ЎзА аввал хабар берганидек, Индонезия вице-президенти Маъруф Амин бошчилигидаги делегация мамлакатимизга келган.
Юқори мартабали мулозимнинг матбуот котиби Масдуки Баидлови Ўзбекистон – Индонезия муносабати билан боғлиқ узоқ ўтмишга мурожаат қилар экан, юртимизни буюк ижодкорлар ватани, деб атади.
– Шу кунларда вице-президент рафиқаси билан Ўзбекистонда бўлиб турибди. Бу раҳбаримизнинг мамлакатингизга илк амалий ташрифи. Кун тартибида муҳим масалалар бор: ҳамкорликни, айниқса, иқтисодий алоқани кенгайтириш, ўзаро инвестиция жалб қилиш.
Шерикликнинг жадал ривожланиши сифатида яқинда Ўзбекистон Тошкентдан Жакартага тўғридан-тўғри ҳаво йўли очганини эътироф этамиз. Бу борада юртингизни қўллаб-қувватлаймиз.
Ташрифнинг иккинчи куни тарих ва цивилизацияга асосланган. Маълумки, Ўзбекистон диний ва илмий фанлар билан боғлиқ интеллектуал соҳада бой тарихга эга диёр, Ибн Сино, Имом Бухорий, Нақшбандий, Имом Термизий сингари кўплаб улуғ ижодкорлар ватани ҳисобланади.
Индонезия ва Ўзбекистон ўртасида зиёрат туризмини ривожлантириш ҳар икки томон учун муҳим жиҳат, деб ўйлайман.
Масалан, Индонезия, Ўзбекистон ва Имом Бухорий шахси ўртасида мустаҳкам тарихий алоқа мавжуд. Ўйлайманки, вице-президент ҳам ушбу нуфузли ҳадис уламоси мажмуасини зиёрат қилади. Умуман, давлатларимиз ўртасида зиёрат туризми салоҳияти жуда юқори. Энг муҳими, айни йўналиш мамлакатлараро, минтақалараро дўстликни мустаҳкамлашга хизмат қилади.
Дарвоқе, индонезияликлар одатда Макка, Мадина зиёратига доим Миср, БАА ёки Туркия орқали учишади. Фикримча, Саудия Арабистонига боришдан олдин Ўзбекистонга келиб, Имом Бухорийни зиёрат қилиб, кейин бошқа амалларни адо этсак, яхши бўларди. Буни кўпчилик эътироф этади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ҳар бир мўмин-мусулмон, мўмина-муслима борки, Аллоҳнинг байтини умрида бир бор бўлса-да, тавоф қилишни, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак Равзаи шарифларини зиёрат этишни орзу қилади. Зеро, бу муқаддас заминда Қуръони карим оятлари нозил бўлган, ислом тарихига оид кўплаб воқеа-ҳодисалар кузатилган.

Умуман, Каъбатуллоҳда ибодат қилиш, Пайғамбаримиз масжидларида намоз ўқишнинг савоби кўп: Масжидул Ҳаромда бир ракат намозга Ислом дини Ҳаж мавсуми – улуғ амаллар адоси минг ракат намозининг, Масжиди Набавийдаги минг ракат намознинг савоби берилади. Бундай улкан имкониятга эришиш учун барча талпиниши табиий.

Ҳақиқат қиёсда юзага чиқади. Авваллари ҳаж квотаси 5200 тани ташкил этган бўлса, 2019 йил бу рақам 7200, 2022 йил эса 12000 га етди. Жорий йил Ўзбекистон фуқаролари учун умумий ҳаж квотаси 15000 та этиб белгиланди. Бу мисли кўрилмаган улкан неъмат. Бир умр Каъбаи муаззама, Равзаи шарифни соғиниб яшаб ўтиб кетган аждодларимиз орзулари 15 минг ҳожи тимсолида рўёбга чиқмоқда. Буюк шарафга, бахтга ноил бўлиб турган юртдошларимиз одамнинг ҳавасини келтирадиган шароитларда ҳаж сафарини адо этиш учун айни кунларда Мадинаи Мунаввара ва Маккаи Мукаррама шаҳарларида бўлиб туришибди.

