www.muslimuz

www.muslimuz

Бир неча кундан буён юртимизда ўтказилаётган “Декларациялар мулоқоти” халқаро форуми ниҳоясига етмоқда. Шимолий Америка, Европа, Осиё, Яқин Шарқ ва Африка мамлакатларининг турли дин вакиллари, илоҳиётшунослар, диншунослар ва ҳуқуқшунослардан иборат делегациялари аъзолари 19 май куни тадбирнинг асосий қисмида иштирок этдилар ва “Бухоро декларацияси”ни бир овоздан қабул қилиндилар. Бухоро декларацияси» маърифат ғоялари ва бағрикенглик маданиятини тарғиб қилишга қаратилганлиги билан янада аҳамиятлидир.

Форум якунида “Бухоро декларацияси” қабул қилиниб, Ўзбекистон тажрибасидан келиб чиқиб жаҳон ҳамжамияти билан дунёда маърифат ва диний бағрикенглик тамойилларини қарор топтириш, шунингдек, турли динлар ўртасидаги мулоқотни кучайтиришга алоҳида эътибор қаратилди.

Шунингдек, халқаро мутахассислар форум доирасида эътиқод эркинлиги таъминлаш, диний қадриятлар каби инсоният учун азалий масалаларни муҳокама қилишиб, халқлар ўртасида тинчлик, бирдамликни мустаҳкамлаш йўлидаги мавжуд тўсиқларни аниқлаш, муаммоларни бартараф этиш йўллари ҳақида фикр алмашишди.

Эътиборлиси, анжуманда кўплаб мамлакатлардан ташриф буюрган диншунос олимлар ва амалиётчи мутахассислар юртимиздаги ўзгаришлар борасида ўз фикр-мулоҳазаларини билдириб, Ўзбекистон кўпмиллатли мамлакат сифатида ўз ҳудудида диний бағрикенглик ва миллатларо тотувликни таъминлай олаётган давлат сифатида эътирофга лойиқ эканини алоҳида таъкидлашди.

Жаҳонда юз бераётган бугунги тенденцияларни ҳисобга олиб, қабул қилинган “Бухоро декларацияси”ни ҳар томонлама муҳокама қилган ҳолда, дунёнинг турли қитъа, минтақаларидан келган номдор илоҳиётшунослар, диншунос ва ҳуқуқшунослар ушбу ҳужжатда аввал қабул қилинган барча декларацияларнинг асосий тамойиллари акс этишига эришишни кўзламоқдалар.

“Бухоро декларацияси”ни ишлаб чиқишда турли мамлакатлар кенг доирадаги вакиллари иштирок этиши мамлакатимизнинг эътиқод эркинлиги ва диний бағрикенгликни таъминлаш соҳасидаги сиёсати самарадорлиги халқаро ҳамжамият томонидан эътироф этилаётганидан далолат.

“Бухоро декларацияси” бутун жаҳон ҳамжамияти учун маърифат ғоялари ва бағрикенглик маданиятини илгари суриш, турли дин вакиллари миллий анъаналарини ҳурмат қилиш, уларнинг ҳуқуқларини таъминлаш, глобал миқёсда бунёдкорлик мулоқотини мустаҳкамлашга қаратилган муҳим ҳужжат бўлади.

“Бухоро декларацияси» қарама-қаршилик ва келишмовчиликларнинг олдини олиш, жаҳон миқёсида ўзаро ҳамжиҳатликни мустаҳкамлашда Ўзбекистоннинг етакчи ролини таъминловчи тарихий ҳужжатдир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бугун, 19 май куни пойтахтимиздаги Халқаро ислом академиясида “Шарқ алломаларининг ислом цивилизациясига қўшган ҳиссаси” мавзусида “Zoom” дастури орқали халқаро онлайн илмий-амалий анжуман ўтказилди. Унда Ўзбекистон, Миср Араб Республикаси, Буюк Британия, Малайзия, Покистон, Қозоғистон, Франция, Туркия каби давлатлардан маҳаллий ва хорижлик таниқли олимлар, жаҳоннинг етакчи илмий-тадқиқот муассасалари, соҳага оид илмий изланишлар олиб бораётган тадқиқотчилар, мутахассислар иштирок этди.

Масофавий ўтказилган халқаро анжуманни Ўзбекистон халқаро ислом академияси проректори Зоҳиджон Исломов олиб борди.

Дастлаб Президент маслаҳатчиси Музаффар Комилов, Дин ишлари бўйича қўмита раиси Содиқжон Тошбоев ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратларининг анжуманга оид маърузалари ва иштирокчиларга табриклари ўқиб эшиттирилди.

Хусусан, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков ушбу анжуманда онлайн қатнашиб, Муфтий ҳазратларининг маъруза ва табрикларини иштирокчиларга етказди.

