Юртимиз ўзининг шонли тарихи, оламга донғи кетган, бутун дунё илм аҳлига таълим берган буюк фарзандлари билан машҳур. Унинг бағридан олимлар, шоирлар, муҳаддис-у луғат билимдонлари, истеъдодли амиру, лашкарбошилар етишиб, нуфузини юқори кўтариб келган.

Бу халқ вакиллари шоирман деб давлат ишларидан, шоҳман деб санъат ва адабиётдан четда бўлиб қолмай, билъакс ҳам, дин ҳам давлат, ҳам санъат билан бир вақтнинг ўзида машғул бўлганлар.

Халқимизнинг ана шундай  вакилларидан бири ўзбек халқининг буюк фарзанди, йирик мутафаккир, шоир ва олим, давлат арбоби Алишер Навоий ҳазратларидир. У милодий 1441 йил 9 феврал, ҳижрий 844  йил ўн еттинчи рамазонда Хуросон давлатининг йирик шаҳри Ҳиротнинг Боғи Давлатхона мавзейида истиқомат қилувчи зиёли, хон саройида хизматда бўлган Ғиёсиддин Кичкина оиласида дунёга келади.

Алишер болалигиданоқ ўзининг ўткир зеҳни, зийраклиги хушхулқи ва хушфаҳмлиги билан тенгдошлари орасида алоҳида ажралиб турган. Алишер 3-4 ёшидаёқ шеър эшитиш шеър ўқиш ва ёдлашга қизиқади. Алишер 12 ёшида отасидан етим қолади ва Хуросон подшоҳи Абдулқосим Бобур саройига хизматга киради. Абулқосим Бобур адабиёт ва санатни жуда севар ижодкорларни қадрлар ўзи ҳам ўзбек ва форс тилларида ғазаллар ёзар эди. Маърифатпарвар ҳукмдор Алишер ўз тарбиясига олади. Шеърият аҳли унга “зуллисонайн – икки тил эгаси” лақабини бердилар. Навоий тахминан 18 – 19 ёшларида Абдураҳмон Жомий билан танишади. Навоийнинг билим савияси, қобиляти ва шеърий иқтидоридан хурсанд бўлган Жомий уни ҳам фарзанд, ҳам шогирд сифатида қадрлайди. Кейинчалик бу икки улуғ шоир ўртасида шогирд ва устозлик муносабатлари янада мустаҳкамланади.

    Алишер 1466 йилда Самарқандга келади ва у ерда дастлаб моддий қийинчиликда яшайди. Шунга қарамай, Самарқанд мадрасаларида таҳсил олади, илм фан, адабиёт ва санъат аҳли билан танишади. Ўзининг иқтидори, қобилияти билан тез орада обрў ва  эътибор қозонади.

1469 йил Ҳусайн Бойқаро тахтни егаллагач, Алишер Навоийни Ҳиротга ўз ёнига таклиф қилади. Навоий Ҳусайн Бойқаронинг тахтга чиқиши муносабати билан “Ҳилолия” қасидасини битади.

   Ҳусайн Бойқаро уни муҳрдорлик вазифасига тайинлайди. Кейинчалик (1472) бош вазир лавозимига кўтаради, унга “Амири кабир” унвонини беради. Навоий ўзининг олижаноб ва энг  юксак орзулари – халққа хизмат қилиш, мамлакат осоишталигини сақлаш, ҳокимиятни мустаҳкамлаш, фан ва адабиёт, ободончилик маданиятини  ривожлантиришдек улкан ишлар қанчалик оғир ва масъулиятли булмасин уларни катта меҳр-муҳаббат ва улуғворлик билан амалга оширди.

Алишер Навоий юрт учун, раият манфаатини кўзлаб ўз орзулари, шахсий манфаатларининг баҳридан кечган. Аллоҳ таолога  муҳаббати чексиз, Унинг Каъбасини кўришга орзуманд шоир умри армон билан ўтади. У Каъбани зиёрат қилиш, ҳаж амалини бажариб келиш учун Ҳусайн Бойқародан уч марта изн сўрайди. Аммо, тож-у тахт учун доимий курашлар билан овора шоҳ агар Сиз бу юртдан кетсангиз, ўғилларим менга қарши исён қиладилар. Сиз шу ерда экансиз, улар бу ишга ботинмагай, деб, Навоийга рухсат бермайди. Шоҳ амрини вожиб билган, юрти учун жонини фидо айлаган ҳассос шоир, ўзининг энг катта орзусини халқ учун, беҳуда қон тўкилмслиги йўлида қурбон қилади. У “Ихлосия” мадрасаси “Хулосия” хонақоҳи, “Шифоҳия” табобатхонаси, Жоме  масжиди,  “Дорул ҳоффоз” Қироатхона ва шунга ўхшаш бошқа ўнлаб бинолар қурдирди.

