Фарзанд энг гўзал ва улуғ неъмат. Шу боис ҳам фарзанд дунёга келганидан кейин ота-онанинг зиммасига бир қатор улуғвор ва шарафли вазифалар юкланади. Улар қуйидагилардан иборат:

• Муносиб исм қўйиш:

عن أبي الدرداء رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلي الله عليه و سلم: إنكم تُدْعَوْن يوم القيامة بأسمائكم و أسماءِ آباءكم، فأَحْسِنُوا أَسْماءَكمْ

رواه أبو داود

Абу Дардо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Албатта, Қиёмат куни ўз исмларингиз ва оталарингизнинг исми билан чақириласизлар. Бас, имсларингизни гўзал қилинг”, дедилар. Абу Довуд ривояти.

Демак, исмнинг чиройли бўлиши нафақат бу дунёда, балки Қиёмат куни ҳам керак бўлар экан. Исм қўйганда ҳам шундай исм қўйиш керакки, унинг ўзи ҳам, маъноси ҳам чиройли бўлсин, чақирилганида хурсанд бўлсин, хижолат бўлиб, уялмасин.

Ушбу масъулиятни ҳис этган кўплаб саҳобалар туғилган фарзандларини Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига олиб бориб, чиройли исм қўйдирар, фарзандлари ҳаққига барака сўраб, дуо олар эдилар.

• Болани ювинтириш:

Фарзанд дунёга келганида уни ювинтириб, боланинг бадани ва сочига ёпишиб тушган қон, соч ва шунга ўхшаш турли азият ва нопокликлардан тозалашдир.

عن سَلمانَ بنِ العامِر الصَّبِّيِّ رضي الله عنه: عن النبيّ صلي الله عليه و سلم قال:... و أَمِيْطُوا عنه الأَذَي

رواه  البخاري

Салмон ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “... ва ушбу (туғилган) боладан азиятни кетказинг”, деб, бола туғилганидан сўнг уни ювинтиришга чорлаганлар. Имом Бухорий ривояти.

Баъзилар турли ирим-сиримларга берилиб, болани қирқ кунга қадар ювинтирмай, сочини олмай, унга азоб бериб юришади. Бу тўғри йўл эмас, албатта.

Бола ўз вақтида ювинтирилиб, қанча тоза парвариш қилинса, унинг ривожланиши ҳам шунча яхши бўлади. Одатда айрим чақалоқларнинг инжиқлиги, кўп йиғлашига уларнинг ювинтирилмаслиги ҳам сабаб бўлади.

• Боланинг қулоғига азон ва такбир айтиш.

Фарзанд дунёга келганида ота-онанинг ушбу фарзанд олдидаги вазифаларидан яна бири унинг ўнг қулоғига азон ва чап қулоғига такбир айтишдир.

Ушбу вазифани бажаришда боланинг илк эшитадиган сўзлари мазкур улуғ мадҳия сўзлари бўлсин, умри давомида фақатгина яхши овоз ва сўзларни эшитиб юрсин, деган яхши ниятлар бор. Бундан ташқари азон айтилган жойда барака бўлиши, шайтон қувғин бўлиши барчага аён.

عن حُسَيْنٍ رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلي الله عليه و سلم: مَنْ وُلِدَ له ولدٌ أَذَّنَ في أُذُنِه اليُمْني، و أقام في أُذُنِه اليُسْرَي لَمْ تَضُرُّهُ  أُمُّ الصِّبْيَانِ

رواه أبو يَعْلَي

Ҳусайн розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Кимнинг боласи туғилса-ю, унинг ўнг қулоғига азон, чап қулоғига такбир айтса, унга Умму Сибён зарар етказа олмайди”, дедилар. Абу Яъло ривояти.

“Умму Сибён” болаларга зиён етказадиган жин тоифаси. Унинг қиладиган иши гўдакларга зиён етказишдан иборат. Азон ва такбир болага унинг зараридан қалқон бўла олади.

• Боланинг танглайини кўтариш:

Боланинг танглайини кўтариш ёши улуғ ва тақволи инсон бирор бир пок ва ширин нарсани олдин ўзи чайнаб туриб, унинг маълум бир қисмини боланинг оғзига солиб, танглайига текизиб қўйишдир.

