muslim.uz
Бир савол сўрасам: Мўмина қизлар бошқа дин вакилларига турмушга чиқса бўлади-ми?
— Ҳозирги кунда мўмина қизларимиз бошқа дин, бошқа миллат йигитлари (масалан, хитой, корейс, рус ва бошқа)га турмушга чиқиб кетаётганини кўп эшитяпмиз. Динимизда муслима аёлнинг ўзга дин вакилига турмушга чиқиши борасида нима дейилган? Аксинча, муслима бўлмаган қизларнинг мусулмон йигит билан оила қуриши масаласида-чи?
— Никоҳ инсоний алоқалар ичида энг муқаддас ва аҳамиятлисидир. Никоҳдаги икки шахс бир-бирига энг яқин шахслар ҳисобланади. Бу ҳолга эришиш аввало, қалбларнинг бирлашмоғини, қалбларнинг бирлашмоғи эса ақийда бирлигини тақозо этади. Чунки ҳар бир инсоннинг ҳаётий йўлини белгилайдиган ўлчов унинг диний нуқтаи назари бўлади. Шу боисдан Ислом ақийдасида бузуқ аёлларга уйланиш, мушрик эркакларга турмушга чиқиш ман этилади.
Мусулмон эркак Ислом ақидасидан ўзга ақидадаги мушрика аёлга уйланиши мумкин эмас. Лекин у аёл ўз динини тарк этиб, Ислом динига кириб, мўмина бўлса, шундан кейин уйланса бўлади. Бу ҳукмдан яҳудий ва масиҳий динидаги аёллар мустасно. Улар ўз динларида турсалар ҳам, мусулмон эркак уларга уйланса бўлади.
Шунингдек, мўмина аёлларнинг мушрик эркакларга турмушга чиқишлари, уларга никоҳланишлари қатъиян ман қилинади: “Ва мушриклар иймонга келмагунларича, уларга никоҳлаб берманг”.
Яъни мўминаларни уларнинг никоҳига берманг. Муслима-мўмина аёллар мусулмон динидаги эркакдан бошқа эркакка турмушга чиқишлари мутлақо мумкин эмас. Агар у эркак Исломга кириб, мўмин бўлсагина, рухсат бўлади. Ҳатто, эркак яҳудий ёки масиҳий динида бўлса ҳам, муслима аёлнинг унга никоҳланиши ҳаром. Фақат мусулмон эркак бўлиши шарт.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Биз аҳли китобнинг аёлларига уйланамиз, улар бизнинг аёлларимизга уйланмайдилар”, деганлар. Худди аёлларга ўхшаб, эркаклар фазлининг ўлчови ҳам иймондир: “Шубҳасиз, мўмин қул мушрикдан, гар у сизни қизиқтирса ҳам, яхшидир”. Яъни эркак киши қул бўлса ҳам, мўмин бўлса, бас, бошқа иймонсиз эркаклардан яхшидир.
Эркак бўлсин, аёл бўлсин, иймонсизлиги, мушриклиги жуда ёмон, ким улар билан алоқада бўлса, хусусан, никоҳ каби муқаддас ва нозик алоқада бўлса, касофати уради. Урганда ҳам, энг ҳассос нуқтада – ақийда бобида уради ва инсон ўз турмуш ўртоғига эргашиб, динидан чиқиб кетиши хавфи бор. Шунинг учун оятда: “Анавилар ўт-оловга чақирарлар”, – дейилади. Анавилар (мушриклар) ўзлари билан бирга бўлганларни мушрикликка, бу дегани, дўзах ўтига чақирадилар. “Аллоҳ эса Ўз изни ила жаннатга ва мағфиратга чақирар ҳамда одамларга Ўз оятларини баён қиладир. Шоядки, эслатма олсалар”. Шунинг учун Аллоҳ таолонинг баён қилиб берган оятларига амал қилиб яшаш керак.
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Чеченистонда ноёб диний мажмуа қурилди
Грозний шаҳрида мусулмон масжиди ва православ черковини ўз ичига олувчи ноёб диний мажмуа пайдо бўлди. Россияда иккита энг кўп анъанавий конфессияни ифодаловчи ансамбль 46-Жуков орденли алоҳида оператив белгиланишдаги бригаданинг ҳудудида жойлашган.