     1476 йили иғволардан қаттиқ чарчаган Алишер Навоий вазирликдан истефога чиқиб, ижод билан шуғулланиш мақсадида подшодан изн сўрайди. Султон ноилож унинг илтимосини  қондиради.

  1483-1485 йил давомида “Хамса” асарини ёзиб тугатади. 1491–1492 йилларда у ўзбек тилида ёзган ҳамма шеърларидан яхлит бир девон тузишга киришди. Алишер Навоий “Тарихи мулуки ажам”, “Тарихи ҳукамо”, 1491 йилда “Мажолис ун-нафоис” тазкирасини яратди.

Алишнр Навоий 1501 йил 3 январда оғир бетобликдан сўнг ҳаётдан кўз юмди.

                 Хайрулло МАРДОНОВ,

 “Хожа Бухорий” ўрта махсус

ислом билим юрти ўқитувчиси      

2017 йилнинг 7-8 февраль кунлари пойтахтимиздаги “Шайх Зайниддин” жоме масжидида, “Умра-2017” баҳорги мавсумига жалб этилган гуруҳ раҳбарлари иштирокида дастлабки учрашув бўлиб ўтди. Унда Вазирлар маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита раиси ўринбосари Ў.Ҳасанбоев, Диний қўмитанинг масъул ходимлари М.Йўлдошев ва Д.Бобожонов ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Халқаро алоқалар бўлими мудири М-А. Шакиров, Диний идоранинг матбуот котиби Ж.Нуриддиновлар иштирок этишди.

Жорий йилнинг 7 февраль куни бўлиб ўтган йиғилишда, Тошкент шаҳри, Самарқанд, Жиззах ва Сирдарё вилоятлари гуруҳ раҳбарлари иштирок этишган бўлса, 8 феврал куни бўлиб ўтган йиғилишда эса  Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент вилояти, Сурхондарё, Қашқадарё, Хоразм, Бухоро ва Навоий вилоятлари гуруҳ раҳбарлари қатнашишди.

Тадбирлар давомида, мутасаддилар томонидан гуруҳ раҳбарларига зарурий тавсиялар берилди. Жумладан, уларнинг бурч ва масъулиятлари, умра ибодати рукнлари, сафарга жўнаб кетиш ҳамда Саудия Арабистонидаги ташкилий ишларнинг уларга тааллуқли жиҳатлари атрофлича ёритилди.

Шунингдек, сафарга доир ҳужжатлар билан ишлаш тизими, гуруҳдаги зиёратчилар билан машғулотлар ўтказиш тартиби, паспорт ва бошқа ҳужжатларини юритиш тартиб-қоидалари борасида ҳам кўрсатмалар берилди.

Йиғилиш сўнгида, гуруҳ раҳбарлари томонидан берилган барча саволларга атрофлича, батафсил жавоб берилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ахборот хизмати, водий вилоятлари гуруҳ раҳбарлари иштирокидаги учрашув, жорий йилнинг 11 февраль куни Намаган вилоятида ўтказилиши режалаштирилганини маълум қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

               Халқаро алоқалар бўлими

Мустақиллик биз учун аввало ўзлигимизни англаш, инсоний қадримизни, урф-одат ва қадриятларимизни, муқаддас Ислом динимизни, буюк аждодларимиз, азиз-авлиё ва алломаларимизнинг табаррук номлари ва меросини, ғурур ва ифтихоримизни тиклаш, ёш авлодимизни миллий ва умумбашарий қадриятлар руҳида тарбиялаш каби беқиёс имкониятлар очиб берганини алоҳида таъкидлаш зарур.

