Диёримизда оила маънавияти ва маданияти асрлар давомида ўзига хос тарзда шаклланган. Ватанга, ота-онага содиқлик ва фидойилик ўз-ўзидан пайдо бўлмайди.

Булар заминида ёшларга оилада, таълим масканларида, маҳаллаларда бериладиган таълим тарбия ётади. Шунинг билан биргаликда фарзанд тарбиясидаги энг муҳим омил бу – ота-она тарбияси, уларнинг фарзандига қилган эътиборидир. Халқимизда “Қуш уясида кўрганини қилади”, деган мақол бежиз айтилмаган. 
Серфарзандлик ва болажонлик; катталарга ҳурмат, кичикларга мурувват; эркакларнинг оиладаги юқори мавқеи, аёлларнинг ройишлиги; оила ва никоҳнинг муқаддаслигига эътиқод; ота-оналарнинг фарзандлар олдидаги ҳамда фарзандларнинг ота-оналар олдидаги бурч ва масъулиятининг муҳим қадрият сифатида эътироф этилиши; оила шаъни ва обрўсининг авайлаб асралиши; келин ва қайнона муносабатларининг ўзига хослиги; катта оилаларда бобо ва бувиларнинг раҳнамолиги; қариндошлар, қўни – қўшнилар, маҳалла – кўй олдидаги мажбуриятини теран ҳис қилиш каби ўзбек оиласига хос бундай хусусиятлар замирида динимиз таълимотлари ётади. 

Дунёда ота-она энг улуғ зотлар ҳисобланади. Чунки улар ўз фарзандлари учун ҳаётини, меҳрини бағишлайди. Фарзанди катта бўлиб, оила қуриб кетгандан кейин ҳам у ҳақда қайғуришдан тўхтамайди. 

Ота-она фарзанди дунёга келиши билан уни парвариш қилиб, катта қилади, касал бўлса, даволайди, едиради, кийдиради, уни оқ ювиб, оқ тарайди. Умуман, фарзандини ҳаётда керакли барча нарсалар билан таъминлашга ҳаракат қилади. Ҳатто бунинг учун ўзлари ейиш-ичиш, кийиниш ва шу каби нарсалардан маҳрум бўлсалар ёки кечалари уйқудан қолсалар ҳам. 

Бугун ёшларимиз бахтли, чунки уларнинг ота-оналари бошида, улар учун керакли нарсаларни ортиғи билан олиб бермоқда. Тўғри, бу ишлар ота-онанинг фарзанд олдидаги асосий вазифаларидан ҳисобланади. Афсуски, баъзи ота-оналар ўзларининг вазифалари фақат шу деб ўйлашади. Ҳолбуки, булардан ҳам муҳим, булардан ҳам қийин ва булардан ҳам асосий вазифа ҳам бор, бу фарзанднинг маънавий-ахлоқий тарбиясидир. Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) бундай марҳамат қиладилар: “Ота-она фарзандига яхши хулқдан ҳам ортиқроқ нарса бера олмайди”. Демак, ота-она фарзандига берадиган энг яхши нарсаси қимматбаҳо кийим, яхши таом ёки ажойиб совға эмас, балки гўзал хулқ ва яхши тарбияси экан. Чунки кийим, таом ёки совға болага маълум вақт фойда беради, вақт ўтиши билан эса эскиради. Гўзал хулқ, яхши тарбия эса фарзандга умри давомида фойда беради. Нафақат умри давомида, балки вафотидан кейин охиратда ҳам наф келтиради. Зеро, ҳадиси шарифда: “Банда гўзал хулқи ила кечалари ибодатда қоим бўлувчи ҳамда кундузи рўза тутувчининг даражаси – савобига эришади”, дейилган. 

Тан олиш керакки, баъзи оилаларда ота-она эрталабдан кечгача ишлаб, кўча-кўйда юради, уйда бўлган вақтларида ҳам ўз ишлари билан овора бўлиб фарзандларига вақт ажрата олмайди. Натижада фарзанд тарбияни телефон, интернет, телевизор ҳамда кўча-кўйдан олмоқда. Шундай тарзда улғайган бола яхши хулқли, одобли, илм-маърифатли ва келажакда эл-юртига хизмат қилиб, ота-онасига раҳмат олиб келадиган бўлиб улғайишига ким кафолат бера олади?! 
Фарзандларимиз, бўш вақтларида нима билан шуғулланмоқда, куни билан вақтини нималарга сарфлаяпти, уйдаги телевизор ёки компютерда нималарни томоша қилаяпти, сиз олиб берган телефондан яна қандай ишларда фойдаланмоқда, интернетда қандай маълумотларни ўқиб, қандай лавҳаларни кўрмоқда, кўчада кимлар билан дўст бўлиб, улар билан вақтини қандай ўтказмоқда ёки сиз бераётган пулларни қаерларга сарфлаяпти?! Бундай ишларда фарзандни назоратсиз қолдириш мумкин эмас. 

