Зиёуддин домла Мирсадиқов

"Абу Сахий" жоме масжиди имом-хатиби

Устоз уламои киромларимиз айтадилар: 

“Жуда оз бўлса ҳам,

кунига садақа қилишни одат қилинг!"

Чунки "САДАҚА – РАДДИ БАЛО".

1) Садақа – жаннат эшикларидан биридир.
2) Садақа – солиҳ амалларнинг энг афзали.
3) Садақа Қиёмат куни ўз соҳибига соябон бўлади.
4) Садақа қабр иссиғини пасайтиради.
5) Садақа – маййитга қилинадиган энг яхши ва энг фойдали ҳадядир. Аллоҳ таоло уни кўпайтириб беради.
6) Садақа нафсни поклайди.
7) Садақа Қиёмат кунидаги қўрқинчдан омонлик беради.
8) Садақа хато ва гуноҳларга каффорат бўлади.
9) Садақа – ўлим олди хотимани гўзал қилади.
10) Садақа хурсандчиликка сабаб бўлади.
11) Садақа қилувчи – одамларнинг энг яхшисидир.
12) Садақа соҳибига жуда ҳам кўп ва беқиёс буюк яхшиликлар ва жуда ҳам улкан савоблар ваъда қилинган.
13) Садақа қилиш – тақводорларнинг сифатларидандир.
14) Садақа – саховатнинг белгисидир.
15) Садақа – дуо қабул бўлишига сабабдир.
16) Садақа – ташвишнинг аришига сабабдир.
17) Садақа балони қайтаради.
18) Садақа умрни узайтиради.
19) Садақа – дардга даво, касалликка – шифо, энг фойдали муолажадир.
20) Садақа ўт тушишидан, сувда чўкишдан, ўғри уришидан асрайди.
21) Садақанинг савоби – нақд, гарчи у ҳайвон-паррандаларга қилинса ҳам.
22) Садақанинг афзали – очга таом беришдир.
23) Садақа қилувчи киши одамлар меҳрини қозонади.
24) Садақа – садақа қилувчининг мол-давлатини кўпайтиради.
25) Садақа ризқ зиёда бўлишига сабаб бўлади.
26) Садақа – садақа қилган кишини одамлар яхши кўришларига сабаб бўлади.
27) Садақа нусратга сабаб бўлади.
28) Садақа ишида қатнашганлар савобга шерик бўладилар.
29) Садақа – бало ва қазолардан ҳимоя қилади.
30) Садақа ўз эгасини ёмон ўлимдан асрайди.
31) Садақа берган билан мол-дунё камайиб қолмайди.
32) Садақа берадиган одамнинг молига фаришталар барака тилаб дуо қиладилар.
33) Садақа Парвардигорнинг ғазабини ўчиради.
34) Садақа – садақа берувчининг шайтонлар устидан ғалабасидир.
35) Садақа Қиёмат кунида бу дунёда бой берилган нарсаларга афсус қилдирмайди.
36) Садақа – ғам-андуҳдан холи этгувчидир.
37) Садақа Қиёмат куни тўсиқ бўлиб, ҳимоя қилиб, садақа қилувчини дўзахдан тўсади.
38) Садақа қалбнинг қаттиқлигини юмшатади.
39) Садақа – Қиёмат кунида садақа қилганнинг юзининг жилосидир.
40) Садақа қилинган маййитга ҳам, садақа қилган одамга ҳам Аллоҳ таоло савобларини кўпайтириб беради.
41) Садақа – ёмонликларни даф этиш учун сабабдир.
42) Садақа фаришталарнинг дуосига сабаб бўлади.
43) Садақа савобларни кўпайтиради.
44) Садақа – қайғудан асрагувчидир.
45) Садақа – қабр оловини сўндиргувчидир.
46) Садақа – ҳасанотларни ўн ҳиссага кўпайтиргувчидир.
47) Садақа бу дунёдаги 70 хил ёмонлик эшикларини ёпади.
48) Садақа – соҳибини қабр азоби ва оловдан озод этгувчидир.
49) Садақа – садақа берувчининг қувончига сабабчидир.
50) Сув ҳўл-қуруқни куйдириб бораётган оловни ўчиргани каби, инсоннинг икки дунёсини куйдириб бораётган хато ва гуноҳларини садақа ўчиради.
51) Садақа вафотингиздан кейин ҳам ажр-савобингизни кўпайтириб туради.
52) Садақа қилувчи Аллоҳ таолога яқин бўлиб, Ўзининг меҳрига сазовор бўлади.
53) Узр сабабли тутолмай қолган фарз қилинган рўзани ҳам садақа билан каффорат этилади.
54) Садақа Рамазон ойида тутилган рўзани мукаммал қилиб беради.
55) Садақа қилаётганингизда маблағларингизни йўқотаётган бўлмайсиз, балки уни бошқа пайт учун ўзингизга жўнатаётган бўласиз.
56) Садақа – сахий ва ҳимматли ишлардан ва эзгу аломатлардан биридир.
57) Садақа – дуонинг ижобат бўлишига сабабчидир.
58) Садақа қилувчиларни Ўзининг гўзал мукофотлари ила сийлайди.
59) Садақа – Қиёмат кунида садақа қилганнинг юзини ёруғ қилади.
60) Садақа – садақа берувчидан ва унинг яқинларидан балони даф қилади.
61) Садақа – садақа берувчининг обрў ва ҳурматини сақлайди.
62) Садақа берадиган хонадонга Худои таолонинг раҳмати ёғилади.
63) Садақа берадиган одамга файзу илоҳий, хайр-барака берилади.

(Каломуллоҳ – Қуръони Каримнинг ояти карималари ва Жаноби Пайғамбаримиз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак ҳадиси шарифларидан).

Иброҳимжон домла Иномов

Жаннатмакон юртимизда экологик барқарорликни таъминлаш, табиий ресурслардан оқилона ва самарали фойдаланишни йўлга қўйишга ҳар қачонгидан ҳам катта эътибор қаратилмоқда. Халқимиз меҳнаткаш, азалдан бир парча ердан миришкорлик билан фойдаланиб, хонадонига Аллоҳнинг инояти ила барака киритаётган, ризқу рўзини бутлаб, омилкорлик билан иш тутаётган юртдошларимиз кўплаб топилади.

Дарахт экиш билан инсон ўзидан кейин садақаи жория қилган бўлади. Садақаи жориядан эса инсонга то қиёматгача савоб етиб боради. Бу ҳақда ҳам Пайғамбаримиз (с.а.в.) “Агар бирор банда бирон кўчат экадиган бўлса, ундан инсон, ҳайвон ёки қуш еса, бу ўша бандага қиёмат кунигача садақаи жория бўлади”, дейилган (Муслим ривояти).

 Бу амалнинг деҳқонга нафақат тириклигида, балки, вафотидан сўнг ҳам манфаати етиб туради.Экилган кўчат ва дарахтлар хамда ўсимликлар доимо Аллох Таолога тасбеҳ айтиб туради. Инсон ернинг гўзаллигини нафақат асраб авайлаши, балки унинг янада гуллаб яшнаши учун ўз хиссасини қўшмоғи лозим.  Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, келажак авлодга табиий бойликларини бус-бутун етказиш, экологик муаммоларни бартараф этишга ҳисса қўшиш олдимизда турган муҳим вазифалардан бири ҳисобланади.Кўчат экиш, деҳқончилик қилиш фазилати ва аҳамияти нечоғли улуғдир, муборак китоблар кўчат экувчиларнинг Аллоҳ даргоҳида эришадиган ажр-савобларидан хабар беради. Ушбу амал инсонга нафақат тириклигида, балки вафотидан сўнг ҳам манфаат етказиб туради, яъни қиёмат кунигача садақаи жорий сифатида банда фойдасига хизмат қилади.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) умматларини кўчат ўтказиш ва экин экишга тарғиб қилганлар. Анас ибн Молик (розияллоҳи анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Агар қиёмат бўлиб қолса ва биронтангизнинг қўлида хурмо дарахти бўлса, уни экиб қўйсин”, дедилар (Имом Аҳмад ривояти).

Инсон ернинг гўзаллигини нафақат асраб-авайлаши, балки унинг янада гуллаб-яшнаши учун ўз ҳиссасини қўшмоғи лозим. Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, келажак авлодга табиий бойликларини бус-бутун етказиш, экологик муаммоларни бартараф этишга ҳисса қўшиш, табиатни, экин ва дарахтларни асраб авайлаш олдимизда турган мухим вазифалардан бири хисобланади.

Янгийўл туман “Имом Султон”

жоме масжиди имом хатиби Нарзуллаев Одилжон.

 Ислом ‒ поклик дини. Поклик эса ‒  имон белгиси. Дунёда Исломдан бошқа ҳеч бир дин, тузум ёки фалсафа поклик ва озодаликни бу қадар юксак даражага кўтармаган. Чунки поклик бўлмаса, банданинг ибодати ҳам қабул бўлмайди. Исломда барча ибодатларнинг қабул бўлиши учун, аввало, банданинг қалби, нияти пок бўлиши талаб қилинади. Қолаверса, ибодатларнинг қабул бўлиши учун инсоннинг бутун танаси, кийим-боши, ҳатто, ибодат жойи ҳам пок, турли катта-кичик нажосат ва нопокликлардан холи бўлиши керак.

Покиза одамдан ифлослик, разиллик чиқмайди. Поклик ‒  чин инсонийлик кўзгуси. Бу ҳақда Ҳақ таоло Ўз каломида шундай деб хабар беради:  “Унда покланишни хуш кўрадиган кишилар бор. Аллоҳ эса покланувчиларни севар”. Аллоҳ таоло бошқа бир ояти каримада яна шундай марҳамат қилади: “Аллоҳ мўминларни сизлардаги ҳозирги ҳолат узра ташлаб қўювчи эмас. У ҳали пок киму, нопок ким ажрим этади. Аллоҳ сизларни илми ғайбдан хабардор қилмади, лекин Аллоҳ Ўз пайғамбарлари ичидан хоҳлаганларини (илми ғайбдан қисман билдириш учун) танлаб олади. Бас, Аллоҳга ва Унинг пайғамбарларига имон келтирингиз! Имон келтириб, тақволи бўлсангиз, сизларга (охиратда) буюк мукофот (бордир)” (Оли Имрон сураси, 179-оят).

Поклик ва озодалик даражаси нақадар улуғлигини қуйидаги ҳадиси шарифдан ҳам яхши билишимиз мумкин: «Албатта Аллоҳ мулойимдир, мулойимликни севади, покизадир, покизаликни севади, саховатлидир, саховатни севади, ўта сахийдир, ўта сахийликни севади».

Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Учта лаънат  олиб келадиган амалдан эҳтиёт бўлинглар: Сув ҳавзаларига, йўл ўртасида ва одамлар салқинланаётган жойларда қазойи ҳожат чиқаришдан”, – деб огоҳлантирганлар».

Ушбу ҳадиси шариф бебаҳо илоҳий неъмат сув ҳавзаларини, одамлар фойдаланадиган кўча ва йўллар ҳамда соя салқин жойларни эҳтиётлаб сақлаш муҳим эканлигини яна бир бор таъкидлайди.

Бундан ташқари, жамоат жойларида, ўқув даргоҳларида, кенг жамоатчилик фойдаланадиган метро, автубос, йўналишдаги автоуловларда ҳам тозаликка риоя қилишимиз лозим. Уларга писта пўчоқлари ва маиший чиқиндиларини ташлаб, ифлос қилмаслигимиз даркор. Ҳар вақт ва ҳар жойда тозалик ва поклик одобларига риоя қилишни асло унутмайлик, зеро, поклик имондандир, деб ҳадисда бежизга айтилмаган.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам яна: “Уй ва ҳовли саҳналарингизни тозалаб саранжом саришта қилинглар”, – деб буюрганлар (Термизий ривояти).

Ахлатларни кўчага, одамлар юрадиган жойларга ташламаслик, умуман  ҳовли жойларда ахлатни тўпламаслик ҳам лозим. Токи кўрган одам ҳавас қилсин. Уй ичини, идиш-товоқларни, кийим ва жиҳозларни ҳам тоза сақлаш зарур. Уст-бош, соч-соқолнинг, хусусан, кўйлаклар ёқасининг покиза бўлишига алоҳида эътибор бериш, одамлар кўз ўнгида жирканч ва ифлос ҳолда юришдан сақланиш талаб этилади.

Ислом дини барчамизга яшаётган жойларимизнинг тоза, озода бўлиши, ичимлик сувимизнинг беғубор, ўзимизнинг эса покиза юришимизга буюради. Асрлар бўйлаб мусулмонлар ариқ, дарё ва денгиз сувларини покиза сақлашни ўзларининг бурчлари деб билиб келганлар. Қуръони каримда денгиз, дарё ва ариқларни ифлослантирмасликка буюрилган. Акс ҳолда балиқлар ҳам ноз-неъмат ўрнига заҳарли моддаларга айланишини унутмайлик.

Аллоҳ таоло муборак каломи шарифида бандаларига: “У сизлар учун Ерни “пойандоз”, осмонни “бино” қилиб қўйди ва осмондан сув тушириб, у сабабли сизларга ризқ сифатида мевалар (мевали дарахтлар)ни ундирди” (“Бақара” сураси, 22-оят).

Ҳожатхонага киришнинг ҳам ўзига хос амалий ва маънавий тартиблари бор: бу ерга кираётганда Шайтон ёмонликларидан паноҳ тиланади, қиблага қараб ёки унга орқа ўгириб ўтирилмайди, у ерда гапириш, бирор нарса ўқиш мақбул эмас. Ҳожатхонага бошяланг, ялангоёқ кирилмайди. Сув ва сув ёқасига, ернинг ёриқ жойларига, жониворлар уясига, дарахт остига, ахлатхона ёки қабристонларга ҳожат ушатилмайди. Ҳожат ушатиб бўлингач, кесак ёки махсус чиқарилган қоғоз билан тозаланиш, иложи бўлса чап қўл ёрдамида сув билан ювиб ташлаш лозим. Айниқса пешоб қолдиқларининг кийим ёки баданга тегишидан эҳтиёт бўлиш керак.

Динимизда ғуслнинг ҳам талай тартиб-қодалари бор.

Соф табиат суннатлари ‒ қуйидагилардан иборат: мўйлабнинг лаб устига ўсиб тушган қисмини қириб, тозалаб юриш;  тиш ва оғизни тозалаб юриш; бурунга сув олиб тозалаш; тирноқларни қисқартириш; баданнинг букиладиган (бўғим, қўлтиқ ости, киндик) жойларини яхшилаб ювиш;  қўлтиқдаги юнгларни юлиш;  қовуқдаги юнгни қириш; сув билан истинжо қилиш; ўғил болаларни хатна қилдириш. 

Тирноқни олиб туриш лозим. Тирноқларини ўстириб, унга ҳар хил бўёқ ва ишлов бериш, айрим аёллар ўйлаганидек, мутлақо зийнат саналмайди. Қулоқ бурмалари, бурун катаклари, киндик чуқурлари, кўз қовоқлари каби одатда баданнинг кир тўпланадиган барча бўғинларини ҳамиша тозалаб туришга тўғри келади. Поклик ва ёқимли ҳидни йўқотмаслик учун ана шу жойларни мунтазам ювиб туриш зарур.

Динимизда оғиз ва тишларни тозалашга алоҳида эътибор қаратилган.

Соч қўйган киши сочини парваришлаши, ўз вақтида ювиб-тозалаши, тараб-ўриши лозим. Зеро пайғамбар (с. а. в.) бир ҳадиси муборакларида:  «Кимни сочи бўлса (уни яхшилаб парвариш) қилсин», ‒ деганлар.

Суюқлик ичаётган киши идиш ичига нафасини туширмаслиги керак. Синиқ, дарз кетган ёки лаби учган идишларда таом ёки суюқлик истеъмол қилинмайди, чунки у ерда йиғилиб қолган микроблар таомга аралашиши ва натижада касаллик келиб чиқиши мумкин.

Аллоҳ таоло барчаларимизни солиҳ ҳаёт кечиришимиз, ибодатларимизни адо этишимиз, Ўзига бандалик қилишимизда ҳамиша пок, тоза бўлишга муяссар айласин, имонимизнинг ярми саналган поклик масалаларига эътиборли бандаларидан қилсин, ибодатларимизнинг комил бўлишини насиб айласин, омин!

Абдулғафур Раззоқ Бухорий,

Баҳоуддин Нақшбанд жоме масжиди имом-хатиби

Тождор вирус пандемияси ҳаммамизга қайта сабоқ берди. Озодаликка, шахсий гигиенага, санитария қоидаларига қатъий амал қилиш, ҳар бир кишининг бошқалар билан ўзаро ижтимоий масофани сақлаши, турар жой бинолари, ёрдамчи иморатлар, жумладан, ошхона, тандирхона ва санузелларни тоза-озода сақлаш давр талаби бўлиб қолди.

Инсон ўзини энг бехавотир, эмин-эркин сезадиган маскани унинг уйидир. У ўз уйида бошқанинг назари тушишидан, гаплари эшитилиб қолишидан хавфсирамай, азият чекмай яшаши керак. Акс ҳолда, унинг уйидаги роҳат-фароғати кетади, ҳаловати йўқолади. Донишмандларнинг: «Уйинг сиғдирсин», ‒ деб қилган дуо қилишларида ажиб ҳикмат яширинган. Ҳаттоки, замонавий қонунларда уй-жой дахлсизлиги ҳақида алоҳида моддалар мавжуд. Ахлоқимизда эса бировнинг хонадонига, ҳузурига изнсиз назар солган, рухсат сўрамай кирган киши қаттиқ қораланади ва одамлар бу ёмон ишдан ҳамиша қайтариб келинган.

Маскан ‒ ҳар ким учун муқаддас. “Маскан” сўзи “яшаш, сокинлик топиш жойи” деган маънони англатади. Чунки у “сукун” сўзи билан ўзакдош. Бизда инсоннинг ўз оиласи билан бирга яшайдиган жойи “маскан” дейилади. Инсон ҳаётида хавфу хатардан омонлик топиш, иссиқ-совуқдан пана бўлиш, молу мулкини дахлсиз сақлаш, аҳли аёли билан фароғатда яшаш, ҳаётдаги машаққатлар ва чарчашлардан дам олиб, роҳат топиш учун, қисқа қилиб айтганда, барча нарсалардан сокинлик топиш учун бир масканга муҳтож бўлади. Шунинг учун ҳам Расулуллоҳ (с. а. в.) кенг маскан мусулмон кишининг саодати омилларидан бири эканини ўз ҳадисларида баён этганлар.
Нофеъ ибн Абдулҳорисдан шундай ривоят қилинади: «Пайғамбар (с. а. в.): «Кенг маскан, солиҳ қўшни ва яхши улов (маркаб) мусулмон кишининг саодатидандир», дедилар».

         Албатта, маскан – турар жой одам боласи умрининг кўп қисмини ўтказадиган ер. Умрнинг энг нозик ва масъулиятли қисми одамнинг шахсий масканида ўтади.

Масканнинг кенг бўлиши яшаш шароитининг қулайлиги маъносидадир. Киши ўз уйида яшаш учун барча шароитларга эга бўлса, саодатли бўлиши турган гап. Умрининг кўп қисми ўтадиган масканда ўзи учун керак бўлган барча қулайликлар мавжуд бўлса, албатта, бу нарса ҳам саодат омилларидан бири бўлади.

Инсон дунё ҳаётида яшар экан, турли ҳолатларга дуч келади. Чарчайди, асабийлашади, дам олгиси келади, ухлайди ва ҳоказолар. Шундай пайтларда унинг ўз уйи ўлан тўшагига айланади. Жамоатчилик жойлари, сафарда, меҳмонхона ёки ижарага турган ерида керакли сокинликни топа олмайди. Ўз уйига эса бемалол кириб боради, ечинади, ором топади, ҳордиқ чиқаради. Шунинг учун ҳам исломда кенг маскан киши саодати омилларидан бирига қиёсланган.
         Масканнинг инсон ҳаётидаги улкан аҳамияти ва зарурати эътиборидан шариат мусулмон инсонларга бу борада ўзига хос одобларни жорий қилган. Мазкур одоблар инсоннинг ўз масканида бахт-саодат, ҳузур-ҳаловат ила яшашини тўла таъминлайди.