Бу борада Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 12 январдаги “Китоб маҳсулотларини чоп этиш ва тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш ҳамда тарғибот қилиш бўйича комиссия тузиш тўғрисида”ги фармойиши айни муддао бўлди. Жорий йилнинг февраль ойидаЎзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги Муқаддас қадамжоларни сақлаш ва обод этиш хайрия жамғармаси томонидан Тошкент ислом институти ва барча ўрта махсус ислом билим юртлари Ахборот ресурс марказларига талабалар фойдаланишлари учун жами 83 турдаги 2582 дона бадиий ҳамда чет эл адабиётлари билан бойитилди.

Шу муносабат билан барча диний таълим муассасаларида хайрия жамғармаси томонидан тақдим этилган бадиий адабиётлар тақдимоти маросимлари бўлиб ўтди. Талабалар ўртасида китобхонликни ривожлантириш мақсадида ташкил этилган ушбу тақдимот маросимларининг устувор вазифаларидан бири бу – талабалар бўш вақтларини мазмунли ўтказиш, китобга муҳаббатини ошириш, миллий меросларимиздан тўла фойдалана олиш, буюк аждодларимиз қолдирган илмий меросларини асраб-авайлаш ҳамда ўқиб-ўрганишдир. Айниқса, туҳфа қилинган китоблар тўпламида Алишер Навоийнинг 10 жилдли асари ҳамда 2 жилдли “Қомусий луғат”, “Буюк юрт алломалари”, “Ҳикматлар шодаси”, “Оила энциклопедияси”, Ҳомиджон Ҳомидийнинг “Тасаввуф алломалари” ёзувчи Тоҳир Маликнинг “Умидимиз юлдузларига” асарлар тўплами ва жаҳон адабиётининг етук намояндалари Ф. Достоевскийнинг “Телба”, Юлиан Семёновнинг “Баҳорнинг ўн етти лаҳзаси” Арастунинг “Ахлоқи кабир” номли асарлари мавжудлиги талабаларнинг илмий саводхонлигини оширишда муҳим ўрин эгаллайди. 

Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими

Сўнгги пайтларда “Озодлик” радиоси ҳақида бутун инсоният ҳозирда кенг фойдаланаётган интернет тармоғи орқали баъзан-баъзан асоссиз фитналар, миш-мишлар, бўҳтон ва уйдирмаларни эшитиб қоламиз, эшитган одамлар ҳам ҳеч қандай ижобий муносабат билдирмай, афсус билан бир хўрсиниб қўя қолади.

Мен Андижон вилоятиданман, бир масжидда имом-хатибман. Имом-хатиблик фаолиятимни бошлаганимдан буён нафақат меҳробда балки, ташкилотлар, муассасалар, таълим даргоҳлари шунингдек, матбуот ва интернет сайтларида ҳам муқаддас динимизга оид маърифий ислом тарғиботини олиб бормоқдаман. Бу Аллоҳнинг берган улкан неъмати деб биламан ва биз бунга истиқлол туфайли эришдик. Юрт ва Ватан озодлиги, истиқлол учун жон фидо қилганлардан Аллоҳнинг ўзи рози бўлсин. Истиқлолдан олдин матбуотда дин ҳақида бир сатр тугул дин деган сўзни ёзиш мумкин эмас эди. Фақат динни қоралаш учунгина бўлиши мумкин эди, холос. Ушбу мақола ҳам ўз ижодимдан бир намуна. Чунки, жамиятда бир иллат пайдо бўлса, ёки бирор хунук иш авж олса, амри маъруф ва наҳий мункар фарз бўлгани юзасидан албатта имкон қадар ундан одамларни қайтаришга ҳаракат қиламан, бу хислат ва ҳаракат биргина менинг эмас, балки бутун Ўзбекистон диёрида ишлаётган имом-хатиблар ва барча диний ходимларнинг бош мақсадидир.