Бир одам ўғли билан бирга ҳазрат Умар (р.а.)нинг ҳузурига келди: 
“Бу ўғлим, менга итоат этмайди”, дея шикоят этди. 
“Аллоҳдан қўрқмайсанми, нега ота-онангга қарши чиқасан? Ота-онанинг фарзандда жуда кўп ҳақлари бор”, дея ҳазрати Умар ўсмирни огоҳ этиб, танбеҳ бердилар. 
“Эй мўминлар амири, боланинг ҳам отада бирон ҳаққи борми?” дея сўради ёш йигит. 
“Ҳа, бор. Аввал яхши хотинга уйланиши, бола туғса, яхши исм қўйиши, унга Қуръони каримни ва фарз ибодатларини ўргатиши, уйланадиган ёшга етгач уйлантириши – боланинг отасидаги ҳақларидандир”, дедилар ҳазрати Умар. 
“Аллоҳга қасамки, отам мусулмон аёлларни қолдириб, 400дирҳамга сотиб олган бир чўри билан турмуш қурди. Менга яхши исм қўймади. Исмимни қурт – ҳашорат маъносида Жуҳла деб қўйди. Менга Қуръони каримдан ва ибодатлардан ҳеч нарса ўргатмадилар”, деди. Буни эшитган ҳазрати Умар ўсмирнинг отасига қараб: Ўғлим менга итоат этмайди, дейсан. Ҳобуки, у сенга қарши чиқишдан аввал сен уни ҳақларини топтаб, фарзандинг олдидаги вазифаларингни адо этмабсан-ку. Энди бор, аввал ўз вазифаларингни бажар, - дея ҳалиги кишига танбеҳ берган экан. 

Ҳадис шарифда “Фарзандинг ё жаннатинг ёки дўзахингдир”, деб айтилган. Агар ота-она фарзандини яхши хулқли, одобли ва имон-эътиқодли қилиб тарбияласа, бундай фарзанд қиёмат кунида ўзи билан ота-онасини ҳам жаннатга етаклайди. 

Шундай экан, ҳар бир ота-она фарзандларининг тарбиясига кўпроқ эътибор бериши, уларга алоҳида вақт ажратиб, одоб-ахлоқдан таълим бериши, уларни доимо назорат қилиб бориши, ёмонларга яқин йўлатмаслиги лозим экан. Ана шунда улар ота-онаси ва эл-юртига хизмат қиладиган, уларга икки дунёда обрў олиб келадиган, юзларини ёруғ ва бошларини юқори қиладиган фарзандлар бўлиб катта бўлишади.

Абдували ҲАҚНАЗАРОВ, 
Сирдарё вилояти 

Биринчи ташриф: долзарб масалаларни ҳал этишга доир кўрсатмалар

Давлатимиз раҳбари ўтган йили 28 сентябрда, Ўзбекистон Президенти вазифасини бажарувчи, Бош вазир лавозимида ишлаб турган кезларда Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилоятида бўлиб, ушбу минтақаларнинг ривожланиши билан танишган эди.

Ўшанда Тахиатош ИЭСда бўлиб, 230–280 МВт қувватга эга икки буғ-газ ускуналарининг қурилиши бўйича инвестицион лойиҳа реализациясини муҳокама қилиб бундай деган эди: "Бу лойиҳа амалга оширилмаса, Қорақалпоғистон ва Хоразм саноатининг ривожланиши имконсиз. Президентимиз (марҳум Ислом Каримов) бу қарорни 15–20 йиллик истиқболларни инобатга олган ҳолда, минтақа келажаги учун, ёшлар бандлигини таъминлаш учун имзолаган. Ишни тезлаштириш – бизнинг бурчимиз", деган эди.

Бундан ташқари, пахта далаларини кўздан кечириб, қишлоқ хўжалиги ишлари билан танишган ва Кегайли тумани фермерлари билан суҳбатлашган, минтақа экспорт салоҳиятини ошириш, қисқа муддатда ҳосилни йиғиб олиш, Уй-жой қуриш, коммунал хизматлар ишини такомиллаштириш, ободонлаштириш ишларини ташкил этиш каби масалалар юзасидан зарурий топшириқларни берган эди...