Муфтий ҳазратнинг маърузаларида Шарқ халқлари заминидан етишиб чиққан минглаб олимлар ва мутафаккирлар Ислом дини ривожига жуда катта ҳисса қўшгани, ушбу дунёвий ва диний илмларнинг етук намояндалари бугун ҳам инсониятга хизмат қилаётган ноёб кашфиёт ва бебаҳо асарлар таълиф этиб, уларни жаҳон аҳлига мерос қилиб қолдиргани таъкидланиб, жумладан бундай дейилади:

“Давримизгача етиб келган меросдан оқилона ва самарали фойдаланиш – барча илм-аҳлларининг бурчи. Бу борада фидойи олимларнинг роли алоҳида диққат-эътиборга муносиб бўлиб, айнан уларнинг машаққатли меҳнати туфайли биз ўтмишнинг илмий меросини қайтадан кашф этишимиз мумкин.

Айниқса, Ўрта асрларда ўлкамизда кўплаб илм марказлари фаолият кўрсатган. Ушбу марказларда жуда кўп олим ва уламолар ижод қилган. Масалан, бухоролик олимлар сони ҳақида Наршахийнинг шундай гапи бор: “Агар Бухоро олимларининг ҳаммасини зикр қилсак, бир нечта дафтарни ташкил этади”.

Холбуки, Шарқ алломаларининг илмий мероси фақат бир миллат ёки халқники эмас, балки бутун инсониятнинг маънавий мулкидир. Бугунги ташкил этилган анжуманимиз аҳамияти ва долзарблиги ҳам шундадир. Шундай экан энг муҳим вазифа, мутафаккирларимиз, азиз-авлиёларимиз қолдирган маънавий меросни асраб-авайлаб, улуғ аждодлар ишининг муносиб давомчилари бўлмоғимиз даркор”.

Шунингдек, Муфтий ҳазратлари маърузалари якунида анжуман фаолияти ва унда қатнашаётган уламо ва соҳа мутахассисларига хайрли тилаклар билдирилди.

Халқаро илмий-амалий онлайн анжуман давомида Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича Ислом ташкилоти (ICESCO) ташкилоти раҳбари Доктор Солим ал-Малик, Ислом тарихи, санъати ва маданиятини тадқиқ қилиш маркази (IRCICA) раҳбари Маҳмуд Эрол Қилич, Қозоғистон мусулмонлари диний идораси раиси, Бош муфтий Наврўзбай ҳожи Таған ўғли, Малайзия миллий университети ҳузуридаги Ислом цивилизацияси институти директори Фариза Шам, Қирғизистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Самидин Атабаев ва бошқалар мавзу доирасида сермазмун маъруза билан қатнашдилар.

Куннинг иккинчи ярмида онлайн илмий-амалий анжуман “Шарқ алломалари меросида ислом илмларининг ўрганилиши”, “Мовароуннаҳрда, ижтимоий, табиий ва аниқ фанлар ривожи”, “Мусулмон олимларининг жаҳон илм-фани тараққиётига таъсири”, “Мусулмон алломаларининг жаҳон цивилизациясига қўшган ҳиссаси” каби 4 шўъбага бўлинган ҳолда давом этди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси Муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Бухородаги юртимиз ва хориждаги нуфузли давлат ва жамоат ташкилотлари вакиллари иштирокидаги “Декларациялар мулоқоти” форумида қатнашиб, нутқ сўзладилар.

Муфтий ҳазратлари нутқлари аввалида нуфузли анжуман қатнашчиларини ташриф билан қутлаб, кейинги йилларда халқаро ҳамжамият билан алоқалар тобора мустаҳкамланиб бораётгани, ҳар бир дин ўз издошларини миллати, ирқи ва келиб чиқишидан қатъий назар дўстона муносабатда бўлишга чақириши, Ислом азалдан ўзга дин вакилларига эҳтиром ила муомалада бўлиш ва самимий мулоқот қилишни ўргатиб, тинч-тотув яшашга даъват этишини баён этиб, ушбу нуфузли форум ҳам турли дин вакилларининг ҳамжиҳат бўлиб, яхшилик йўлида ҳамкор бўлишига муҳим қадам бўлишини таъкидладилар.

Нутқ давомида Муфтий ҳазратлари сўнгги йилларда юртимизда диний жабҳада ҳам улкан ўзгаришлар амалга оширилгани халқимиз ҳаётида ўз аксини топиб, кўплаб ижобий натижаларга васила бўлаётаганини ҳам қайд этиб, сўзлари якунида халқаро анжуман фаолиятига муваффақият тиладилар.