Ибодатхоналарнинг кўриниши ягона услубда яратилган. Бундан ташқари, масжид гумбази Қуддусдаги Ал-Ақсо ҳудудида жойлашган “Қуббат ас-Саҳро” масжидига ўхшайди. Очилиш маросими республика раҳбари Рамзан Қодиров ва Россия Федерацияси Миллий гвардияси Федерал хизмати директори Виктор Золотов иштирокида бўлиб ўтди.
Islamisemya.com маълумотларга кўра, масжид Иккинчи жаҳон уруши фахрийси, СССР қаҳрамони Мовлид Висаитовга ва черков эса князь Даниил Московскийга бағишланган. Икки ибодатхонанинг ҳар бири 200 нафар кишиларни ўз ичига сиғдириши мумкин. Ноёб лойиҳа Ахмат Ҳожи Қодиров номидаги минтақавий жамоат фонди шарофати билан амалга оширилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
«Вақф» ҳайрия жамоат фонди томонидан Сурхондарёда амалга оширилаётган ташаббуслар
Ҳам сахий, ҳам ахий бўлайлик!
Долзарб мавзу
Бир эзгу амал бор: кўнгилларни кўтариб, дилларни яйратади, одамлар ўртасида ўзаро меҳр-оқибатни мустаҳкамлаб, юзкўришмас бўлиб кетганлар кишиларни яраштиради, жамиятда тинчлик-тотувликни таъминлайди. Бу – хайру саховатдир.
Бугун юртимиздаги бараканинг омили, тинчлик-хотиржамликнинг асоси ҳам айнан хайру саховат эканини яхши биламиз. Ҳали кўпчилигимиз унутиб улгурмаган бир ҳолатни эсга олайлик. Коронавирус туфайли шу йилнинг апрель–май ойларида жорий этилган карантин даврида халқимиз саховатпешалигини яна бир карра амалда исботлаганининг гувоҳи бўлдик.
Муҳтарам Юртбошимиз «Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракатини йўлга қўйиш ташаббусини илгари сурганларида, бу ташаббус кенг қулоч ёйиб, ҳар бир саховатпеша юртдошимизнинг эзгу аъмолига айланди. Ирмоқлар қўшилиб азим дарёга айлангани каби сахий одамларимизнинг саховатлари бирлашиб катта карвон бўлди.
Фақат шугина эмас, Бухоро вилоятининг Қоракўл ва Олот туманларида содир бўлган табиий офат оқибатларини бартараф этишда, “Сардоба” сув омборининг ўпирилиши туфайли жабр кўрган юртошларимизга кўмак кўрсатишда ҳам халқимиз бутун дунёга ўрнак бўлди.
Ҳар бир ишдан ҳикмат излаб яшашга одатланган халқ бўлганимиз боис, кўзга кўринмас ёв, таъбир жоиз кўрилса, қалбимизни очди, ўзлигимизга қайтарди. Унутилаёзган хайрли ишларимизни тизимли йўлга солиб олишга замин ҳозирлади. Пандемия шароитида “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан эҳтиёжманд оилаларга кўрсатилаётган ғамхўрликлар кўлами янада ортди.
Энг муҳими, бирлашиб, биргалашиб бало тезроқ даф бўлишини сўраб, Яратганга илтижолар қилдик. Қуръони карим, “Саҳиҳи Бухорий” бир неча юз, ҳатто минглаб марта хатм қилинди. Ҳар қандай шаароитда диний-маърифий ислоҳотлар тўхтаб қолмади. Муфтий ҳазратлари бошчилигида имом-хатиблар, отинойилар халқимизнинг оғир кунларида ҳар жиҳатдан елкадош, далда бўлишди.
Зотан, муқаддас динимизнинг ҳам шиори шу: ҳар доим эзгуликни тарғиб қилиш. Айниқса, меҳр-оқибат, ўзаро ҳурмат ва ҳамжиҳатлик муҳити янада мустаҳкамлаш, хайрли амаллар кўлами янада кенгайтириш мўмин-мусулмон учун берилган имкониятдир.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Аллоҳ йўлида молларини эҳсон қилувчилар (савобининг) мисоли гўё бир донга ўхшайдики, у ҳар бир бошоғида юзтадан дони бўлган еттита бошоқни ундириб чиқаради. Аллоҳ хоҳлаган кишиларга (савобини) янада кўпайтириб беради. Аллоҳ (карами) кенг ва билимдон зотдир» (Бақара сураси, 261-оят), деб марҳамат қилган.