عن عائشةَ  رضي الله عنها قالت: كان رسول الله صلي الله عليه و سلم يُؤتَي بالصِّيبيانِ، فَيُحَنِّكُهم و يُبارِكُ عليهم

رواه أحمد

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам (ҳузурларига) янги туғилган гўдаклар келтирилар эди. У Зот уларнинг танглайини кўтарар ва уларга барака тилаб дуо қилар эди”. Аҳмад ривояти.

Ушбу вазифада ҳам бир қанча ҳикмат ва яхши ниятлар бор: Дунёга янги келган боланинг оғзига биринчи бор кирган ва танглайига теккан емиши ширин ва пок нарса бўлсин, шунингдек, бутун умр ширин ва пок насибалар билан ризқлансин. Яхшилар қўлидан таом егандек, бутун умр яхшилар билан таомлансин ва улар каби тақволи, пок инсон бўлсин.

Мазкур тўртта вазифани фарзанд дунёга келганидан кейин тез фурсатда амалга ошириш мақсадга мувофиқдир.

• Ақиқа маросимини қилиш ва боланинг сочини олиш.

Фарзанднинг дунёга келиши улкан бир мўъжиза, Яратганнинг ота-она бўлмишга катта инъоми ва туҳфаси ҳисобланади. Ота-она бунинг учун тили воситасида қалби билан шукр қилиши билан бир қаторда буни амалда ҳам ифода этиши Пайғамбаримиздан биз оталарга суннат бўлиб қолди. Бу амалий шукрнинг номи “ақиқа” маросимидир.

“Ақиқа” сўзи луғатда “ёрмоқ” маъносини англатиб, янги туғилган боланинг бошидаги сочига нисбатан ишлатилади. Шариатда эса Аллоҳ таолога шукрона тарзда фарзанд номидан сўйиладиган жонлиқ тушунилади. Ушбу маросим боланинг сочи олинадиган куни амалга оширилгани учун “ақиқа” деб номланган.

Шариат таълимотига кўра фарзанд таваллудининг еттинчи куни ушбу маросим ўтказилади ва шу кунда боланинг сочи олиниб, соч оғирлигича кумуш ёки унинг миқдори садақа қилиб юборилади.

عن سَمُرَةَ رضي الله عنه: عن النبيّ صلي الله عليه و سلم قال: كلُّ غُلامٍ رَهِينَةٌ بعقيقته، تُذْبَحُ عنه  يومَ سابعِه، و يَحْلَقُ 

رواه  البخاري و مسلم

Самура розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳар бир бола ақиқаси (унинг номидан сўйиладиган қўй эвазига) гаровланган. (Ушбу қўй) боланинг номидан (таваллудининг) еттинчи куни сўйилади ва (шу куни боланинг) сочи олинади...”, дедилар. Бухорий ва Муслим ривояти.

Демак, фарзанднинг яхши униб ўсиши, бахтли ва саодатли бўлиши унинг ақиқасига ҳам боғлиқ экан. Имом Аҳмад ва Ато Хуросонийлар шундай дейди: “Агар фарзанд вояга етмасдан вафот этса, унинг ота-онасига шафоатчи бўлиши ақиқасига боғлиқ. Агар унга ақиқа қилинган бўлса, у жаннатнинг эркатойларидан бўлади ва: “Жаннатга олдин ота-онам кирмаса, мен кирмайман”, деб туриб олади. Шу тарзда ота-онасининг жаннатга киришига сабаб бўлади”.

Ҳадиси шарифдан кўриниб турибдики, ақиқа бола таваллудининг еттинчи куни амалга оширилади. Бу энг муносиб вақт. Агар ушбу кунда имкони бўлмаса, ўн тўртинчи ёки йигирма биринчи куни ҳам амалга оширилиши мумкинлиги ҳақида Пайғамбаримизнинг кўрсатмалари бор. Бунда ҳам имкони бўлмаса, имкон топилганида қилинади.

Ақиқа учун сўйиладиган қўй ўғил фарзандга ҳам, қиз фарзандга ҳам битта бўлади. Агар фарзанд ўғил бола бўлиб, отанинг имкони бўлса, бир-бирига ўхшаш иккита қўй сўйилади.

