Оилаларимиз чироғи ва чароғбони бўлган аёлларга эҳтиром кўрсатиш, уларни эъзозлаш миллий қадриятларимизнинг ажралмас қисмидир. Муқаддас динимиз ҳам нозик хилқат эгаларининг ҳақ-ҳуқуқларини тўла-тўкис таъминлаб берди.

Исломдан аввал аёл киши инсон ўрнида кўрилмас, қиз туғилган чақалоқлар тириклайин кўмилар эди. Мана шу иллатнинг ўзи ҳам жоҳилият даврида аёлга бўлган муносабат қандай бўлганини кўрсатади. Ислом дини аёлларнинг ҳуқуқларини тўлиқ кафолатлади. Уларни эркаклардек жамиятнинг тўлақонли аъзоси эканини амалда кўрсатиб берди. Қуръони каримдаги узун суралардан бирининг номи “Нисо”, яъни “Аёллар” деб аталади.

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам аёл номини улуғлаш, унинг шаънини кўтариш, ҳақ-ҳуқуқларини белгилаб беришда фақат Ислом умматига эмас, балки бутун инсониятга ибрат ва намуна бўлдилар.

Динимизда аёл она, опа, сингил, қиз сифатида ниҳоятда улуғланади. Ислом – менинг диним, Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом – менинг Пайғамбарим, деган киши борки, аввало у аёлни эъзозлаши шарт.

Афсуски, сўнгги пайтларда аёлларни хўрлаш, камситиш ҳолатлари кўп кузатиляпти. Арзимас баҳоналар билан жанжал чиқариб, турмуш ўртоғини дўппослаётган эркаклар сафи кенгайиб бормоқда.

Бундай ҳолатларни бартараф этиш мақсадида республикамиз миқёсида 25 ноябрдан 10 декабргача “Хотин-қизларга нисбатан зўравонликка қарши 16 кун” номи остида тадбирлар ўтказилаётгани давлатимизнинг аёлларга кўрсатаётган ғамхўрлигининг амалдаги ифодасидир.

Таҳлилларга кўра, айни пайтда дунё миқёсида 33 – 50 фоиз аёллар эрларининг калтаклаши, дўппослаши оқибатида ҳалок бўлаётган экан. Бу эса, ўз навбатида, нозик жинс вакилаларини маиший жиноятлардан ҳимоя қилиш давр талаби эканлигини кўрсатиб турибди. 

Салим қори Қодировнинг “Аёлни эъзозлаган дин” китоби айни вақтда аёлни эъзозлаш ва қадрига етишдек фазилатни кўрсатган манба бўлиб юзага келди. Муаллиф асарда аёлларга нисбатан қандай муносабатда бўлиш кераклигини далил-исботлар билан ёритиб берган.

Ҳар бир турмуш қураётган йигит ва қизларимизга никоҳ, оиланинг муқаддаслиги, маҳр, талоқ, идда, оилада эрнинг масъулияти, оилада аёлнинг вазифалари, фарзанд тарбияси борасида никоҳдан олдин тушунча олишлари ҳозирги замон талабига айланган. Инсон ҳаётининг никоҳдан кейинги даврининг муваффақиятли кечиши ёки аксинча бўлиши кўп нарсаларга боғлиқ. Оила шаънини пок сақлаш учун уни саодатли ва мустаҳкам бўлишини истаган, турмуш бўсағасида турган ҳар бир ёш ўзи учун бир умрлик жуфти ҳалол танлашда эътиборли бўлиши кераклиги Ислом таълимотида алоҳида таъкидланган. Бу борада Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аёл киши тўрт нарса учун никоҳ қилинади: моли, жамоли, насаби ва дини учун. Диндорини ихтиёр қилгин, барака топасан”, деганлар. Ҳадисда келтирилишича танланаётган умр йўлдошнинг дини ва одоб-аҳлоқи эътиборга олиниши таъкидланган.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Хотин-қизлар масалалари бўйича бўлимига эридан ёки эркаклардан жабр ва зулм кўрган аёллар келиб туришади. Улар билан суҳбатлашиб: “Зулмга учраб, бу ҳақда нима учун тегишли ташкилотларга мурожаат қилмайсизлар?”, деб сўраганимизда, опа-сингилларимиз маҳалла-кўй олдида истиҳола қилишини, оиласи, эри ва бола-чақаси обрўйини ўйлашини айтишди.

Аёлларимиз – ориятли, улар оиласи шаънини ҳамма нарсадан устун қўйишади. Лекин буни суиистеъмол қилаётган эркакларимиз андишанинг отини қўрқоқ қўйишмоқда.

