Аллоҳ таоло ҳар бир эркакка оила раҳбарлигини берган. У Зот Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ
“Аллоҳ баъзиларини баъзиларидан устун қилгани ва молларидан сарфлаганлари учун эркаклар аёлларга раҳбардирлар” (Нисо сураси, 34-оят).
Уламоларимиз айтишадики, бу раҳбарлик зулм раҳбарлиги эмас, истаган пайтда истаган буйруқ бериш, аёли ва фарзандларининг хоҳлаган жойига уриш раҳбарлиги эмас, балки хизмат, устозлик, шароит қилиб бериш ва ҳимоя раҳбарлигидир. Зеро Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак ҳадиси шарифларидан бирида: «Қавмнинг саййиди (бошлиғи) уларнинг хизматчисидир» деганлар. Абу Абдурроҳман ас-Суламий ривояти.
Масжид имоми масжид қавмига хизмат қилади. Намозхонларнинг таҳорат олишлари, хотиржам намоз ўқишлари учун зарур бўлган шароитларни тайёрлайди, шу ишга бош бўлади. Масжиднинг иссиқ-совуқ сувларига, хонақоҳдаги гиламларнинг тозалигига эътибор беради.
Корхона раҳбари ходимларига хизмат қилади, уларнинг қулай меҳнат қилишларига шароит қилиб бериб, техника хавфсизлиги қоидаларига амал қилишларини назорат қилади. Уларга ҳалолликни, омонатдорликни, садоқатни эслатиб, улар учун қайғуради.
Хонадон бошлиғи бўлган эркак оила аъзоларига хизмат қилади. Уларнинг эҳтиёжларини қондиришга, керакли нарсаларини олиб беришга уринади. Дунё ва охирати учун зарур нарсалар билан таъминлайди. Аёли ва фарзандлари бемор бўлсалар, уларни шифокорга кўрсатиб, дори-дармон олиб бериб, муолажаси учун елиб-югуради. Илм-маърифатли бўлишлари, Аллоҳни, Пайғамбарни, Қуръонни, Динни танишлари, ўрганишлари учун барча керакли китобларни, таълимга йўналтирилган дискларни олиб беради. Билмаган нарсаларини ўргатади. Оиладаги раҳбарлик мана шундай бўлади. Шунингдек, оила аъзоларининг диний кўрсатмаларга мувофиқ ҳаёт кечиришларини назорат қилиш, буни йўлга қўйиб бориш ҳам оила раҳбарининг вазифаси ҳисобланади.
Чунки, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ
“Эй иймон келтирганлар! Ўзингизни ва аҳли аёлингизни ёқилғиси одамлару тошдан бўлган ўтдан сақланг. Унинг тепасида қўпол, дарғазаб фаришталар бўлиб, улар Аллоҳнинг амрига исён қилмаслар ва нимага буюрилсалар, шуни қилурлар” (Таҳрим сураси, 6-оят).
Хўш, дўзах оловидан ўзни ҳам, уларни ҳам сақлаш қандай бўлади? Албатта, дўзахдан узоқлаштирадиган ва жаннатга яқинлаштирадиган амалларни ўргатиш, шуларни ўрганишга шароит қилиб бериш билан ва ўрганганларига қанчалик амал қилишларини назорат қилиш билан бўлади.
Аёлимизнинг авратлари очиқ-ёпиқлигига жавоб берувчи ҳам, фарзандларимизнинг хулқу атворига ҳисоб берувчи ҳам оиланинг раҳбари бўлган биз эркаклардир.
Ушбу оятда Аллоҳ таоло дўзахнинг ёқилғиси одамлар ва тошлардан иборат эканлигини баён қилмоқда. Демак, ўша ёқилғиларнинг бири бўлиб қолмаслик учун ўзимиз ҳам дўзахдан узоқлаштирадиган ва жаннатга яқинлаштирадиган амалларни қилиб бориб, фарзандларимизга ҳам шуларни таълим берайлик!
Ўғлимиздан: “Усома ибн Зайдни танийсанми?” деб сўрайлик. Агар ўғлимиз “У одам қайси футбол командасида ўйнайди, дада?” деса, ўзимизга қабр кавласак ҳам бўлади.
