muslim.uz
Эзгулик ёғдуси таралган юрт
Қуёш Шарқдан чиқади... Тарихи қадим, тупроғида авлиёлар униб-ўсган, инсонлари маърифатталаб, яхшилик, эзгулик ардоқланадиган юртдан нур таралади.
Ўзбекистон — ислом илми ва маданиятининг дунё бўйлаб кенг қулоч ёйишига катта ҳисса қўшган кўплаб олиму уламолар улғайган, ўз даврида цивилизация ўчоғига айланган кўҳна Шарқнинг серқуёш мамлакатидир.
Ҳозирги кунда бу юртда илм-фанни ривожлантириш, тарихий обидалар, зиёратгоҳлар, масжид-мадрасаларни обод этиш, инсонпарварлик, бағрикенглик, меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш борасида олиб борилаётган кенг кўламли ишлардан кўзланган мақсад ҳам тарихий адолатни қарор топтириш, юртимизнинг бугунини фаровон, келажагини янада чароғон қилишдир.
Соҳибқирон қурдирган гумбаз
Катта бунёдкорлик майдонига айланган юртимизда кўплаб таълим масканлари, масжиду мадрасалар, кутубхоналар қурилмоқда. Мавжудлари таъмирланиб, замонавий қиёфа касб этяпти.
— Ҳозирда 120 дан ортиқ масжидларда қурилиш-таъмирлаш ишлари олиб борилмоқда, — дейди Ўзбекистон мусулмонлари идораси масжидлар бўлими мудири Муҳаммадназар Қаюмов. — Жумладан, пойтахтимизда Эшон Бобохон, Нўғойқўрғон, Чоштепа, Мирбобо ота, Ҳазрат Али, Коҳ ота ва бошқа ўндан зиёд масжидлар қайтадан бунёд этиляпти, замонавий андозалар асосида таъмирланмоқда. Ушбу масканлар Ўзбекистоннинг ислом маданиятида тутган ўрнини, аждодларимиздан мерос анъана ҳамда қадриятлар бардавомлигини намоён қилади.
“Сузук ота” мақбараси ва масжидининг қисқа фурсат ичида мажмуа сифатида тубдан қайта барпо этилгани бу борадаги бунёдкорлик ишларига бир мисолдир.
Президентимиз 2017 йил 26 май куни бу табаррук масканда бўлиб, мақбара ҳамда масжидни реконструкция қилиш, атрофини ободонлаштириш бўйича тегишли топшириқлар берган эди. Шундан сўнг амалга оширилган қурилиш-таъмирлаш, ободонлаштириш ишлари тарихий обидаларга янги ҳаёт бахш этди.
Яссавия тариқатининг асосчиси Хўжа Аҳмад Яссавий авлоди — Сузук отанинг исми Мустафоқул бўлиб, 1140 йилда Сайрамда таваллуд топган. Тарихий маълумотларга қараганда, у Аҳмад Яссавийнинг қизи Гавҳари Ҳуштожнинг кенжа ўғлидир. Болалик чоғида бобоси “сузугим”, деб эркалагани боис исми Сузук ота бўлиб тарих зарварақларига муҳрланган. Қувваи ҳофизаси тўлишиб, даражаси юксала бошлаган Сузук ота падари бузруквори рухсати билан илмини ошириш, айни пайтда, ўрганганларини кенг ёйиш мақсадида туғилган манзилидан чиқиб, Тошкентнинг Бешёғоч даҳасидаги Чуқур кўприк, Мирлар ва Чақар маҳаллалари оралиғидаги ҳудудда қўним топади.
Сузук ота авлиёсифат, кароматсоҳиб зот бўлгани боис унинг номи тезда маҳаллий аҳоли ўртасида шуҳрат қозонади. Кўплаб шогирдларни тарбиялаб, эл орасида катта ҳурмат-эътибор топади.
