Жалолиддин Суютий (849-911)
Олимнинг тўлиқ исми Абдураҳмон ибн Абу Бакр Жалолиддин бўлиб, она диёрлари бўлмиш Мисрнинг жанубидаги Асют шаҳрига нисбат берилиб, Суютий деб номланди.
Ҳадис, тафсир, тилшунослик, тарих, адабиёт, фиқҳ ва бошқа кўплаб илм соҳаларининг моҳир билимдони бўлган қомусий олимлардан саналади. Ҳижрий 849 (милодий 1445) йилда Қоҳирада туғилди ва шу шаҳарда ўсиб-улғайди.
Имом Суютий Шом, Ҳижоз, Яман, Ҳиндистон ҳамда Ғарбий Африканинг бир қатор мамлакатларига сафар қилди. Мисрда бир қанча нуфузли мансабларда фаолият кўрсатган. 40 ёшида барча мансаблардан воз кечиб, қолган умрини китоб ёзишга бағишлади. Бутун умри давомида 600 га яқин китоб ёзгани ривоят қилинган. Мисрлик машҳур профессор Аҳмад Шарқовий ўзининг "Жалол Суютий кутубхонаси" китобида алломанинг ёзган асарлари 725 тага етишини қайд этган.
Олимнинг машҳур асарлари:
- “Ал-жомеъ ал-кабир фий аҳадийсин Назийр ал-Башийр”;
- “Ал-жомеъ ас-сағир фий аҳадийсин Назийр ал-Башийр”;
- “Ал-итқон фий улумил Қуръон”;
- “Ад-дуррул мансур фит тафсир би-л-маъсур”;
- “Танвирул ҳаваалик фий шарҳи Муваттоил Имами Малик”;
- “Ал-хосоису вал-муъжизот ан-Набавийя”;
- “Табақот ал-ҳуффоз”;
- “Табақот ал-муфассирин”;
- “Буғятул вуъот фий табақот ал-луғавиййин ван-нуҳот”;
- “Ал-фарийда алфия фин-наҳв”;
- “Алфия фий мусталаҳил ҳадис”;
- “Ал-лаолиул маснуъа фил аҳадисил мавзуъа”;
- “Тафсирул Жалолайн”. Ушбу тафсир Жалолиддин Маҳаллий билан ҳамкорликда ёзилган.
Бундан ташқари бир қанча шеърий девонлари ҳам бўлган. Аллома Жалолиддин Суютий ҳижрий 911 (милодий 1505) йилда Қоҳирада вафот этган.
Муфтий Иброҳим Десаи раҳимаҳуллоҳнинг "Ҳадис илмига кириш" китобидан олинди.
