Бир боланинг тошбақаси бор экан, уни доим боқар ва ўйнатар экан. Қишнинг қаҳратон кечаларидан бирида бола тошбақасининг олдига келиб қараса, у исиниш учун косасининг ичига кириб олган экан. Уни чиқармоқчи бўлибди, лекин ҳаракати бесамар кетибди. Жаҳли чиққан болакай ёғоч билан уни урибди. Тошбақа эса парво ҳам қилмабди. Яна ҳам яшириниб олибди. Шу пайт олдига отаси келиб қолибди ва: “Ҳой болам, бу нима қилганинг”, деб койиб берибди. Бола тошбақаси унга бўйсунмаётганини сўзлаб берибди. Шунда отаси табассум билан: “Уни қўйгинда, мен билан юр”, дебди. Гулханни ёқиб, ўғли билан унинг атрофида гаплашиб ўтиришибди. Тошбақа аста-секин исиниш мақсадида уларнинг олдига яқинлаша бошлабди. Шунда ота ўғлига табассумла боқиб, дебди: “Болагинам! Одамлар худди шу тошбақага ўхшайди! Уларни ўз раъйингга юргазишни хоҳласанг, лутфинг бирла уларни иситгин, таёқ билан ўзинг истаган ишни қилишга асло мажбурламагин!”.

Қалбларга таъсир ўтказувчи шахслар одамларнинг муҳаббатига, олқишига қандай қилиб сазовор бўладилар биласизми? Чунки улар одамларнинг кўнглини иситиб, ҳис-туйғуларини жўш урдирадилар.

Одамларга илиқ ҳис-туйғуларингизни, самимий меҳрингизни, лутфингизни улашмас экансиз, ҳаргиз уларнинг қалбидан ўрин оломайсиз!

Одамлардан ўз эҳтиёжингизни талаб қилишда оёқ тираб туриб олманг. Бирор ходимингизга буйруғингизни бажартирмоқчи бўлсангиз, уни “Эплай олмасанг ундоқ қиламан, бундоқ қиламан”, деб қўрқитманг. Аксинча ишни мабодо бажаролмай қолгудек бўлса, уни маъзур тутишингизни, бу ҳолат асло муносабатингизга таъсир ўтказмаслигини унга уқтиринг.

Сизга ишингизда ёрдам берадиган одамлар билан чиройли муносабатда бўлинг, токи улар фақат шахсий манфаат учун ҳамкормиз, деб ўйлаб қолишмасин.

Одамларга улар хато устида эканини уқтиришга ҳаракат қилманг, уларни масхара қилишдан йироқ бўлинг!

Уларга ҳукмингизни ўтказишга уринманг, ҳеч қачон таҳдид оҳангида мурожаат қилманг!

Шайх Алий Тантовий раҳимаҳуллоҳ айтади: “Дунё лаззатлари ичида энг тотлисини, қалбдаги энг ширин шодликни туюшни истасангиз, пул бирла саховат қилганингиздек меҳр-муҳаббат ва лутф бирла ҳам саховат қилингиз”.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

 

 

Суррогат оналик жоизми?

Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси.

Cавол: Фарз намозда зам сура ўрнига Фотиҳа сурасини ўзини такрор ўқиса бўладими?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Йўқ, бундай қилиб бўлмайди. Чунки Фотиҳа сурасини бир ракатнинг ўзида такрор ўқиш шариатда жорий бўлмаган. Бу ҳақда Аллома Зайлаий бундай деганлар: “Агар Фотиҳани такрор ўқиса, шаръий амалнинг хилофини қилган бўлади. Чунки бир қиёмнинг ўзида Фотиҳани такрор ўқиш машруъ эмасдир” (“Табйинул-ҳақоиқ” китоби).

Бундан ташқари намозда Фотиҳадан кейин алоҳида зам сурани ўқиши вожиб амал саналади. Бу ҳақида Аллома Шурунбулолий айтадилар: “Иккинчи вожиб Фотиҳага бирорта қисқа сурани ёки камида қисқа уч оятни қўшиб ўқишдир. Чунки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Алҳамду лиллаҳ ва зам сурани ўқимаган кишининг намози дуруст бўлмайди. Хоҳ, фарз, хоҳ бошқа намоз бўлсин”, дедилар” (“Мароқил-фалоҳ” китоби).

Агар намоз ўқиётган киши адашиб, Фотиҳа сурасидан кейин зам суранинг ўрнига яна Фотиҳа сурасини ўзини ўқиса, унинг намози дуруст бўлсада, охирида саҳв саждасини адо этиши вожиб бўлади. Бу ҳақида бундай зикр қилинган: “Хизона ва бошқа китобларда зикр қилинишича: Фотиҳа сурасини аввалги икки ракатда такрор ўқиш саҳв саждасини вожиб қилади. Бу жойда вожибни такрор қилиш саҳвни вожиб қилмайди, балки зам сурани тарк қилиш вожиб қилади. Чунки зам сура Фотиҳадан кейиноқ ўқилиши вожиб бўлади, деб айтиш мумкин” (“Мажмаул-анҳур” китоби).

Шуни ҳам таъкидлаш жоизки, мазкур ҳукм фарз ва вожиб намозларнинг ўзига тегишли бўлиб, нафл намозларда шундай қилса, унга саҳв саждаси вожиб бўлмайди.

“Мазкур ҳукм фарзларгагина қайдланиши лозим бўлади. Чунки Фотиҳани нафл намозларида такрор ўқиш макруҳ саналмайди” (“Мажмаул-анҳур”).

Хулоса қилиб айтганда, фарз намозини ўқиётган киши зам сура ўрнига Фотиҳани қайтадан ўқиса, сўнгидан дарҳол бошқа сура ёки камида уч оят зам қилиши ҳамда намоз охирида саҳв саждаси қилиши вожиб бўлади. Нафлларда Фотиҳани такрор ўқиш макруҳ бўлмасада, ундан кейин зам сура ўқиш вожибдир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази

"Саудия Арабистони Подшоҳлигининг барча жоме масжидларида жума хутбаларида Aллоҳ таолонинг ушбу муборак юртга берган тинчлик-омонлик, фаровонлик неъматларига шукроналик қилишни эслатиб, хотиржамлик-осойишталик неъматининг аҳамияти ва қадр-қиммати, уни муҳофаза этишни тушунтиришга бағишланади" дея "Саудия хабарлари" интернет нашри хабар берди.