“Шаҳмат” сўзининг маъноси “шоҳмот” яъни шоҳ мот бўлди, юришга йўл топа олмай қолди, деганини деярли ҳамма билади. Ана шу ўйинни қадимги ҳиндистонликлар ўйнаган. Аммо уларнинг ўйини бугун ўйналаётган шаҳматдан катта фарқ қилган. Шаҳматнинг замонавий ўйини вариантини мусулмонлар, яна ҳам аниқроғи, форслар ўйлаб топган ва бу ўйин дастлаб мусулмон ўлкаларига тарқалган. Х асрда мавританияликлар шаҳмат ўйнашни испанияликларга ўргатган ва шу тариқа, шаҳмат қадам-бақадам Европага кириб борган.

Дунёдаги йирик ижтимоий тармоқлар террорчиликка қарши Глобал интернет форум ташкил этиш ҳақида эълон бердилар. Бу майдонга Facebook, Microsoft, Twitter ва YouTube чиқишди.  Бундан кўзланган мақсад террорчиликка оид манбаларни, шунингдек, хавфли минтақаларда қўлланиши кўзда тутилган янги услубларга оид умумий маълумотлар базасини ташкил этишдан иборат.

Асосан, террорчиликни тарғиб этиш руҳидаги ҳар қандай материал ўчириб ташланади. Бу борада ижтимоий тармоқларнинг раҳбарлари ўзаро фаол ҳамкорлик қилади ҳамда террорчиликка қарши халқаро ташкилотлар ва экспертлар билан маълумот алмашиб боради.

Йирик интернет-ресурсларнинг бу қарорини БМТ қўллаб-қувватлади. БМТнинг террорчиликка қарши курашиш қўмитаси ижрочи директори Жон-Поль Лаборд таъкидлашича, террорчилик бу –  фақат бир ёқадан бош чиқариб бартараф этиш мумкин бўлган глобал таҳдид, БМТ  бу таҳдидга қарши бўлган хусусий секторлар билан ҳамкорлик қилишга тайёр.

Робия ЖЎРАҚУЛОВА тайёрлади.

2017 йилнинг 2 июль куни Имом Бухорий халқаро марказида диний ходимларнинг навбатдаги босқич ўқувларининг бошланишига бағишланган тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси масжидлар бўлими мудири А.Қаюмов ва Марказ директори Ш.Зиёдов қатнашиб, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри имом-хатибларидан иборат тингловчилар билан суҳбат ўтказилди.

Унда диний уламолар ва имом хатибларнинг олдида турган долзарб вазифа ва масъулиятлар, юртимизда шиддат билан олиб борилаётган бунёдкорлик ҳамда тараққиёт ишларида ҳар бир ходим ўз билим ва кўникмалари билан муносиб ҳисса қўшиши хусусида сўз юритилди.

Шунингдек, бузғунчи, террорчи ва экстремистик гуруҳлар фитнаси, уларнинг кирдикорлари ва вайронкор ғояларидан ёшларни огоҳ этишда, айниқса, имом-хатиблар янада шижоатли ва ғайратли бўлиши, бепарволик ва лоқайдликка йўл қўймаслик лозимлиги таъкидлаб ўтилди.

3 июль куни тасдиқланган ўқув жадвалига мувофиқ биринчи машғулотлар ўтказилди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Шайх Абдулазиз Мансур “Имом-хатибларнинг маънавий-маърифий соҳадаги долзарб вазифалари” мавзуида маъруза қилди.

Тингловчилар дастлабки машғулотларни кўтаринки кайфиятда бошлаб юборишди.