Иккинчи ташриф: муаммолар ечимини топа бошлади

2017 йилнинг 20-21 январь кунлари Президентимиз Қорақалпоғистон Республикасига ташрифида Қўнғирот туманига бориб, Қўнғирот-Мўйноқ йўналиши бўйича тоза ичимлик суви қувурлари тортилишига асос солди. Бу ўз навбатида Мўйноқ туманида тоза ичимлик суви танқислиги муаммосининг ҳал қилинишига, туман аҳолисининг соғлиги ёмонлашувининг олди олинишига, жигар, ошқозон ва буйруқ касалликларига барҳам берилишига, шунингдек, туман аҳолиси олдингидай тоза ичимлик сувини узоқ жойлардан ташиб келтирмасдан турар жойларига уланган сув тармоғидан таъминланишига шароит яратди.

Юртбошимиз ташрифи давомида, Нукусда қурилаётган полимер заводи билан танишган эди. Ушбу заводда йилига 8 минг тонна полиэтилен қувурлар ва қадоқлаш учун керак бўладиган маҳсулотлар ишлаб чиқариш режалаштирилган.

Шунингдек, Нукус темирйўл вокзали билан танишиб у ерда йўловчилар учун қўшимча қулайликлар яратиш, таклиф қилинаётган хизматлар сонини ва хизмат кўрсатиш маданиятини оширишни таклиф қилди.

Учинчи ташриф: ғалвир сувдан кўтарилди, натижалар ижобий

Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 15 декабрь куни Қорақалпоғистонга ташриф буюрди. Давлатимиз раҳбари 20−21 январь кунлари Қорақалпоғистонда бўлиб, ҳудуд иқтисодиётини ривожлантириш, ижтимоий шароитларни яхшилаш бўйича тизимли чора-тадбирларни белгилаб берган эди. Ўтган вақт мобайнида улар тўла амалга оширилди.

Ташриф якунларига кўра ишлаб чиқилган дастурга мувофиқ, саноатни ривожлантириш борасида умумий қиймати 160 миллиард сўмга яқин 242 та лойиҳа бажарилди. Бу қарийб 4 мингта иш ўрни ташкил этиш имконини берди. Масалан, Қораўзак туманидаги «Қорақалпоқ цемент» корхонасида биринчи босқичда йилига 200 минг тонна цемент, Нукус шаҳридаги «Техник глобал» корхонасида «Самсунг» бренди остида йилига 150 минг дона телевизор, «Нукус полимер» корхонасида йилига 8 минг тонна полиэтилен труба ва хўжалик буюмлари ишлаб чиқариш йўлга қўйилди. Тўрткўл туманидаги «Вегатекс глобал» корхонасида йилига 5 минг тонна ип-калава ишлаб чиқарилмоқда. Қорақалпоғистонликлар учун ниҳоятда муҳим ва долзарб масала бўлган ичимлик суви муаммоси йиллар давомида ҳал этилмай келаётган эди. Шуни инобатга олиб, қисқа вақт давомида 101 километрлик «Қўнғирот-Мўйноқ» сув қувури ва «Қўнғирот» сув тақсимлаш иншооти қуриб битказилди. Бунинг натижасида Мўйноқ туманидаги 25 минг аҳоли тоза ичимлик суви билан таъминланди. Бундан ташқари, инвестиция дастурига мувофиқ бюджет маблағлари ва Оролбўйи ҳудудини ривожлантириш жамғармаси маблағлари ҳисобидан мавжуд сув тармоқлари реконструкция қилинди ва янгиланди. Шу тариқа 35 та аҳоли пунктида 50 мингдан зиёд одам ичимлик суви билан таъминлангани бу борадаги ишларнинг изчил давоми бўлди. Қорақалпоқ давлат ўлкашунослик музейи биноси, Ўзбекистон Қаҳрамони Ибройим Юсупов номидаги иқтидорли болалар мактаби, Амир Темур номидаги истироҳат боғи, замонавий имкониятларга эга бўлган йирик спорт мажмуаси бунёд этилди. “Имом Эшон Муҳаммад” жоме масжиди реконструкция қилиниб, фойдаланишга топширилди.

Бундай ўзгаришлар барча туманларда, қишлоқ ва овулларда рўй берди. Ҳудуд иқтисодиёти ривожланди, аҳоли турмуш даражаси ошди. Энг муҳими, одамлар буни ўз ҳаётларида сезмоқда ва келажакка ишоч билан қарамоқдалар. 