Аёллар, асосан, келинлар оила аъзолари томонидан камситилиши ва эри томонидан ҳақоратланишини, оилада куч ишлатилгани ёки калтакланганини маълум қилишди.

Оилада зўравонлик ва камситишларга учраётган аёлларнинг асосий қисми ҳаётида моддий ва маиший қийинчиликлар мавжудлиги, турмуш ўртоғининг ичкиликка ружу қўйганлиги ва рўзғорга масъулиятсиз эканлигини билдиришган.

Шу ўринда бир мулоҳаза.

Ҳурматли эркаклар, уруш даврини бир кўз ўнгингизга келтиринг. Ўша пайтлар қанча машаққату қийинчиликларга момоларимиз, боболаримиз бардош беришган. Лекин шунга қарамай, улар оилани муқаддас билишган. Наҳотки, бугунги тинчлик даврида тўқликка шўхлик қилиб, аёлларни ҳақоратласак, уларни камситсак. Ахир, хотин-қизлар наслимиз давомчилари-ку.

Бизга мурожаат қилганлар орасида ахлоқсизлиги туфайли ҳомиладор бўлиб қолган қизлар ҳам борлиги ташвишланарли ҳолдир. Демак, оиладаги муҳитни яхшилашга жиддий эътибор қаратиш, қиз ва ўғил болаларга ёшликдан атрофдагиларга ҳурмат назари билан қарашни сингдириб боришимиз лозим.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Ким – у хоҳ эркак бўлсин, хоҳ аёл – мўминлик ҳолида савобли ишлар қилса, айнан улар жаннатга кирурлар ва уларга хурмо данагининг ипича ҳам зулм қилинмагай” (Нисо сураси, 124-оят), дея марҳамат қилади.

Ҳадиси шарифларда эса бундай дейилган: «Мўминларнинг энг имони мукаммали гўзал хулқлисидир.  Сизларнинг энг яхшингиз аҳли аёлига яхши муносабатда бўладиганингиздир» (Имом Термизий ривояти).

“Аёллар хусусида Аллоҳдан қўрқингиз. Зеро, сиз уларни Аллоҳдан омонат ўлароқ олгансиз” (Имом Муслим ривояти).

Мухтасар қилиб айтганда, биз Динимиздан, ўзлигимиздан, маънавиятимиздан, миллий қадриятларимиздан қанчалик узоқлашиб бораверсак, бошимизга шунча кулфатлар ёғилаверади. Шу маънода наслимиз давомчиларини таҳқирласак, ўзимизга, келажагимизга зулм қилган, ўзимиз ўтирган дарахт шохини ўзимиз кесган бўламиз. 

Мунира АБУБАКИРОВА,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси.

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган. Бундан ташқари саҳобаи киромлар, улуғ олимлар, Яқин Шарқ, Осиё, Европа ва Америка мутафаккирларининг бир қатор фикрлари ҳам берилган. 

*****

Имом Авзоий раҳимаҳуллоҳ бундай деганлар: «Умар ибн Абдулазиз бизга мактуб ёзди. У мактубни фақат мен ва Макҳул ёдлаб олдик. Унда шундай дейилган:

«Аммо баъд. Ким ўлимни эслашни кўпайтирса, дунёдан озгина нарсага рози бўлади. Ким гапини амалидан деб ҳисобласа, гапи озайиб, фақат фойдаси бор нарсалар хусусида гапирадиган бўлади. Вассалом». 

***** 

Ҳаром ҳаромлигича қолади, гарчи ҳамма уни қилаётган бўлса ҳам. Ҳеч қачон ҳалол ишдан тўхтамагин, гарчи уни бир ўзинг қилаётган бўлсанг ҳам. 

***** 

Дуо ҳеч қачон қуруқ кетмайди:

• ё ижобат бўлади;
• ё у сабабли бир ёмонлик қайтарилади;
• ёки захира ажр бўлади.

 *****

Аллоҳнинг зикри билан тили нам бўлган банда, дили банд бўлган банда зинҳор ва зинҳор ёмонликка қўл урмайди!

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимаҳуллоҳ 

***** 

Али розияллоҳу анҳу: “Дунё ва охират машриқ билан мағриб кабидир. Агар улардан бирига яқинлашсанг, бошқасидан узоқлашасан” дедилар.

 “Робийъул аброр”

***** 

Қанча кўп гапирсанг, шунча кўп хато қилаверасан. Аммо Аллоҳни қанча кўп зикр қилсанг, гуноҳларинг ҳам шунча кўп ўчирилаверади.