Аввалги номи Ясриб бўлган шаҳар Пайғамбаримиз ташрифлари билан нурли, мунаввар шаҳарга айланди. Масжиди Набавийга кирган одам муаззам маскандан чиққиси келмайди: тўйиб-тўйиб ибодат қилишни хоҳлайди. Пайғамбаримизнинг бу масжидларида намоз ўқиётган, дуо, зикр қилаётган ҳожи намоз асносида худди ўзини Расулуллоҳ ортида тургандек тасаввур қилади. Айниқса, Равзаи шарифга кирган киши ўзини, гўё, жаннатда ҳис этади. Чунончи, Набий алайҳиссалом муборак ҳадисларида: “Уйим ва минбарим ўртасида жаннат боғларидан бир боғ бор”, деганлар. Дарҳақиқат, шундай. Ҳожиларимиз ибодатни хотиржам бажариши учун Мадинаи Мунавварада барча қулайликларга эга беш юлдузли “Замзам Пуллман”, Макка шаҳрида “Рошидия” меҳмонхоналари хизматда. Ушбу турар жой мажмуалари Масжиди Набавийнинг шундоқ ёнгинасида жойлашгани юртдошларимиз намоз ва зиёратни кўпроқ адо этишига имкон яратяпти.

Масжиди Набавий ҳовлисида туриб, гўзал манзарани кузатишнинг завқи бўлакча: эгнига Ўзбекистон байроғи рамзи туширилган нимча кийиб олганча ибодатга шошаётган ҳожи ота, ҳожи оналаримиз юз-кўзларидаги қувонч уларнинг нақадар бахтиёр эканликларидан нишона.

Айниқса, намоздан сўнг жаннатмонанд юртимиз тинч-осуда, халқимиз турмуши бундан-да фаровон бўлишини, хайрли ишларга бош-қош бўлаётган раҳбарларимиз тану жони соғ бўлишини Яратгандан чин дилдан сўраб, илтижо қилаётган юртдошларимиз дуолари ижобат бўлғуси, иншоаллоҳ.

Юртдошларимиз дастлабки уч кун давомида Пайғамбар алайҳиссалом равзаларини зиёрат қилиб, Уҳуд тоғи, ислом оламида биринчи қурилган масжид – “Қубо”да бўладилар. Асосий вақт Масжиди Набавийда тоат-ибодат билан ўтади. Бу муаззам масжид ҳар бир ҳожини ўзига чорлайди.

Қаҳрамонлар зиёрати

Мунаввар шаҳарга келган киши борки, Уҳуд тоғига боришга интилади. Зеро, бу маконни Пайғамбаримиз яхши кўрганлар. Бир муборак ҳадисда: “Бу Уҳуд тоғи, у бизни яхши кўради ва биз ҳам уни яхши кўрамиз”, дейилган.

Уҳуд тоғи Мадинаи Мунавварадан, тахминан, 4-5 километр шимолда жойлашган. Узунлиги 7, кенглиги 2-3 километр, баландлиги салкам 350 метр.

Бу атрофда жуда кўп тарихий воқеалар рўй берган. Шулардан бири – Уҳуд жанги. Айни ғазот Бадр ғазотидан кейин, ҳижрий 3-йилда, муслимлар билан Қурайш қабиласи ўртасида кечган. Ушбу жангда минг нафар мусулмон уч минг нафар Қурайш қўшинига қарши курашган.

Бу тоққа зиёратга келган кишида, беихтиёр, ватанпарварлик ҳисси жўш уради, чунки Уҳуд қаҳрамонлари ўз Ватани – Мадинаи Мунавварини, қолаверса, раҳбарлари, яъни Расулуллоҳни қандай ҳимоя қилганини Саъд ибн Абу Ваққос мисолида билиб оламиз. Бу улуғ саҳоба Набий алайҳиссаломни ҳимоя қилиш асносида етмиш жойидан яраланган.

Раҳмоннинг меҳмонларига хизмат қилиш – шараф!