عن إبن عباس رضي الله عنه: أنّ النبيّ صلي الله عليه و سلم: عَقَّ عن الحسن و الحسين رضي الله عنهما كَبْشًا كَبْشًا 

رواه  البخاري

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумоларга биттадан қўчқор сўйиб, ақиқа қилдилар”. Имом Бухорий ривояти.

Пайғамбаримизнинг неваралари – Имом Ҳасан ва Имом Ҳусайннинг ораларида ўн бир ой фарқ бўлган. Ушбу ҳадиси шариф имкон бўлмаса, ўғил болага иккита қўй сўйиш шарт эмаслиги, биттаси ҳам кифоя эканлигига далолат қилади. Имкони бор кишилар ўғил болага бир-бирига ўхшаш иккита қўй сўйиши мумкинлиги ҳақида Пайғамбаримизнинг кўрсатмалари бор.

Бундан кейинги навбатда ҳар бир ота-онани ушбу фарзандларининг нафақа ва тарбиясидек энг шарфли вазафалар кутиб туради. Ушбу вазифаларни маромида адо этишда ҳар бир ота-онага Аллоҳ таолонинг ўзи чинакам масъулият, ирода, жасорат ва куч-қудрат насиб қилиб, фарзандларимизни кўз қувончимизга айлантирсин!

Масжидлар бўлими  мутахассиси М.Камолов

Инсонпарварлик руҳи билан йўғрилган ислоҳотлар халқимиз турмушининг янада юксалиши, мамлакатимиз ободлиги ва тараққиётини таъминлаш, Ватанимизнинг дунё ҳамжамиятида обрў-эътиборини юксалтириш ва ёш авлодни баркамол этиб тарбиялашда юксак самаралар бермоқда.

Ўзбекистон Республикасининг биринчи Президенти Ҳурматли И.А.Каримовнинг ташаббуси билан узоқ йиллардан буён юртимизда ҳар бир йилнинг бошланиши олдидан унга маълум бир ном бериш ва ўша йилда мазкур номга тегишли масалаларни ҳал қилишга катта эътибор қаратиш яхши анъанага айланган эди. Шу анъанани давом эттириб давлатимизнинг янги раҳбари Ш.Мирзиёев 2017 йилни “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” деб номладилар ва бу шиор халқимиз томонидан хурсандчилик билан қабул қилинди. Йилнинг бундай номланиши замирида давлат органларининг халқ билан муносабатларини янада мустаҳкамлаш, фуқароларнинг мурожаат қилиш ҳуқуқларини кафолатлаш ва мавжуд муаммоларни оқилона ҳал этиш мақсадлари мужассамдир. Бош Қомусимизнинг 2-моддасида, “Давлат халқ иродасини ифода этиб, унинг манфаатларига хизмат қилади. Давлат органлари ва мансабдор шахслар жамият ва фуқаролар олдида масъулдирлар”, - дейилган. Демак, ушбу йилда ҳукуматимизнинг оддий фуқаролар билан  мулоқотлари янада кенгроқ йўлга қўйилади. Бу мулоқот воситасида  барча ватандошларимизнинг ҳақ-ҳуқуқлари ҳимоя қилинишга, бир сўз билан айтганда, жамиятда адолат қарор топишига янада кўпроқ аҳамият қаратилади.

Дарҳақиқат, мамлакатимиз Президенти Шавкат Миромонович Мирзиёев таъкидлаганларидек, — бугун ҳаётимизнинг ўзи Конституциямизда ифодасини топган энг асосий мақсад — инсон манфаатларини ҳар томонлама таъминлаш масаласини долзарб вазифа қилиб қўймоқда. Инсон манфаатларини таъминлаш учун эса аввало одамлар билан, халқ билан мулоқот қилиш, унинг дарду-ташвишлари, орзу-ниятлари, ҳаётий муаммо ва эҳтиёжларини яхши билиш керак.

Мамлакатимиз Президентининг янгидан қабул қилинган “Ўзбекистон фахрийларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш “Нуроний” жамғармаси фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони ана шу йўналишдаги ишларнинг яна бир амалий ифодаси бўлди. Фармонда кексаларни ижтимоий ҳимоялаш, соғломлаштириш, уларнинг фаоллигини ошириш, жамият ҳаётида тўлақонли иштирок этишлари учун шарт-шароитлар яратиш бўйича муҳим вазифалар белгиланган. Ушбу хайрли иш Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг: “Кимки кичикларимизга раҳм қилмаса, кексаларимизнинг ҳаққини, қадр-қимматини билмаса, у мусулмон уммати эмасдир”, деган ҳадиси шарифларига ҳамоҳангдир.

