Бугун, 12 ноябрь куни БМТ шафелигида Самарқандда ўтказилган Марказий Осиёда хавфсизлик ва барқарор ривожланишни таъминлашга бағишланган халқаро анжуманда иштирок этган АҚШнинг Ташқи сиёсат кенгаши вице-президенти И.Берман ва Икки партиявийлик сиёсат марказининг миллий хавфсизлик дастури директори Б.Мистал Ўзбекистон мусулмонлари идорасига келди.

Меҳмонлар шу йил 10–11 ноябрь кунлари Самарқандда бўлиб ўтган “Марказий Осиё: ягона тарих ва умумий келажак, барқарор ривожланиш ва тараққиёт йўлидаги ҳамкорлик” номли халқаро Форум муҳим ва долзарб аҳамият касб этганини алоҳида таъкидладилар ва ўз таассуротларини билдирдилар.
Дин ишлари бўйича қўмита раиси О.Юсупов меҳмонларни ташриф билан қутлаб, Ўзбекистонда дин соҳасида амалга оширилаётган ишлар, турли миллат ва дин вакиллари ўртасидаги ўзаро ҳамжиҳатлик тўғрисида гапирди. О.Юсупов ўз сўзида давом этиб, бугунги кунда юртимизда 130 дан зиёд миллат ва элат, 16 та диний конфессия вакиллари тинч-тотув, дўст-иноқ бўлиб, иттифоқчиликда яшаб келаётгани, уларнинг ўз анъана ва урф-одатларини адо этиш учун барча шароитлар муҳайё қилингани алоҳида қайд этди.

Мулоқотда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари сўзга чиқиб, мамлакатимиз тараққиётининг янги босқичида муҳтарам Президентимиз томонларидан дин соҳасида улкан ишлар амалга оширилаётгани, янги масжид-мадрасалар барпо этилаётгани, ихтисослашган илм мактаблари ташкил этилаётганини сўзлаб бердилар. Муфтий ҳазратлари сўзларида ушбу жараёнларда уламолар, имом-домлалар фаол иштирок этаётганлари ва диний идора томонидан бир қатор хайрли ишлар амалга оширилаётганини қайд қилдилар.
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Шоазим Минаваров сўз олиб, ўлкамизга Ислом дини кириб келиши тарихи, ривожланиш босқичлари, олим-уламоларимизнинг ислом тамаддунида тутган ўрни ва бой илмий мерослари тўғрисида сўзлаб берди. Мана шундай серқирра маънавий мерос, илм-фан ва маданият соҳасидаги ютуқларимизни асраб-авайлаш ва келажак авлодга тўлалигича етказиш ҳамда буларни бутун жаҳон жамоатчилигига намойиш этиш мақсадида, муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан Ўзбекистонда Ислом цивилизацияси маркази ташкил этилаётганини билдирди.

Меҳмонлар тақдим этилган маълумотлар учун миннатдорлик билдириб, истиқлолнинг дастлабки йилларидаги юртимиздаги диний муҳит, айни пайтда мамлакатимизда олиб борилаётган дин соҳасидаги ўзгаришлар, диний таълим тизимидаги ислоҳотлар, чет-элда меҳнат қилаётган ўзбекистонлик мигрантлар билан ишлаш тизими бўйича ўзларини қизиқтирган саволларига мукаммал жавоб олдилар.

Шунингдек, меҳмонларга Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази фаолияти ва истиқболдаги режалари ҳақида атрофлича гапириб берилди.

Учрашув якунида АҚШнинг Ташқи сиёсат кенгаши вице-президенти И.Берман юртимизда амалга оширилаётган ишлар, ўзгаришлар ва янгиланишларни эътироф этиб, Ўзбекистонда ёшларни радикал ғоялардан ҳимоя қилиш борасида жуда катта ишлар қилинганини юксак баҳолади. Жаноб И.Берман Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросимида иштирок этиш ниятида эканини изҳор қилдилар.
Меҳмонлар самимий суҳбат учун миннатдорлик билдирдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Шайх Муҳаммад Саъид Рамазон ал-Бутий

Агар қалбда Аллоҳ билан бўлган муносабатда содиқ бўлишга қалбингда жой топишни хоҳласанг, уни топа олмайсан. Агар тоатингдаги соғлом ниятга қалбингда жой топишни хоҳласанг унга ҳам жой топа олмайсан.
Бунинг йўли нима? Бунинг йўли, иккинчиси йўқ ягона воситага интилишингдир. Унинг ёрдами билан қалбингни эгаллаб олган офатларни чиқариб ташлашингдир.