Сафар тафсилотини сайт ва ижтимоий тармоқдаги саҳифаларимизда кузатиб боринг!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Четверг, 19 Май 2022 00:00

Ҳақиқий ишқ

“Муҳаббат” сўзи “ ҳубб” созининг ўзагидан олинган бўлиб, лозим тутиш ва сабот маъноларини англатади. Бирор нарсага муҳаббат қўйган одам мазкур маҳбубни лозим тутади ва унда собит туради.

Муҳаббатнинг истеълоҳий маъноси ҳақида уломолар бир-бирини тўлдирувчи бир неча таърифларни айтганлар:

Роғиб: “Муҳаббат нафснинг ўзи яхши деб билган ва гумон қилган нарсага мойил бўлишидир. У икки хил бўлади. Бири табиий бўлиб, у инсонда, ҳайвонда ва гоҳида жонсиз нарсада ҳам бўлади. Бошқаси ихтиёрий бўлиб у фақат инсонга хос бўлади “, деган.

Кафавий: “Муҳаббат ҳаддан ошган розиликдир. У икки қиимдан иборатдир. Биринчиси ҳар бир мукаллафда бўлади. У иймонда лозим ва лобуд нарсадир. Унинг ҳақиқати Аллоҳ таоладан келган нарсанинг ҳукмига ва тақдирига бўйсунган ҳолда, ҳеч қандай эътирозсиз қабул қилишдир. Иккинчиси фақатгина мақомат эгаларида бўлади. Унинг ҳақиқати қазо қилинган нарсадан қалбнинг қувонч ва сурурга тўлиши ва розилигидир”, деган.

Жалолиддин Румий шундай дейди: “Тўғри, муҳаббат олам гардишини айлантирмайди. Муҳаббат шу гардиш айланишига маъно бағишлайди”.

Инсон ҳар бир аъзосининг алоҳида вазифаси бор. Масалан, кўзнинг вазифаси кўриш, қулоқники эшитиш, тилга сўзлаш вазифаси юклатилган, қалбнинг иши эса севишдир. Қалб ё Аллоҳ таолони севади ёки У зотнинг маҳлуқларини яхши кўради. Банданинг қалбида ё охират ё дунё муҳаббати бўлади. Охиратнинг муҳаббати билан қалб яхшиликларга шошади. Дунё муҳаббати борасида эса, ҳадиси шарифда бундай таърифланади: “Дунё муҳаббати барча ёмонликларнинг бошидир”.

Муҳаббат - бу инсон табиатини завқлантирувчи туйғудир. Муҳаббат энг олий даражаси ИШҚ дейилади.

Илоҳий ишқ сувга ўхшайди. Агар сув бўлмаса, дарахт ям - яшил бўлиб ўсмайди. Унга сув қуйилсагина у гуллайди, мева беради. Инсондаги илоҳий ишқ ҳам дарахтнинг суви кабидир. Агар инсонда илоҳий ишқ бўлса, унинг иймони гуллай бошлайди ва ундан мўминлик ифори таралади ва ён - атрофни ҳам ўраб олади.

Аллоҳ таоло: “Албатта, иймон келтирган ва яхши амалларни қилганларга Роҳман муҳаббат пайдо қилур”, деган. Марям сураси 96-оят

“Аллоҳ сизни севадир” Оли Имрон 31-оят

Мўмин банда учун Аллоҳнинг муҳаббатидан ҳам улуғроқ бахт, саодат борми!

Айтадиларки, ҳақиқий муҳаббат 3 нарсада билинади:

- Севган суйганининг сўзини бошқаларнинг сўзидан устун қўяди;

- Севган суйганининг суҳбатини бошқаларнинг суҳбатидан устун қўяди;

- Севган суйганини мамнун этишни бошқаларни мамнун этишдан устун қўяди.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачон Аллоҳ бир бандасига муҳаббат қилса, Жаброилни чақириб: “Мен фалончига муҳаббат қилдим. Сен ҳам унга муҳаббат қил”, дейди. Бас, Жаброил унга муҳаббат қилади ва осмонга нидо қилиб:“ Аллоҳ фалончига муҳаббат қиладир. Сен унга муҳаббат қил!” дейди. Шунда аҳли осмон унга муҳаббат қилади. Сўнгра унинг учун ер аҳлида қабул йўлга қўйилади. Қачон Аллоҳ бир бандани ёмон кўриб қолса, Жаброилни чақириб: “Мен фалончини ёмон кўрдим. Сен ҳам уни ёмон кўр”, дейди. Бас , Жаброил уни ёмон кўради ва осмонга нидо қилиб: “Албатта, Аллоҳ фалончини ёмон кўради. Сен уни ёмон кўр !” дейди. Шунда аҳли осмон уни ёмон кўради. Сўнгра унинг учун ерда ёмон кўриш йўлга қўйилади.