Давлатимизнинг бундай эътибор ва ғамхўрлиги хонадонимиз фаришталари бўлган нуронийларимиз кучига куч, умрларига умр қўшади, уларга жуда катта руҳий мадад бўлади. Зеро, қарияларимиз хизматини қилиш, уларнинг дуосини олиш биз учун олий саодатдир. Булар ҳали улкан ишларнинг дебочаси холос. Муқаддас қадамжоларимиз ва улуғ боболаримизнинг ҳурмат ва эҳтиромлари бевосита Ўзбекистоннинг биринчи Президенти марҳум И.Каримовнинг раҳнамоликларида ўз ўрнига қўйилган эди. Ушбу хайрли ва асрга татигулик савобли ишнинг давомини сайланган Президентимиз Шавкат Миромонович Мирзиёев бошлаб бердилар. 

Жорий йилнинг 28 январь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Миромонович Мирзиёев Хоразм вилояти ташрифи доирасида Урганч шаҳридаги “Охун бобо” масжидига ҳам ташриф буюриб, нуронийлар билан учрашган эдилар. Президентимиз оқсоқоллар ва нуронийлар билан бўлган суҳбатда Хоразмга ташрифдан ва учрашувдан асосий мақсад халқимиз билан мулоқот қилиш эканлиги, бу учрашувда халқ вакиллари билан очиқ суҳбат бўлишини қайд этди.

Бугунги кунда ҳурматли Президентимиз Ш.Мирзиёев эл манфаатини барча нарсадан устун қўйиб, фуқароларимизнинг оғирини енгил қилишга тинмай ҳаракат қилмоқда. Биргина “виртуал қабулхона” орқали минглаб юртдошларимизни қийнаб келган муаммоларининг ўз ечимини топгани бунинг яққол далилидир. Аслида, одамлар орасида адолат билан ҳукм юргизиш Аллоҳ таолонинг буйруғи ҳисобланади. Бу ҳақда Қуръони каримда шундай хабар берилган: “Дарҳақиқат, Аллоҳ омонатни ўз эгаларига топширишингиз ва одамлар ўртасида ҳукм қилганингизда адолат билан ҳукм қилишингизга буюрар...” (Нисо сураси, 58-оят).

Адолат билан иш  юритган раҳбарга улкан ажр-мукофотлар ваъда қилинган. Шунингдек, инсонларга манфаат етказишга ҳаракат қилиш ҳам динимизда тарғиб қилинган амаллардан ҳисобланади. Бу ҳақда кўплаб ҳадиси шарифларда хабар берилган. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бирор мўминдан дунё машаққатларидан бирини аритса, Аллоҳ ундан охират машаққатларидан бирини аритади. Банда, мадомики, дўстига ёрдам бериш (йўли)да бўлар экан, Аллоҳ унинг мададкори бўлади”, –  дедилар” (Имом Термизий ривоят қилган). 

Дарҳақиқат, динимиз инсонпарвар, яхшилик динидир. Доим инсонларга манфаат етказиш, доим яхшилик қилишга чорлаган диндир. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилган: “Эй, имон келтирганлар! Рукуъ қилингиз, сажда қилингиз ва Раббингизга ибодат қилиб эзгу иш қилингиз – шоядки, нажот топсангиз!” (Ҳаж сураси, 77-оят). Ушбу оятда эзгу иш дейилмоқда. Бу дегани – сиздан зинҳор ёмонлик, фасод содир бўлмасин деганидир. Қуръони каримда Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматларини бутун инсониятнинг энг яхшиси экани шундай эълон қилинган: “Одамларга чиқарилган (маълум бўлган) умматнинг энг яхшиси бўлдингиз, ...” (Оли Имрон сураси, 110-оят). Шайх Муҳаммад Али Собуний ушбу оятни қуйидагича тафсир қилган: “Яъни, эй Муҳаммад алайҳиссаломнинг умматлари, сизлар барча умматларнинг энг яхшисидирсизлар.  Чунки сизлар барча инсонларга энг манфаат берувчи инсонсизлар”. Ҳа, мусулмонлар яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтариш сингари ишлари билан доимо барча инсонларга манфаат бериб келганлар. Улар ушбу ишлари туфайли энг яхши умматга айланганлар.