Давлатимиз раҳбари “Имом эшон Муҳаммад” жоме масжидига яна ташриф буюриб, бу ерда бажарилган ишлар билан танишди ҳамда нуронийлар ва имом-хатиблар билан суҳбатлашди. Мазкур табаррук маскан зиёратида Давлатимиз раҳбарига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ҳамроҳлик қилдилар. «Ўтмишда яшаб ўтган буюк аждодларимиз ҳаёти ва маънавий меросини чуқур ўрганиш учун барча шароитларни яратамиз. Аҳоли зиёрат қилиб, чинакам маънавий озиқ оладиган бундай маънавий-маърифий масканларни янада обод қилиб, келажак авлодлар учун сақлашимиз керак»,  деди давлатимиз раҳбари суҳбатда. Суҳбат асносида жуда кўп топшириқ ва тавсиялар берилди. Жумладан, Қуръони карим мусобақасини жуда ҳам юқори даражада ўтказиш, айниқаса республика босқичига алоҳида тайёргарлик кўриш борасида зарур маслаҳатларини бериб ўтдилар.

Ана шу уч ташриф вақтининг ўзига эътибор қилган киши юртбошимизнинг ушбу ҳудудга куз ва қиш вақтида ташриф буюрганининг ҳикматини англайди. Чунки ушбу даврда республика ҳудудида қора совуқ ҳукмронлик қилади. Президентимиз эса қорақалпоқ халқининг ана шу совуқда қандай яшаётганидан хабар олишни ният қилиб боради бу юртга. Зотан, ўзларининг таъбири билан айтганда, “Одамлар эртага эмас, узоқ келажакда эмас, бугун яхши яшашни истайди”.  Комил ишонч билан айтиш мумкинки, Президентимизнинг ана шу ибораси қанотли сўзлар қаторидан ўрин олади ва бутун олам аҳлининг, ҳар бир раҳбар шахснинг шиорига айланади. Зеро, бу – ўз халқини чин юракдан севган, унинг турмуши учун астойдил қайғурган кишининг қалбидан келган сўзлардир. 

ЎМИ матбуот хизмати

بسم الله الرحمن الرحيم

ИНСОНЛАРНИНГ ЯХШИСИ

(“Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”)

Муҳтарам жамоат! Ниҳоясига етиб бораётган “халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” деб номланмиш 2017 йилимиз унда халқимиз учун кўплаб манфаатлар ҳосил бўлганлиги билан тарихда қолди. Самимий мулоқотларимиз, ўзаро манфаатларимиз фақатгина бу йил учун эмас балки, довомли бўлмоғига эришайлик. Зеро, динимиз бизларни яхшиликка чорлайди, ўзгаларга яхшилик қилишга даъват этади. Аслида, яхшилик қилиш, ўзгаларга манфаат етказиб яшаш мўмин кишининг ажралмас ва энг асосий сифатидан биридир. Инсонларга яхшилик қилиш ўзини икки дунё саодатига олиб келишини яхши англайди. Аллоҳ таоло хитоб қилиб айтади:

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

яъни: “Эй имон келтирганлар! Рукуъ қилингиз, сажда қилингиз ва Раббингизга ибодат қилиб эзгу иш қилингиз – шоядки, нажот топсангиз!” (Ҳаж сураси, 77-ояти).

Мусулмон киши ушбу ояти карима мазмунидан келиб чиқиб, ўзгаларга яхшилик қилишга астойдил интилади. Чунки, у яхшилик йўлида қўйилган ҳар бир қадам учун Аллоҳдан улуғ ажрлар бўлишига қатъий ишонади.

Абу Ҳурайра р.а.дан ривоят қилинган қуйидаги ҳадисда Пайғамбар с.а.в. дедилар:

عَن أَبيِ هُرَيرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنهُ قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "الْمُؤْمِنُ يَأْلَفُ وَيُؤْلَفُ، وَ لاَ خَيْرَ فِيمَنْ لا يَأْلَفُ وَ لا يُؤْلَفُ، وَ خَيْرُ النَّاسِ أَنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ"

  (رواه الإمام الدارقطني)

яъни: “Мўмин улфат бўлади ва унга улфат бўлинади. Улфат бўлмайдиган ва унга улфат бўлинмайдиган кимсада яхшилик йўқ. Инсонларнинг энг яхшиси инсонларга кўпроқ нафи тегадиганидир” (Имом Дору Қутний ривояти). Абдуллоҳ ибн Умар р.а.дан келган бошқа ривоятда Пайғамбаримиз с.а.в. дедилар:

عَن عَبدِ الله بن عمر رَضِيَ اللهُ عَنهُمَا قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "أحبُّ الناسِ إلى اللهِ أنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ وأحبُّ الأعمالِ إلى اللهِ عزَّ وجلَّ سُرُورٌ يدْخِلُهُ على مسلمٍ أوْ يكْشِفُ عنهُ كُرْبَةً أوْ يقْضِي عنهُ دَيْنًا أوْ تَطْرُدُ عنهُ جُوعًا ولأنْ أَمْشِي مع أَخٍ لي في حاجَةٍ أحبُّ إِلَيَّ من أنْ اعْتَكِفَ في هذا المسجدِ يعني مسجدَ المدينةِ شهرًا ومَنْ كَفَّ غضبَهُ سترَ اللهُ عَوْرَتَهُ ومَنْ كَظَمَ غَيْظَهُ ولَوْ شاءَ أنْ يُمْضِيَهُ أَمْضَاهُ مَلأَ اللهُ قلبَهُ رَجَاءً يومَ القيامةِ ومَنْ مَشَى مع أَخِيهِ في حاجَةٍ حتى تتَهَيَّأَ لهُ أَثْبَتَ اللهُ قَدَمَهُ يومَ تَزُولُ الأَقْدَامِ وإِنَّ سُوءَ الخُلُقِ يُفْسِدُ العَمَلَ كما يُفْسِدُ الخَلُّ العَسَلَ"

(رواه الامام البخاري)

яъни: “Инсонларнинг ичида Аллоҳ таолога энг севимлиси инсонларга кўпроқ нафи тегадиганидир. Амалларнинг ичида Аллоҳ таолога энг севимлиси мусулмоннинг қалбига ҳурсандлик киритиш ёки ундан бирор ташвишни кетказиш ёки унинг қарзини ёпиш ёки ундан очликни қувиш. Мен учун биродаримнинг ҳожатини чиқариш мақсадида у билан бирга юриш ушбу масжидда – яъни, Мадинаи мунавварадаги масжидда – бир ой эътикоф ўтиришданг кўра яхшироқдир. Ким жаҳлини тийса Аллоҳ таоло унинг айбини ёпади. Ким ўч олишга қодир бўла туриб ғазабини ютса Аллоҳ таоло Қиёмат куни унинг қалбини умидга тўлдиради. Ким биродари билан унинг ҳожатини чиқариш учун юрса ва уни уддаласа, Аллоҳ таоло қадамлар тоябиган кунда унинг қадамини собит қилади. Дарҳақиқат, ёмон хулқ ҳудди сирка асални айнитганидек, амални бузади” (Имом Бухорий ривояти).

Муҳтарам азизлар! Инсонларга манфаат етказишда Пайғамбаримиз с.а.в. барчамизга ибрат бўлганлар. У зот Пайғамбар бўлмасларидан олдин ҳам муҳтожларга ёрдам берар, етимларнинг бошини силар, чорасизларни қўллаб қувватлар эдилар. Ҳиро ғорида Жаброил а.с. биринчи марта ваҳий олиб келганларида Расулуллоҳ с.а.в. бундан саросимага тушиб Ҳадича онамиз р.а.нинг олдиларига борадилар ва:

عَنِ النَّبِىِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "لَقَدْ خَشِيتُ عَلَى نَفْسِي" فقالَتْ له: كَلَّا أَبْشِرْ فواللَّهِ لا يُخْزيك اللَّهُ أبدًا إنك لَتَصِلُ الرَّحِمَ وَتَصْدُقُ الحديثَ وَتَحْمِلُ الكَلَّ وَتَقْري الضيفَ وَتُعينُ عَلَى نَوائبِ الحَقِّ"

(رواه الإمام البخاري)

яъни: “Мен ўз жонимдан хавотирга тушиб қолдим”, дедилар. Шунда, Ҳадича р.а.: “Ундай эмас, сиз хурсанд бўлинг. Аллоҳга қасамки, У сизни ҳеч қачон хор қилиб қўймайди. Чунки, сиз силаи раҳм қиласиз, рост гапирасиз, чорасизнинг юкини енгил қиласиз, меҳмонга ҳурмат кўрсатасиз, ҳақиқат томонида туриб ёрдам берасиз”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Динимизда кишининг умумхалқ манфаати учун қилган барча амаллари энг савобли ишлардан саналади. Агар, бу қилган ишлари унинг вафотидан кейин ҳам жамиятга манфаат етказаётган бўлса, у ҳолда унинг савоби марҳумнинг номаи амалига ёзилишда давом этаверади. Бу ҳақда Пайғамбаримиз с.а.в. шундай марҳамат қилганлар:

عَن أَبيِ هُرَيرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "إِذَا مَاتَ اِبنُ آدَمَ اِنقَطَعَ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثٍ: صَدَقَةٌ جَارِيَةٌ أَو عِلمٌ يُنتَفَعَ بِهِ أَو وَلَدٌ صَالِحٌ يَدعُو لَهُ"