Ихлосга етиш учун қалбингиздан ушбу офатларни тозалаб, уни поклашга кучи ета оладиган восита нима эканини биласизларми? 

Бу Аллоҳ субханаҳу ва таолонинг муҳаббатидир.

Лекин сен дарҳол, Аллоҳнинг муҳаббатига етишим учун қайердан куч топаман? – деб сўрайсан. Бунга жавоб беришим учун ҳозир вақт етмайди. Лекин мен сизларнинг олдингизга учта сабабни қўяман, агар шуларни амалга оширсак қалбимиз Аллоҳнинг муҳаббатига тўлиб тошади.

Биринчи сабаб, эй одам боласи, ҳаётингда сенга яхшилик қилувчи ягона зот Аллоҳ эканини эслаб юришингдир. Ушбу ҳақиқатни доимо эслаб шунга яраша муомалада бўлишингдир.

Нафасингни ўз ўрнида доимий равишда кириб чиқиб туришини ким амалга ошираётганини ўз нафсингдан бир сўраб кўр. Сени едириб ичираётган ким? Оғзингга солган луқмани ёки ичаётган бир қултум сувни сен тиқилмайдиган қилиб яратди. Ётганингда сени ухлатиб қўядиган ким? Ухлаб ором олганингдан сўнг сени қайта уйғотадиган ким? Ювиниш жойига кирганингда сени у ердаги офатлардан асрайдиган ким? Еру осмонни ва ҳайвонларни сен учун бўйсундириб қўган ким?
Агар Аллоҳ уни сен учун бўйсундирмаганида бирор қишлоқда ушбу ҳайвонларни қўлга ўргатишга ҳеч куч топа олмас эдинг.

“Ахир Биз улар учун Ўз қўлларимизла қилган нарсалардан чорваларни яратиб қўйганимизни кўрмайдиларми?! Бас, улар ўшаларга молик–эгадирлар-ку! Биз уларга ўша(ҳайвон)ларни бўйинсундириб қўйдик. Бас, улардан маркаблари бор ва улардан ерлар”. Йаасин,71-72.

Қиш фаслига муносиб бўлган қиш фаслининг мевалари билан сени ким икром этди? Баҳорингга мос келадиган баҳорий меваларни сенга ким берди? Қайноқ ёзнинг иссиғига муносиб бўлган ёз мевалари билан сенга ким эҳтиром кўрсатди? Бу ернинг зохирида ризқни, ботинида (ичида) эса неъматни сен учун пайдо қилган ким? Ким у? Аллоҳ эмасми. Бунда бирор шак ёки шубҳа борми?  Бу борлиқдаги ҳамма нарсани сен учун мусаххар қилиб бўйсундирди.

Қоида шуки, эҳсон (яхшилик) инсонни бандага айлантиради.

Шубҳа йўқки, агар Аллоҳ субханаҳу ва таоло сен учун Муҳсин эканини билсанг, Уни яхши кўришинг ва қалбингдаги муҳаббат билан унга юзланмоғинг лозим. Лекин фикр қил ва бу фикрингда давом эт, шунда қалбингни муҳаббат билан Аллоҳга юзланганини топасан.

Иккинчи сабаб: Бу инсон ўз нафсини яхши кўришидир.

Бу аниқ кўзга ташланиб турган ишлардан. Бирортамизда ўзимизни яхши кўриб, бизни доимо тинч омон ва ҳотиржам бўлишимизга олиб борадиган воситаларга бўлган хоҳишимизга шубҳа йўқ.

Омонликни сенга берган ким? Бало ва офатлардан сени саломат қилган ким? Дунёда тўлиб тошган, атрофингдаги атмосферани ўраб олган микроблардан сени ҳимоя қилаётган ким? Сени табиблар ҳам бошқалар ҳам билмайдиган сирли холда ўз борлиғингда турғазиб қўйган ким? Бу туришингни улар тушунтириб бера олмай икки маьноли мавҳум гапларни айтадиларку… Билгинки, бу мустаҳкам иммунитетдир. Сени вужудингда ушбу иммунитетни ўрнатган ким? У Аллох эмасми?
Ким ўзини яхши кўрса ўзини офатлардан ҳимоя қилган Аллоҳни севади.