Ҳаж қилувчи киши Аллоҳ таолонинг меҳмонидир. Ҳаж амалини бажараётган кишига кўмак берган, унинг оғирини енгил қилган инсон улуғ савобга ноиллиги хусусида кўп далил бор. Шу маънода “Ҳаж – 2023” ташкилотчилари ва ишчи гуруҳ аъзолари айни улуғ даражани мақсад қилиб, Раҳмоннинг меҳмонларига Ўзи рози бўладиган даражада сидқидилдан хизмат этяптилар. Делегация, ишчи гуруҳ аъзолари, элликбошилар доимо ҳожилар ёнида, шифокорлар ҳамюртларимиз саломатлигидан мудом хабардор. Ошпазларимиз ибодатга қувват бўладиган тансиқ миллий таомлардан тайёрлаб беришяпти.

Уламоларимиз, аҳли илм зиёратчилар билан мунтазам суҳбат ўтказиб, ибодатни чиройли адо этишга яқиндан кўмакчи. Ҳожиларга сифатли транспорт хизмати кўрсатиш, уларни белгиланган манзилга кечиктирмасдан етказиш мақсадида автобуслар жалб этилган. Бизнинг бош мақсадимиз зиёратчиларнинг ҳар бир қадамини енгиллаштириб, кўп вақтини ибодатга сарфлаш эди ва бунга Аллоҳ муваффақ қилди.

Ҳожиларимиз ҳажини Ўзи мабрур қилсин.

