Сийрат ва ислом тарихи

Умму Салама

Ҳинд бинт Суҳайл ибн Муғира ёки Ҳинд бинти Абу Умома (р.а.). Куняси Умму Салама. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг аёлларидан бири, “Мўминларнинг онаси” деган рутбанинг соҳибаси.

Отаси Суҳайл ибн Муғира ибн Абдуллоҳ ибн Умар ибн Махзум ибн Яқаза ибн Мурра.

Онаси Отика бинт Омир ибн Робиъа ибн Молик ибн Хузайма ибн Алқама ибн Фирос ибн Ғанм ибн Кинона.

Умму Салама (р.а.) бой-бадавлат шароитда, ақл-заковатли, эс-ҳушли ва фаросату назокатда тенги йўқ қизлардан бўлиб ўсдилар. Ўта зеҳнли, оқила ва илмга ҳарис бўлганлари сабабли Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам)га турмушга чиққанларидан сўнг, улардан турли масалаларни сўрашдан зерикмас эдилар. Улар саволларни асосан аёллар нуқтаи назаридан берар эдилар, бу эса ўз навбатида шариатга бир қанча енгиллик ҳукмлари кириб қолишига ҳам сабаб бўлган. Ҳинд бинт Абу Умома (Умму Салама) фасоҳат, шеър ва адабиётда ҳам моҳир бўлганлар.

Умму Салама (р.а.)нинг биринчи турмуш ўртоқлари Абу Салама лақабли Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад бўлган. У киши ҳижрий учинчи йилда вафот этган. Шундан сўнг Умму Саламага Абу Бакр, Умар каби машҳур саҳобалардан совчи келган. Аммо, охири Умму Салама (р.а.)га Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ўзлари уйланганлар.

Умму Салама (р.а.)нинг тўрт фарзандлари бўлиб, барчаси Абу Саламадан бўлган. Улар: Зайнаб, Салама, Умар ва Дурра.

Ҳинд бинт Суҳайл (р.а.)нинг эри Абдуллоҳ ибн Абдул-Асаднинг онаси Барра бинт Абдулмутталиб ўша вақтдаги кўзга кўринган оиладан эди. Барранинг жияни Муҳаммад ибн Абдуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг пайғамбар бўлгани ҳақидаги хабарни эшитиб, Ҳинднинг эри Абдуллоҳ ибн Абдул-Асаднинг тинчи бузилиб, тоғасининг ўғли тарғиб қилаётган янги динга жуда ҳам қизиқиб қолади. Бунинг устига улар эмикдош ака-ука ҳам эдилар. У ҳаракат қилиб, ўн кишидан кейин ўн биринчи мусулмон бўлди. Шундан сўнг Умму Салама (р.а.) ҳам исломни қабул қилган.

Ҳабашистон ҳижрати эълон қилингач Умму Салама (р.а.) Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад билан бирга йўлга чиқишади. У ерда улар бир қиз ва бир ўғил фарзанд кўрдилар. Қизларига Зайнаб, ўғилларига Салама деб исм қўйдилар. Ўғил фарзандли бўлганларидан сўнг уларни Умму Салама, эрларини эса Абу Салама деб номлайдиган бўлдилар, натижада кунялари исмларидан кўра машҳур бўлиб кетди.

Ҳинд бинт Абу Умома (р.а.) Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад билан бирга Мадинага ҳам ҳижрат қилганлар. Улар Мадинага ҳижрат қилган биринчи аёл ҳисобланадилар.

Бадр ва Уҳуд урушларида Ҳинд бинт Абу Умоманинг эри Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад ҳам иштирок этган. Уҳуд жангида Абу Салама билагидан яраланади ва мазкур жароҳат сабабли вафот этади.

Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад (р.а.)нинг вафотидан сўнг Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) бу фидокор саҳобияни ўзига яраша тақдирлашга қарор қилдилар. Идда муддати тугагач, Умму Салама Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) турмушга чиқдилар ва у зотнинг завжаларидан бири бўлиб, мўминларнинг онаси деган унвонга эга бўлдилар.

Умму Салама (р.а.) Пайғамбар (алайҳис-салом) вафотларидан кейин доимо ибодат билан машғул бўлдилар. Фақат ҳазрати Али (р.а.)нинг даврларидагина у кишини ёқлаб, бир марта олдиларига ўғиллари Умарни олиб келдилар ва: “Эй мўминларнинг амири, агар Аллоҳга осий бўлишдан қўрқмаганимда ва сизнинг қабул қилмаслигингизни билмаганимда, албатта, сиз билан бирга чиққан бўлар эдим. Аллоҳга қасамки, ўғлим мен учун ўзимдан ҳам азиз. У сиз билан чиқиб, урушларингизда қатнашади”, дедилар.

У киши ҳадис ривоят қилишда аёллар орасида Оиша (р.а.)дан кейинги ўринда турадилар. Хонадонларида ваҳий нозил бўлишига шоҳид бўлганлар. Улардан жами 378 ҳадис ривоят қилинган. Имом Бухорий ва Имом Муслимлар биргаликда Умму Салам (р.а.)дан 29 ҳадис келтирганлар, шундан 13 таси ҳар икки имомда ҳам келган, 3 таси фақат Имом Бухорийда, 13 таси фақат Имом Муслимда келган.

Буюк саҳобия ҳижрий 59 ёки 62 йили, 84 ёшларида вафот этдилар. Улар мўминларнинг оналаридан энг охири вафот этгани ҳисобланадилар. Васиятларига мувофиқ жанозаларини Абу Ҳурайра (р.а.) ўқиб, ўғиллари Салама ва Умар (р.а.) ҳамда яна баъзи маҳрамлар қабрга қўйган.

“101 саҳобий” китоби асосида Н.Саидакбарова тайёрлади

 

 

8993 марта ўқилди
Top