Саҳл ибн Абдуллоҳ Тустарий шундай деган:” Аллоҳ севгисининг аломати Қуръон севгисидир. Қуръон севгисининг аломати Пайғамбар севгисидир. Пайғамбар севгисининг аломати унинг суннатига ва гўзал аҳлоқига тобе бўлмоқдир. Суннатга тобе бўлишликнинг аломати охират ҳаётини унутмаслик. Охират ҳаётини унутмасликнинг аломати дунёга ҳирс қўйишдан , ҳаромдан қочишдир.

Муҳаббатнинг зидди – ғазаб, нафрат, ёмон кўришдир. Ғазаб араб тилида “шиддатли”, “қаттиқ” деган маъноларни англатади.

Уламоларимиз ғазабни шундай таърифлайди: “Ғазаб – бу озор етказган томондан интиқом ҳосил қилиш”. Ғазаб Аллоҳ таолонинг феълий сифатларидан бири бўлиб, У Зотнинг жалолига мувофиқ бўлади.

“ … Албатта, Аллоҳ кибрли ва мақтанчоқ кишиларни севмайди”.

Аллоҳга нисбатан содир этилган илк гуноҳ нима эканини биласизми? Кибр! Ҳа, Иблисни Аллоҳнинг буйруғига қарши чиқишига ундаган нарса кибр эди: “Эсланг, (эй Муҳаммад!) Биз фаришталарга : “Одамга сажда қилингиз!- деб буюришимиз билан улар сажда қилдилар. Фақат Иблис бош тортиб, такаббурлик қилди ва кофирлардан бўлди” ( Бақара сураси, 34-оят). Шунинг учун Аллоҳ ушбу шайтоний хулқни ва бу разил иллат билан хулқланганларни суймайди.

Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳ “Нисо” сурасидаги 34-оятни шарҳлаб, шундай ёзган. “ Кибрли” сўзи “ Ихтияалун” ўзгидан олинган бўлиб, бир нечта маъноларни англатади:

- Мутакаббир;

- Ўта ёлғончи, фирибгар;

- Гердайиб юрувчи;

- Ёмон сўзни ошкора айтувчилар

“Аллоҳ ёмон гапни ошкор қилишни хуш кўрмайди. Магар мазлумдан бўлса, майли. Аллоҳ эшитувчи ва билгувчи Зотдир. Нисо сураси, 148-оят

Ушбу оятда Аллоҳ суймаган бандаларнинг яна бир сифати баён қилинган.У ҳам бўлса, ёмон сўзни ошкора айтиш. Аллоҳни севган итоаткор банда бундай номақбул сўзларни айтмайди,бировларни ғийбат қилмайди,ҳатто бу каби сўзларни ҳаёлига ҳам келтирмайди.

Мулла Али Қори айтади: ”Агар банда Аллоҳнинг ҳамма нарсани эшитиб билиб туришини билганида эди, нафс тарғиб қилган кўп сўзларни айтишдан ҳаё қилган бўлар эди. Ҳикматли нақлда айтилганидек, ҳақни мақташни одамларни ёмонлашдан устун билмаган инсон комиллик даражасига ета олмайди”.

Мужоҳид айтади: Ёмон сўзни ошкор қилиш – бир одам меҳмонга борса-ю, мезбон уни яхши зиёфат қилмаса, у у ердан чиқиб, фалончи мени ҳурматимни жойига қўймади, яхши зиёфат қилмади”, деб гапиришидир.

Бугун Аллоҳ таолодан мол-дунё сўрайдиганлар кўп. Обрў-мартаба сўрайдиганлар ҳам етарлича топилади.Лекин У зотдан Ўзини сўрайдиганлар афсуски жуда оз.Икки кафтини очиб: Ё Роббим! Мен Сенинг розилигингни сўрайман.Мен Сенинг муҳаббатингни сўрайман”деб дуо қиладиганлар кам учрайди.Агар киши обрў-мартаба,хотин,бола-чақа,борди-ю ҳатто бутун дунёнинг молини сўрасалар ҳам аслида улар Аллоҳ таоладан ҳеч нарса сўрамабдилар. Дунё матоҳларининг барчаси Аллоҳнинг ишқи олдида арзимас нарсадир. Шунинг учун бутун вужудимиз билан Ундан томиримиздан гуноҳ илдизларини суғуриб ташлайдиган Ишқини сўрайлик!

 

Хадичаи Кубро аёл-қизлар ўрта

махсус ислом таълим муассасаси

4- курс талабаси Алимова Одина

Страница 77 из 637

Ушу бўлимдаги асосий материаллар Жалолиддин Нуриддиновнинг "Ҳаж ва умра қўлланмаси"дан олинди

Top