 ***** 

Ким бир ёлғон гапни гапирса, у жуда улкан жиноятни амалга оширибди. У энди шу битта ёлғонини ҳимоя қилиш, яшириш учун яна йигирмата ёлғон гап ишлатади.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

***** 

Текис йўл моҳир ҳайдовчини етиштириб бермайди.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

***** 

Ота дегани фақат фарзанднинг дунёга келишига сабаб бўлишнинг ўзини англатмайди. Бу ишни бошқа жонзотлар ҳам қила олади. Лекин ота ўша фарзандларга ғамхўрлик қилиш, уларни яхшилаб тарбия этишни ҳам англатади.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

***** 

Ҳақ – ботилни ривожлантиришга ўрганиб қолган кимсаларни безовта қилади.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

***** 

Яхши номга эга бўлиш учун 20 йил керак бўлса, шу номни булғаш учун 5 дақиқа етарли.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

***** 

Маданиятли, зиёли бўлишдан олдин ҳурмат қилувчи бўлинг! Чунки ҳурмат қилиш маданиятнинг ярмидир.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

 Нозимжон Иминжонов

Наинки, бутун олам мусулмонлари, балки жамики инсониятга хурсандчилик олиб келган, мўмин-мусулмонларнинг ҳар кунги салавотларини янада зиёда қилиб кўнгилларга сурур бағишлаётган мавлид ойи ҳам ниҳоясига яқинлашиб қолди. Расули акрам соллаллоҳу алайҳи ва саллам рабиул аввал ойининг ўн иккинчисида, душанба куни таваллуд топганлар. Ушбу фазилатли ойда қалбидаги муҳаббати жўш урган биродарларимиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган муҳаббатини изҳор этмоқдалар.
Аллоҳ таоло бизга инъом этган энг улуғ неъмат – бизни Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламга уммат қилиб яратганидир. Не-не қавмларга, миллатларга насиб этмаган умматлик неъмати бизга насиб этгани нақадар буюк саодат! Бунинг учун кеча-кундуз тиним билмасдан шукрона айтсак оз. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламга дуруду салавотлар айтсак кам.
Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам таваллуд топган рабиул аввал – айнан шу ойда у зот туғилгани учун муборак ой саналади. Ушбу ғанимат дамлар 8 декабрга қадар давом этади.
Юртдошларимиз ушбу ойда Набий алайҳиссалом ҳақидаги китобларни мутолаа қилиб, суннатларини кўпроқ бажариш пайида бўлаётирлар ва у зотга салавоту саломлар айтмоқдалар. Ана шу амалларимиз сабабидан у зоти шарифга бўлган муҳаббатимиз янада зиёда бўлаётир, иншоаллоҳ.
“Мавлид” сўзилуғатда “туғилиш”, “туғилиш они” каби маъноларни англатади. Истеъмолда эса Муҳаммад алайҳиссаломнинг таваллуд кунлари, ойлари ҳамда шу муносабат билан ўтказиладиган йиғинлар ва уларда ўқиладиган салавот, дуою зикрларга айтилади.
Мавлид ўтказиш анъанаси VI-VIIасрларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни соғиниш, у зотга ҳурмат кўрсатиш, порлоқ хотирасини ҳар доим ёдда сақлаш мақсадида жорий қилинган. Ибн Ҳажар Асқалоний, Жалолиддин Суютий, Шайх Шаҳобиддин Қасталоний каби машҳур олимлар мавлид кунини нишонлаш, ушбу кунда Расули акрамга бағишлаб қасидалар ўқиш, дуруду салавотлар айтиш дурустлигига фатво берганлар.
Ўрта асрларда ислом оламида тасаввуф катта ўрин тутгани сабабли мавлид маросимларига тариқат пешволари бош бўлганлар.
Диёримизда ҳам мавлид ойи қадимдан кенг нишонлаб келинади. Шу муносабат билан рабиул аввал ойида Ўзбекистон мусулмонлари идораси бошчилигида қуйидаги тадбирлар ўтказилмоқда:
Республикамиздаги жоме масжидларда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сийратлари, юксак одоб-ахлоқлари ва гўзал фазилатлари ҳақида мавъизалар қилинмоқдаҳамда Имом Жаъфар Барзанжий раҳматуллоҳи алайҳнинг “Мавлиди шариф”и ўқилмоқда;
Хонадонларда ўтказилаётган мавлид тадбирларида имом-хатиблар ҳам иштирок этиб, Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг гўзал сифатларини сўзлаб бермоқдалар ва мавлиди шариф ўқилмоқда;
Мавлид тадбирларида имомларимиз ҳомийларни жалб этган ҳолда кам таъминланган оилалар, кимсасиз қариялар ва меҳрибонлик уйларига хайрия ишларини амалга оширмоқдалар. Бу ишда, албатта, “Вақф” хайрия жамоат фонди бош бўлаётир;
Мусулмонлар идораси тасарруфидаги диний таълим муассасаларида “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сийратлари – ибрат мактаби” мавзуида давра суҳбати, “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг умматларимиз” мавзуида “Сийрат” фани бўйича мусобақа ўтказилиб ғолиблар аниқланмоқда;
Уламолар, диний соҳа ходимлари ҳамда имом-хатиблар даврий нашрлар, интернет тармоқлари, телевидение ва радио дастурларида Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг одоб-ахлоқлари, сийрат ва шамойиллари, бағрикенгликлари, меҳр-оқибатлари, эзгуликлари каби фазилатларини тарғибу ташвиқ қилмоқдалар. Шунингдек, турли танлов ва мусобақалар ўтказилиб, ғолиблар ва иштирокчилар совринлар ҳамда эсдалик совғалари билан тақдирланмоқда.
Юртдошларимиз ОАВ воситалари ва интернет тармоқлари орқали мавлид тадбирларидан хабардор бўлиб бормоқдалар. Жумладан, Муфтий ҳазратлари ушбу ойнинг фазилатини чекка ҳудудлардаги аҳолига ҳам етказишни ният қилиб Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилоятида бўлдилар.