(رواه الامام مسلم)

яъни: Абу Ҳурайра р.а.дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ с.а.в. дедилар: “Қачон Одам боласи ўлса унинг амали узилади, фақат учта жиҳатдан узилмайди: садақаи жория, фойдали илм, унинг ҳақига дуо қиладиган солиҳ бола” (Имом Муслим ривояти). Садақаи жориянинг турлари ҳақида Расулуллоҳ с.а.в.дан қуйидаги ҳадис ворид бўлган:

عَن أَنَسٍ رضي الله عنه قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: "سَبعٌ يَجرِي لِلعَبدِ أَجْرُهُنَّ وَ هُوَ فيِ قَبْرِهِ بَعدَ مَوتِهِ: مَنْ عَلَّمَ عِلْماً  أَو أَجْرَى نَهْراً  أَو حَفَرَ بِئْراً  أَو غَرَسَ نَخْلاً  أَو بَنَى مَسْجِداً  أَو وَرَّثَ مُصْحَفاً  أَو تَرَكَ وَلَداً يَسْتَغْفِرُ لَهُ بَعْدَ مَوتِهِ" رواه الإمام البزّار

яъни: Анас р.а. ривоят қилиб айтадилар, Расулуллоҳ с.а.в. дедилар: “Бандага вафотидан кейин ҳам қабрига савоби бориб турадиган еттита амал бор, улар: ким илм ўргатган ёки ариқ қазиб сув оқизган ёки қудуқ кавлаб сув чиқарган ёки хурмо (дарахт) эккан ёки масжид қурган ёки мусҳафни мерос қолдирган ёки вафотидан кейин унинг ҳақига истиғфор айтадиган фарзанд қолдирган бўлса” (Баззор ривояти).

         Абу Ҳурайра р.а.дан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ с.а.в.:

عَن أَبيِ هُرَيرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ"

 (رواه الامام مسلم)

Яъни, “Ким бир мўминдан дунё қийинчиликларидан бирини енгиллаштирса, Аллоҳ таоло ундан қиёмат оғирликларидан бирини енгил қилади. Ким ҳаётда қийналган кишига осонликни раво кўрса, Аллоҳ таоло унга дунё ва охиратда енгилликни ато қилур”, - деб марҳамат қиладилар (Имом Муслим ривояти).

Муҳтарам азизлар! Поёнига етиб бораётган ушбу “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”да муҳтарам Президентимиз бошчилигида халқимизнинг яхши яшаш шароитларини тубдан яхшилаш, янгидан-янги қулайликларнинг барпо этилгани ҳамда кўпгина соҳаларни тубдан ислоҳ қилингани барчамизга сир эмас.

- Мамлакатимизда амалга оширилаётган изчил ислоҳотлар, рўй бераётган оламшумул ўзгаришлар халқимиз турмуш тарзида туб бурилиш ясади. Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йилида «Инсон манфаатлари ҳамма нарсадан улуғ», деган олижаноб ғоя устуворлик касб этиб, давлат ҳокимияти бошқарувида мутлақо янги тизим – Ўзбекистон Республикаси Президентининг Виртуал қабулхонаси, Халқ қабулхоналари ташкил этилди, аҳолининг энг долзарб муаммоларини ҳал этишнинг самарали тизими яратилди.

- Президентимиз ташаббуси билан 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси жамиятимиз ҳаётининг барча соҳаларидаги ислоҳотларни ҳаракатга келтирувчи кучга айланди.

- Йил давомида мамлакатимизда амалга оширилган ишлар «Халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халққа хизмат қилиши керак», деган даъват замирига қурилди. Бу эса юртдошларимиз қалбида акс-садо бериб, барчамизни Ватан тақдирига дахлдорлик туйғуси билан яшаш, халқимизнинг фаровон ҳаётини таъминлаш йўлида бор куч-ғайратини сафарбар этишга руҳлантирди.

- Ўзбекистонда диний-экстремистик оқимларга мансуб деб ҳисобланган фуқаролар мазкур рўйхатдан чиқарилиб, жамиятга, оилаларига қайтарилди.

- Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев “Ногиронлиги бўлган шахсларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармонни имзолади, унга асосан кўпгина ногиронлиги бўлган фуқароларимизга уй-жой ва моддий ёрдамлар кўрсатиб келинмоқда.

- Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг йигирма беш йиллиги муносабати билан афв этиш тўғрисида”ги Фармонига кўра Ўзбекистонда илк бор судланган 2700 кишига нисбатан авф қўлланилди.