Учинчи сабаб: Сен ўйлаб ва назар солиб ишонч билан Аллоҳга иймон келтирганлигингни биласан. Сен Аллоҳни бирлигига иймон келтириб Аллоҳ сени яхши кўришини биласан. Агар чуқур мулоҳаза қилсанг, буни яхши англайсан. Агар Аллоҳ сени яхши кўрмаганида ўзини сенга танитмас эди. Аллоҳ сени яхши кўрмаганида сени ибодатга йўналтириб қалбингни очиб қўймас эди. Агар Аллоҳ сени яхши кўрмаганида сен ҳожатларни қондирувчи ягона Аллоҳга иймон келтирмас эдинг. Аллоҳ сени яхши кўрмаганида еру осмонни сен учун мусаххар қилиб бўйсундирмаган бўлар эди. Шундай эмасми?

Аллоҳнинг бизга бўлган муҳаббати, бизни унга булган муҳаббатимиздан олдиндадир. Ҳа бизни севгимиздан устундир.

Ривоят қилишларича бир ибодатли аёл бир жойда хизмат килар эди. Ўша жойнинг эгаси у аёл кечаси саждада Роббисидан, “Аллоҳим сени менга булган муҳаббатинг билан мени эҳтиром қилишингни ва мағфират қилишингни сўрайман”, деб дуо қилаётган овозини эшитиб уйғониб кетди. У киши аёлнинг бу сўзларини жиддий ҳисоблаб намозини тугатишини кутиб турди. Кейин у аёлга, эй қизим ундай демагин, мени сенга бўлган муҳаббатим билан мени эҳтиром қил, деб айтгин. Сени у яхши кўришини қаердан биласан, деди. Шунда аёл, эй Хожам агар У мени яхши кўрмаганида бу вақтда мени ибодатга уйғотмас эди. Менга муҳаббати бўлмаганида ўз ҳузурида турғазмас эди. Агар мени севмаганида бу каби муножотни қилдирмас эди, деди.

Ҳа, биз айтамиз: Аллоҳим сени бизга муҳаббатинг бўлмаганида бизни масжидингда жамламас эдинг. Агар бизга муҳаббатинг бўлмаганида бизга иймонни раво кўрмас у билан қалбларимизни зийнатламас эдинг. Бизлардан куфр ва гуноҳни ёмон кўрмас эдинг.

Аллоҳ таолонинг мухаббатига муҳаббатимизни алмаштирмаймизми, эй азизлар! Мана шу учинчи сабабдир.

Ушбу уч восита билан ўзаро биргаликда муомала қилиб борсак қалбимизни эгаллаб олган ҳавои шаҳватларни ва мутаассиблигу муросасозликларни супириб ҳайдашимизга куч топа оламиз. Шунда қалб топ-тоза бўлади. Шунда қалб Аллоҳ субханаҳу ва таолонинг муҳаббати учун покиза идишга айланади.

Аллоҳ сени яхши кўрганидан кейин сен ҳам уни яхши кўрсанг, мен сенга Аллоҳ таоло ўзининг муҳаббати ва бизнинг унга бўлган муҳаббатимиз шафоатига киргазиш хушхабарини бераман.

Имом Ғаззолий раҳматуллоҳи алайҳи айтади:
Солиҳлардан бир киши бир аёлни қаттиқ йиғлаб, “Аллоҳим бу ҳаётдан зерикдим, агар мен ўлимни сотадиган кишини топсам, Аллоҳга бўлган кучли хоҳишим туфайли у ўлимни сотиб олар эдим”, деб айтаётган ушбу сўзларни эшитиб қолди.
У киши аёлга: Сизни Аллоҳга йўлиқтирадиган бирор амалингизга ишонасизми, деди.
Аёл, йўқ лекин мен уни яхши кўраман, айтингчи, мен уни яхши кўрсам ҳам у мени азоблайдими?- деди.

Ушбу сўзимни айтиб Аллоҳдан мағфират сўрайман.

Тошкент шаҳар “Эшонгузар” жоме масжиди имом-хатиби
Абдуллоҳ Ғуломов таржимаси
Манба: www.vakillik.uz

Ихлос… У бугунда унутилган Қуръоний қадрият (1-қисм)

 

Шайх Муҳаммад Саъид Рамазон ал-Бутий

Аллоҳ субханаҳу ва таолонинг Китобидаги ажойиб ўқдек кўрсатмаларга эга бўлган муқаддас сўз бугунга келиб унутилган нотаниш нарсага айланиб қолди. Айниқса бу исломга даъват этувчи фаол кишиларнинг фаолият майдонида кўрина бошлади. Ҳусусан исломий жамиятни барпо этиш ташвишини қилиб юрганларда намоён бўла бошлади.

