Севикли Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тарихларини, сийратларини бошқа анбиёлардан кўра кўпроқ, яхшироқ биламиз. Шундай бўлиши табиий ҳол, зотан.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мушриклар зулмига, кофирлар адоватига, дин душманларининг фисқу ҳасадларига қарши кўрсатган сабру матонати, лутфу карами, ҳилму шарофатини дўсту душман баробар эътироф этган. Илло, бу – буюк ҳақиқат эди. Нафақат Қурайш қабиласи, балки ён-атрофдаги барча араблар у зотни “Ал-Амин” – ишончли, содиқ, тўғри сўз, самимий, пок инсон, деб билгани ҳолда рисолатларига ишонмасдан ёлғончига чиқаришди. Аммо у Пайғамбар алайҳиссалом сабр қилдилар, Исломни етказишда собитқадам бўлдилар. У зотга рисолат келган заҳоти Макка аҳлини йиғиб: «Эй қавм! Агар мен ана шу тоғнинг ортида душманнинг отлиқ лашкари келяпти десам ишонасизми?» дедилар. Қавм ҳеч иккиланмасдан: «Ҳа, албатта, ишонамиз», деди. Пайғамбар алайҳиссалом бу гапни бекорга айтмадилар, асли йўқ хабарга ишонган қавм энди энг буюк ҳақиқатга – Пайғамбар алайҳиссалом олиб келган буюк хабарга ҳам ишониши керак эди. Аммо «Ундай бўлса, Аллоҳ таоло мени сизларга Пайғамбар этиб тайинлади» деб рисолатни баён қилган эдилар, ҳозиргина йўқ гапга ишонамиз деб турган қавм бу ҳақ сўзга ишонмади. У зотнинг рисолатларини рад қилди, ўзларини ҳали ёлғончига, ҳали шоирга, ҳали сеҳргарга, ҳатто телбага чиқаришди. Аввалги пайғамбарларга золим қавми нимаики ёмонлик қилган бўлса, барчасини қилди. Ўша даврда арабларда сўз санъати юксак чўққиларга кўтарилган эди. Араблар ўша даврнинг энг бузилган, энг жоҳил, салкам ёввойи қавмига айланиб қолган бўлса-да, сўз санъатида, баёнда, нутқда, тилда ниҳоятда тараққий этган эди. Бу даврнинг шеърияти дунё назм майдонида етиб бўлмас юксакларда эди. Бироқ, ана шу кўкларга кўтарилган шеърият ҳазрати Муҳаммад алайҳиссаломга нозил бўлган Қуръони каримнинг энг кичкина сураси қаршисидаёқ ожиз қолди, Қуръони каримнинг илоҳий ҳикматлари, шомил оятлари олдида таслим бўлиб, бош эгишга, енгилганини тан олишга мажбур бўлди. Бу улкан мағлубиятнинг аламига чидай олмаган қавм у зотга кўз кўриб, қулоқ эшитмаган туҳматларни қилди, яккалаб қўйди, қизларининг оиласини бузди, ўғиллари вафот қилса, насли узилган, “абтар” деб маломат қилди, аммо Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам буларнинг барчасига тоғдек матонат билан туриб бердилар, ширкка, бутпарастликка муккасидан кетган, дуч келган нарсага олиҳа деб сиғиниб юрган залолатдаги қавмга тавҳид ғоясини – Лаа илааҳа иллаллоҳ – Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ деган илоҳий ҳақиқатни етказишда собит турдилар. У зотнинг метиндек мустаҳкам, барқарорликларини кўриб, мушриклар ҳийла йўлига ўтди, даъволаридан қайтариш учун ҳали шаҳват, ҳали мол-дунё, ҳали ҳокимият таклиф қилиб кўрди. Бироқ, Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло у муҳтарам зотга ҳақиқатни кўрсатиб, бутун башарият тақдири у зотга боғлиқ эканини англатиб турар эди. Шунинг учун Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бу буюк вазифадан бир лаҳза ҳам чекинмадилар.
Оламларга раҳмат қилиб юборилган бу буюк зот ана шу ношукр, ғофил, жоҳил, мушрик, кофир қавмга ачинар эдилар, уларнинг охиратда азоб-уқубатда қолишини истамас эдилар. Шунинг учун тошбўрон қилишса ҳам, кавушлари қонга тўлса ҳам сабр қилдилар, фаришталар келиб, ёрдам берайликми, бу қавмни ер билан яксон қилайликми деб туришса ҳам қавмни қарғамадилар, аксинча, уларнинг ҳаққига хайрли дуолар қилдилар. Барча қийинчиликлар, жабру ситамларга сабр қилдилар, маънавий ва моддий тазйиқларга чидадилар, она Ватанларидан қувилдилар, аммо Аллоҳ таолонинг динини умматга етказдилар, инсониятга икки дунё саодати йўлини шахсий намуна ўлароқ кўрсатиб бериб, дунё тарихидаги нубувват ва рисолат силсиласини якунлаб, сўнг рафиқул аълога интиқол қилдилар.
Дунё ҳаёти турли-туман қийинчиликлардан, мусибатлардан холи бўлмаслиги табиий. Ҳар бир инсон умри давомида мусибатларга йўлиқади, қийинчиликларга дуч келади, туҳматларга қолади, ёмонликларга мубтало бўлади, фитналарга қурбон бўлади. Лекин ҳар сафар банда Парвардигорининг ўзи билан бирга эканини унутмаслиги керак. Агар у ҳақ йўлда бўлса, бу ноҳақликларга, фитналарга, туҳматларга сабр қилиш керак. Аллоҳ таоло билан роз айтишган, ваҳий орқали боғланиб турган пайғамбарлар ҳам мусибатларга сабр қилди, сиз билан биз сабрли бўлайлик!
Пайғамбар алайҳиссалом ёмонларни қарғамадилар, биз ҳам қарғамайлик!
Пайғамбар алайҳиссалом озорнинг энг қаттиғини кўрганларида ҳам одамзотнинг ҳолатини, табиатини тушундилар, уларни дуоибад эмас, дуоихайр қилдилар, биз ана шу суннатга эргашайлик!
Ҳолбуки, сизу бизга Муҳаммад алайҳиссаломдан илм билан биргаликда умматнинг ғам-ташвиши ҳам мерос бўлиб қолди, зиммамизга юкланди. Шунинг учун ҳар бир мусулмон банда Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳар бир ҳаракатидан ўрнак олиб яшамоғи керак.
Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,
«Мирза Юсуф» жоме масжиди имом-хатиби