Тарихдан маълумки, Амир Темурнинг Хожа Аҳмад Яссавийга ихлоси баланд бўлган. Манбаларда Соҳибқироннинг бу табаррук зот тилию дилидан тўкилган кўплаб ҳикматларни ёддан билгани айтилади.
— Амир Темур Аҳмад Яссавийга чексиз эҳтиромини унинг авлодларига ҳам кўрсатишга интилган, — дейди маҳалла оқсоқоли Жаҳонгир ота Пайзихонов. — Жумладан, Ҳазратнинг суюкли набираси Сузук ота қадамжосини обод этиб, унинг қабрига мақбара ва ёндош ҳудудда масжид, мадраса барпо эттирган. Бироқ халқнинг миллий қадриятлари, азиз қадамжоларига чанг солинган замонда — собиқ иттифоқ даврида масжид ва мадраса ёпилиб, металл буюмлар корхонасига айлантирилади. Ҳужралар ўрнида корхона идораси ва омборхона қурилади. Мустақиллик йилларидагина корхона бошқа ерга кўчирилиб, вайрона ҳолатдаги бино маҳалла ихтиёрига берилди. 1996 йили масжид маҳалла аҳли томонидан таъмирланиб, Рамазон ойида қайта фаолият бошлади.
Соҳибқирон қурдирган масжиднинг гумбази диаметри 10 метр бўлиб, миллий меъморликнинг ноёб усул ва услублари асосида қад ростлаган. Шу боисдан ушбу бебаҳо иншоот бугунги кунгача сақланган. Ҳозирги қурилиш жараёнида масжиднинг эски биноси ичкарига олиниб, замонавий тус берилди. Бугун маҳобатли мовий гумбазга тикилсангиз, илоҳий руҳият ингандай ўзингизни бошқача ҳис этасиз.
“Сузук ота” мажмуаси — яна бир сайёҳлик манзили
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан ҳозирги кунда бу ерда амалга оширилаётган бунёдкорлик ишлари натижасида бебаҳо ёдгорлик ўзининг тарихий қиёфасини сақлаган ҳолда муҳташам ошиёнга айланди. Бугун бу масканда қурилиш-таъмирлаш, кўкаламзорлаштириш юмушлари якунланиб, пардозлаш ва тозалашга эътибор қаратилмоқда.
Бу ерга келган ҳар қандай инсон — хоҳ у зиёратчи, хоҳ сайёҳ бўлсин, мажмуанинг бетакрор салобатидан, беқиёс тароватидан баҳри дили роҳат олади, қувонади.
“Сузук ота” масжиди — бугун фараҳбаш маскан. Қуёш нурлари осмонўпар минораларнинг кўм-кўк гумбазида жилоланади. Атрофда орасталик. Фавворалардан кўкка сочилаётган заррин томчилар баҳорнинг ипакдек майин елларида учиб, тонгги шудринглардек яшил майсалар юзига қўнади. Ноёб гулу кўчатлар баравж ўсмоқда.
Янгидан қурилган автотураргоҳ, музей, дўкон, кутубхона, зиёратчилар учун таҳоратхона ва бошқа масканлар замон талаблари асосида жиҳозланган. Ҳудудда бу ерга келганларнинг дам олиб, ҳордиқ чиқариши учун айвонлар қад кўтарди. Айвонларнинг ёғоч устунлари, равоқлари нафис ўймакорлик нақшлари билан безалди.
Мажмуадаги ҳар бир иншоот майин, силлиқланган пишиқ ғишлардан тикланган. Деворлар, эшик-ромлар, тоқилар, кунгуралар турфаранг бўёқларда миллий нақшлар билан зеб берилган.
— Ҳар бир ганчни ишлашга ўзгача меҳр ва иштиёқ билан ёндашилди, — дейди уста Тоҳир Эгамбердиев. — Зеро, ҳар битик ҳамда нақшда инсонларга маънавий куч бергувчи, уларни тўғри йўлга бошлагувчи теран ифода ва мазмун бор.
