“Мен ҳеч кимни ғийбат қилмаганман” деб кимдир айта оладими? Йўқ, аникки, ўзимиз истаган ё истамаган ҳолда, кимнидир, албатта, ғийбат қилганмиз ва қилмоқдамиз.

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Бир куни Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ғийбат нималигини биласизларми?” дедилар. “Аллоҳ ва Унинг расули билувчи”, дейишди. “Биродарингни ўзига ёқмаган нарса билан эслашинг”,  дедилар. “Биродаримда мен айтган сифат бўлса-чи?” дейишди. “Агар айтганинг унда бўлса, ғийбат қилган бўласан, агар бўлмаса, бўҳтон қилган бўласан”, дедилар” (Имом Муслим ривояти).

Бир танишим ўта тушкун кайфиятда ўзини қийнаётган масалани шундай ҳикоя қилди: “Ўзимни қаттиқ тафтиш қилиб, қилган ишларимни эслаб, чин кўнгилдан афсусдаман. Ва ҳеч қачон олдинги хатоларимни, қилган ғийбатларим, хазил-мутойибаларимни қилмасликка аҳд қилдим.

Ҳаммани устидан ҳажв қилиб кулиб юрардим. Ғийбат мен учун оддий кундалик машғулот эди. Ота-онаси ўлганларнинг баъзи давраларда кулганларини кўриб: “Бемеҳр одам экан ота-онасидан, икки қанотидан айрилса ҳам кулиб, ҳаёт ташвишларини қилиб юрибди”, дердим.

Кунлар ўтиб онаизоримдан, ҳар тонг ва кечда мендан хабар олгувчи меҳрибонимдан айрилдим, аммо кулаяпман. Ҳар кулганимда ўзгаларни иғво қилиб, ғийбат қилганим эсимга тушиб: “Қандай кулаяпсан, онанг ўлганку?”, деган овоз келаверади ичимдан. Яшаса, кулса бўларкан. Аллоҳ мусибатига яраша сабр ва кўникиш туйғуларини ҳам инсонга бераркан.

Боласи ўлганларни кўриб қандоқ яшаяпти жигар порасини қора ерга топшириб деб таъна қилардим.... Оҳ мени ўйламасдан гапирган сўзларим ўз бошимга дўл каби бирин-кетин ёғилиб келди.

Йиллар ўтиб, юрагимнинг бир парчаси, кўзимнинг оқу-қораси болажонимдан айрилдим, лекин яшаяпман. Юрагимга бир мушт уриб: наҳот тирикман усиз?! Қалбимда айрилиқ азобининг изи ҳали ҳам кетмаган. Бировни гапириш жуда осон экан, оғзимнинг бир чеккасидан чиқиб кетган бир қатор сўзларнинг қанчалик оғир эканини энди ич-ичимдан ҳис қилмоқдаман”, деб кўз ёшларини тўхтатолмади, бечора.

Мен унга далда бериш учун Аллоҳ таолонинг ушбу оятини эслатдим: “Албатта, Аллоҳ чин тавба қилувчиларни ва обдон покланиб юрувчиларни севади” (Бақара сураси, 222-оят).

ИМРОН