Саҳл ибн Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Жаннатда Райён деган эшик бор. Қиёмат куни рўза тутувчилар қаерда дейилади, улар турадилар. Райён эшигидан рўза тутувчилардан бошқа ҳеч ким кирмайди. Рўзадорлар жаннатга кириб бўлганларидан кейин эшик ёпилади”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Ҳадисда жаннатга киришга сабаб бўладиган амал – рўзанингн қадри нақадар улуғ экани баён қилинмоқда. Шунингдек, мазкур ҳадиси шарифда рўзадорларнинг Аллоҳ таоло ҳузуридаги даражаси буюги экани маълум бўлмоқда. Чунки Аллоҳ таоло рўзадорларни жаннатга алоҳида эшикдан киргизади. Банда рўза туфайли Аллоҳнинг буюк инъомига эришади. Рўзанинг фазилати ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Яратганнинг розилиги учун бир кун рўза тутса, Аллоҳ таоло унинг юзини дўзахдан етмиш йил узоқ қилади”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Ушбу ҳадиси шариф жаннатда эшикларнинг мавжуд эканига далилдир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам жаннат эшиклари саккизта эканини айтганлар. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Рамазон ойининг биринчи кечасида, шайтонлар ва ёмон жинлар кишанланади, дўзах эшиклари ёпилиб, ундан бирортаси очилмайди. Жаннат эшиклари очилиб, улар ёпилмайди. “Эй яхшиликни хоҳловчи, буёққа кел! Эй ёмонлик истовчи, бу ишдан тўхта!” деб нидо қилинади. Бу кечада Аллоҳ таоло кўпчиликни дўзахдан озод қилади. Мана шу ҳар куни такрорланади”, дедилар” (Имом Термизий ривояти).
Биз ўрганаётган ҳадис Райён эшигининг бошқаларидан фазилатли эканига ҳам ишора. бу фазилат – унинг рўзадорларгагина хослаб қўйилганидадир. Рўзадорлар жаннатга киришда қийинчилик, машаққат ва тиқилинчга дуч келмайдилар. Чунки жаннатнинг эшиклари жуда катта ва кенг бўлади. Ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ: “Жаннат эшигининг бир тарафидан иккинчи тарафигача қирқ йиллик масофа бор”, деган (Фатҳул борий).
Манбаларда Фирдавс жаннатининг “фараҳ” номли эшиги бор. Ундан ёш болаларни ҳурсанд қилиб, уларнинг қалбига қувонч олиб кирганлар киради дейилади. Жаннатда солиҳ амалларга хос эшиклар мавжуд. Дунёда қайси солиҳ амал қилинса, жаннатга ўша амалнинг эшигидан кирилади. Жаннатда саккиз эшикдан бошқа намоз, закот, садақа номли эшиклар мавжуд. Ҳаким Термизий раҳматуллоҳи алайҳ “Наводирул усул” асарида бундай дейди: “Жаннатда Муҳаммад эшиги, Раҳмат эшиги ва Тавба эшиги бор. Булар Аллоҳ таоло яратгандан буён очиқдир. Улар қуёш ғарбдан чиқса ёпилади ва қиёмат кунигача очилмайди. Булардан бошқа эшиклар яхши амалларга тақсимланиб, Закот эшиги, Ҳаж эшиги ва Умра эшиги деб номланган”. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким намозхон бўлса, намоз эшигидан чақирилади. Ким садақа қилувчи бўлса, садақа эшигидан чақирилади. Ким рўзадор бўлса, Райён эшигидан чақирилади”, дедилар. Шунда Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу: “Ё Расулуллоҳ, одамлар қисилиб, қийналиб қолмаслиги учун ҳар бир киши мазкур эшиклардан чақирилади. Бир киши эшикларнинг ҳаммасидан чақириладими?” деб сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳа, сен ўшалардан бўлишингни умид қиламан”, дедилар (Имом Муслим ривояти).
Мазкур эшикларнинг ҳаммаси саккизта эшикларнинг ичида жойлашган. Бу саккиз эшикнинг биринчи тарафидан иккинчи тарафигача беш юз йиллик масофа экани ҳадиснинг шарҳида зикр қилинган.
Камолиддин ҲАМРОҚУЛОВ,
Норин тумани бош имом-хатиби
