Бангладеш Халқ Республикасида мусулмон аҳоли 152 миллиондан кўпроқ. Бу умумий аҳолининг 92 фоизини ташкил қилади. Бангладеш Индонезия ва Покистондан кейин мусулмон аҳоли кўплиги жиҳатидан учинчи ўринда.

Бангладешликларнинг аксари суннийлар бўлиб, улар ҳанафий мазҳаби, мотуридий ақидасига амал қиладилар.
Исломни Бангладешга Бенгал кўрфази бўйлаб қатнаган араб савдогарлари олиб келган. Туркий ҳукмдор Муҳаммад ибн Бахтиёр Халжий (1204–1206) фатҳи ва Деҳли султонлигига асос солинганидан кейин мусулмон даъватчилар Бенгалияда Исломни кенг ёйиш борасида катта мувафаққиятларга эришдилар. XII асрда Бангладеш султони Шоҳ Жалол Исломни Бенгалия минтақаси­нинг шимоли-шарқига ва Ассамга ёйишга эришди. Шамсуддин Илёсшоҳ (1342–1358) туғлоқлар сулоласи ҳукмронлигидан мус­тақил бўлганидан кейин дунёдаги йирик савдо давлати бўлган Ислом Бангладеш султонлигига асос солди. Кейинчалик Бенгалия ҳудудлари Заҳириддин Муҳаммад Бобур томонидан фатҳ қилинди.
XVII асрда Бобурийлар сулоласи ҳукм­дори Аврангзеб Ислом шариати асосида бошқариладиган дунёдаги етакчи ишлаб чиқариш тизимини жорий қилди. Бу тизим “Бенгал денгизости” ҳамда “Миллат жаннати” деб номланган. Бу тизимдан андоза олган Голландиянинг “Ост-Индия” компанияси катта дамромад кўрди.
“Фатавои Оламгирия”га асосланган ҳолда шаклланган ислом молияси Бангладеш иқтисодиётини юксалтирди ва унинг саноатлашувига асос солди.
1300 йилларнинг ўрталарида асли ироқлик бўлган саркарда ва суҳравардия тариқати муридларидан бўлган Саййид Шоҳ Носириддин Бангладешга Исломни ёйиш учун борди ва муваффақиятга эришди.
Ислом дини ушбу минтақага турли йўллар билан кириб келган. Мусулмон савдогарлар, туркийлар фатҳи ва тариқат муридларининг тарғибот-ташвиқотлари одамларнинг имон билан неъматланишида катта ўрин тутди. Бенгал кўрфазидаги Сандвип яқинида жойлашган Мегна дарёси бўйидан топилган араб географларининг ёзувлари бу минтақага араб савдогарлари келганини англатади.
Жанубий Осиёдаги энг қадимги масжид Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам боқий дунёга кўчганларидан кейин кўп ўт­май Лалмонирҳатда қурилган жоме бўли­ши мумкин.
* * *
Бангладешда муборак Рамазон ойи муносиб тарзда ўтказилади. Пойтахт Дакка шаҳрининг асосий масжиди “Байтул мукаррам” ва мамлакатдаги бошқа катта-кичик жомеларнинг имомлари таровеҳ намозидан сўнг намозхонларга мавъизалар қиладилар. Бу ерда ҳам таровеҳ намозларида Қуръони карим хатм қилинади.
Мамлакатда 250 мингдан зиёд масжид бор. Улардан олти мингтаси пойтахт Дак­када жойлашган.
Бангладешликлар ҳам хушхўр таомларни ёқтирадилар. Рамазон ифторларида дастурхонга мазали таомлар тортилади.

Дамин ЖУМАҚУЛ тайёрлади.

"Ҳидоят" журналидан