Мақбара ичида Сузук ота, у зотнинг оёқ томонларида эса Туркистондан бирга келган икки нафар шогирди қабри бор. Бу халқимизда қадимдан устоз-шогирдлик анъанаси эъзозланиб келинаётганини ифодалайди.
— Турли савдо йўллари, маданият ва цивилизациялар чорраҳасида жойлашган юртимиз қадимдан инсонларни доимо ўзига чорлаб туради, — дейди “Сузук ота” жомеъ масжиди имом-хатиби Аюбхон Сўпиев. — Улар орасида ислом дини пешволари, алломалари, азиз авлиёлари босган тупроқни, қўлларининг тафти қолган масжиду минораларни, руҳлари кезиб юрган маъволарни зиёрат қиладиганлар жуда кўп. Масканимизда ибодат қиладиганлар билан бирга туристлар учун ҳам кенг шароитлар яратилаётгани бу муаззам гўшанинг мамлакатимиздаги яна бир сайёҳлик манзилига айланишига имкон яратади.
Ҳунармандлик — файзу барака рамзи
Президентимиз Шавкат Мирзиёев 2018 йил 9 февраль куни Тошкент шаҳрида амалга оширилаётган бунёдкорлик ва ободонлаштириш ишлари билан танишиш асносида “Сузук ота” мажмуасида ҳам бўлди. Бунёдкорлик жараёни билан танишар экан, бу ердаги масжид ва мақбара маънавиятимизни янада юксалтиришга, юртимизда эзгулик нурини зиёда этишга хизмат қилиши кераклигини алоҳида таъкидлади. Шунингдек, мажмуада ҳунармандлар маркази ва кутубхона ҳам ташкил этиш бўйича топшириқ ва кўрсатмалар берди.
Бу бежиз эмас. Чунки Сузук ота катта дин пешвоси бўлибгина қолмай, моҳир ҳунарманд ҳам эди. Ёшларга ислом илми билан бирга деҳқончилик, ҳунармандчилик ва бошқа касб-кор сирларини ўргатади. Устоз 1217 йилда вафот этган бўлса-да, у таълим-тарбия берган юзлаб ҳунармандлар боис ушбу ҳудуд “Усталар маҳалласи” деб атала бошланади. Мажмуада ҳунармандлар марказининг ташкил этилишида ана шу номга рамзий ишора бор.
Истиқлол йилларида Сузук ота маҳалласи деб атала бошланган ҳудудда бугунги кунда ҳам улуғ аждодларнинг эзгу анъаналари бардавом. Бу ердаги кўплаб хонадонларда ҳозирда ҳам уста-ҳунармандлар яшашади. Улар дурадгорлик, мисгарлик, мусиқа асбоблари ясаш, ёғоч ўймакорлиги, наққошлик, бешикчилик, қурувчилик, косиблик ва бошқа ота-боболаридан мерос ҳунарлар билан шуғулланиб келмоқда.
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан мажмуанинг икки томонида ҳунармандлар учун ўттизта икки қаватли намунали уй-жой қурилиб битказилди. Ҳар бири 4,5 сотихдан бўлган ушбу уйлар хонадон, устахона ва дўкон сифатида фойдаланишга мўлжалланган. Эндиликда бу масканга келганлар зиёрат қилиш билан бирга, усталар билан асрлар силсиласидан ўтган қўл меҳнати сирлари ҳақида суҳбатлашиши, қадри баланд ҳунармандчилик маҳсулотларини сотиб олишлари мумкин.
Фикр, муносабат, эътироф
...Маънавият ва маърифатни ҳаётининг бош аъмоли деб билган халқимиз бугунги кунда Юртбошимиз раҳнамолигида ўз тарихининг янги саҳифаларини яратмоқда. Ёшу кекса — ҳар бир инсон юртимизда яшаб-ўтган улуғларнинг меросини тиклаш, муборак қадамжоларини обод этиш, уларга муносиб бўлиш ишқи, меҳри билан яшамоқда. Олиб борилаётган бунёдкорлик ишларига баҳоли қудрат ўз улушини қўшишга интилаётир. Бундай эзгу ишлар халқимиз ҳамда дунё аҳли томонидан ҳам юксак эътироф этилмоқда.
