muslim.uz
Фириб қилган барака топмас
Донишмандлар: “Яхши эслаб қолгандан кўра, ёмон бўлса ҳам, ёзиб қўйган яхши”, деб бежиз айтмаган. Аждодларимиз қон-қонига сингиб кетган мустаҳкам имон ва қадриятлар таъсирида савдо одобларига қатъиян риоя қилган. Биз ҳам Ислом одобларига амал қилсак, муносабатларимизда бирдамлик, қалбимизда ҳаловат бўлади. Масалан, уста ва иш берувчи ўртасидаги муомала холис, одил бир гувоҳ ҳузурида тасдиқланиши керак. Ундан бир нусха томонларга берилиб, уларда иш кўлами ҳар уч кун ё ҳафтада кўрилиб, ҳисоб-китоблар иккала нусхага ҳам қайд қилиб борилади. Иш бажарилиб, ҳақ тўланиб бўлингач, томонлар рози бўлса, гувоҳ иштирокида ушбу ёзма ахборотнинг асл нусхасига имзо қўйилади. Шунда ёлланувчи қилган ишига, иш берувчи эса зарур ашёлар, берилган шарт-шароит ва иш ҳақига жавобгар бўлади. Томонлардан бири ғирромлик қилса, шартнома бузилади. Ажрим қилиш учун ёзма нусха ва гувоҳ бор. Бу тартибга амал қилмаган айрим ёлланган ишчилар хизматига ҳақ ололмай юради, гапини исботлашга ҳужжати йўқ. Нима бўлганида ҳам, фириб қилган тарафдан барака кетади. Қачон ҳақ эгасини топиб, рози қилмагунича, ҳузур-ҳаловатдан узоқда бўлади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган қудсий ҳадисда бундай дейилади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло: “Мен қиёматда уч тоифанинг хусуматчиси бўламан: мен билан аҳдлашиб, кейин алдаган одамнинг; ҳур одамни сотиб, пулини еган шахснинг; ишчи ишлатиб, ҳақини бермаган кишининг”, деб огоҳлантирдилар».
Бундан ташқари, ҳар ким Аллоҳ таолодан қилаётган иши дунё ва охирати учун фойда келтиришини, бировнинг ҳақини ейишдан узоқ бўлишни, ўзининг ҳақини ҳам биров емаслигини сўраб, дуо қилиб туриши керак.
Ишни берувчи ходимларни саралашда эътибор қилиши, иш шароити, сифатини назоратга олиб, олди-берди ишларида муаммолар гирдобига тушмасликка ҳаракат қилиши керак. Иш жараёни билан мунтазам танишиб туриш боис томонларнинг ҳисоб-китоб ишларида ноқулайлик юзага келмайди.
2010 йилда “Toyota” ширкати ўзи ишлаб чиқарган етти миллион дона машинани чақириб олди”, деган хабар тарқалди. Аслида бу чақириқ билмасдан ўтиб кетган хато сабаб бўлди. Ушбу нуқсон қайси машинада кузатилса, унинг эгаси ширкат ҳисобидан машинасини таъмирлатиб олиши керак эди. Бу ҳалол ва айбини тан олган савдо ходимининг одобидир. Кимдир “Toyota”нинг обрўйи тушди, деб ўйлаган бўлса, янглишади. Чунки бу билан уларнинг тўғрилиги ва ишига талабчанлиги намоён бўлди.
Шу каби тўғри бўлиб, ваъдасида турганларга ҳамкорлар ишончи мустаҳкамланади. Ҳадиси шарифда: “Ваъда – қарздир” дейилган. Кишига ваъда беришдан олдин яхшилаб ўйлаб, сўнг бир тўхтамга келиш зарур.
Сут маҳсулотлари ва шарбатлар ишлаб чиқарадиган фирма ходими Нодиржон бундай ҳикоя қилади: “Фирмамизда маҳсулотлар тоза ишланади, ғирромлик ва алдаш йўқ. Қайси ходимнинг қинғирлиги сезилиб қолса, ишдан бўшатилади. Қишлоқ ва маҳаллалардан сут йиғишга махсус ходим ва хизмат машиналари тайинланган. Ҳар бир жойдан олинган сутнинг идишига белги қўйилади. У махсус таҳлилга берилади ва натижа чиққунича қолгани совитгичларда сақланади. Агар сут яроқли бўлса, ишланади, яроқсиз сут махсус жойга тўкилади, у олинган жой одамларидан бошқа сут олинмайди. Сув ва шарбатлар ҳам шундай ишлаб чиқарилади. Бундан кейин маҳсулотлар яна бирданига сотувга чиқарилмай, бўлакларга ажратилиб, маълум вақтгача сақланади. Назорат вақти ўтгач, яна ҳар биридан олиниб, таҳлилга берилади. Натижа ижобий бўлсагина, маҳсулот сотув жойларига тарқатилади. Иш шу билан тугамай, савдо шохобчалари ҳам назорат қилиб турилади. Улар маҳсулотни тоза ва сифатли сақлашда хатога йўл қўйса ёки нархини инсофсизларча оширса, кейинги сафар ўша дўконга лафзсизлиги учун маҳсулот берилмайди. Агар у катта ташкилот бўлса ҳам, иқтисодий алоқани тўхтатишади”.