“Усома ибн Зайд буюк саҳобий Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг ўғли бўлганлар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайдни ҳам, унинг ўғли Усомани ҳам жуда қаттиқ яхши кўрганлар. Унинг онаси Умму Айман Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энагалари бўлган. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам у аёлни тақдирлаб, «У онамдан кейинги онам. Аҳли байтимнинг қолгани», дер эдилар. У зот алайҳиссалом Усома ҳақида «Аҳлимнинг менга энг маҳбуби, батаҳқиқ, Аллоҳ унга инъом берган ва мен ҳам унга инъом берган шахс, Усома ибн Зайддир», деганлар” деб фарзандларимизга ўргатайлик!
Ўзимиз билмасак, шу каби тарихий воқеалар ёзилган Ислом тарихига оид китобларни сотиб олиб берайлик! Масалан, “Оламларга раҳмат Пайғамбар”, “Тарихи Муҳаммадий”, “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам”, “Сиз Пайғамбарни кўрганмисиз?”, “Ислом тарихи”, шунингдек, намозга оид “Мўминнинг меърожи”, “Мен ҳам намоз ўқийман”, тарбияга оид “Оилада фарзанд тарбияси” каби китобларни олиб бериб, намозни, динимиз тарихини, тарбия борасидаги қимматли маълумотларни, бу дин бизгача етиб келгунича кимлар жон фидо этганини ўзимиз ўрганиб, фарзандларимизга ҳам ўргатайлик! Шу каби илмий-маърифий китобларни олиб берсак улкан савобга эришамиз, бордию олиб бермасак, Аллоҳ таолонинг олдида гуноҳкор, фарзандларимиз олдида жиноятчи бўламиз.
Дўсту улфатлар билан 20-30 минг сўмга овқатланишни биламиз. Аммо 15-20 минг сўм турадиган бу китобларни олиб беришга келганда ўйланиб қоламиз, пулимиз кўзимизга кўриниб кетади. Ваҳоланки, шу китоблар ўзимизнинг ҳам, оила аъзоларимизнинг ҳам дунёю охиратларига фойдадир. Қилинган тушликнинг фойдаси эса икки-уч соатдан у ёғига ўтмай ҳазм бўлиб кетади.
Биз шу ейилган таомнинг қувватини гуноҳ, маъсиятларга ишлатиб қўйишимиз ҳам мумкин. Аммо китоблар ҳеч қачон гуноҳга ишламайди. Аксинча, фарзандларимизнинг бахту саодати, келажакда баркамол инсон бўлиши учун хизмат қилади. Олиб берилган китоблар токи ўқиб, фойдаланиб турилар экан, сизу бизнинг вафотимиздан кейин ҳам қабримизга унинг ажридан келиб туради.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Агар инсон вафот этса, амаллари тўхтайди. Фақатгина учта ишдан, садақаи жориядан ёки фойдали илмдан ёки унинг ҳаққига дуо қиладиган солиҳ фарзанддан унга савоб бориб туради” (Имом Муслим ривояти).
Биз олиб берган китоблар бу ҳадисдаги учта ишни ҳам ўз ичига олади. Аввало у сиздан садақаи жория бўлади, қолаверса, у сизнинг қолдирган илмингиз бўлади. Сўнггида эса ўша китобларни ўқиган фарзандларингиз дуо қилишни, вафот этганлар ҳақига истиғфор айтишни ўрганади. Улар сизу бизнинг ҳам ҳақимизга дуойи хайрлар қилади.
Азизлар, шунинг учун фарзандларимизга китоб олиб берайлик, оиладаги раҳбарлигимизни унутиб қўймайлик, охиратда ўзимиз учун ҳам, улар учун ҳам жавоб беришимиз эсимиздан чиқиб қолмасин!
Аллоҳ таоло бу борада барчамизга Ўзи куч-қувват, ёрдам, ҳиммат, ғайрат ва енгиллик берсин, омин!
Нозимжон Иминжонов тайёрлади