- Диний соҳада ҳам кўпгина ўзгаришлар амалга оширилди, уларнинг энг охиргиси ва оламшумул бўлган янгилик бу – муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг куни кеча 15 декабрь куни Ўзбекистон Ислом академиясини ташкил этиш тўғрисидаги Фармонни имзолашидир. Ўзбекистон мусулмонлари идораси нодавлат олий таълим ва илмий-тадқиқот муассасасига муассислик қилади.

Аллоҳ таоло юртимизни тинч қилиб, барчамизни яхшилик ва савобли амалларни бажаришга муваффақ айласин! Омин!

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам энг кўп табассум қиладиган инсон эдилар. У зот табассум қилишни Аллоҳга ибодат қилиш даражасига олиб чиққанлар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Биродарингнинг юзига табассум қилиб қарашинг ҳам садақадир”, деб айтганлар. У зот табассумли эдилар. Зеро, Аллоҳ таоло у зотга шундай дейди: “Агар қўпол, қалби қаттиқ бўлганингда, атрофингдан тарқаб кетар эдилар” (Оли Имрон сураси 159-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оламларга раҳмат бўлиб келдилар. Бу раҳматга энг ҳақли инсонлар у зотнинг оиласи, яқинлари, қариндошлари ва саҳобаларидир. У зотнинг пок юзларида ёрқин табассум нур сочиб турар эди. Инсонлар билан кўришсалар уларнинг қалблари асир бўлиб, нафслари бутунлай у зотга мойил бўлар, руҳлари ҳам у зотнинг атрофларида бўлишга ошиқар эди.
Жарир ибн Абдуллоҳ ал-Бужалий розияллоҳу анҳу: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар қачон мени кўриб қолсалар, албатта табассум қилар эдилар”, деб айтган. Жарир розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ушбу ҳадяларидан доимо фархланиб юрар ва уни бошқаларга ҳам айтар эдилар. Жарир розияллоҳу анҳунинг наздида бу гўзал табассум эсда қоларли барча нарсадан қадрлироқ эди. Унинг юзига бир бора кулишлари руҳини яхшилик, меҳр ва садоқатга, қалбини эса бағрикенглик, раҳмат ва дўстликка тўлдирар эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кулишда, ҳазил қилишда қалби қотган, табиати ўта қаттиқ, қовоғи доим солиниб турадиган киши билан кўп куладиган, ҳазили кўп киши орасида эдилар. У зот маълум бир муносабатларда кулар эдилар, ҳатто баъзида озиқ тишлари ҳам кўриниб қоларди. Лекин кулишда таналари қимирлаб кетадиган, кулганидан бир томонга ёнбошлаб қоладиган даражада бўлмас эдилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кўп кулма! Чунки кўп кулиш қалбни ўлдиради”, деб айтганлар.
Яна шундай ривоятилар келади, уларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобалари билан ҳазил қилганлар. Мана шундан воқеалардан бирида саҳобалардан бири у зотга: “Эй Расулуллоҳ, мени бир туяга миндирсангиз-чи”, деб айтди. Шунда у зот: “Мен сенга фақат туянинг боласини раво кўраман”, деб айтдилар. Сўраган киши хафа бўлгандай ортига қайтиб кетди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни чақиртиришларини буюрдилар. У келгач: “Туя фақат туя туғадими?!” дедилар. (Яъни туянинг боласи ҳам туя эканини назарда тутдилар).
Бир кампир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, жаннатга киришини Аллоҳдан дуо қилишларини илтимос қилди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Жаннатга кампирлар кирмайди!”, дедилар. Бу сўздан кампир ҳафа бўлиб, ортига кетаётган эди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Нима сен, Аллоҳ таолонинг: “Биз улaрни (ҳурлaрни) дaфъaтaн пaйдo қилдик (oнaдaн туғилмaдилaр). Сўнг улaрни бoкирa қизлaр қилдик. (Улaр) жoзибaли вa тeнгқурдирлaр”, деган сўзини эшитмаганмисан?”, деб айтдилар.
Бир куни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳродан жонлиқ етаклаб келиб турган эдилар, Азмеҳр (бир ривоятда исми Зоҳир) исмли бир киши ҳузурларига келиб қолди. Шунда У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зоҳир бизнинг чўлимизда, биз эса, унинг шаҳрида юрибмиз”, дедилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам уни жуда яхши кўрар эдилар. Бир куни Зоҳир бозорда молини сотаётган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг орқасидан қучоқладилар. Шунда у: “Эй ким бўлсангиз ҳам қўйиб юборинг”, деб айтди. Қучоқлаган киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эканликларини билгач, У зотнинг муборак кўкракларидан маҳкам қучоқлаб олди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам эса: “Ким сотиб олади бу қулни”, деб айта бошладилар. Зоҳир: “Аллоҳнинг Расули, мени сотганингиз билан фойда кўрмаймиз, балки мен сизни касодга учратаман”, деди. Шунда У зот: “Лекин сен Аллоҳнинг ҳузурида касодга учратувчи эмассан”, дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг табассумлари Роббиларига бўлган итоатлари эди. Шунингдек, унда бўйсуниш ва гўзал ўрнак ҳам бор. У зотнинг кулгулари ўйин, бекорчиликдан вақтни ўтказиш учун бўлмас эди.
Сафарга чиқатуриб, уловларини минаётганларида сафар дуосини қилдилар, сўнг: "Эй Аллоҳ, менинг гуноҳларимни мағфират қил! Чунки дуоларни фақат Сенгина кечирасан”, деб айтдилар. Кейин бироз табассум қилдилар. Атрофларида саҳобалар: “Эй Аллоҳнинг Расули, Нима сабабидан куляпсиз”, деб сўрашди. У зот: “Раббингиз қачонки бандаси: “Эй Аллоҳ, менинг гуноҳларимни мағфират қил! Чунки дуоларни фақат Сенгина кечирасан”, деб айтса, У Зот азза ва жалла: “Бандам мендан бошқа гуноҳларни кечирувчи зот йўқлигини билар экан”, дейди” деб айтдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қадрларини кўтариб, ҳатто У зотнинг кулгуларини китобларда энг ажойиб ибратли қиссалар этиб сақлаб қўйган Зот барча айб-у нуқсонлардан покдир. У зотнинг даражаларини кўтариб, ҳазил қилишларини энг ишончли кишилар гўё фарз амални ривоят қилганларидек, бир-бирларидан ривоят қилиб юрадиган қилиб қўйган Зот олийдир. У зотга, саҳобаи киромларига, оилаларига Аллоҳ таолонинг салавоту саломлари бўлсин!
Муҳаммадяҳёхон ХЎЖАЕВ,
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Давлатимиз раҳбари жорий йил 20-21 январь кунлари Қорақалпоғистонга қилган сафарлари давомида Нукус шаҳридаги “Имом эшон Муҳаммад” жоме масжидида бўлиб, бу ерда имом-хатиблар малакасини ошириш ўқув маркази, ётоқхонаси ва кутубхона, масжид ҳудудини ободонлаштириш ва атрофига девор қуриш, нонвойхона ташкил қилиш, ҳовуз, фаввора ва бошқа қулайликларни барпо этиш бўйича кўрсатмалар берган эдилар. 

