Дуо сўзи луғатда “чақирмоқ”, “талаб қилмоқ”, “тарғиб қилмоқ” маъноларини билдиради .Истелоҳда:” Банда Аллоҳ таолога муҳтожлигини изҳор қилиб, Ундан ёрдам ва иноят сўрашиди дуо-бандаликбелгиси. дуодаАллоҳ таолога мақтов изҳор этиш ҳамда Аллоҳ таолога сахийлик ва карам сифатларини нисбат бериш бор дуо энг гўзал ва энг олий ибодатлардан ҳисобланади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда дуо инсоннинг Робисига илтижосидир. Дуо ҳам ибодат ҳисобланади. Бизнинг улуғ аждодларимиз бу яртнинг хаққига кўп дуолар қилиб ўтди. Уларнинг қилган дуоларини барокатидан бугун юртимиз озод ва ҳур, обод ва тинч, халқимиз фаровон ҳаёт кечирмоқдалар. Юртимиз ҳар томонлама тараққий этиб бормоқда. Дуо-банданинг икки қўлини бир-бирига яқинлаштириб, кафтларини юзига қаратиб туриб, Аллоҳдан ўзига керакли нарсаларни сўрашидир, деган тушунча кўпчиликка бегона бўлмаса керак. Дастурхон устидан дуо қилмасдан туриб кетадиган одам ҳам деярли бўлмаса керак. Айниқса, намоздан кейин дуо қилиш ҳеч кимнинг эсидан чиқмаса керак.
Уламоларимиз обид киши ҳар вақт Аллоҳ дуо қилиши ҳожатларини сўраши мустаҳабдир дейишади. Мана шу бандалик аломатидир. Бандаларнинг Аллоҳ таолога энг севиклиси – Ундан ҳожатларини сўрайдиган киши. Аллоҳ таолога бандаларнинг энг ёмони – Ундан беҳожат бўлгани. Бандаларнинг одамларга энг яхшиси улардан беҳожат бўлгани, улардан бирор нарсани сўрамагани. Бандаларнинг одамларга энг ёмони улардан сўрайдигани.
Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Аллоҳ таолога дуодан улуғроқ бирор нарса йўқ”, деганлар.
Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу): “Банда доим яхшиликдадир, модомики шошилмаса” дедилар. У зотдан: “Банда қандай қилиб шошилади?”, деб сўрашди. У: “Мен дуо қилдим, аммо ижобат қилинмади, деб шошилади”, дедилар. Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Банда дуо қилса, албатта, Аллоҳ унга сўраган нарсасини беради ёки сўраганидан каттароқ бир балони ундан қайтаради ёки сўраганидан яхшироқ нарсани қиёматга сақлаб қўяди”, дедилар.
Аъмаш Иброҳимнинг шундай деганларини ривоят қиладилар: “Агар биронтангиз тушида ёмон нарсани кўрса, чап томонига уч марта туфласин, Аллоҳнинг фаришталари ва расули паноҳ тилаган нарса билан тушимда кўрган нарсаларнинг ёмонлигидан менга дунё ва охиратда зарар беришидан паноҳ тилайман, деб айтсин, чунки бу унга Аллоҳ таолонинг изни билан зарар келтиради”.
Абу Ҳурайра ривоят қиладилар: “Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) “Агар биронтангиз ёмон туш кўрса, чап томонига уч марта туфласин, унинг ёмонлигидан Аллоҳдан паноҳ тиласин, шунда унга зарар бермайди”, дедилар”. Абдуллоҳ ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу): “У уйлансанг, хотингга буюр, икки ракъат намоз ўқисин, сўнг унинг бошидан ушла ва: “Эй Парвардигор, менга оиламда ва оиламга менда барака бер, мени улардан ва уларни мендан ризқлантир, бизни яхшиликда жамлаган нарсанг билан жамла ва орамизни ўзинг ажратган яхши нарса билан ажрат”, деб айт”, дедилар.
Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу): “Агар биронтангиз аҳлига, яқинлашса, “Эй Парвардигор, шайтонни мендан ва мени ризқлантирадиган нарсангдан узоқлаштир”, деб айтсин. Агар уларнинг орасида бола туғилса, шайтон унга Аллоҳ таолонинг изни билан зарар бермайди”, дедилар. Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу) ривоят қиладилар: Ибн Умар (розияллоҳу анҳумо): “Кимни бир залолат адаштириб қўйса, икки ракъат намоз ўқисин, ташаҳҳуддан сўнг: “Эй Парвардигор, эй адашувчиларни ҳадоят қилгувчи ва адашишдан қайтарувчи, мени адашишимдан ўз иззатинг ва султонлигинг билан мени адаштиришдан қайтар, чунки бу сенинг фазлинг ва марҳаматингдандир”, деб айтсин”, дейдилар. Суфён Саврий ибн Аббосга (розияллоҳу анҳумо) нисбат бериб айтадиларки: “Агар аёл туғишга қийналса, “Биссмиллаҳил лазий ла-а илаҳа иллаллоҳул-ҳалимул карийм, субҳана роббил ъаршил ъазийм. Алҳамду лиллаҳи роббил ъаламин”, деб ёзсин”, дедилар”. Суфён бу калималарни жомга ёзиб сўнг уни сув билан чайиб-ичишни айтганлар.
Уббон Усмондан ривоят қилади: Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Кимки тонг оттирганда: “Биссмиллаҳил лазий лаа язурру маъ асмиҳи шайун фил арзи ва лаа фис-самаи ва ҳувас самиъул ъалийм”, деб уч марта эрталаб айтса, кечгача, кечаси айтса, тонг отгунча унга бало этмайди”, дедилар. Усмон ибн Абул Ос: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) менинг олдимга келдилар, менда ўлдириб қўядиган даражада қаттиқ оғриқ бор эди. Шунда у зот: “Ўнг қўлинг билан етти марта оғриқ эрини сила ва: “Аъузу биллаҳи ва қудротиҳи мин шарри ма ажиду” (Аллоҳ иззати ва қудрати билан ўзим топаётган нарсанинг ёмонлигидан паноҳ сўрайман), деб айт”, дедилар”.
Абу Ҳурайра ривоят қиладилар: “Исломга янги кирган бир киши: “Кеча ухлай олмадим”, деди. Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) сабабини сўрадилар. У чаён чаққанини айтди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Агар сен “Аъузу бикалиматиллаҳиттаммати куллиҳа мин шарри ма хулиқ”, деб айтганингда, иншааллоҳ, сенга зарар бермас эди”, дедилар”.
Баъзи саҳобалар: “Ким аксирганда “Алҳамду лиллаҳи роббил ъаламийн ъала кулли ҳал”, деса, ҳар қандай жаг тиши оғриғидан омонликда бўлади”, дейишган. Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Ким аксирган одамдан олдин “Алҳаҳамду лиллаҳи роббил ъаламийн”, деса, тиш, қулоқ ва қорин оғриғидан омонда бўлади”, дедилар. Яъни, аксирган одамдан олдин аксирмаган одам алҳамду лиллаҳ, деб айтса. Ибн Маъсуд (розияллоҳу анҳу): “Бақара сурасидан ўн оят – аввалидан тўрт оят, оят ул курсий ва ундан кейинги икки оят, суранинг охиридаги уч оятни эрталаб ўқиса, кечгача бу хонадонга шайтон кирмайди, агар кечанинг аввалида ўқиса, тонг отгунча кира олмайди. Агар жиннига ўқилса, ўзига келиб қолади”, дедилар. Олдингиларнинг баъзилари айтади: “Кимга неъматлар жамланса, Аллоҳга ҳамд айтишни кўпайтирсин, кимнинг ғами кўпайса, истиғфор кўпайтирсин, агар камбағаллик унга қаттиқ ёпишиб олса, “ла-а ҳавла ва ла-а қуввата илла биллаҳ”ни кўп айтсин. Жаъфар ибн Муҳаммад (розияллоҳу анҳу): “Тўртта нарса билан балоланган одамнинг тўрт нарсадан ғафлатда қолганидан ажабландим: Ғам-ташвиш билан балоланиб, “ла-а илаҳа илла анта субҳанака инний кунту миназзолимийн”, деб айтмаган кишидан. Бир нарсадан кўрқиб “ҳасбияллоҳу ва ниъмал вакийл”, деб айтмаган кишидан ажабландим, чунки Аллоҳ таоло (? ) деб айтган. Одамлардан қўрқиб, “уфаввизу амрий илаллоҳ”, деб айтмаган кишидан ажабландим. Жаннатни хоҳлаб туриб, “ма шааллоҳу ла-а қуввата илла биллаҳ”, деб айтмаган кишидан ажабландим. Тавфиқ Аллоҳдандир ва Аллоҳ ҳар бир тангликда кифоя қилади. Аллоҳдан тўғрилик ва ҳақиқатга ҳидоят қилишини сўрайман.
Ирода НУРМУҲАММЕДОВА
«Хадичаи Кубро» аёл-кизлар ўрта махсус
ислом билим юрти мударрисаси
ЎМИ Матбуот хизмати