Усмонхон АЛИМОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий:
— Президентимиз ташаббуси билан пойтахтимизда кўплаб масжидлар қатори Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф мажмуаси ҳам бунёд этилаётгани юртдошларимиз билан бирга дунёдаги бутун мўмин-мусулмонларни беҳад хурсанд қилди. Зеро, Шайх ҳазратларининг дунё мусулмонлари ўртасидаги обрў-эътибори жуда баланд эди. У киши Бутундунё мутафаккир уламолари йиғинининг Ижроия қўмитаси аъзоси, Бутунжаҳон мусулмон уламолари халқаро уюшмаси, Бутундунё Ислом уюшмаси каби нуфузли ташкилотлар ҳамда Иордания қироллик академиясининг аъзоси эди. Шайх ҳазратлари Миср Араб Республикасининг “Нил лаври” олтин нишонига сазовор бўлганди. Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, замонавий Ўзбекистон тарихида исломий илмлар бўйича ҳеч ким бу даражада юксак мавқега кўтарилмаган. Бу улуғ аллома турли диний-маърифий мавзуларда 100 дан зиёд китоблар ёзган. Шайх ҳазратларининг ҳикматга тўла сўзлари, суҳбатлари, радио ва телевидение, матбуот саҳифаларидаги доимий чиқишлари, кўплаб китоблари, жумладан, аудио китоблари орқали юртимиздаги ҳар бир хонадонга кириб борган.
Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ўзининг илми, сўзи ва ибратли амаллари билан Ватанимизга, динимиз равнақига чин дилдан ҳалол хизмат қилиш бўйича катта бир мактаб яратиб кетди, десак ҳақ гапни айтган бўламиз. У кишининг илм ва ҳаёт йўли, бой меросини ўрганиш ва халқимизга етказиш барчамизнинг бурчимиздир.
Рушан АББАСОВ,
Россия муфтийлар кенгаши ва диний идораси раиси ўринбосари:
— Ўзбекистонда Шавкат Мирзиёев раҳбарлигида ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини очиб бериш, илм-фанни ривожлантириш, эътиқод эркинлигини таъминлаш, жумладан, мўмин-мусулмонлар учун кенг шароитлар яратиш борасида амалга оширилаётган эзгу ишлар бугун дин масаласидаги нотўғри қарашларга, жаҳолатга барҳам беришда муҳим аҳамият касб этмоқда. Бу давлатингиз раҳбарининг жаҳоннинг юксак минбарларидан туриб, хусусан, БМТ Бош Ассамблеясининг Нью-Йорк шаҳрида бўлиб ўтган 72-сессиясида илгари сурган “Жаҳолатга қарши маърифат” ғоясининг ҳаётдаги ифодасидир, десам адашмайман.
Мухлис Муҳаммад ҲАНАФИЙ, Индонезиянинг Дор ал-Қуръон музейи директори:
— Юртингизда ислом илмининг асл манбаларини тадқиқ этиш, Имом Бухорий, Ҳаким ат-Термизий, Имом Мотуридий, Бурҳониддин Марғиноний, Сузук ота, Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф каби буюк алломалар қадамжоларини обод этиш, бебаҳо меросини ўрганиш борасида амалга оширилаётган беқиёс ишлар бутун ислом аҳлига катта қувонч, ғурур-ифтихор бахш этмоқда. Шу билан бирга, Ўзбекистонда диний-маърифий соҳада рўй бераётган ижобий ўзгаришлар, зиёрат туризмини қўллаб-қувватлаш ҳамда ривожлантириш бўйича кўрилаётган чора-тадбирлар натижасида дунё ҳамжамиятининг маърифий исломнинг эзгулик, бунёдкорлик моҳиятини чуқурроқ англашига имконият яратаяпти.