Мавзуни “Озодлик” радиосидан бошлашимнинг 2 та асосий сабаби бор. Биринчи сабабини юқорида қисқача баён қилиб ўтдим. Чунки, доимо фитна билан яшайдиган, бўҳтон билан нафас оладиган, халқ ўртасига нифоқ уруғини сочадиган бу радиога анчадан буён раддия беришни ўйлаб юрардим. Панада туриб тош отиш, ўзбекнинг, мўминнинг иши эмас. Минг афсуски, минг ҳижолатга қўядиган жиҳати, ўша диёрнинг нариги четида туриб, ўзбек тилида ўзбек халқига, Ўзбекистонимга тош отаётганларида қалбимда бир ўй мени қийнайди, булар ҳақиқий ўзбек эмас, ўзбек тилини ўрганган фитначилар дейман. Чунки, томирида ўзбек миллатининг қони оқаётган ҳақиқий ўзбек фарзанди она юртига тош отмайди. Бунга тарихдан кўп мисоллар бор. “Озодлик”дагилар бу тарихий шахсларни биздан яхши биладилар. Лекин, улар бу буюк сиймоларга авлодлик даъвосини қилишга ҳаққи йўқ. Чунки, уларнинг зурриётларидан ватан хоинлари чиқишлари асло мумкин эмас. Мен бунга аминман. Аждодларимизнинг ватанпарварлигига шак-шубҳам йўқ. Бироқ ҳозирги замон ўзбек фарзандлари ҳам мана шу аждодларига муносиб фарзандлардир. Мен бунга ҳам бир ўзбек фарзандининг ҳаётидан мисол келтирмоқчиман.

Мактабда ўқиётган чоғларимда адабиёт фани дарсида ўқитувчимиз бир ўзбек шоирини, ҳозир исми аниқ эсимда йўқ, ватанга бўлган муҳаббатини айтиб берди. Ватандошимиз Канадага хизмат сафари билан маълум муддатга борган. Хизмат сафари тугагач, Ўзбекистонга қайтишдан олдин унга канадалик шериклари, ҳамкасблари, бирор жойга сафарга чиқишдан олдин қилинадиган канадача урфни ўргатишмоқчи бўлишган. Уларни одатига кўра “киши бирор сафарга чиқмоқчи бўлса, дунё харитасидан, ўша жойни топиб, игна санчиши лозим экан, шунда у бехатар кўзлаган манзилига етиб олади”,- деган фикр бор экан. Ватандошимизни чақиришиб, уни харита олдига тик тургизишиб, қўлига игнани беришиб, ўзларининг амалларини тушунтиришибди, шунда ватандошимиз, игнани қўлига олган ҳолда харитадан Ўзбекистон диёрини топиб, қуйидаги маънодаги шеърий мисрани ўқиб йиғлаб, игнани улоқтирган экан. Маъноси шуки, “мен юртимга бехатар етаманми, ёки етмайманми, бироқ сени ҳатто суратингга тикон санчмасман, Ватан”. Воқеъани кузатиб турган канадалик ҳамкасблари нега йиғлаётганини сўрашганида, ўз шеърини уларга таржима қилиб берганида, уларни ҳижолатдан юзлари қизарган ва бу ишларидан уялган экан.

Мақолани ёзишимга иккинчи туртки, менинг динимга, касбимга, ҳамкасбларимга ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимига отилган тошдир.

2017 йил 31 январь куни барча ташкилотларда бўлгани каби Ўзбекистон мусулмонлари идораси Андижон вилоят вакилигининг катта мажлислар залида вилоятда фаолият кўрсатаёган барча масжидлар имом-хатибларининг 2016 йил якунларига, йил сарҳисобига бағишланган йиғилиш ўтказилди.

Йиғилишда имом-хатибларнинг ютуқ ва камчиликлари муҳокама қилинди. 2016 йилда имом-хатиблар томонидан эришилган ижобий натижалар айтиб ўтилиб, йўл қўйилган хато ва камчиликлар ҳам санаб ўтилди.

Жумладан, ОАВда ва интернет тармоғида чиқишларда фаол бўлганлар санаб ўтилди.

Вакиллик раҳбарияти имомларни аҳолининг ёрдамга муҳтож қатламига ёрдам беришга тарғиб қилиш, етимпарварлик, саҳоватпешалик динимизнинг кўрсатмаларидан эканлигини имом-хатибларга эслатиб ўтди.

Йиғилишдан сўнг ҳамкасабаларимиздан бири гўёки, ўзларини ҳуқуқ ҳимоячилари деб билган “Озодлик” радиосига телефон орқали шикоят қилибди. Ҳар доимгидек, “Озодлик” воқеани батафсил ўрганмай туриб, барча муҳокама қилинган масалаларнинг аксини ёзиб, радио тўлқинларида достон қилиб ўтирибди. Майлиям, дейлик, у фитна билан нимага эришишди, ҳайронман.

