muslim.uz

muslim.uz

Дунёдаги энг чуқур ва чучук сувли кўл — Байкал кўлидир. Бу кўл Россиянинг Шарқий Сибир минтақасида, Бурятия Республикаси билан Иркутск вилояти орасида жойлашган бўлиб, харитадан Россия ҳудудидаги ойсимон тизилган Байкални қийналмай топа оламиз.

Байкал дунёдаги энг чуқур кўл бўлиб, унинг чуқурлиги 1642 метрга етади.

Кўлнинг майдони 31,5 минг кв км, узунлиги 636 км.га чўзилган. Байкалнинг ўзи сувга ва балиққа бой. У ўзининг чуқурлиги, сувининг кўплиги, ҳайвонот ва ўсимлик дунёсининг хилма-хиллиги билан машҳур. Кўл сувининг хажми 23 минг кубкилометр бўлиб, Орол денгизиникидан 23 марта, Азов денгизиникидан 92 марта кўпдир. Кўлга Селенга, Юқори Ангара, Баргузин, Турка, Снежная, Кичера, Бугулдейка каби жами 336 дарё қуйилади ва фақат бир дарё – Ангара оқиб чиқади, холос.

Байкал кўлининг машҳур текширувчиси Г.Ю. Верешчагиннинг ҳисоблашича, агар кўлга ҳеч қандай дарё қуйилмай турган тақдирда ҳам Ангара Байкалнинг сувини қуритиш учун 400 йил оқиши керак экан.

Байкал сувининг таъми жуда мазали. Бунинг сабаби сув тозалиги билан бир қаторда таркибида минераллар ҳам кам.

Кўлда ўсимликларнинг 850, ҳайвонларнинг эса 1400 тури мавжуд. У ердаги ўсимликларнинг 133 тури, ҳайвонларнинг эса 848 тури дунёнинг бошқа жойларида учрамайди. Баъзи тирик организмлар дунёнинг бошқа ҳеч бир кўлида йўқ. Байкал кўҳна мавжудотларнинг табиат музейи деб аталиши ҳам бежиз эмас. Бу ерга туб ҳайвонлар – эндемикалар келганига беш миллион йилдан ошган.

Ер шаридаги жами чучук сув захирасининг 22 фоизини шу кўл суви ташкил этади. Шунча миқдордаги ичишга яроқли сувнинг бир жойга тўпланиши Аллоҳнинг улкан неъматларидандир.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:

أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاء الَّذِي تَشْرَبُونَ أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ لَوْ نَشَاء جَعَلْنَاهُ أُجَاجاً فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ

“Ўзингиз ичадиган сувни ўйлаб кўринг-а! Уни булутлардан сиз туширасизми ёки Биз тушурувчимизми? Агар хоҳласак, Биз уни шўр қилиб қўямиз. Шукр қилсангиз-чи!” (Воқеа сураси, 68-70-оятлар).

Ҳа, азизлар! Аллоҳ таолонинг неъматларига шукр қилсак ва улардан оқилона фойдалансак, Роббимиз бу неъматларни яна ҳам зиёда қилади.

Қиш фаслида, аниқроғи, январдан майгача Байкал тўла музлайди. Фақат Ангара дарёсига яқин 15-20 км атрофидаги жойи музламайди.

Қишнинг охирларига бориб, музнинг қалинлиги кўл ўрталарида 1 метр, қўлтиқларда 1 ярим ва 2 метргача етади. Кўлнинг музи феруза рангда товланади.

 

Интернет  маълумотлари асосида

Нозимжон ИМИНЖОНОВ

 тайёрлади

الثلاثاء, 31 تموز/يوليو 2018 00:00

Собитқадам саҳобий

Собит ибн Даҳдаҳ розияллоҳу анҳу ансорлардан бўлиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага кўчиб ўтганларида ёрдам қўлини чўзган инсонлардан ҳисобланади. У зот ўткир фаҳмли, зийрак, моҳир чавандоз, ҳаёт қийинчиликларини мардонавор енгиб ўтувчи, ночорларга ёрдам беришга, мазлумларни қўллаб-қувватлашга, маҳзунларга ҳамдард бўлишга шошарди. Шу билан бирга Аллоҳ ва унинг Расулига бўлган муҳаббати чексиз эди.

Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади.  Бақара сурасининг 245-ояти ҳақида қуйидагиларни айтади: “Аллоҳга яхши қарз берадиган ким бор?! Бас, токи унга берганини кўп марта кўпайтириб берса. Ҳолбуки, Аллоҳ (ризқни) тор қилур ва кенг қилур. Унинг ўзигагина қайтасизлар”, ояти нозил қилинганда, Собит розияллоҳу анҳу: “Эй, Аллоҳнинг Расули, Аллоҳ таоло биздан қарз беришимизни хоҳлайдими?”, деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳа, эй Абу Даҳдаҳ”, деб жавоб бердилар.

  • Қўлингизни узатинг.
  • Нима бермоқчисан?
  • Агар мен Роббимга яхшилик йўлида, савоб олиш мақсадида берсам, Жаннатга кираманми?
  • Ҳа, албатта.
  • Менинг иккита боғим бор. Биттасининг атрофи ўралган, етти юз туп хурмо кўчати бор. Шунисини бераман.
  • Шундай қил, айтганингни бер, иккинчисини оиланг эҳтиёжлари учун қолдир.
  • Сиз гувоҳ бўлинг, эй Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам, уларнинг энг яхшисини бердим.
  • Ундай бўлса, Аллоҳ сени Жаннат билан мукофотлайди.

Шундан сўнг, Собит розияллоҳу анҳу ҳадя қилинган боғга борди. У ерда аёли ва болаларини кўриб: “Эй, Даҳдаҳнинг онаси, бу боғдан тезроқ чиқинглар, чунки Аллоҳнинг “Аллоҳга яхши қарз берадиган ким бор?!” оятига биноан мен бу боғни ҳадя қилиб юбордим”, деди. Аёли унинг олдига келиб: “Аллоҳ сизнинг қилган бу ишингизни баракотли қилсин ва Жаннат билан мукофотласин”, дея фарзандларининг қўллари ва чўнтакларидаги хурмо меваларини ўша ерга ташлаб қўйиб, бошқа боғларига олиб кетди (Абу Яъло ва Табароний ривояти).

Уҳуд жанги куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга қаттиқ азиятлар етказилди: муборак юзлари тилиниб, қон оқди, тишлари синди, айримлар У зот соллаллоҳу алайҳи васалламни вафот этди, деб фитна чиқаришди. Айниқса, Муҳаммад вафот этди деган уйдурма гап саҳобалар орасида кенг тарқалди. Бундан айримлар саросимага тушишди. Лекин мусулмонлар кўп талофат кўрганларига қарамай юксак жасорат кўрсатдилар. Ана шундай қийин вазиятда Собит розияллоҳу анҳу тоғ тепасига чиқиб: “Эй ансорлар, менинг олдимга келинглар. Пайғамбаримиз ўлдирилган бўлсалар ҳам, Аллоҳ доимо барҳаёт зотдир. Аллоҳнинг Ўзи бизга ёрдам беради”, деди. Уҳудда кечган шиддатли тўқнашувда унинг ўзи ҳаётдан кўз юмди.

Қ. САЛИМОВ

 “Мирза Ғолиб” жомеъ масжиди имом-ноиби

الثلاثاء, 31 تموز/يوليو 2018 00:00

Қалб собитлигини сўраш дуоси

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):

"Я муқоллибал қулуби, саббит қолбий ъала дийник"
Маъноси: “Эй қалбларни буриб қўювчи Аллоҳ! Қалбимни дининг узра собит (мустаҳкам) қил”, деб дуо қилар эдилар.

الثلاثاء, 31 تموز/يوليو 2018 00:00

Насаб

Кичик давра йиғинларда отахонлар “Кимлардансан?” деб сўрашарди. “Фалончиларданман”, десангиз, “Боболаринг зўр одам эди. Худо хоҳласа, сен улардан кам бўлмайсан, кўп китоб ўқи, ҳаракат қил!” дердилар. Бошқалардан ҳам бир-бир сўраб, “Шунақами? Сенинг авлодинг фалончилардан, сеники фалончилардан. Сенинг авлодинг ҳам улуғлардан, Худо хоҳласа, сизлар улардан ҳам буюк бўласизлар, аждодларингизга муносиб бўлинг!” деб ёшларга далда беришарди. Бирон кишига сенинг аждодларинг ёмон, пасткаш демасдилар. Мақсадлари ёшларни эзгуликка бошлаш, уларнинг кўнглини қолдириб, синдиришни истамаганлар. Аждодларимизнинг олижаноб сифатларини эшитиб, уларга ўхшашга интилар эдик. Уларнинг сиймолари кўз ўнгимиздан кетмасди.

1970 йиллар эди, бир куни ёши тўқсонларга яқинлашган бир отахон уйимизга меҳмон бўлиб келди. Суҳбат асносида боболаримдан бирининг ҳаётини ҳикоя қилиб берди.

– Аждодларингдан Эгамберди деган бир зот ўтган. Ниҳоятда пок қалбли, тақводор, Аллоҳдан чин дилдан қўрқадиган инсон эди. Масжидга бошида салла, эгнида яктак, оқ кўйлак, оқ шалвар, маҳси-кавуш кийиб келарди. У одам жун савдоси билан шуғулланарди. Ўн-ўн беш эшакка жун ортиб Самарқанддаги бозорларнинг бирида сотарди. Ўша пайт Оқдарё ва Қорадарё (Зарафшон) пишқириб оқарди. Икки дарёни кечиб ўтиш минг машаққат эди. Шу машаққат ва оғирликларни енгиб, тижорат қиларди. Шаҳарга боришда эшакларнинг ҳаммасига жун ортар, биттасига ўзи минарди. Жунни сотиб, қайтишда ҳаммасини олдига солиб пиёда ҳайдаб келарди. “Бой бува, нимага эшакларингизни бирига миниб олмасдан, ҳаммасини пиёда ҳайдаб келасиз?” деган саволга: “Савдодан қайтишимда биронта эшакка юк ортмайман. Ҳаммаси юксиз қайтади. Буларнинг ичида биттасига миниб юк бўлсам, қолганлари юксиз бўлса, қиёмат куни минган эшагим, Аллоҳ таолога: “Бу банданг менга зулм қилди. Мени миниб, бошқа эшакларни минмади, адолат қилмади!” деб даъво қилса, нима қиламан, деб жавоб берган экан.

Шу сабаб: “Асл айнимас, олтин зангламас”, деган мақол бежизга айтилмаган. Зеро, яхши одамларнинг фарзанди барибир яхши бўлади. Орада маълум вақт ёмон бўлса, дарров маломат қилманг, чунки пок наслли фарзандлар куни келиб энг яхши одам бўлишига шубҳа йўқ. Ёмонларнинг фарзандларидан ҳам яхшилар чиқади. Чунки ота уруғ ёмон бўлиб, она томон яхши бўлади ёки бунинг акси бўлади. Албатта, бу фарзандларга ўтади. Аммо икки томон ҳам мункир, бетавфиқ, насли тайинсиз бўлса, бундайлардан яхши одам чиқиши даргумон. Асли ёмонни қанча тарбияламанг, илм берманг, барибир, бориб-бориб наслига тортади.

Азиз қардош! Асл-наслимиз улуғ аллома ва авлиёлардир. Баҳодир, паҳлавон, дунёга довруғ солган зотларнинг авлодимиз. Улар билан ҳар қанча фахрлансак арзийди. Биз ҳам аждодларимиз каби илмда, меҳнат ва ҳунарда, баҳодирликда пешқадам бўлайлик, токи келажак авлод биз ҳақимизда доимо яхши гаплар гапириб, ҳақимизга дуо қилишсин.

Куйинма, яхшидан ёмон чиқди деб,

Суйинма, ёмондан яхши чиқди деб.

Яхши инсон барибир аслига қайтар,

Ёмон ҳам кун келиб, наслига тортар.

 

“Қасамини бузган қиз” китобидан

79 ёшли чимкентлик отахон Тошкент шаҳрига қадар бўлган йўлни ўз велосипедида босиб ўтди. Бу ҳақда 24.kz нашри маълумот берди.

Қозоғистонлик Кенесбек Сейтимбет энлиликда мамлакатимизнинг яна икки қадимий шаҳрини зиёрат қилиш мақсадида эканини айтиб ўтган.

Маълумот учун, ушбу зиёратчи Осиёнинг турли шаҳарларига ўзининг "темир оти"да саёҳат қилган ва ўз навбатида 20 минг километрдан ортиқ масофани босиб ўтган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Мақолалар

Top