Абдулҳадий ал-ҚАСАБИЙ,
Миср Араб Республикаси Парламенти аъзоси, Миср сўфий тариқатлари кенгаши раиси:
— Ўзбекистон — ислом дини ва маданияти тараққиётига пойдевор қўйган алломалар юрти. Бу замин дунё илм-фани бешикларидан бири бўлгани, ислом дини тараққиётига беқиёс ҳисса қўшган алломаларни камолга етказгани билан ҳам қадрли ва муқаддасдир. Бу муҳтарам зотларнинг қадамжоларини зиёрат қилиш ҳар бир мусулмон учун катта шарафдир. Шу маънода Тошкент шаҳридаги “Сузук ота” мажмуасини зиёрат қилиб, бениҳоя мамнун бўлдик. Президент Шавкат Мирзиёев раҳнамолигида қисқа вақт ичида бу масканнинг обод этилгани Ўзбекистонда аждодлар меросига бўлган эътиборнинг ёрқин ифодасидир.
Асқар ота ОБИДОВ,
Сузук ота маҳалласи фаоли:
— “Сузук ота” мажмуасига ҳар гал келганимизда руҳимиз енгил тортади. Бу ердаги ободончилик ишларини кўриб, ҳаммамиз қувончдамиз. Зиёратгоҳнинг бундан ўттиз-ўттиз беш йил аввалги ҳолати билан ҳозирги қиёфасини хаёлан таққослаб, шукроналар айтамиз. Илоҳим, бу эзгу ишларга бош-қош бўлганларнинг боши омон бўлсин, ғам кўрмасин!
Дилшод КАРИМОВ,
“Халқ сўзи” мухбири.
Бухорони “Қуббатул ислом” қилган зот
Имом Абу Ҳафси Кабир
Бисмиллаҳир рохманир рохийм.
Абу Ҳафс Аҳмад ибн Ҳафс ибн Зибарқон ибн Абдуллоҳ ибн Баҳр ал-Кабир ал-Ижлий ал-Бухорий ал-Фақиҳ ал-Ҳанафий ҳижрий 150 (милодий 767) йили Бухоронинг Фагсодара маҳалласида таваллуд топиб ҳижрий 217 (милодий 832) йилнинг муҳаррам ойида шу ерда вафот этганлар .
Қуръони каримни ёдлаб ҳадис ва фиқҳ илмларини ўрганиб илмлари мукаммал бўлиши учун Боғдодга бориб ҳанафий мазҳабининг асосчиси мужтаҳид Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собит - Имом Аъзам (699-767) роҳимаҳуллоҳнинг таниқли шогирди Имом Мухаммад ибн Ҳасан аш-Шайбоний (ваф. м.804) роҳимаҳуллоҳга шогирд тушган.
Ҳазрат Абу Ҳафси Кабир Боғдоддан Бухорога қайтиб фиқҳ ва ҳадис илмини шу даражада ривожлантирдиларким уларнинг шогирдлари юз минг кишидан кўпроқ эди. Ҳазрат Абу Ҳафс Кабир роҳимаҳуллоҳ келганларида Бухорода оташпарастлар ҳали кўп бўлган ва бу зот шарофатларидан Бухородаги оташпарастлар ҳам ислом динини қабул қилган. Бухорои Шариф шу зот баракотлари сабабли Қуббатул Ислом (ислом дининг маркази) деб аталди. Имом Ал-Бухорийдек зот шу кишидан таълим олганлар. Катта шогирдлари ва илмларининг меросхўри буюк олим Абу Ҳафси Кабирнинг ўғиллари Абдуллоҳ ибн Аҳмад роҳимаҳуллоҳ (ҳижрий 264, м. 877 йилда вафот этган) бўлиб, у кишини Абу Ҳафси Сағир деб аташган. Яна бир катта шогирдлари Абдуллоҳ Супадмуний роҳимаҳуллоҳ бўлиб у кишининг қабрлари ҳам Абу Ҳафс Кабир ҳазратларининг ёнида жойлашган.