Аждодларимиз “Халққа хизмат – олий  ҳиммат” деб бежиз айтмаганлар. Ушбу хайрли ишларнинг дебочаси Давлатимиз Раҳбарининг воҳамизга қилган ташрифида ўз аксини топди. Хоразм вилоятида республика миқёсида юрак хасталиклари бўйича тиббий мажмуа ва тиббиёт маркази барпо қилиниши, шунингдек, вилоятда саноатни ривожлантириб, етиштирилган пахта ҳосилининг 95 фоизини шу ернинг ўзида қайта ишлашни ташкиллаштириш режалаштирилаётгани халқимиз манфаатлари барча нарсадан устун эканлигига далолатдир. Хоразмда бугунги кунда бажарилаётган бунёдкорлик ишлари билан бир қаторда, “Тош сақа” магистрал каналини реконструкция қилиш дастуридаги режалар натижасига кўра Хоразмда 35 фоиз электр энергияси ва 40 фоиз сув тежалишига эришилар экан. Юртбошимиз туризмни ривожлантириш ҳақида тўхталиб, ушбу ишлар доирасида Тошкент – Урганч – Хива темир йўли тез юрар поезди маршрути ишга тушиши ҳақида қарор қабул қилганини маълум қилди.

Айни вақтда, Президентимиз маърузаси давомида ёшларимиз илм ўрганишлиги, бунинг учун мактаб ва коллежларда давоматларини яхшилаш зарур эканига эътибор қаратдилар. Бунинг учун нуронийлар, маҳалла, жамоат ташкилотлари ходимлари ёшлар тарбияси учун масъул эканлигини уқтирдилар. Демак, Давлатимиз Раҳбари бошчилигидаги бундай бунёдкорликлар, халқпарвар ва истиқболли дастурлар режалаштирилиб, уларнинг ижроси жадал суръатларда таъминланаётган бир вақтда бепарво ва лоқайд бўлиш асло мумкин эмас! Биз диний соҳа вакиллари ҳам халқимиз элимиз манфаатлари йўлида амалга оширилаётган ислоҳотларни қўллаб–қувватлашимиз ва жамиятимизнинг ижтимоий ҳаётида фаол қатнашишимиз лозимдир.

Хайрулла Абдуллаев,

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Хоразм вилоятидаги вакили

"Дуо" арабча сўз бўлиб, ўзбек тилида "чақириш", "сўраш" маъноларини англатади.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади:

"Сиздан (эй, Муҳаммад) бандаларим Менинг ҳақимда сўрасалар, (айтинг) Мен уларга яқинман. Менга илтижо қилувчининг дуосини ижобат этурман. Бас, улар ҳам Мени (даъватларимни) ижобат (қабул) этиб, Менга имон келтирсинлар, шояд (шунда) тўғри йўлга тушиб кетсалар"(Бақара, 186).

Яна:

"Раббингизга зорланиб ва хуфёна (овозсиз) дуо қилингиз! Зеро, У (дуода ва бошқада) ҳаддан ошувчиларни ёқтирмагай"(Аъроф, 55).

Ушбу ояти карималарда Аллоҳ таоло бандаларига дуо қилиш одобларини ўргатмоқда. Яъни, дуода Ўзига сидқидилдан илтижо қилмоқ кераклиги уқтирилаётир.

Худди шу маъно Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадиси шарифларида ҳам ўз ифодасини топган.

Бир ҳадисда, Нўмон ибн Башир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Сарвари коинот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам); "Дуо - бу, айни ибодат", деб,"Парвардигорингиз: Менга дуо қилингиз, Мен сизлар учун (дуоларингизни) ижобат қилай!", деди. Албатта, Менга ибодат қилишдан кибр қилган кимсалар яқинда тубан ҳолатда жаҳаннамга кирурлар"(Ғофир, 60) оятини қироат қилганлари ривоят этилган.

Ушбу ҳадисда келтирилган ояти каримада "дуо" сўзи "ибодат" маъносида ишлатилган. Бинобарин, дуонинг ибодат эканини Аллоҳ таолонинг Ўзи бандаларига билдирмоқда.

