Матнни oлий тоифали сухандон Шуҳрат Қаюмов ўқиган

Каъб ибн Молик розияллоҳу анҳу айтади: "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам учта бормоқлари билан ер эдилар ва қўлларини артишдан олдин уларни ялар эдилар" (Имом Муслим, Имом Абу Довуд, Имом Термизий, Имом Насоий ривояти).

Қўл билан ейдиган таомни уч бармоқ: бош, кўрсатгич ва ўрта бармоқлар билан ейиш суннатдир. Бундан кўп бармоғини ишга солиш очкўзликдир.

Қаранг, бу жуда ҳам осон, аммо савоби улкан, гуноҳларни кетказувчи, жаннатга етказувчи бўлган амалдир. Лекин дангасалигимиз, бепарволигимиз оқибатида бунга эътибор бермаймиз, амал қилмаймиз. Кўпчилигимиз ҳатто билмаймиз ҳам. Аввал билмасак, энди билиб олдик.

Энди билганимизга амал қилайлик ва бошқаларга ҳам етказайлик. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини ёйилишига хизмат қилиш у зотга бўлган муҳаббат ва эҳтиромнинг юксак намунаси ҳисобланади. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларини аниқлик билан етказганларнинг ҳаққига: “Менинг гапимни эшитиб, ёдлаб, сингдириб, сўнгра етказган одамни Аллоҳ неъматлантирсин”, деб дуо қилганлар (Имом Термизий ривояти).

Келинг, биз ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига таомни учта бармоқ билан тановул қилишга одатланайлик.

Аллоҳ таоло барчамизга ҳар бир ишда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қилишимизга тавфиқ ато этсин, омийн!

Аллоҳумма солли ва саллим ъала Муҳаммадин ва ъала оли Муҳаммад

Даврон НУРМУҲАММАД

Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича Ислом ташкилоти – АЙСЕСКО томонидан 2020 йил Бухоро “Ислом олами маданияти пойтахти” деб эълон қилиниши муносабати билан вилоятда, хусусан Етти пир зиёратгоҳларида кенг кўламда қурилиш-бунёдкорлик ишлари амалга оширилмоқда.

Ўзбекситон Республикаси Президенти Администрациясининг жорий йил 7 сентябрдаги “Бухоро вилоятидаги Етти пир зиёратгоҳлари фаолиятини такомиллаштириш бўйича чора-тадбирлар режаси”га мувофиқ, вилоят ҳокимлиги томонидан барча Етти пир силсиласига кирувчи зиёратгоҳларда инфокиосклар ўрнатилди.

Инфокиосклар орқали эндиликда сайёҳлар мазкур зиёратгоҳлардаги меъморий мажмуаларни томоша қилиш, пирларнинг ҳаёти ва ижоди, уларнинг асарлари билан бевосита танишиш имкониятига ҳам эга бўлди. Шу билан биргаликда ҳар бир зиёратгоҳда мазкур инфокиоскдаги ахборотлар жамланган QR кодлар ҳам ўрнатилган бўлиб, бу орқали зиёратчилар ушбу маълумотларни қўл телефонларига юклаб олиши мумкин.

–Мазкур чора-тадбирлар режасига мувофиқ, олимлар ҳамда Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти тадқиқотчилари томонидан Етти пир алломалари маънавий меросига бағишланган 20 номдан ортиқ адабиётлар нашрга тайёрланди, – дейди вилоят ҳокимлиги аппарати жамоат ва диний ташкилотлар билан алоқалар котибияти мудири Акбар Рустамов. – Шу билан бирга барча зиёратгоҳлар ҳудудида кутубхоналар ҳам ташкил этилмоқда.

Зариф Комилов, ЎзА

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Йўқ! Соатни ёлғонга чиқардилар. Ва Соатни ёлғонга чиқарганларга ловуллаган дўзахни тайёрлаб қўйдик.

Кофир-мушриклар залолатларида шу даражага етдиларки, ҳатто

«Соатни ёлғонга чиқардилар».

«Қиёмат бўлмайди. «Қиёмат бўлади», деяётганларнинг гапи ёлғон», – дедилар. Ҳолбуки,

«…Соатни ёлғонга чиқарганларга ловуллаган дўзахни тайёрлаб қўйдик».

Дўзах уларни кутиб турибди. Ушбу мушриклар тўппа-тўғри ўша тайёр дўзахга равона бўладилар.

«Фурқон» Вақтики, уларни узоқ жойдан кўрганида, унинг ғазабнок қайнашини ва бўкиришини эшитурлар.

Қиёмат соатини ёлғонга чиқарганларга Аллоҳ таоло томонидан тайёрлаб қўйилган дўзах шу даражада даҳшатлики, у кофирларни узоқдан кўриши билан ғазаби тўлиб-тошиб, қайнаб, бўкира бошлайди. Мазкур кофирлар эса ўша узоқ масофадан туриб, унинг ғазабнок қайнашини ва бўкиришини эшитадилар. Ана ўшанда уларнинг ҳолига вой бўлади. Жаҳаннамдан узоқдаги ҳоллари шу.