“Фатовои Абу Ҳафси Кабир”, “Китоб ул Имон”, “Ал-Аҳвоъ вал ихтилоф” (Ҳавойи гаплар ва келишмовчиликлар), “Ар-Радду алал Лафзия” (Юзаки қаровчиларга раддия) ва бошқа асарларида Абу Ҳафс Кабир роҳимаҳуллоҳнинг кўплаб фатволари келтирилган.
Бухородаги илк мадрасани ҳам шу зот очганлар. У киши ва шогирдларининг ҳаракатлари билан ўша даврда бир нечта масжид ва мадрасалар очилган.
X аср тарихчиси Муҳаммад Наршахийнинг “Бухоро тарихи” китобида: “Имом Абу Ҳафс Кабир ўз даврининг фақиҳларидан биридир, зоҳид ва ҳам олим бўлган”, - дейилади. Абдулкарим ас-Самъонийнинг айтишича, Абу Ҳафс Кабир кўпгина фақиҳларни тарбиялаб, камолга етиштирган.
Абу Ҳафс Кабирнинг шарофатларидан Бухорода фиқҳ шу даражада ривожланадики, Бухоро фақиҳлари ислом оламининг асосий шаҳри Бағдод фақихларидан устун бўлганлар. Наршахийнинг таъкидлашича, одамлар Бағдоддан қайтган пайтларида Имом Абу Ҳафс ал-Кабир ал-Бухорийдан бирор масалани сўраш учун ҳам келардилар. Имом Абу Ҳафс ал-Кабир улардан ажабланиб сўрарди: “Нима учун Ироқ олимларидан сўрамадингиз?” Унга жавобан: “Улардан сўрадик, лекин улар жавоб беролмадилар, Ироқ олимлари “Бухорога бориб, Имом Абу Ҳафс ал-Кабир ё ўғиллари Абу Ҳафс ас-Сағирдан сўранглар, деб айтишди”.
Абу Ҳафс Кабир уйи яқинидаги янги дарвозага кираверишда ўнг томонда Қурайшийлар масжиди жойлашган бўлган. Мазкур масжидни Қурайш қабиласига мансуб пайғамбарзодалардан Муқотил ибн Сулаймон ал-Қурайший қурган. Бу масжидда Арабистондан Абу Ҳафс Кабир роҳимаҳуллоҳдан таълим олиш учун келган толиби илмлар истиқомат қилишган ва ўқишган.
Зиёратгоҳ халқимизнинг Бухоро шаҳридаги энг серқатнов ва гавжум зиёратгоҳларидан бири сифатида эъзозланади, бухороликлар мазкур мозорда дафн қилинишни ўзларига фахр деб билишади.
Камолиддин Ниёзов
Мир Араб мадрасаси мударриси
Уламоларнинг Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга муҳаббатлари
Мусъаб ибн Абдуллоҳдан ривоят қилинади: “Молик Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни зикр қилса ранги ўзгарар ва эгилиб кетар эди. Ҳатто бу бирга ўтиганларга қийинчилик туғдирар эди. Бир куни бунинг сабабини сўрашди. Шунда: “Агар сизлар мен кўрган нарсани кўрганингизда, кўриб турган нарсангизда мени инкор қилмаган бўлар эдингиз” деди.
Мен Муҳаммад ибн Мункадирни кўрганман, у қорилар саййиди эди. Ундан доим бир ҳадис сўраб улгурмасимиздан йиғлар, ҳатто унга раҳимимиз келар эди.
Мен Жаъфар ибн Муҳаммад Содиқни кўрганман. У ҳазилкаш ва кўп табассумли эди. Агар унинг олдида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам зикр қилинса, ранги сарғайиб кетар эди.
Мен унинг фақат таҳорат билангина Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ҳадис айтганини кўрганман. Мен у билан кўп вақт аралашиб (бирга) юрдим. (Шу вақт мобайнида) уни учта хислат устида кўрдим: ё намоз ўқир ё сукут қилар ёки Қуръон ўқир эди. Ўзига алоқаси бўлмаган нарсани гапирмас, Аллоҳ азза ва жалладан қўрқадиган уламо ва обидлардан эди.