Фақиҳ Абу Лайс Самарқандий Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилади:

"Ким етти нарса билан ризқланса, еттита нарсадан маҳрум бўлмайди:

Ким шукр билан ризқланса, мулки зиёдаликдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Қасамки, (берган неъматларимга) шукр қилсангизлар, албатта, сизларга зиёда қиламан"(Иброҳим, 7).

Ким сабр билан ризқланса, савобдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Албатта, сабр қилувчиларга (охиратда) мукофотлари беҳисоб берилур" (Зумар, 10).

Ким тавба билан ризқланса, тавбаси қабул бўлишдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "У бандаларидан тавбани қабул қиладиган, ёмонларни афв этадиган ва қиладиган ишларингизни биладиган Зотдир" (Шуаро, 25).

Ким истиғфор билан ризқланса, мағфиратдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Раббингиздан мағфират сўрангиз! Албатта, У (бандаларига нисбатан) ўта кечиримли Зотдир" (Нуҳ, 10).

Ким дуо билан ризқланса, ижобатдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳтаолоайтади: "Менга дуо қилингиз, Мен сизлар учун (дуоларингизни) мустажобқилай!" (Ғофир, 60) .

Кимга ижтиҳод қилиш берилган бўлса, тавфиқдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Бизнинг тўғримизда (йўлимизда) жидду жаҳд қилганларни, албатта, Ўз йўлларимизга ҳидоят этурмиз" (Анкабут, 69).

Дуога очилган қўл - бандаликнинг бир кўриниши бўлса, иккинчи жиҳатдан, Ўзининг улуғ ва буюклигига қалбан иқрор бўлишнинг тасдиғи ҳамдир. Парвардигор эса, Ўзи ваъда қилганидек, дуоларни мустажоб этувчи меҳрибон Зотдир. Бунинг учун Яратган қайтарган нарсалардан тийилиб, У буюрган амалларни холис ва сидқидилдан бажармоқ керак, холос. Қодири Мутлақ бандаларини тоқатидан ортиқ нарсага буюрмайди.