Менимча, йиғилишда айтилган фикрлар шариат доирасида айтилган, зеро мақола чиқариш, бу динни шое қилиш, яъни тарғиб қилишнинг бир усулидир. Имом хутбасида бир жамоани қамраб олса, ОАВ ва интернет орқали жуда катта жамоани қамраб олган бўлади. Имомни ОАВ ва интернет тармоғида кўпроқ ва фаолроқ чиқишларга тарғиб қилиш бу манфаатдан бошқа нарса эмас. Чунки, интернет ёки ғарб оламининг ОАВларида фаҳш ва бузғунчиликка, турли экстремистик оқимларнинг ғоялари тўлиб тошган пайтда, имом-хатибларнинг бу фожеалардан халқимизни асраб, уларни тўғри йўлга бошлаш учун қилаётган саъй-ҳаракатларидир. Йиғилишда мақолалар сонини кўпайтиришга эмас, балки мақолаларнинг сифати ва савиясини яхшилашга ҳаракат қилиш бўйича тавсия берилган. Бу, ҳам  шариат ва ҳам умуминсоний тамойилларга зид эмасдир. Демак, шу хулосага келиш мумкинки, шикоят қилган имом фақат ўз нафсини ўйлайдиган яъни, унга маросимлар бўлса бас, инсонлар маънавий аҳволи, тақвоси, ибодати, тинчлик-осойишталиги уни умуман қизиқтирмас экан-да.

Хабарда келтирилган “бойлардан олиб камбағалга берасан” деган гап умуман йиғилишда айтилган эмас, балки аҳолининг ёрдамга муҳтож қатламига ёрдам беришга тарғиб қилиш, етимпарварлик, саҳоватпешалик динимизнинг кўрсатмаларидан эканлигини имом-хатибларга эслатиб ўтилди.

Шунингдек, вакиллик раҳбарияти томонидан имом-хатибларнинг ахлоқи, одоби, имомлик масъулияти, муомала маданияти ҳақида ҳам тўхталиб ўтилди.

Бу хабарни интернет орқали кўрган ва эшитган имом-хатиблар бундай имомнинг савияси паст эканлиги, илмсизлиги, касбига ҳурматсизлиги, масъулиятсизлиги ҳақида гапириб, ундай имомга бизнинг орамизда жой йўқ, деб айтмоқдалар. Шариатдан хабари бор одам орқадан туриб, туҳмат қилиб, фитна қилмайди. Зеро шариатимиз инсонни дунёда фитна-фасод, бузғунчилик қилишдан қайтаради. Ана шу имомга ва “Озодлик” радиоси жамоасига бир насиҳатим бор. Турли хил фитналарни кавлаш, уларни тарқатиб, одамлар орасида бузғунчилик, фитна ва фасодни тарқатишдан олдин Аллоҳ таолонинг Каломи -Қуръони каримда ва Пайғамбаримиз Муҳаммад соллалоҳу алайҳи ва салламнинг Ҳадиси шарифларида фитна қилмасликка доир оят ва ҳадисларни кўриб олсинлар. Зеро, ер юзида бузғунчилик, фитна ва фасод қилғувчиларга охиратда аламли азоблар борлиги ҳақида бир қанча ваъийдлар келган. Бу ишни ким қилганлиги ёки “Озодлик”нинг мухбирлари кимлиги маълум бўлмас, лекин, хабарларда келишича, қиёматда Яратганнининг ҳузуридан инсоннинг барча амаллари ошкор қилинганида, инсоннинг аъзолари туҳмат ва бўҳтонларни эшитган қулоқлари, фитналарни ёзган ва тарқатган қўллари, радиода сўзлаган тиллари тилга кириб, барча қилган маъсиятлари ҳақида айтиб берганида, не аҳволга тушишларини ўйласинлар. Вақт ва имкон борида тавба қилинг, бундай фасод ишларни тўхтатинг, инсониятга, юртга, Ватанга, халққа яхшилик қилишга ўтинг.

Сизларда танқид қилган мақолалар шу йўсинда нотўғри йўлдан кетаётган одамларни, ўзимизни ислоҳ қилишлик учун ёзилади. Аллоҳу таоло барчаларимизни фитна, фасод, бузғунчилик қилишдан сақласин. Ўзининг ҳақ йўлидан адаштирмасин.        

 Андижонлик имом     

 قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إن الله يَغَارُ وإن المؤمن يغار وغيرةُ الله أن يأتيَ المؤمنُ ما حرم اللهُ.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) марҳамат қиладилар: “Албатта, Аллоҳ таоло рашк қилади. Мўмин ҳам рашк қилади. Мўмин банда Аллоҳ унга ҳаром қилган нарсани қилишига Аллоҳ таолонинг рашки келади”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Рашк Аллоҳ таоло яратган инсоний табиат ва ҳис-туйғудир.

Киши ўз аҳлини ва яқин маҳрамларини бегоналардан ҳимоя қилиши ва уларнинг турли назаридан сақлаши ҳам рашк ҳисобланади. Ўз аҳлини ва яқин маҳрамларини бегоналардан қизғанмайдиган ва рашк қилмайдиган кимса даюс дейилади. Даюслик эса улкан гуноҳ бўлиб, у ҳақда қаттиқ ваъид ва огоҳлантиришлар бордир.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Уч кишига Аллоҳ таоло қиёмат куни назар қилмайди: ота-онасига оқ бўлган; ўзини эркакларга ўхшатган аёл (кийиниш, юриш-туриш ва муомалада); даюс”, деганлар.

Аммор ибн Ёсир (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Жаннатга уч киши кирмайди:

1. даюс;
2. ўзларини эркакка ўхшатадиган аёллар;
3. ароқ ичишда муккасидан кетган киши”.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан сўрадилар: “Ё Расулуллоҳ, ароқ ичишда муккасидан кетган кимсани биламиз, аммо даюс ким?”

Даюс шундай кишики, ўз аҳлининг олдига кимлар кириб чиқади, парво қилмайди, – дедилар.

Ва яна сўрадилар: Эркакка ўхшатадиган аёллар қайси?

Шундай аёлки кийинишда ўзини эркакларга ўхшатади, – деб марҳамат қилдилар (Имом Суютий ривояти).

• عن زيد بن أسلم قال قال النبي صلى الله عليه وسلم إن الغيرة من الإيمان وإن البَذَاءٌ من النفاق والبذاء الديوث

Зайд ибн Аслам (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Рашк иймондандир. Беномуслик, шармандалик, уятсизлик мунофиқликдир. Оиласидаги фаҳш ишларга рози бўлиш эса, даюсликдир”, дедилар”.

Эркакларнинг аёлларга ўхшашга уриниши юриш-туришда, гап-сўзда ва кийимда бўлади. Аёлларнинг эркакларга ўхшашга уринишлари ҳам худди шундоқ. Бу ишни қилганлар Исломда қораланади.

Паҳлавон Маҳмуд ўзининг байтларида айтади:

Эрлик ғуруринг бўлса, эй Аллоҳ суйган,

Аҳли аёлинг безатиб чиқарма уйдан.

Мевали шох агар чиқса кўчага,

Тама қилар ўтган йўловчи ундан.

Сен дарахт эккан бўлсанг ва дарахтингнинг шохлари кўчага чиқиб мева солса, ўтган ҳар бир киши ўша мевани ейиш орзусида ўтади, дейилган. Энди сен ҳам хотинингни ёки қизингни безатиб кўчага олиб чиқсанг, улардан ҳам ўтганлар бир орзу қилиб ўтишади.

Рашк ва қизғаниш ҳатто ҳайвонларда ҳам бўлиб, фақатгина тўнғиз бундан ғайридир.

Жами жониворлар тушса кўзга,

Ҳамиятли бўлур, тўнғиздин ўзга.

Аллоҳ таоло “Ғошия” сурасининг 21, 22-оятларида марҳамат қилади: “Бас, (эй, Муҳаммад! Умматингизга) эслатинг! Зотан, Сиз (ҳозирча) фақат эслатувчидирсиз. Уларнинг устидан зўравонлик билан ҳукм юргизувчи эмассиз”.

Ана шу икки ояти каримага мувофиқ биз ҳам эслатмоқчимиз, холос. Аллоҳ таоло бизларни турли хил иллатлардан Ўзи халос қилсин ва асрасин. Юртимизни тинч ва осмонимизни мусаффо қилсин.

Тошкент ислом институти 4-курс талабаси

 Тожиддинов Абдуссамад Абдулбосит ўғли