Бошингизни кўтариб, осмонда қум каби сочилиб кетган сайёралар ва юлдузларга боқар экансиз, шундай бир савол туғилиши мумкин: қачонлардир юлдузлар ва сайёралар тўқнашиб кетмасмикан? Физик қонунларга кўра ҳеч қандай куч таъсир доирасида бўлмаган жисмлар тартибсиз ҳаракат қилади ва ўзаро тўқнашиб кетиш эҳтимоли бор. Демак, физик қонунларга кўра сайёралар ва юлдузлар тўқнашиб кетиши мумкин. Аммо, астрономлардек фикрлайдиган бўлсак хулоса ўзгаради.
Биз осмонга боққанимизда, қайси сайёра ёки юлдуз бошқасига нисбатан Ердан қанчалик олисроқ эканини аниқлай олмаймиз. Буни яхшироқ англаб олиш учун Қуёш системасига мурожаат қиламиз. Олимларнинг таъкидлашича сайёралар ҳеч қачон Қуёшнинг тортиш зонасидан чиқиб кета олмайди. Улар доимо унчалик тўғри бўлмаган айлана шаклидаги ўз орбитаси бўйлаб ҳаракат қилади. Сайёраларнинг ҳаракат тезлиги эса улар билан Қуёш ўртасидаги масофага боғлиқ ҳолда белгиланади. Фикримизни исботлаш учун тасаввурингизга таянган ҳолда сиз билан кичкина илмий тажриба ўтказиб кўрамиз.
Ўз бошингизни Қуёш деб ва у Қуёш системасида, Қуёшнинг ўрнида жойлашган, деб фараз қилинг. У ҳолда бошингиз турли диаметрдаги бир неча айлана марказида бўлади. Бу айланалар сайёраларнинг Қуёш атрофида ҳаракатланадиган орбитасидир. Агар бошингиз марказда жойлашган бўлса, Меркурий сиздан 6 метр нарида бўлади. Унинг бошингизга нисбатан ўлчами ушбу гап охиридаги нуқтага тенгдир. (Бошингизнинг ўлчами Қуёш ўлчамига тенг эканини унутманг.) Венера — Чўлпон 11,9 метр наридаги орбита бўйлаб ҳаракатланади, унинг ўлчами “о” ҳарфига тенг. Учинчи айланада бизнинг сайёрамиз Ер жойлашган. У Венерадан бир оз каттароқ. Бошингиз билан унинг ўртасидаги масофа — 16 метр (аслида эса бу масофа, тахминан, 150 000 000 км.ни ташкил этади). Тўртинчи айланада Ердан бир оз кичикроқ Марс — Миррих жойлашган. Унинг бошингиздан узоқлиги — 25 метр. Навбатдаги сайёра — Юпитер — Муштарийдир. У — сайёралар ичида энг йириги. Бошингиз (Қуёш) билан таққослаганда, у шиша шарча катталигидадир, ўртадаги масофа футбол майдони бўйича келади. Олтинчи айланадаги сайёра Сатурн — Зухалдир. Унинг диаметри — 12 мм, Юпитерга нисбатан икки марта олисда жойлашган. Диаметри 5 мм Уран Сатурндан ҳам икки марта узоқдадир. Урандан бир оз кичик бўлган Нептун Уран билан Қуёш ўртасидаги масофанинг ярмида жойлашган. Ердан икки марта кичик бўлган Плутон эса Юпитердан 8 марта узоқда жойлашган. Уларнинг барчаси атрофингиздаги ўз орбиталари бўйлаб ҳеч бир ўзгаришсиз ҳаракат қилаётганини эсга олсангиз, уларнинг ўзаро тўқнашиб кетиш эҳтимоли деярли йўқ эканлигини англаб етасиз.
Ушбу тажрибадан хулоса қилиш мумкинки, Қуёш системасидаги, умуман бутун коинотдаги сайёралар ва юлдузлар маълум бир қоидага асосан ҳаракатланади. Олимлар эса мазкур ҳолатга қуйидагича изоҳ берган: осмон жисмларининг барчаси тартиб билан қандайдир кучга бўйсуниб ҳаракатланади. Ўша куч томонидан ўзларига тегишли вазифани бажариш учун бўйсундирилгандек, гўё. Олимлар ҳақ эди! Зеро, Аллоҳ таоло Ўз каломи бўлмиш Қуръону каримда шундай марҳамат қилади:
“...қуёш, ой, юлдузларни Ўз амрига мусаххар (муте) қилиб қўйган Аллоҳдир. Огоҳ бўлингизки, яратиш ва буюриш Унга хосдир”. (Аъроф, 54)
“У сизлар учун кеча ва кундузни, Қуёш ва Ойни бўйин сундириб қўйди. Юлдузлар ҳам Унинг амрига бўйин сундирилгандир. Албатта, бунда англайдиган кишилар учун (Унинг қудратига далолат қилувчи) аломатлар бордир”. (Наҳл, 12)
“(Юлдузлар ҳаракат қиладиган) йўллар эгаси бўлмиш осмон билан қасамёд этаманки...” (Зориёт, 7)
“На Қуёш Ойга етиши мумкин ва на тун кундан ўзувчидир. (Қуёш, Ой ва юлдузларнинг) ҳар бири (бир) фалакда сузиб юрадилар”. (Ёсин, 40)
Нафақат осмон жисмлари, сайёралар ва юлдузлар балки бутун борлиқ ва ундаги яратилганларнинг барчаси Аллоҳ таоло белгилаб берган қоидалар асосида ҳаракатланади, яшайди ва ўз вазифасини бажаради.
Холиқ ва Қодир бўлган Зотга беҳисоб ҳамд-у санолар бўлсин!
Хулоса ўзингиздан!
Саидаброр Умаров тайёрлади