Тошкент ислом институти

“Диний фанлар” кафедраси

ўқитувчиси П.Каттаев

Бутун оламлар Парвардигори Аллоҳга ҳамд бўлсин. Энг афзал саловат ва энг мукаммал саломлар саййидимиз Муҳаммад с.а.в га, у зотнинг оилаларига ва саҳобаларига ва уларга қиёматгача яхшилик билан эргашувчиларга бўлсин! Аллоҳ таолога шукрлар бўлсинки, мустақиллигимиз шарофати билан халқимиз Қуръони каримдан ва суннати набавийдан истинбот қилиб олинган фиқҳий-шаръий аҳкомларни катта иштиёқ билан ўрганишга киришди. Бу биз учун буюк неъматдир.  Мустабид тузум даврида асрлар мобайнида аждодларимиздан бизга мерос бўлиб қолган, иймон-эътиқодимиз, миллий урф одатларимизни халқимиз онги ва шуъуридан сидириб ташлаш учун катта уринишлар бўлди. Аммо уларнинг буюк маданиятимиз, диний эътиқодимиз ва кенг дунёқарашимиз муқобилида таклиф этган маданиятлари жуда саёз, ҳеч нарсага арзимаслиги бугун яққол намоён бўлди. Чунки улар жорий қилган тузум қонунлари на бизнинг миллий урф одатларимиз, на диний эътиқодимиз, на маданиятимиз, маърифатимиз билан ҳисоблашмай,  ўзларининг чиркин маданиятларини етмиш йил мобайнида бизнинг ҳалқимиз онгига зўрлик билан талқин қилиб келишди. Миллатимиз қон-қонига сингиб кетган ислом ақидаси шўролар олиб келган ахлоқсизлик ва динсизликка асосланган тузум қонунлари исканжасида куйди. Олимларимиз, маърифатимизнинг буюк сиймолари уларнинг қўлларида шаҳид бўлдилар.  Халқимиз устида жорий қилган етмиш йиллик зулмкор, қосир қонунларининг аччиғини тотиб кўрдик. Истиқлолга эришганимиздан сўнг юртимиз мусулмонлари аждодларимиздан мерос бўлиб қолган исломий шаръий қонунларни ўрганишга киришдилар. Аждодларимиз азал-азаллардан муқаддас динимизнинг аҳкомларига амал қилиб келишган. Уларнинг илм-фан маданият ва маориф соҳасидаги тарихнинг барча даврларидаги эришган ютуқлари ислом шариати ва маданияти билан чамбарчас боғлиқ. Ислом шариатининг асосий бўлимларидан бўлмиш ислом ақидаси,  фиқҳи, ҳадис, тафсир соҳаларида ҳам юртимиз уламолари зафарли йўлларни босиб ўтганлар. Уларнинг мерослари бутун ер юзига водийларгаю, воҳаларга, тоғ чўққиларигаю, чуқурликларгача кенг сатҳ ёйди. Тарихнинг ҳар бир даврида уларнинг олтин меросларидан бутун ислом олами фойдаланиб келди ва бундан кейин ҳам фойдаланишади. Мустақилликка эришганимиздан сўнг конститутциямизда ва жорий қилинган барча қонунларимизда ҳалқимизнинг диний эътиқоди, миллий урф-одатлари, маданиятига тегишли қонунлар алоҳида ҳурмат ва эҳтиром билан ишлаб чиқилди.  Истиқлолдан сўнг юртимиздан яна буюк уламолар, дин пешволари етишиб чиқа бошладилар. Бир қанча тафсир, ақоид, фиқҳ ва ҳадис илмларига тегишли китоблар ўз она тилимизда ёзилиб халқимиз мусулмонларига тақдим қилинди. Жумладан, бобомиз Имом Бухорийнинг бутун дунёга машҳур асарлари “Жомеъ ас- саҳиҳ” асари тўлалигича шарҳлари билан ўзбек тилига таржима қилинди. Эй ватандош,  биз шундай буюк мукаммал шариат асослари,  аждодларимизнинг асрлар мобайнида тўплаган тажрибаларига таяниб ишлаб чиқилган қонунлар, миллий, диний урф одатларимизга йўғрилган низом асосида тинч- фаровон, эмин- эркин, осуда ҳаёт кечиряпмизки, бошқа четдан келадиган бузуқ эътиқодларга эргашиб кетишимиз, уларнинг беҳаёлик ва шаҳватлар ботқоғига ғарқ бўлган маданиятига тақлид қилишимиз, уларнинг мавжуд амалдаги қонунларини ўзимизникидан устун деб билишимизга ҳеч ҳам эҳтиёж йўқ. Бугунги кунда глобаллашув, интернет тармоқлари орқали мулоқотлар натижасида дунёнинг нариги тарафидаги маълумот оқими сонияларда бу чеккасига етиб келмоқда. Натижада ҳали онги, билими, савияси тўла шаклланмаган ёшларимиз кўз олдида уларнинг ахлоқсиз, тубан, бузуқ, эътиқод ва маданиятлари ўз аксини намоён қиляпти. Фарзандларимиз улар таклиф қилаётган бу рангин бўёқлар билан безатилган шайтоний ҳийлаларга ишониб уларга эргашиб кетишлари хавфи юзага келди. Биз ўтмиши ва келажаги буюк юрт фарзандларимиз. Ёт мамлакатлар, ёт халқлар, ёт маданиятларга ҳавас қилишимизга мутлақо эҳтиёж йўқ. Уларга эргашаётганлар, тақлид қилаётганларнинг ҳолати худди ўзи бой бўла туриб, гадодан садақа сўраган, кўзлари равшан бўла туриб сўқирдан йўл сўраган, дастурхони тўкин сочин бўла туриб, чақирилмаган  дастурхонга суқулиб кириб бегона жамоат билан ўтиришни орзу қилган кимсанинг ҳолига ўхшаб қолади.

Аллоҳ таоло Моида сурасининг 50-оятида  марҳамат қилади:

أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ

Жоҳилият (даври) ҳукмини қўмсаяптиларми?! Чиндан ишонувчи кишилар учун Аллоҳдан кўра ким ҳукмда чиройлироқ экан?!         

Бўлди энди, ёмғирсиз булутлар, алдоқчи сароблар ортидан тилимизни осилтириб югурганимиз етар! Уларнинг ортларидан эргашиб эришганимиз қўйнимиз тўла пуч ёнғоқ бўлди, оқибатимиз бахтсизлик бўлди.