ЎМИ Масжидлар бўлими

Руҳиятшунослар муваффақиятга эришишнинг асосий омили сифатида оптимистликни кўрсатадилар. Янги тадқиқотлар натжасида оптимистлик касалликларни даволашда ҳам асқатиши  аён бўлди. Торанто ва Калифорния университети тадқиқотчилари шахснинг оптимист бўлиши унинг иммунитет тизимини қувватлантиришини исботладилар. Уларнинг айтишича, бошқаларга ёрдам бериш, уларнинг айбларини кечириб юбориш, одамлар ҳақида яхши гумонда бўлиш инсон иммунитет ҳужайраларини ҳаракатга келтирувчи асосий гармон ва оқсиллар фаолиятини тартибга солади ва уларнинг касалликка қарши курашувчанлигини оширади. Натижада уларнинг соғлиги  пессимистларникидан кўра яхшироқ бўлади. Аксинча, ҳасадгўйлик, инсонларнинг айбини қидириш, бахиллик ва бошқаларга нафратини сочиш каби кўплаб маънавий ҳасталиклар инсоннинг иммун тизимини ишдан чиаради. Чунки кўп вақт бошқалар ҳақида салбий фикрда бўлиш инсон мияси ва юраги ҳамда иммунитет тизими фаолиятига салбий таъсир кўрсатар экан.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизни доимо яхши гумонда бўлишга чақирганлар. Бу борада “Сизлардан бирортангиз ўзи учун яхши кўрган нарсасини то биродарига ҳам яхши кўрмагунча ҳақиқий мўмин бўлолмайди”, деганлар. Яна бир ҳадиси шарифда “Яхшиликка умид қилиш (яхшиликка йўйиш) менга хуш келади”, деганлар. Бошқа бир ҳадисда эса “Мўминлар ҳақида яхшиликни ўйланг”, деганлар.  Бу каби ўзгалар ҳақида яхши гумон қилишга ва уларга яхшилик қилишга чақирадиган ҳадиси шарифлар жуда ҳам кўп.  Ҳатто бирор киши тушида яхши нарса кўрса уни бошқаларга айтиши ихтиёрий бўлади, лекин ёмон туш кўрса уни бошқаларга айтишдан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қайтарганлар. Яъни, ҳатто тушда кўрилган ёмонликдан ҳам салбий нарса кутмаслик керак. У Зотнинг “Енгиллаштиринглар, оғирлаштирманглар, хушхабар беринглар, нафратлантирманглар” деган гаплари ҳам ижобий ёндашув ва оптимистик қарашларга ёрқин мисолдир.

Демак, дининиз тарғиб қилган чиройли хулқ дунёмиз учун ҳам, охиратимиз учун ҳам фойдалидир.

Ш.ЧЎЛПОНОВ,

ТИИ ўқитувчиси

1. Ҳаётингизни кимдир яхши томонга ўзгартирмайди.

Инсон ҳамиша ўзининг хатти-ҳаракати учун масъулдир. «Ҳар бир жон (инсон) фақат ўзи учун иш қилади. (Ҳеч бир) кўтарувчи (гуноҳкор) ўзга (жон)нинг юки (гуноҳи)ни кўтармайди» (Анъом, 164).

Инсон қалбидан ўтган кечинмаларни ўзидан ўзга ҳеч ким билмайди. Инсоннинг қанчалик бахтли бўлишида ўзининг ихтиёри ҳамда ҳаракати муҳим аҳамият касб этади. Роббимиз қилаётган амалларимиздаги ниятимизга кўра савоб ёки жазо беради. Аллоҳ таоло ҳар бир банданинг дунёда қилган савоб ва гуноҳ ишларини охиратда ҳисоб-китоб учун мукаммал ҳолда муҳайё қилади. «(Барчангиз) Аллоҳга қайтариладиган кундан (қиёматдан) қўрқингиз! Сўнгра ҳар бир жон (эгаси)га қилган амалларига яраша нарса (мукофот ёки жазо) берилур ва уларга адолатсизлик қилинмас» (Бақара, 281).