Аллоҳ таоло бу мисол билан битта хайрли иш учун битта эмас, то 700 ва ундан ортиқ савоб ато этиши мумкинлигини билдирмоқда.
Хайрли, савобли ишлар ҳақида сўз кетганда, Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи ва салламдан ўтказиб бир сўз дейиш мушкул. Ҳадиси шарифда: «Саховат – бир дарахт. Унинг илдизлари жаннатда, шохлари дунёга тушиб туради. Кимки унинг шохидан ушласа, илдизлари (жаннат) сари тортади. Бахиллик ҳам бир дарахт. Унинг илдизлари дўзахда, шохлари ер юзида бўлади. Унинг шохидан ушлаганларни ўз домига тортади», дейилган.
Аслида, мазкур оят ва ушбу ҳадис мўмин киши учун улкан имкониятлар эшигини очиб беради. Буни яхши англаган ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу ўз даврида қиёматгача эсланадиган, тилларда достон бўладиган ишларни қилиб кетди.
Арабистон одатда қурғоқчил ўлка. Ёғингарчилик кам бўлган пайтларда қаҳатчилик бошланади. Бу танглик даражаси ёмғирнинг кечикиши билан боғлиқ бўлиб, ё ортади ёки пасаяди.
Ҳазрати Абу Бакр розияллоҳу анҳу даврида инсонлар қурғоқчиликни бошидан кечирган, қаттиқ ташвишга тушган эди. Шу пайт ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳуга тегишли бир карвон Мадинага келиб, кўпчиликнинг жонига ора киради. Чунки ҳазрати Усмон тижоратни яхши тушунган, айни пайтда, ҳимматли, сахий киши эди. “Фойдаланиб қолишнинг айни пайти”, деб очликдан азоб чекаётган, ўлим билан олишаётган инсонларнинг ҳамёнига қўл узатиб, олиб келинган нарсаларни қиммат нархда сотишни хаёлига ҳам келтирмади. Бироқ Мадинада тижорат билан шуғулланувчиларнинг ҳаммаси ҳам бундай эмас эди.
Дарҳақиқат, қиммат нархларда савдо қиладиган тужжорлар ҳазрати Усмоннинг олдига келишиб, фойдали таклиф айтиб, молларнинг нархини туширмай, сотиб олишни сўрайди. Ҳазрати Усмоннинг жавоби эса биргина жумладан иборат бўлади:
– Менга сиздан ҳам кўпроқ фойда берувчи бордир.
Ортига қуруқ қайтган савдогарлар ўз қаричларига кўра ҳисоб-китоб қилиб, фойдани янада ошириб, иккинчи марта келишади. Яна ўша жавоб.
Улар: “Ҳазрати Усмон юзага келган имкониятдан унумли фойдаланиб, мижоз орттириш йўлини тутяпти”, деган фикрга келади. Масалани узил-кесил ҳал қилиш учун халифа ҳазрати Абу Бакрнинг олдига бориб, Усмоннинг хатти-ҳаракатларидан шикоят қилишади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг фазилатли халифаси ҳазрати Усмонни чақиртириб, сўрайди:
– Бу одамлардан ҳам кўпроқ фойдани таклиф қилган ким эканини мен ҳам билишни истайман, эй Усмон. У ким?
Ҳазрати Усмон:
– Эй халифа, У буюк Аллоҳдир. Қилинган яхшиликлар учун камида бирга ўнни, ҳатто етти юзни беришни ваъда қилган. Карвондаги нарсаларнинг барчасини Аллоҳ розилиги учун эҳсон қиламан. Уни истаганимдек тарқатаман, – дейди.
Бу жавоб саховатпеша инсонлар ҳам бармоқларини тишлаб қоладиган даражадаги фазилат намунаси эди.
Лекин, афсуски, карантин пайти нарх-навони асоссиз оширган, халқини, юртдошларини, мўмин-мусулмонларни қийин аҳволга солиб қўйган айрим биродарларимиз ҳазрати Усмоннинг мазкур фидокорликларини билган, ўқиганларида эди, асло бундай ишга қўл урмаган, аксинча, карантинни имконият билиб, кўпроқ савобли ишлаони қилиб қолган бўлар эди.