Абдурраҳмон ибн Қосим Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни зикр қилаётганида унинг рангига қарадим, гўё ундан қон оқиб чиқаётганди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳайбатларидан тили оғзида қуриб қолар эди.
Мен Омир ибн Абдуллоҳ ибн Зубайрнинг олдига борардим. Унинг олдида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам зикр қилинса, кўзида ёш қолмагунча йиғлар эди. Имом Зуҳрийни ҳам кўрганман, у инсонларнинг энг кўп меҳмонга таом берадиган ва уларга яқини эди. Ҳузурида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам зикр қилинса, гўё у сизни танимас ва сиз ҳам уни танимай қолар эдингиз.
Мен Сафвон ибн Сулаймнинг олдига борар эдим. У ибодатгўй ва мужтаҳидлардан эди. Агар Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам зикр қилинса, йиғлар, одамлар туриб, унинг ўзини қолдириб кетгунча йиғлашдан тўхтамас эди”.[1]
Қобилхон Ахунжанов
“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчиси
[1] Тартиб ал-мадорик. 2/51-52. Аш-Шифо. 2/597-598.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳақларида сўзлаб беринг
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бўйлари қандай эди?
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам новча ҳам эмас, пакана ҳам эмас, ўрта бўй эдилар.
Ҳазрат Али розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам новча ҳам эмас, пакана ҳам эмас эдилар...”.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак тана ва юзларининг ранги қандай эди?
Ранглари оқ-қизил, юзлари буғдойранг эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тана аъзолари қандай эди?
Тана аъзолари бир-бирига мутаносиб, хушбичим, баданлари туксиз эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак пешоналари, киприклари, қошлари қандай эди?
Пешоналари кенг, киприклари узун, қошлари қўшилмаган, эгик эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак бурунлари ва соқоллари қандай эди?
Бурунлари бироз баланд, қиррали, соқоллари қалин эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак тишлари қандай эди?
Тишлари майда, ялтироқ, олдинги тишлари бир-биридан алоҳида кўринар эди. Агар сўзласалар, тишларининг ораларидан гўё нур каби бир нарса чиқарди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қадам ташлари қандай эди?
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам олдинга мойил бўлиб юрардилар.
Абу Туфайл розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўрдим. У зот худди пастликка тушаётганга ўхшаб юрар эдилар”, деди (Имом Муслим ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак елкалари, кафтлари, қадамлари қандай эди?
Икки елкаларининг ораси кенг эди. Икки елкалари ўртасида пайғамбарлик муҳри бор. Муҳри нубувват каптар тухумидек келадиган қизғиш гўшт, усти тукли эди. Кафт ва қадамлари тўла, гўштдор эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак бошлари, юзлари, кўзлари қандай эди?
Бошлари катта, юзлари думалоқроқ, кўзлари қора, суякларининг қўшилган ери йўғон эди.
Баро розияллоҳу анҳудан: “Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг юзлари қиличга ўхшармиди?” деб сўрашди. Шунда Баро розияллоҳу анҳу: “Йўқ. Тўлин ойга ўхшар эди”, деб жавоб берди (Имом Бухорий, Имом Термизий ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак кўкраклари ва билаклари қандай эди?
Кўкраклари кенг, билаклари узун эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак сочлари қандай эди?
Сочлари икки қулоқларининг ярмига тушарди. Сочларини тараб, фарқ очардилар. Сочга ёғ суртардилар.
Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Анас розияллоҳу анҳудан: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сочлари қандай эди?” деб сўрадим. У: “Сочлари тўлқин сифат: жуда жингалак ҳам, жуда юмшоқ ҳам эмас эди. Икки қулоқлари билан елкалари ўртасида турарди”, деди (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).
Имом Термизий раҳимаҳуллоҳнинг
“Шамоили Муҳаммадия” асари асосида
Даврон НУРМУҲАММАД
тайёрлади.