Шундай экан, кимдир келиб сизни бахт сари етаклашини кутманг, балки Аллоҳ берган неъматлардан унумли фойдаланиб, холис ниятлар билан солиҳ амалларга мушарраф этишини сўранг. Зеро, Аллоҳ сизга ҳам бу ёруғ оламга келиб, Ҳабиби Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг уммати бўлишдек улуғ неъматини ато этди.

2. Ўша куннинг “йўли”га қараманг.

Савобли ишлар қилишда ҳали ёшман, ишим кўп, фарзандларнинг ташвишидан қутулиб олай, нафақага чиқиб олай, деб ўзингизга-ўзингиз таскин беришни тарк этинг.

«Бирор нарса ҳақида: Мен, албатта, эртага шуни қилувчиман, дея кўрманг!» (Каҳф, 23).

Умар ибн Абдулазиз (раҳматуллоҳи алайҳ) кўп ишлагани боис сал ҳорғин қўринганда яқинлари ачинганидан: “Бу ишингизни эртага қолдира қолинг”, дейишибди. Шунда у зот: “Бир куннинг иши оғир келмоқда-ку, икки куннинг иши тўпланиб қолса, қандай бажараман”, деб жавоб берган экан.

Аслида биз ҳамиша рўкач қиладиган муаммолар ёки ишларимизнинг кўплиги ўз вақтида бажарилмаган вазифаларнинг йиғиндисидир. Шундай экан, хайрли ишлар қилишга ҳозирданоқ бел боғланг. Ҳар бир кунни Аллоҳни рози қиладиган амаллар билан ўтказишга ҳаракат қилинг.

3. Ҳамма бирдек яхши кўришига уринманг.

Ҳаммага ёқишга уриниш. Ожиз кишилар шундай йўл тутади. Лекин ақлли одамлар ҳаммага бирдек ёқишнинг иложи йўқлигини яхши билади.

Киши ўзини бошқалардан юқори тутиб, одамлар мақташлари учун ҳаракат қилса, инсонлар кўзига яхши кўринишга уринса, бу – ўта кетган манманликдир. Одамларнинг муҳаббатига эришишга ҳаракат қилгандан кўра, Аллоҳнинг севган бандаларидан бўлишга интилинг. Шунда одамларнинг ўзи сизга меҳр қўядилар.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Пайғамбаримиз Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Агар Аллоҳ бир бандани яхши кўриб қолса, Жаброил алайҳиссаломга: Аллоҳ фалончини яхши кўради, сен ҳам уни яхши кўр, дейди. Жаброил алайҳиссалом ҳам уни яхши кўради. Жаброил алайҳиссалом осмон аҳли орасида: Аллоҳ фалончини яхши кўради, сизлар ҳам уни яхши кўринглар, деб нидо қилади. Шунда осмон аҳли ҳам у бандани яхши кўриб қолади. Кейин ер юзидаги ҳамма одамлар у банданинг сўзини қабул қиладиган бўлиб қолади”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

4. Ҳаётингиз силлиқ кечишини кутманг.

Умуман, бу дунё – синов майдони. Ундаги синовлар бири ортидан тўхтамай иккинчиси, учинчиси..... етиб келади. Ҳаёт аслида ана шундай битмас-туганмас имтиҳонлар занжиридир. Зеро, Аллоҳ таоло: «Биз (одамларни) синовчидирмиз» (Муъминун,30), деб марҳамат қилган.

 Шундай экан, ҳаётнинг барча яхши ва ёмон кунларини сабр ҳамда шукр билан енгишга ҳаракат қилинг. Аслида инсониятнинг яратилишидан кўзланган бош мақсад ҳам айнан синовли дунёдан қандай ўтишни аниқлашдир. Аллоҳ таоло «(У) сизларнинг қайси бирингиз чиройлироқ (савоблироқ) амал қилувчи эканингизни синаш учун ўлим ва ҳаётни яратган Зотдир» (Мулк, 2).

Даврон НУРМУҲАММАД

тайёрлади.