Росулуллоҳ с.а.в айтдилар: 

“Мўмин киши бир кавакдан икки марта ўзини илонга чақтирмайди” Етмиш йил қул бўлганимиз камми? Моддий маънавий бойликларимизни ёт каламушларга ем қилганимиз камми? Бас, етар, огоҳ бўлайлик, бирдам бўлайлик, аҳил бўлайлик. Бирор нарсада илмсизлигимиз ёки тажрибасизлигимиз туфайли иккилансак, албатта, ўша соҳанинг олими билан маслаҳатлашиб иш қилайлик, шунда ҳеч қачон ютқазмаймиз. Ҳазрат Али ра айтдилар: “Бир киши бор, яримта киши бор, ҳеч нарса йўқ. Бир киши шундайки, ўзида тўғри фикр, илм ва тажриба етарли, аммо, шундай бўлса ҳам ҳар бир ишини маслаҳатлашиб қилади. Яримта киши- ўзида тўғри фикр, илм ва тажриба етарли, аммо, ҳеч ким билан маслаҳатлашмайди. Ҳеч нарса эса- на ўзида илм, малака, тажриба бор, на биров билан маслаҳатлашади”.

 Бундай инсонлар аксар ҳолатда ҳаётда катта- катта хатоларга йўл қўйиб, адашиб, хор- зор бўлиб юришади. Шундайлардан бўлиб қолмайлик.

 Аллоҳим юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо, халқимизни фаровон, икки дунё яхшиликларига муяссар айлагин!

Олмалиқ шаҳар бош имом-хатиби

Азимжон Алимжонов

Хотира – муқаддас ва азиз туйғу. Хотирлаш эса инсон ўз яқинларини қадрлаши, ҳаётдан кўз юмганларни эслаши ва уларнинг хақига хайрли дуолар қилишидир. Халқимизда “қадр этган, қадр топар”, деган нақл бор. Ҳақиқатдан ҳам, инсон ўзгалар билан самимий муносабатда бўлиб, ҳурмат-эҳтиром кўрсатса, ўзи ҳам атрофдагиларнинг шундай муносабатига сазовор бўлади. Ватан равнақи, халқ осойишталиги учун хизмат қилган эл фидойилари эса эзгу амаллари сабабли умрбод кишилар ёдидан ўчмайдилар. Номлари ҳамиша эъзоз билан тилга олиниб, хотиралари мангуликка муҳрланади. Халқи осойишталиги, юрти тинчлиги учун умрини бахшида этган, ёди қалбларда мангуликка муҳрланган ана шундай бебаҳо инсон, Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримовдир.

2017 йил 30 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги таълим муассасаларида марҳум Юртбошимизни ёд этиш мақсадида жойларда тадбир ва кечалар бўлиб ўтди. Тадбирда сўз олганлар, ўтган 25 йил давомида Ўзбекистон ҳар жиҳатдан барқарор давлат даражасига етгани, шунингдек, юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги йўлида амалга оширилган кенг кўламли ислоҳотлар ҳақида атрофлича тўхталиб ўтдилар.

Дархақиқат, бунга биргина, мамлакатимизда диний эркинлик, барча дин вакилларига бир хил шароитлар яратилгани, аждодларимиз асарларини авлодларга етказиш учун кенг кўламда олиб борилган ишлар мисолида ҳам яққол кўриш мумкин.

Шунингдек, ўтган 25 йил давомида аждодларимиз номларини улуғлаш, бой маданий меросларини чуқур ўрганиш, улар абадий ором топган масканларни обод манзилларга айлантириш борасида беқиёс ишлар амалга оширилди. Эътироф этиш жоизки, бундай хайрли ишлар бугун ҳам изчил давом эттириляпти.

Тадбир сўнгида, барча таълим муассасалари устоз ва талабалари томонидан хатмул Қуръонлар ниҳоясига етказилиб, Ватанининг гуллаб-яшнаши, халқи озодлиги, фуқаролари тинч-тотувлигини таъминлаш учун бутун ҳаётини  сарфлаган марҳум юртбошимиз Ислом Каримовнинг муборак руҳларига бахшида этилиб, ҳақларига дуои хайрлар қилинди. 

Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими