кучлар”нинг геосиёсий манфаатларини амалга ошириш эканини англаш қийин эмас.

Маълумоларга кўра, Мьянманинг Аракан вилоятида жуда катта ер ости заҳираси, табиий бойликлар мавжуд.

Ҳозирда Араканда айнан роҳинжа аҳолиси яшайдиган ҳудудда 1,2 триллион куб-метр табиий газ ва 2,1 миллиард баррель нефть заҳиралари мажуд экани тахмин қилинмоқда. Бу эса можароларнинг аниқ мақсадини юзага чиқаради.

Ўзбекистон ҳукумати Мьянмадаги ҳолат юзасидан ўз муносабатини билдирган ҳолда, 18 сентябрь куни зарур маҳсулотлардан иборат инсонпарварлик ёрдамини Бангладеш Қизил ярим ой жамиятининг Даккадаги миллий бош қароргоҳига етказиб бериш бўйича амалий ишларни бажарган эди.

Ўзбекистон Республикаси етказиб берган инсонпарварлик ёрдами Бангладешда бўлиб турган 50 мингдан ортиқ қочоқлар эҳтиёжини қондиришга етарли бўлган.

Маълумот учун, ҳозирги вақтда Бангладеш ҳудудида Мьянмадан қочиб ўтган 400 мингга яқин қочоқлар яшамоқда.

ЎзА берган маълумотларда Ўзбекистондан 14 турдан зиёд озиқ-овқат ва бошқа зарур маҳсулотлар юборилган эди.

Хулоса қилиб айтганда, роҳинжа мусулмонлари яшаётган ҳудудни айрим трансмиллий компаниялар манфаатлари таъсирига тушган майдон сифатида эътироф этиш ҳамда Мьянма ҳукумати Аракан штатидаги табиий қазилма бойликлардан катта фойда олишни режалаштирилган бўлиши мумкин дея тахмин қилиш мумкин.

Кеча, 31 октябрь куни Ўзбекистон мусулмонлар идорасида “Ўзбекистонда зиёрат туризмини ривожлантиришда ёшларнинг иштироки” мавзусида учрашув бўлиб ўтди. Унда Ёшлар муаммоларини ўрганиш ва истиқболли кадрлар тайёрлаш институти тингловчилари Ҳазрати Имом мажмуасида саёҳат қилиш билан биргаликда, зиёрат туризми масаласида етакчи мутахассисларнинг фикри тингланди.

Диний идора вакили томонидан тингловчиларга зиёрат қилиш одоби, зиёрат қилиш вақтида ўзини тутиш бўйича тушунчалар бериб ўтилди.

Ўзбекистонда ички туризм ва зиёрат туризмни ривожлантириш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамда Ўзбекистон ёшлар иттифоқи ҳамкорлигида “Ўзбекистонда зиёрат туризмини ривожлантиришда ёшларнинг иштироки” мавзусида учрашув ташкил этилди.

Тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, раис маслаҳатчиси Абдулҳамид Турсунов, Тошкент шаҳар Бош имом-хатиби Анвар қори Турсунов, Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси қошидаги Ёшлар муаммоларини ўрганиш ва истиқболли кадрлар тайёрлаш институти директори Актам Жалиловлар иштирок этди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари учрашувда иштирок этиб, зиёрат туризмининг бугунги кундаги аҳамияти ва бу борада исломий ҳамда диний билимларни билишликни муҳимлиги ҳақида ёшларга ўз ўгитларини бериб ўтдилар.

Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Анвар қори Турсунов “Туристик саёҳатларда зиёратгоҳларга ташрифнинг мезонлари хусусида” ўз фикрларини билдириб ўтдилар.

Семинар доирасида “Зиёрат туризми” ҳақида видеоролик намойиш этилди.

Тадбир якунида иштирокчиларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан “Интернетдаги таҳдидлардан ҳимоя” асари туҳфа этилди.

Учрашув иштирокчилари Тошкент шаҳридаги Ҳазрати Имом мажмуасини зиёрат қилдилар ва унинг бунёд бўлиш тарихи билан яқиндан танишдилар.

Бугун республикамизнинг барча олий таълим муассасаларида кириш имтиҳонлари бўлгани каби Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида ҳам 2017-2018 ўқув йили учун тест синовлари бўлиб ўтди. Абитуриентлар “Ўзбекистон тарихи” ҳамда “Она тили ва адабиёти” фанларидан ўз билимларини синовдан ўтказдилар. Унда жами 462 нафар абитуриент иштирок этди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси буйруғи асосида институтда тест синовлари юқори савияда ўтказилиб, абитуриентлар ва уларнинг ота-оналари учун барча шарт-шароитлар муҳайё қилинди. Ўтган йиллардаги кириш имтиҳонларидан фарқли равишда, жорий йилги қабул имтиҳонлари жараёни адолатлилиги, ҳаққонийлиги ва шаффофлигини тўла таъминлаш мақсадида жами абитуриентлар ягона зал – “Ҳазрати Имом” масжидининг хонақосида тест синовларини топширдилар.