Хулоса сифатида ҳазрат Алишер Навоийнинг “Маҳбуб ул-қулуб” асаридан мавзуга оид парча келтрисак: “Сахий булутдур – иши хирмон, балки махзан бермак. Бахил мўрдур – даъби хўша балки дона термак. Ҳиммат аҳлиғадур саховат ихтисоси ва бу икки шариф сифат валоят хоси. Саховат одамиға бадандур ва ҳиммат анга руҳ ва ҳиммат аҳлидин оламда юз минг футуҳ. Ҳимматсиз киши эр сонида эмас, руҳсиз баданни киши тирик демас.
Исроф сахо эмас ва итлофни маъно аҳли сахо демас. Ҳақ молин куйдурганни девона дерлар ва ёруғ кунда шамъи кофурий (оқ шам) ёққонни ақлдин бегона дерлар. Мубоҳот учун бермак худнамолиқ ва анинг била ўзин сахий демак беҳаёлиқ. Улки эл кўрмагунча бермас – лаимдур, сахий эмас. Тилаб берганни ҳам саходин йироқ бил; ибром (қисташ) била бергандин бермаганни яхшироқ бил. Бирта ўтмакни (нон) икки бўлуб, ярмин бир очға берганни сахий де; ўзи емай барин муҳтожга берганни ахий де”.
Нуриддин домла ХОЛИҚНАЗАРОВ,
Тошкент шаҳар бош имом-хатиби
Самарқанд зиёрат туризми бўйича дунёнинг энг яхши ўнталигига кириш ниятида
Самарқандда туризмнинг асосий йўналишларидан бири – зиёрат туризмини ривожлантириш борасидаги ишлар келгуси йилда ҳам давом эттирилади.
Бу ҳақда Самарқанд вилояти туризмни ривожлантириш бўйича департамент бошлиғи Дилшод Нарзиқулов ЎзА билан суҳбатда айтиб ўтди.
Унга кўра, Пайариқ туманидаги Имом Бухорий мажмуаси атрофида "ҳалол" стандартига тўлиқ жавоб берадиган умумий овқатланиш корхоналари, меҳмонхоналар ва савдо маркази ташкил этиш режалаштирилган.
"Бугунги кунга келиб халқаро стандартларга тўла жавоб берадиган еттита уч-тўрт юлдузли меҳмонхона қурилмоқда. Ушбу объектларнинг ишга туширилиши билан вилоятнинг зиёрат туризмидаги салоҳияти сезиларли даражада ошади ва меҳмонларнинг узоқроқ яшаши учун шароит яратилади. Нуробод тумани Оқсой қишлоғидаги "Ҳазрати Довуд" мажмуасига туташ ҳудудда "Оқсой ҲД" МЧЖ дор йўли тортиш учун 5 миллион АҚШ доллари қийматидаги лойиҳани амалга оширмоқда. Вилоятнинг тоғли ҳудудларида санаторий-соғломлаштириш майдонларини қуриш бўйича ҳам амалий ишлар бошланди. Ҳозирги кунда 30 дан ортиқ дам олиш жойлари мавжуд бўлиб, улар кунига 4 700 нафар меҳмонни қабул қилиши мумкин", - дейди Нарзиқулов.
У, шунингдек, 2019 йилнинг охирида, тахминан 150 миллион сайёҳлар зиёрат туризми доирасида бутун дунё бўйлаб саёҳат қилишганини маълум қилди.
"Самарқанд вилоятида фаолият юритаётган туроператорлар томонидан вилоятнинг зиёрат туризми соҳасидаги салоҳиятини кенг тарғиб этиш, ушбу йўналишни ривожлантириш борасида амалга оширилаётган ишлар Самарқанднинг келаси беш йилда зиёрат туризми учун дунёдаги энг яхши ўн йўналишдан бирига айланишига замин яратади. Бундан ташқари, Самарқанд вилоятида туристик инфратузилмани ривожлантириш мақсадида Самарқандда пиёдалар йўлларини таъмирлаш, шаҳар атрофи ва ичкарисида велосипед йўлларини яратиш, 30 та янги маданий мерос объектини сайёҳлик йўналишларига киритиш каби вазифалар белгилаб олинди", - деб хулоса қилди Самарқанд вилоят туризмни ривожлантириш департаменти бошлиғи.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Мақолалар