Энди жаҳаннамга ташланганларидан кейин қандай ҳолда бўлишлари васф қилинади:

«Фурқон» Унинг тор жойига кишанланган ҳолларида ташланганларида эса ўша жойда (ўзларига) ҳалокат тиларлар.

Жаҳаннамнинг номини эшитишнинг ўзи азоб, унга тушиш ҳақидаги хабарни эшитиш ундан ҳам азоб, унга томон кетаётиб, унинг ғазабнок қайнашини ва бўкиришини эшитиш баттар азоб, унга ташланиш энг катта азоб. Аммо унинг тор жойига ташланиш жаҳаннам ичидаги азобларнинг энг даҳшатлиси ҳисобланади. У чоғдаги азоб шу даражага етадики, кофирлар:

«...ўша жойда (ўзларига) ҳалокат тиларлар».

Яъни дод-вой қилиб, «Эй ҳалокат! Эй йўқ бўлиш! Кел, мени ол, мени бу ҳолдан қутқар!» – деб бақирадилар. Лекин бу нолалари уларга фойда берармикан? Йўқ, албатта. Ана шундай ҳолатда дод-вой қилиб турганларида, уларга қарата қуйидаги хитоб қилинади:

«Фурқон» «Бугунги кунда бир ҳалокатни эмас, кўп ҳалокатни тиланглар!»

Бир марта ҳалок бўлиб, қутулиб кета олмайсизлар. Ҳали кўп ҳалок бўласизлар. Ўзингизча, ҳалок бўлсак, бу азоблардан қутулармиз, деб ўйламанглар.

Келгуси оятда ушбу даҳшатли ҳолатни мўмин-мусулмон, тақводор бандаларга тайёрлаб қўйилган нарсаларга солиштириб кўриш таклиф қилинади:

«Фурқон» «Бу яхшими ёки тақводорларга тайёрлаб қўйилган мангулик жаннати яхшими?» У улар учун мукофот ва қайтиш жойидир.

Қани, солиштириб кўрилсин-чи?! Юқоридаги оятларда васф қилинган дўзах ва ундаги даҳшатли азоблар яхшими ёки мангулик жаннати яхшими? Нозу неъматларга тўла жаннатларда абадий қолиш яхшими?

Мушрик ва кофиру осийларга даҳшатли азобларга тўла дўзахни тайёрлаб қўйган Аллоҳ мўмин-мусулмон ва тақводор бандаларига мангулик жаннатини ҳам тайёрлаб қўйган.

«У улар учун мукофот ва қайтиш жойидир».

Жаннат уларнинг иймонлари, яхши амаллари ва тақволари учун мукофотдир, жаннат уларнинг охир-оқибат қарор топадиган қайтиш жойидир.

Тақводор мўмин бандалар жаннатда роҳат-фароғат ила абадий ҳаёт кечирадилар.

«Фурқон» Уларга у ерда, мангу қолувчи ҳолларида, хоҳлаган нарсалари бор. Бу Роббинг зиммасидаги масъулиятли ваъдадир.

Жаннатда тақводор мўминларга истаган нарсалари бор. Жаннатда нималар борлигини санаб, адоғига етиб бўлмайди. Шунинг учун осонгина «…хоҳлаган нарсалари бор», – деб қўйилди. Зотан, инсон учун бахт-саодатга етишишнинг тўлиғи истаган нарсасига эришишдир. Инсон ўшандай бахтга фақат жаннатда эришади. Эришганда ҳам, маълум муддатга эмас, мангуликка эришади. Чунки вақтинчалик бахт-саодат тўлиқ саналмайди. Бу гаплар шунчаки эмас.

«Бу Роббинг зиммасидаги масъулиятли ваъдадир».

Роббинг эса ваъдасига ҳеч хилоф этувчи зот эмас. Масъулиятли ваъдага хилоф қилмаслиги эса турган гап. Шундай экан, жаннатга олиб борувчи иймон ва тақво йўлида ҳеч иккиланмай юравериш керак.

“Тафсири Ҳилол” китобидан

21 октябрь – Ўзбек тили байрами куни

Элларни, қайсики рўйи заминда кучлик бўлган, ўз айтарини ўтказадиган миллатларни жамлайликда тил хусусида бир гурунг қилайлик. Ҳар ким ўз тили ва унинг ҳозирги иқтидори ҳақида сўз айтса.

Аввал инглиз элига навбатни берсакда, қулоқ тутсак, у айтар: “Манинг тилим икки аср ошдики, оламни боғловчи, илмни чоғловчи, мағриб-у машриққа, ғариб-у бошлиққа урф бўлган подишо тилдир. Халқлар болаларида манинг тилимни ҳосил қилмоқ учун жаҳд қиладур, буни барча биладир, кўп гапирсам юк бўладир. Кимсаки, тилимни хор қилса, ўзи авом қоладир” дейдию гердайганча бошқаларга жим қулоқ солар.