Республикамиздаги кўплаб жоме масжидларида мавлиди шариф ўқилиши давом этмоқда. Уларнинг нега бир кунда ўқилиб қўя қолмаслигининг сабаби – мавлид навбати билан ўқилганда файзи давомли бўлиб туради ҳамда мавлидни яхши кўрган азизларимиз бир неча масжидларда ўқилган мавлидларда қатнашиш имконига эга бўлади.
ОАВ воситалари ва интернет сайтлари, хусусан, Диний идорамизнинг muslim.uz порталида Пайғамбар алайҳиссаломнинг таваллудлари, сийратлари, мавлид ойи ва кечасига бағишланган материаллар давомли тарзда эълон қилиб борилаётир.
Мавлид ойи муносабати билан саховатпеша юртдошларимиз, жумладан, “Вақф” хайрия жамоат фондининг ҳам саховати янада зиёда бўлмоқда. Мавлид ойи бошланганидан бери “Вақф” ташкил этган “Мурувват карвони” вилоятма-вилоят юриб, ёрдамга муҳтож юртдошларимизга ёрдам қўлини чўзиб келмоқда. Турли жойлардаги ногиронлиги бор кишиларга ногиронлик аравачалари совға қилди. Навоий, Бухоро, Қашқадарё ва бошқа вилоятларда кўпдан-кўп юртдошларимизга кўмак берди, “Никоҳ тўйлари” акциясини ўтказди, кўплаб талабаларга контракт пулини тўлаб берди.
Мавлиди шариф ниҳоятда фазилатли байрам. Ахир дунёни Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг нури ёритди. Залолатда қолган инсониятга Раббини танитдилар, аслида кимнинг бандаси эканини англатдилар.
Шундай экан, мавлид ойининг охирги кунигача ғанимат билайлик!

Дамин ЖУМАҚУЛ

Истанбулда бўлиб ўтган мусулмон давлатлар ўртасидаги пазандачилик чемпионатида Ўзбекистон жамоаси фахрли биринчи ўринни эгаллади. Бу ҳақда "Спутник" нашри хабар берди.

Моҳир ошпазлар ҳалол таом тайёрлаш бўйича куч синашишди. Ўзбекистон шарафини Халқаро ўзбек пазандачилиги санъати маркази уста-ошпази Аҳмад Ҳамдамов ва ушбу марказ битирувчиси Нодир Тоҳиржонов ҳимоя қилишди. Танлов якунида улар тайёрлаган таомлар биринчи ўринга сазовор деб топилди.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда 2018 йил 1 февралдан "Ҳалол" озиқ-овқат маҳсулотлари бўйича умумий қўлланма - Oz DSt 3286:2018 жорий этилган эди. 

"Ҳалол" стандартларида маҳсулотларни ишлаб чиқариш, сақлаш, ташиш, сотиш ва маркалаш жараёнлари Ислом қоидаларига мувофиқ бўлиши талаб этилади.

Манба: https://azon.uz