Шунингдек, тест жараёни ҳамда ташқарида ота-оналар учун яратилган шарт-шароитлар Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг “muslim.uz” портали жамоаси томонидан https://www.facebook.com/muslimuzportal саҳифасида тўғридан-тўғри (онлайн режимда) интернет орқали эфирга узатиб борилди.

Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими

Бугун, 4 май куни Россия Федерациясининг Санкт-Петербург ва Ғарбий-шимолий минтақаси мусулмонлари идораси таклифига биноан Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳим Иномов бошчилигидаги 4 кишидан иборат делегация Санкт-Петербург шаҳрига жўнаб кетди.

Шунингдек, делегация таркибида Тошкент шаҳар Чилонзор тумани бош имом-хатиби Хусниддин қори Абдукаримов, “Носирхон” масжиди имом-хатиби Жасур Раупов ва “Дўстжонбой” масжиди имом-хатиби Баҳром Атаджанов каби имом-домлалар бор.

Ўзбекистон делегацияси бир ҳафта мобайнида Санкт-Петербург шаҳри ва Россиянинг Ғарбий-шимолий минтақаларида бўлиб, меҳнат муҳожирлари, маҳаллий аҳоли ва турли ташкилотларда маърифий учрашувларда иштирок этадилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Халқаро алоқалар бўлими

Фазилатли ойлардан бири шаъбонда қилинган хайрли амалларнинг ажри жуда улуғдир. Айниқса, бу ойнинг биринчи ярмида нафл рўза тутиш ниҳоятда савоблидир.

Шаъбон ойининг 14-дан 15-га ўтар кечаси энг фазилатли тунлардан биридир. Бу кечани "Бароат кечаси" дейилади. Бароат кечасида бир йил ичида бўлажак ишлар ҳақида қазою ҳукм қилиниб, ажал ва умр белгиланади ва амал саҳифалари Аллоҳ таолонинг ҳузурига кўтарилади. Шу куни Аллоҳ таолонинг раҳмати ер юзига ёғилади.

Усома ибн Зайд (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Мен: «"Ё, Расулуллоҳ, сизни ҳеч бир ойда шаъбон ойидаги каби кўп рўза тутганингизни кўрмадим?" деб сўраганимда, у зот: "Бу ой ражаб билан Рамазон ўртасидаги ой бўлиб, одамлар ундан ғафлатда қолади. Ҳолбуки, барча амаллар оламларнинг Роббисига мана шу ойда кўтарилади. Мен эса рўзадор бўлган ҳолатимда амалим кўтарилишини истайман", дедилар» (Имом Насоий ва Абу Довуд ривояти).

Ибн Можа ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шаъбоннинг ўртасидаги кечада Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилишини айтганлар: "...Истиғфор айтгувчи борми? Уни мағфират қилурман. Ризқ сўровчи борми? Унга ризқ берурман. Мубтало борми? Унга офият берурман".

Шаъбон ойида солиҳ амалларни кўпроқ қилишга тарғиб этилишидан мақсад, бандаларни келаётган Рамазон ойига жисмонан ва руҳан тайёрланиб бормоқларини таъминлаш ҳамдир.

Ойша онамиз (розияллоҳу анҳо)дан ривоят қилинади: «Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): "Шаъбоннинг ярмидаги кечада Аллоҳ дунё осмонига нузул этади ва Бани Калбнинг қўйлари жунидан ҳам кўп одамни мағфират қилади", дедилар» (Ибн Можа, Имом Термизий ва Аҳмад ривояти).

Бани Калб қабиласи ўша вақтда сурув-сурув қўйлари билан машҳур бўлган. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шаъбон ойининг ярмида Аллоҳ таоло ниҳоятда кўп гуноҳларни мағфират қилишини ифодалаш учун ана шу қўйларнинг жунини мисол қилиб келтирганлар.

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): "Рамазондан бир-икки кун олдин рўза тутманглар. Аммо кимдир (доимий нафл) рўза тутиб юрган бўлса, уни тутаверсин", дедилар» (Имом Термизий ривояти).

Кимдир бирор нафл рўзани маълум кунларда ўзига вазифа қилиб олган бўлса, ўша кун Рамазондан олдинги кунларга тўғри келиб қолса, рўза тутиш жоиздир. Масалан, кўпчилик душанба ва пайшанба кунлари нафл рўза тутади.

Демак, шаъбон ойининг иккинчи ярмида нафл рўза тутмаган яхши, аммо биринчи ярмининг охиридаги кечаси ҳам, унинг эртаси ҳам улуғ фазилат ва баракотли фурсатдир.

Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,

Юнусобод тумани бош имом-хатиби, Тошкент ислом институти ўқитувчиси