Абдуқаҳҳор домла ЮНУСОВ,

Тошкент шаҳри бош имом-хатиби

Саудия Арабистони, Мадина шаҳри

Ислом ҳамкорлик ташкилоти (OIC) Бош котибиятида Саудия Арабистони Ҳаж ва умра масалалари бўйича вазири Тавфиқ ар-Рабиъа билан бўлиб ўтган учрашувда Ўзбекистон элчиси Улугбек Мақсудов бошчилигида мамлакатимиз Бош консуллиги ходимлари иштирок этдилар, деб хабар бермоқда “Дунё” АА мухбири.
Тадбирда OIC котибияти ва тузилмалари раҳбарияти, 57 аъзо давлатнинг доимий вакиллари, элчилар ва бош консуллар ҳозир бўлишди.
Тадбир доирасида Саудия вазири Тавфиқ ар-Рабиъа нутқ сўзлаб, Ислом ҳамкорлик ташкилоти мусулмон давлатларнинг бирдамлик тузилмаси ва ислом олами вакили сифатида бир ярим миллиарддан ортиқ мусулмонларни ҳимоя қилиш шарафига эга эканлигини таъкидлади.
Тавфик ар-Рабиъанинг қайд этишича, “Саудия Арабистони Подшоҳлиги ташкил этилганидан буён Макка ва Мадина шаҳарларидаги икки муқаддас масжидга келадиган зиёратчиларга хизмат қилиш шарафига муяссар бўлмоқда. Ҳозирги кунда йўлга қўйилган ҳаж ва умра тизимлари Подшоҳликдаги мутасадди вазирликлар, хизмат кўрсатиш, логистика ва хавфсизлик идоралари томонидан муваффақиятли амалга оширилган чораларнинг самараси ҳисобланади”.
Саудия Арабистонда Подшоҳ Салмоннинг кўрсатмасига биноан, “Saudi Vision 2030” стратегик дастури доирасида “Зиёратчиларга хизмат кўрсатиш” лойиҳаси амалга ошрилмоқда.
Шунингдек, зиёратчилар учун ҳаж ва умра ибодатини енгиллиштариш мақсадида кўпгина йирик лойиҳалар ҳам ҳаётга тадбиқ этилди. Шулардан энг йириги Макка шаҳридаги “ал-Ҳарам” масжидини кенгайтириш лойиҳаси бўлиб, унга 53,7 миллиард доллар миқдорида маблағ сарфлангани ҳолда у тарихдаги энг катта бинога айлантирилди.
Транспорт ва логистикани янада такомиллаштириш доирасида “Ҳарамайн” тезюрар поезди ҳаракати йўлга қўйилди. Бу билан Макка ва Мадина шаҳарлари ўртасидаги масофа икки соатга қисқартирилди. Бу лойиҳа учун 16 миллиард доллар сарфланди.
Хорижий давлатлардан келадиган зиёратчиларга қулайлик яратиш мақсадида Жидда халқаро аэропортининг янги биносини барпо этиш учун 17,2 миллиард доллар миқдорида маблағ сарфланди.
Саудия Арабистони ҳукумати томонидан муқаддас қадамжоларни ривожлантириш бўйича амалга оширилаётган йирик лойиҳалар билан бир қаторда Подшоҳлик Ҳаж ва Умра вазирлиги томонидан эътиборга молик ташаббуслар амалга оширилмоқда.
Умра ва ҳаж хизматларини кўрсатувчи компаниялар ўртасида рақобат йўлга қўйилган. Бу эса зиёратчилар учун харажатларни камайтиришга, уларга кўрсатилаётган хизматлар самарадорлигини оширишга ҳисса қўшмоқда. Умра зиёратига борувчилар учун суғурта миқдорини 63 фоизга, ҳаж мавсумида зиёратчилар учун эса 73 фоизга қисқартириш ҳамда улар учун алоҳида тиббий хизматларнинг барқарорлигини таъминлаш ҳам адо этилмоқда.
Зиёратчилар сафарларини муваффақиятли ташкил этиш мақсадида “Маккага йўл” ташаббуси амалга оширилаётир. Ушбу лойиҳага етти давлат - Покистон, Малайзия, Индонезия, Марокаш, Бангладеш, Туркия, Кот-д'Ивуар қўшилган. Ҳозирги кунда Подшоҳликнинг мутасадди ташкилотлари ушбу ташаббус кўламини кенгайтириш масаласини бошқа мусулмон давлатлари билан биргаликда ишлаб чиқмоқда.
Шунингдек, Саудия Арабистонига мусулмонларнинг келишини енгиллиштириш мақсадида визани 24 соатдан камроқ муддатда расмийлаштириш, умра визаси муддатини 30 кундан 90 кунгача узайтириш, тўрт кунлик транзит визасининг йўлга қўйилиши барча турдаги визаларга эга бўлганларнинг Подшоҳлик ҳудудида бемалол ҳаракатланиши учун имконият яратди.
Шу билан бирга, зиёратчиларнинг Макка ва Мадинада фойдаланишлари учун тўққиз тилда 120 дан ортиқ турли хизматларни тақдим этувчи “Nusuk” электрон платформаси ишга туширилди.
Ўз навбатида, Жибути Республикасининг Ислом ҳамкорлик ташкилотидаги доимий вакили, Саудия Арабистонидаги дипломатия корпуси дуайени Зиёуддин Бамахрама барча аъзо давлатлар вакиллари номидан нутқ сўзлади.
У Саудия Арабистони Подшоҳлиги ташкил этилган кундан то ҳозирга қадар умра ва ҳаж мавсумини ташкил этиш тизими такомиллаштириб борилганини алоҳида таъкидлади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Табаррук диёримизда камол топган улуғ муҳаддислар, фозилу фузалоларнинг номини бутун дунёда яхши билишади. Бобокалонларимиз билан нафақат фахрланиш, балки уларнинг бой маънавий меросини тадқиқ ва тарғиб этиш бурчимиздир.

Зиёрат туризмини ривожлантириш, юртимиздан етишиб чиққан алломалар қадамжоларини зиёрат қилиш, диний таълим соҳасида олиб борилаётган ислоҳотлар билан яқиндан танишиш, диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар билан танишиш мақсадида жорий йилнинг 21 июнь куни фарғоналик имом-хатиблар термизийлар юрти – Сурхондарё вилоятига ташриф буюрдилар. Улар “Ҳаким ат-Термизий” ва “Исо Термизий” мажмуаларини зиёрат қилдилар.