Бу ўринда лафзга, аҳдга эътибор билан ҳалоллик ва тўғриликка интилиш намоён бўлмоқда. Агар тиббий таҳлили яхши чиқмаган маҳсулот тарк қилинмаганида ёки инсофсизлиги учун ҳамкорлардан воз кечилмаганида фирма қанча фойда кўриши мумкин эди. Бироқ савдо одобларига риоя қилди, савоб олди. Демак, Аллоҳ таоло баракасини берса, ози ҳам кўпининг ўрнини босади ва мол кўпайиб бораверади.
Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ
Одам ва олма дарахти
Бир болакай ҳар куни катта олма дарахти ёнида ўйнашни жуда яхши кўраркан. Шохларига чиқиб олма ер, туш маҳали соясида мизғир экан. Хуллас, болакай олма, олма эса болакай билан ўйнашни жуда яхши кўриб қолибди. Кунлар ўтибди. Болакай анча улғайибди. Энди олма дарахти олдига ҳар куни келмайдиган бўлибди.
Бир куни бола жуда хафа ҳолда келибди.
– Кел, бирга ўйнаймиз, – дебди дарахт.
– Йўқ, мен энди дарахт атрофида ўйнаб юрадиган болакай эмасман, – деб жавоб берибди, – турли ўйинчоқларим бўлишини истайман, сотиб олиш учун менда пул йўқ...
– Афсус, пул менда ҳам йўқ, лекин меваларимни териб, сотиб, ўйинчоқлар олишинг мумкин, – дебди қайғуриб дарахт.
Бола ҳаяжонланиб кетибди. У мевалардан узиб олиб, хурсанд ҳолда ортига қайтибди ва шу кетганча яна узоқ вақт дарахт ёнига келмабди. Дарахт эса уни соғинибди, йўлига интизор бўлибди…
Бир куни ҳалиги бола (энди у катта киши эди) яна олма дарахти ёнига келибди. Олма жуда хурсанд бўлиб, ҳаяжонланиб кетибди.
– Кел, ёнимга ўтир, – дебди дарахт.
– Афсус, вақтим йўқ. Оилалиман, уларни боқишим, бошпана қилишим керак. Менга ёрдам бера оласанми?
– Узр, пулим йўқ-да, аммо шохларимни кесиб, ундан уй қурсанг бўлади, – дебди дарахт.
Киши олма дарахтининг барча шохларини кесиб олиб, хурсанд бўлганича ортига қайтибди. Дарахт уни бахтиёр кўрганидан жуда шодланибди. Аммо... анчагача ёлғиз қолибди.
Иссиқ ёз кунларининг бирида киши дарахт ёнига келиб, унга суянибди.
Олма дарахти зиёратига келган эски қадрдонини кўриб, ўзида йўқ хурсанд бўлибди ва:
– Кел, суҳбатлашамиз! – дебди.
– Қарияпман. Ҳолим йўқ. Чарчаганман. Қани энди бир қайиғим бўлса-ю, унда сузиб ҳаёт ташвишларидан йироқлашсам... – дебди киши.
Дарахт бир оз жим қолиб, сўнг дебди:
– Кел, танамдан қайиқ ясагин-да, узоқ ерларга сузиб бор, ташвишларни унут, дам ол, ёнимга шодон қайтиб кел...
Киши унинг бақувват танасини арралаб, ундан қайиқ ясабди ва орзуига етибди.
Дарахт кўз ёшлари билан унга табассум қилибди...
Қиссадан ҳисса: Олма дарахти ота-она тимсоли. Улар ҳам боласи учун ҳар қандай қурбонлик қилишга тайёр. Боланинг дарахтга бепарволиги, шафқатсизлиги бизни ачинтирди. Лекин ўзимизни кузатсак, биз ҳам кўп ҳолда ота-онамизга шундай муносабат кўрсатамиз. Уларнинг меҳр-муҳаббатига яраша жавоб қайтаролмаймиз ёки яхшиликларини вақтида қадрламаймиз.