Аллоҳ азза ва жалла китобидаги муҳим аҳамиятга эга бўлган бу муқаддас калима, бизлар Аллоҳнинг Китобида такрор ва такрор ўқиётган ихлос сўзидир. Аллоҳ таоло ушбу сўзни қанчалар аҳамиятлик эканини Китобида ифода этиб, инсонни Аллоҳга яқинлаштирадиган, тоатнинг қабул бўлишини ўзида сақлаган сирли белгини бизга баён қилиб берган.

Бу мўмин инсонни амалларида айланиб юрадиган руҳдир.

Ихлос сўзида қабул бўлиш маънолари уфириб туради. У инсонлар орасидаги улуғ даражали соғлом инсоний алоқаларни тиклаш ҳаракатини беради. Мана шу муқаддас калима, яна қайтариб айтаман, нотаниш нарсага айланди, балки кўп жамиятларимизда унутилиб бўлди. Айниқса исломий даъват ишлари ҳаракатида афсонага айланиб қолди.

Лекин ихлос нима у – эй Аллоҳнинг бандалари?

Ихлос қисқа сўз билан айтганда, у Аллоҳ азза ва жаллага содиқликдир. Бошқа ибора билан айтганда: Аллоҳга бўлган ихлос, қилаётган ишингда фақат бир ғояни хоҳлашинг у ҳам бўлса ҳеч қандай бошқа ғоя аралашмаган ягона Аллоҳнинг розилигига етиш ғоясидир. Мана шу ихлосдир. Мана шу ҳақиқатдир. У бўлмаса барча амалларимиз мазмуни йўқ бир шаклларга, маъносиз рамзларга айланади.
Балки сизлар маъноси йўқ бўлган офатни ёки ушбу сўз ҳақиқатини мулоҳаза қилиб кўрарсизлар.

Мазмуни Аллоҳнинг ризо ва раҳмати тушишини сўраш учун йўналиш деб фараз қилинган тоатлар ҳам жуда кўп. Бироқ сен ўйлаб қарасанг, ушбу тоатларнинг мазмуни шаҳватни амалга оширишдаги хоҳиш эканини кўрасан. Шунингдек уларда ҳавои истакларини амалга оширишдаги, адоват ёки нафрат нафасларини чиқаришдаги ҳамда тарафкашлик ва мутаассиблик таомини едиришдаги хоҳишларни учратасан. Булар суратдаги тоатдир, мазмуни эса бошқа.

Шу ўринда мен сизларга бир нарсани айтаман: Ҳаётимда жуда кўп анжуман ва конференцияларга таклиф этилдим, ҳаммасга ёки айримларига иштирок этдим. Лекин мен, анжуманга чақирувчиларни бирор кун ихлос масаласини ўз анжуманларининг белгиси қилиб олганини ёки муҳокама ва учрашувларининг бир бўлагида шу тўғрисида сўз юритилганини эслай олмайман. Чунки бу анжуман ва конференцияларнинг истаги кўриниш, шакл ва натижалар мусобақасидан иборат бўлиб унда ихлос кўринмайди.

Бу баён қилишимиз керак бўлган ҳақиқат балки биз азоб-уқубатларини бошдан ўтказаётган улкан мусийбатга ўҳшайди. Агар Аллоҳ йўлидаги ихлос мукаммал бўлганида биз азоб чекаётган бу қийинчиликга сира йўлиқмас эдик.

Агарда муносабатларимиз ва учрашувларимизда ҳамда жамиятларимиз ва қўшнилар билан бўлган алоқаларимизда Аллоҳ йўлидаги ихлос бўлганида ушбу мусийбат буткул йўқ бўлар эди.

Кўрмаябсизларми, биз бугунги кунда Аллоҳ йўлидаги жиҳод номи билан курашаябмиз. Бугунги кунда бу сўз қулоқларингизга кўп бора такрор эшитилаётганини сезмаябсизларми?

Аллоҳ йўлида жиҳод қиламан деб унинг якуни Алооҳ таолога иймон келтирган мўминлар ва айибсиз тинч аҳолини ўлдиришдан иборат бўлмоқда.

Аллоҳ йулида жиҳод қиламан деб унинг ҳосили бузғунчилик ва вайрон бўлишга бориб етмокда. Ваҳолангки Аллоҳ таоло бузғунчиликни тўғрилашга буюрган.