Қуръон тиловат қилиниб, юртимизда ўтган уламолар, хусусан, Ҳаким ат-Термизий ва Исо Термизий ҳақларига дуо қилинди. Бу икки буюк алломаланинг босиб ўтган йўллари, олиб борган фаолиятлари ёдга олинди. Динимиз ривожига қўшган ҳиссалари яна бир бор эътироф этилди.

манба: Фарғона вилояти вакиллиги Матбуот хизмати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Аллоҳ таоло наздида замон ва маконлар фазлда баробар. Бир-биридан ортиқ кам жойи йўқ. Лекин Ўзи фазилатли қилган замон ва маконлар бундан мустасно.

“Албатта, Аллоҳнинг китобида ойларнинг сони Аллоҳнинг ҳузурида осмонлару ерни ярат-ган куни ўн икки ой қилиб белгиланган. Улардан тўрттаси (уруш қилиш) ҳаром (ойлар)дир. Мана шу тўғри диндир. У (ой)ларда ўзингизга зулм қилманг” (Тавба сураси, 36-оят).

“Ва у ерда ким зулм ила янглиш йўлга бурилишни ирода қилса, унга аламли азобни тоттирурмиз” (Ҳаж сураси, 25-оят).

Олимлар ушбу икки оятни далил қилиб, муборак замон ва маконларда қилинган яхшилик ажр-савоби кўпайтириб ёзилганидек, гуноҳлар ҳам зиё-да қилиб ёзилади, дейдилар.

“Тонга қасам. (Зулҳижжа ойининг аввалги) ўн кечага қасам. Жуфт ва тоққа қасам” (Фажр сураси, 1-3 оятлар).

Оятдаги “жуфт”дан мурод, зулҳижжа ойининг ўнинчи куни, “тоқ”дан мурод эса тўққизинчи куни-дир.

Муфассирлар Аллоҳ таоло Зулҳижжа ойининг аввалги ўн куни билан қасам ичгани учун ҳам фазилатли, дейдилар.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ибодат қилинадиган бирор кун зулҳижжанинг ўн кунидан Аллоҳ таолога маҳбуб эмас. Ундаги ҳар бир куннинг рўзаси бир йилга баробардир. Ундаги ҳар бир кечада туриш қадр кечасида туришга баробардир”, дедилар (Термизий ривоят қилган).

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло наздида бирор кун ва у кунларда қилинган амал ушбу ўн кундаги амалдан афзал бўлмас. Бас, бу кунларда таҳлил ва такбирни кўпайтиринглар. Чунки, бу таҳлил, такбир ва Аллоҳнинг зикр қилиш кунларидир. Бу кунлар-да бир кунлик рўза бир йилги рўзага баробар бўлади. Бу кунларда қилинган бир амалга етти юз баробар (ажр) кўпайтириб берилади”, дедилар (Байҳақий ривоят қилган).

Зулҳижжа зикр мавсумидир. Ҳадиси шарифда ҳам бу муборак ойнинг аввалги ўн кунида зикрни кўпайтириш, айниқса, таҳлил ва такбир каби зикрларга алоҳида урғу бериш лозим.

“Маълум кунларда Аллоҳнинг исмини зикр қилсинлар” (Ҳаж сураси, 28-оят). Олимлар бу кунларда зикр қилишни мустаҳаб санайдилар. Жумҳур уламонинг наздида оятдаги “Маълум кунлар”дан мурод Зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунидир.

Муҳаддислар Зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунида қилинган амаллар Аллоҳ таолога бошқа ойларга қараганда маҳбуб бўлгани учун ҳам фази-латли, дейдилар.

Зулҳижжа ойининг аввалги ўн куни фазилати борасида жуда кўплаб ҳадислар келган. Китобнинг мавзуси бошқа бўлгани боис мавзуга тааллуқли ҳадисларнинг баъзиларини келтирдик холос.

Ҳадисларни чуқур ўрганиб, хулоса қилган олим-лар зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунини турли савобли амаллар билан ўтказишни, айниқса, кун-дузларини рўза тутиб, кечаларини қоим қилишга тавсия қиладилар.

Муфтий Нуриддин домла Холиқназаровнинг

“Ҳаж буюк ибодатдир” номли китобларидан олинди.