Бу ерда ўтган 11 ой давомида кенг кўламли қурилиш ва реконструкция ишлари бажарилди. Масжид маъмурий биносининг биринчи қаватида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Қорақалпоғистондаги вакиллиги идораси жойлашган бўлиб, унинг барча хоналари қайта таъмирдан чиқарилди. Иккинчи қавватида ахборот-ресурс маркази, 2 кутубхона ташкил этилди. Иссиқ пол қурилди, эшиклари янгисига алмаштирилди. Намоз ўқийдиган маскан реконструкция қилиниб, гумбаз қайта ишланди. Масжид ёнидан минора, ҳовуз, новвойхона, автомобиллар учун тўхташ жойи ва бошқа қулайликлар бунёд этилди. Манзарали дарахт ва гуллар экилди. 

Президентимиз Шавкат Мирзиёев Нукус шаҳрига ташриф доирасида ушбу ҳашаматли масжидга ташриф буюрдилар. Президентимизга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ҳамроҳлик қилдилар. 

Давлатимиз раҳбари нуронийлар ва имом-хатиблар билан суҳбатлашди. 

Ўтмишда яшаб ўтган буюк аждодларимиз ҳаёти ва маънавий меросини чуқур ўрганиш учун барча шароитларни яратамиз. Аҳоли зиёрат қилиб, чинакам маънавий озуқа оладиган бундай маънавий-маърифий масканларни янада обод қилиб, келажак авлодлар учун сақлашимиз керак, деди Президентимиз Шавкат Мирзиёев. 

Ушбу масжид маъмурий биносининг биринчи қаватида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Қорақалпоғистондаги вакиллиги идораси жойлашган бўлиб, унинг барча хоналари қайта таъмирдан чиқарилди. 

Шунингдек, масжид ёнида 128 ўринли имом-хатиблар малакасини ошириш ўқув маркази ташкил этилиб, замонавий жиҳозлар билан таъминланди.