Нима учун исломнинг бебаҳо қадриятлари ва бу диннинг асосларини ўйин қилиш кўринишларини кўраябмиз. Унинг ўзига берилган номи қани? Нима учун бундай? Чунки ихлос йўқ. Чунки муносабат, унвонлар. Бу унвонлар билан бўладиган амалий муносабат эса дунёвий ишлардир. Нафрат мутаассиблик сиёсатини амалга оширишдир. Бу бор ҳақиқатдир.

Лекин муқаддас сўз далолат этаётган ихлоснинг ҳақиқати бўлганида ва уни қалбларда топганингда ишларнинг барчаси шу каби бўлармиди? Йўқ бундай бўлмас эди.

Келинг бир суриштириб кўрайлик: 
Ихлосининг маъносини билдинглар, энди борлиғимиз ва вужудимизда Аллоҳга бўлган ихлос неъматини ўрнатишимиз учун қандай восита бор?

Бу саволга жавоб беришим учун унинг таърифида айтган нарсамни сизларга яна эслатиб ўтаман: Ихлос бу Аллоҳ билан бўлган муносабатда содиқ бўлишдир. Ёки Аллоҳнинг буйруғини бажариб қилаётган тоатларингизда фақат бир ғояни хоҳлашингиз, у ҳам бўлса ҳеч қандай бошқа ғоя аралашмаган ягона Аллоҳнинг розилигига етиш ғоясидир.

Демак ихлоснинг макони қалбдир. Чунки мақсад фақат қалбдан жой олади. Чунки садоқат самимий кўнгилда топилади. Лекин қалб билан мусобақалашадиган турли интилишлар ва ёмонликлар жуда кўп.

Қалб шаҳват ва истакларни, мутаассиблик ва тўс-тўполонларни пайдо қиладиган нарса. Қалб нафрат ва адоватларни пайдо қиладиган нарса. Буларнинг барчаси қалбни эгаллаб унинг ҳуржунларини (тармоқларини) босиб олишни хоҳлайди. Агарда мана шу сабаблар ғолиб келиб қалбнинг негизини эгаллаб олса энди у ерда Аллоҳнинг ризолигни топадиган мақсадга жой қолмайди. У қалбда Аллоҳ билан бўлган муносабатда содиқ бўлишга жой қолмайди. Чунки қалб эгалланиб бўлган. Шунинг учун тоатлар шакл ва кўринишда амалга ошмоқда.

У тоатларни, қалбни эгаллаб олган нафратлар, адоватлар ва ҳавои истаклар бошқаради. Аммо доимий ўқилаётган Аллоҳнинг Китоби тоатларимизда ихлос мазмунини пайдо қилишимиз ва ибодатимизга жон киритишимизга такрор ва такрор эътибор қаратади. Одамлар эса бундан жуда бандлар.

“Ҳолбуки, улар фақат Аллоҳгагина ибодат қилишга, Унинг динигагина ихлос қилишга буюрилган эдилар”. Баййина 5.

Бас энди Аллоҳга ибодат қил, унга бирор нарсани шерик қилма. Аллоҳ субханаҳу ва таоло ушбу ихлосни ўзининг сўзи билан таржима қилиб беради.
“Сен: «Мен ҳам сизларга ўхшаган башарман. Менга, шубҳасиз, илоҳингиз битта «илоҳ» экани ваҳий қилинди. Бас, ким Роббига рўбарў келишни умид қилса, яхши амал қилсин ва Робби ибодатига биронтани шерик қилмасин», дегин”. Каҳф,110.

Одамлар бу нидони эшитишдан жуда бандлар.

Агар ихлос бор бўлганида эди, сурат ўз мазмуни билан бирлашиб кетар эди. Шундан сўнг талаб қилинаётган нарса амалга ошиб Аллоҳ субханаҳу ва таоло бизларга ўз раҳматини тўла намоён қилар эди.

Яна қайтариб айтаман: Ихлосга эриштирадиган восита нима?

Айтганимдек муаммо бу ҳавои нафслар, баъзи вақтларда бўлиб турадиган мутаассиблик ва тўс-тўполонлар мана шулар қалбни эгаллаб унинг устидан ғалаба қиладиган нарсалардир.

(Давоми бор)

Тошкент шаҳар “Эшонгузар” жоме масжиди имом-хатиби
Абдуллоҳ Ғуломов таржимаси
Манба: www.vakillik.uz