Инсон яшайдиган масканда, хусусан, қишлоқ ерларда ариқ ва зовурлар кўп бўлади. Сув ўтган жой ҳаддан ташқари тоза бўлиши керак. Агар агар ариқ ва зовурларга қаралмаса, улар вақти-вақти билан қазиб, тозаланиб турмаса, бунинг устига, ҳар ким сувга ҳар нарса оқизса, ахлат ташласа, ўт-ўланлардан тозаланмаса, айнан ана шу энг тоза нарса амалда энг кўп микроб тарқатадиган ва бактерия тўплайдиган жойга айланиши ҳеч гап эмас. Ҳатто, шаҳарлар ичидан оқиб ўтган ариқлар ҳам баъзан жуда қаровсиз ҳолга тушиб қолишига кўп гувоҳ бўламиз. Қарасангиз, унинг четидаги ўт-ўланларга нималар илакишиб ётмайди, эски ички кийимлар дейсизми, мушук ё итнинг ўлиги дейсизми, полиэтилен идишлар дейсизми... ‒ эҳ-ҳе йўқ нарсанинг ўзи йўқ. Бундай сув иншоотлари атрофида пашша билан чивин, чигиртка ва билан қуцрбақа ҳам кўпайгандан кўпаяди.

Мана бу ҳадисларнинг маъно-мазмунига эътибор берайлик:

Абу Барза Асламийдан (р. а.) ривоят қилинади:

“Эй Аллоҳнинг Расули! Мени жаннатга киритадиган амалга йўллаб қўйинг", дедим. “Одамларнинг йўлидаги озор берувчи нарсани олиб ташла” , – дедилар”.

Абу Ҳурайрадан (р. а.) ривоят қилинади:

“Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир одам йўлда ётган тиканнинг олдидан ўтиб қолди. “Албатта, мана шу тиканни олиб ташлайман, бирорта мусулмон одамга зарар етказмасин”, деди. Шу боис унинг гуноҳлари мағфират қилинади”,– дедилар”.

Абу Заррдан (р. а.) ривоят қилинади: 

“Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Менга умматимнинг амаллари намойиш қилинди – яхшиси ҳам, ёмони ҳам. Умматимнинг энг яхши ишларидан бири йўлда ётган озор берувчи нарсаларни олиб ташлаш эканини кўрдим. Уларнинг энг ёмон ишларидан бири масжидда кўмилмай қолган балғам эканини ҳам кўрдим”, – дедилар.

Озодалик энг олий даражада тарғиб қилинган муқаддас ислом дини ариқ ва зовурларни ҳам тоза тутишни талаб қилади. Динимизда сувга туфлаш қанчалар катта гуноҳ саналади.

Расулуллоҳ (с. а. в.): «Албатта, Аллоҳ хушҳолдир – хушҳолликни яхши кўради, покдир – покликликни севади, саховатлидир – саховатни яхши кўради, сахийдир – сахийликни севади. Бас, ҳовлиларингизни озода тутинг!..” ‒ деганлар. Бу ҳадис бандалардан ҳовли-жойлар, кўча-кўйлар, демакки, ариқ-зовурларни ҳам тоза- озода тутишга чақиради.

Кейинги йилларда Тошкент шаҳрининг ичидан ўтган анҳор ва ариқлар атрофини ободонлаштириш бўйича кўп ишлар қилинди. Йиллар мобайнида айрим фуқаролар ўзбошимчалик билан ана шундай оқар сувлар қирғоқларига ноқонуний иншоотлар қуриб олиб, булардан ўз манфаатлари учун фойдаланиб келишган. Бу масалалар  қонун доирасида ҳал қилинди.

Қуръони каримда ва ҳадиси шарифларда сув ва уни қадрлаш билан боғлиқ кўп-кўп маълумотлар бор. Уларнинг бари биздан ариқ ва зовурларни тоза-озода сақлашимизни талаб қилади.

Абдулғафур Раззоқ Бухорий,

Баҳоуддин Нақшбанд жоме масжиди имом-хатиби