Гални фаранги олиб дейди: “Тиллар салтанатида собиқ қироллигим ҳурматидан олам аҳли мани кўп эҳтиром қилгай. Зеро, манинг тилим фасоҳатидан, ҳам нафосатидан славян-у рус, Оврупаю Африко қувват олиб барака топганини биларсиз. Башар тилимни муҳаббат забони дея бугун кўнгил ҳисларини манингла изҳор қилар. Юртимда кимки тилимга беэътибордир, анинг рўзғорига мушкули бордир” дея у-да кеккайиш мақомин олгай.

Гермон ҳам қатордан қолмай дея сўз бошлар: “Асли Оврупанинг аксар ғолиб эллари манинг томирларимдан оби-ҳаёт сипқорган эрсада, бугун тилимнинг илм-у маърифат оламидан бўлак шижоати икки минг йилликнинг қаъридан сас беради, холос. Бироқ кимсаки Ватанимда она тилимга эгри келса, анинг қонунларим олдида ҳисоби қатъий бўлгай” деб, оғир ва мағрур жой олади.

“Оврупанинг кунчиқарида, Осиёнинг бари кенгликларида, айниқса, анинг юрак-бағрида манинг тилим мўътабар ва мукаррамдир. Аҳли оламга куч ва ғайрат, адабият, илм-у маърифат, борингки, кўп элларга маданиятнинг етишида русий тилим бели ҳамиша боғлидир. Юртимда икки юзга яқин элат истиқомат қилса-да, қатъиятимиз сабаб кимки тилимиздан ор қилса, кимсанинг жисм-у жони доғлидир”, деб ўрусиялик “оғамиз” сўз оладир.

Чин юртидан вакил айтар: “Таворихдан маълумки, бугун қайсики тил истеъмолдадир, анинг ўтмишида бир неча карра ислоҳ, ўзгаришлар қайта-қайтадир. Аммо манинг “Осмондан ерга тушган” тилим минг йилларки, ўз шамойилин аввалда қандай кечган эрса, шундай сақлаб, ислоҳлари тусланмаган ягона имлодадир. Тилимнинг ушбу фазилатидан олам аҳли қадимнинг асрорларин биздан излайдир. Чин тилимни ўрганиб битмоқ қанчалик мушкул эрса, андан мосуво бўлмоқ-да ғоят машаққатдир”.

Сиполик ила навбатни арабийга берсак: “Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм. Яккаю ягона ҳамда меҳрибон Оллоҳнинг иродаси ила бизнинг тилимиз Одам наслидан бўлганларнинг барчаси учун азиз ва мукаррам бўлган, барчамизни Ҳақ йўлига чорловчи, Парвардигори оламнинг биз осийларга нусрати бўлган Қуръони Карим нозил қилинган забондир. Бундан ортиқ тилимиз ва биз учун шараф йўқдир. Кимсаки, тилимиздан ғофилдур, юрар роҳи ботилдур” дея барчани сергак қиладир.

Ҳамма қатори сергак тортган, аммо бир чеккада ўтирган ўзбеким уфф тортган куйи сўз бошлайдир: “Манинг тилим туркий тиллар шодасида энг сара дурдир. Бироқ ушбу дурнинг қиймати бугун беқадр қолиб, ўлда-жўлдадир. Сабабин кўп ўйладик, законлар тетик, жойида, барчага баробар белгилаб берилган қоида, ҳар йили улуғ октябрда тил байрамин жар соламиз, афсуски на резултат бор, на фойда..!”

Барча жим қолдию, машваратнинг ҳади кўринди. Гапни индаллосини айтсак, барчанинг раҳми келдию, қўлидан нима ҳам келарди уларнинг ўзбекка мадад бўлгулик. Ахир, дарднинг ёнида шифоси ҳам бўлади. Буни кимдир билмас, кимдир билади.

Шу аснода мақоламизга устоз Алихонтўра Соғунийнинг ушбу сўзларини иқтибос қилсак: “Ҳозирги ўқимишлик, тушунган Ватан болаларимиз, агар миллий ҳислик бўлмас эканлар, улардан бизга, яъни ўз халқига фойда етиши ҳеч вақт мумкин эмасдир. Балки болта сопини ўзимиздан чиқаргандек, ёв қўлида туб илдизимиз билан кесиб қуритишга қурол бўладилар. У ҳолда эса ўзларидан умид этилган Ватан ўғилларининг қўллари билан Ватан аҳлларини кўмишга чуқур қазилади демакдир”.

Азизлар, биздан бир ўтинч: “Тил билган эл биладир”, “Тили азизнинг эли азиз” дейди халқимиз. Ўғилларимиз, қизларимизга ўз тилимизни аввал мукаммал ўқитайлик, ўргатайлик, Навоийни, Бедилни, Огаҳийни, Машрабни сиз мени тушунгандай англасинлар, тилимизда ўйласинлар, тилимизда сўйласинлар, ўзлик эшикларин очсинлар, оламга баралла ўзбекман деб айтсинлар. Сўнгра мағриб-у машриқ тилларини ўргатайлик, илм эшикларин очсинлар, юртга Берунийлар, Хоразмийлар, Фаробийлар, Фарғонийлар, Ибн Синолар қайтсинлар.

Ғ.Отажонов,
“Маърифат” тарғиботчилар жамияти
Хоразм вилояти ҳудудий бўлими
бош мутахассиси