Аллоҳ таоло хатоларимизни кечириб, тўғри йўлга бошласин. Ота-оналаримизни рози қилиш бахтини насиб этсин.
Дилафрўз САЛОҲИДДИН қизи тайёрлади
المسجد يشتغل من جديد
اليوم 22 ديسمبر تم تشغيل مسجد جديد آخر في ناحية ينكي يول لمحافظة طشقند. إن مسجد "بسور آق سقال" تم ترميمه في هذه السنة. وحضر حفلة افتتاح المسجد نائب رئيس إدارة المسلمين الشيخ عبد العزيز منصور. وبدأت الحفلة في الساعة 12 قبل الظهر. وبث موقع muslim.uz الحفلة مباشرة عبر شبكتي الاتصال الاجتماعي Facebook.com وTelegram.
خدمة الإعلام لإدارة مسلمي أوزبكستان
Ният ва ихлоснинг аҳамияти
Савдо қилаётган тижоратчи, тер тўкиб ишлаётган деҳқону чорва боқаётган чўпон, илм масканларида мударрислик қилаётган устоз ёки раҳбар, хизматчи ходимлару чегаралардаги аскарлар бўлсин, ниятига қараб савоб олади. Ҳадисда: “Амаллар ниятга боғлиқдир”, дейилган. Масалан, эр-хотиннинг оилавий вазифаларни бажаришида ҳам савоб умиди бўлиши керак.
Зайд Шомий раҳимаҳуллоҳ: "Мен ҳар бир ишда, ҳатто ичмоқ ва емоқда ҳам Аллоҳнинг розилиги бўлишини истайман", деган. Демак, ният холис бўлса, инсон тирикчилигига куч ва озуқа истаб, ҳалолдан ейиши, ичиши, ҳатто дам олиши ҳам ибодат бўлади. Амалнинг ибодатга айланиши учун ният холис бўлиши лозим. Яҳё ибн Касир раҳимаҳуллоҳ: "Ниятинг ҳақида огоҳ бўл, чунки у амалингдан кўра муҳимдир", дейди. Юсуф ибн Асбот раҳимаҳуллоҳ эса: "Ниятни ҳар хил бузғунчиликлардан тозалаш меҳнаткашларнинг қаттиқ ишлашидан ҳам оғирроқдир", деган.
Амал тил билан бажариладими ёки жисмоний қувват кетадими, унинг савоби банданинг хоҳиш-истагига қараб бўлади. Шу боис ниятсиз ибодат одатдаги оддий ишдан фарқланмай қолиши мумкин . Масалан, катта ёшдагиларни ҳурматлаш миллий қадриятларимиздан бири дейдиган бўлсак, бу ҳақда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Катталаримизни ҳурматламаган ва кичикларимизга раҳм-шафқат қилмаган киши биздан эмас”, деганлар. Ҳадисга мувофиқ ёши улуғларга жой берган, оғирини енгиллатган ёки кичикларга ғамхўрлик қилган киши ҳам ажр олади. Ибн Муборак раҳимаҳуллоҳ: "Кичик амал ниятга қараб (холис Аллоҳ учун қилинган бўлса) катта бўлур ва катта амаллар ният сабабли (риё, яъни, ўзини кўрсатиш бўлса) кичик қилинур (яъни, савоби бўлмас)", деган.
Ҳадисда: “Сен динингга ихлос қилсанг, озгина амал ҳам кифоядир”, дейилган. Ибн Ижлон раҳимаҳуллоҳ: "Аллоҳ сендаги ният ва хоҳишнинг холислигини баҳолайди", деган. Демак, амал ниятнинг тўғрилиги билан ибодат бўлади, ихлосига қараб, савоби кўпаяди. Шу сабабли инсоннинг бутун ҳаёти, ҳар бир лаҳзаси, ҳатто уйқуси ҳам ибодатга айланиши мумкин.
Толиб ҚОДИРОВ
Янги йил номи эълон қилинди
Аввал, Тошкент шаҳридаги Симпозиумлар саройида Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раҳбарлигида 2017 йил якунлари ва 2018 йилда амалга ошириладиган устувор вазифаларга бағишланган видеоселектор йиғилиши ўтказилиши ҳақида хабар берган эдик.
Ушбу видеоселектор йиғилишида янги йил номи эълон қилинди. 2018 йил – “Фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш йили”, деб номланди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Мақолалар
